បទវិភាគ

ហេតុអ្វីកម្ពុជាត្រូវរក្សាទំនាក់ទំនងល្អជាមួយក្រុមប្រទេសលោកសេរី?

លោក ឌិត សុខធី
| ០៨ កុម្ភៈ ២០១៩
ម៉ោង ២២:៥៥

ទង់ជាតិ EU និងទង់ជាតិកម្ពុជា (ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA)

លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានធ្វើដំណើរទៅបំពេញទស្សនកិច្ចជាផ្លូវការរយៈពេល ៤ថ្ងៃ នៅប្រទេសចិនកាលពីខែមករាកន្លងមកនេះ ជាទស្សនកិច្ចផ្លូវការលើកដំបូងទៅកាន់មហាអំណាចពិភពលោកមួយនេះ បន្ទាប់ពីរូបលោកបានឡើងកាន់តំណែងជានាយករដ្ឋមន្ត្រីអាណត្តិថ្មី ក្រោយការបោះឆ្នោតដ៏ចម្រូងចម្រាស់មួយកាលពីចុងខែកក្កដាឆ្នាំមុន។

ដំណើរទស្សនកិច្ចមួយនេះ ត្រូវបានមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់នៃរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន ចាត់ទុកជា «ជោគជ័យដ៏ធំធេង» បន្ទាប់ពីមហាអំណាចចិនបានសន្យាផ្ដល់ជំនួយឥតសំណងដល់ទៅ ៦០០លានដុល្លារសម្រាប់កម្ពុជាក្នុងរយៈពេល ៣ឆ្នាំ ហើយប្រទេសទាំងពីរប្ដេជ្ញាជំរុញទំហំពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីឲ្យដល់ ១០ពាន់លានដុល្លារនៅត្រឹមឆ្នាំ២០២៣ និងការចុះហត្ថលេខាលើឯកសារកិច្ចព្រមព្រៀងចំនួន ៨ ដែលផ្ដោតទៅលើការកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធផ្លូវថ្នល់ ការផ្គត់ផ្គង់ទឹកស្អាត និងជួសជុលសំណង់ប្រាសាទបុរាណជាដើម។

ដំណើរទស្សនកិច្ចនេះ បានឆ្លុះបញ្ចាំងឲ្យឃើញនូវសារៈសំខាន់កាន់តែធំនៃទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជា និងមហាអំណាចចិន ទាំងនៅក្នុងវិស័យនយោបាយ ពាណិជ្ជកម្ម និងសេដ្ឋកិច្ច ប៉ុន្តែ ទំនាក់ទំនងកម្ពុជាជាមួយក្រុមប្រទេសលោកសេរី ជាពិសេសសហរដ្ឋអាមេរិក និងសហគមន៍អឺរ៉ុបវិញ បែរជាមានភាពរកាំរកូសនឹងគ្នាទៅវិញ។

ទំនាក់ទំនងរកាំរកូសបែបនេះ អាចត្រូវបានមើលឃើញតាមរយៈប្រតិកម្មជារឿយៗរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន តបទៅនឹងសហរដ្ឋអាមេរិក ឬក៏សហគមន៍អឺរ៉ុប ដែលបានគំរាមដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធដែលផ្ដល់មកឲ្យកម្ពុជា និងទណ្ឌកម្មផ្សេងៗ។

ស្ថិតក្នុងស្ថានភាពពីរផ្ទុយគ្នាបែបនេះ វាជំរុញឲ្យមានការចោទសួរថា ហេតុអ្វីបានជាកម្ពុជាត្រូវរក្សាទំនាក់ទំនងល្អជាមួយនឹងក្រុមប្រទេសលោកសេរី?

ការរក្សាបាននូវទំនាក់ទំនងល្អរវាងកម្ពុជា និងសហភាពអឺរ៉ុប និងសហរដ្ឋអាមេរិក នឹងជួយផ្ដល់ផលប្រយោជន៍ដ៏ធំធេងដល់ប្រទេស និងប្រជាជនកម្ពុជា។ ផលប្រយោជន៍នោះ អាចឆ្លុះបញ្ចាំងបានតាមរយៈផលចំណេញលើវិស័យផ្សេងៗ ប៉ុន្តែ ផលចំណេញផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចដែលកម្ពុជាទទួលបានតាមរយៈទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មជាមួយក្រុមប្រទេសលោកសេរីទាំង ២តំបន់នេះ គឺជាការពិតមិនអាចប្រកែកបាន។

តួលេខរបស់ក្រសួងពាណិជ្ជកម្មអាមេរិក បានបង្ហាញថា ទំហំពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីកម្ពុជា-អាមេរិក បានកើនឡើងដល់ទៅជិត ៩០០ភាគរយនៅក្នុងរយៈពេល ២០ឆ្នាំចុងក្រោយមកនេះ ដោយបានកើនឡើងពីចំនួន ៣៧៥.៧លានដុល្លារនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៩៨ មកដល់ចំនួន ៣,៦២៥.៨លានដុល្លារនៅក្នុងឆ្នាំ២០១៨កន្លងមកនេះ។

តួលេខរបស់រដ្ឋាភិបាលអាមេរិកក៏បានបង្ហាញឲ្យឃើញផងដែរថា កម្ពុជាទទួលបានផលចំណេញយ៉ាងធំធេងនៅក្នុងទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីក្នុងរយៈពេល ២០ឆ្នាំមកនេះ។ ផលចំណេញនោះ អាចមើលឃើញតាមរយៈតម្លៃនៃទំនិញកម្ពុជានាំចេញទៅទីផ្សារអាមេរិក ដែលមានទំហំធំជាងតម្លៃទំនិញអាមេរិកនាំចូលមកទីផ្សារកម្ពុជា។

តួលេខក្រសួងពាណិជ្ជកម្មអាមេរិក បង្ហាញថា កម្ពុជាបាននាំចេញទំនិញមានតម្លៃដល់ទៅ ៣,២៦៥លានដុល្លារ ចូលទៅទីផ្សារអាមេរិកកាលពីឆ្នាំ២០១៨កន្លងមក ខណៈដែលកម្ពុជានាំចូលទំនិញពីអាមេរិកមកវិញ មានតម្លៃត្រឹមតែជាង ៣៦០លានដុល្លារប៉ុណ្ណោះ។

តួលេខដដែលនេះក៏បានបង្ហាញផងដែរថា ទំហំនៃការនាំចេញទំនិញកម្ពុជាចូលទៅទីផ្សារអាមេរិកគិតចាប់ពីឆ្នាំ១៩៩៨ មកដល់ឆ្នាំ២០១៨កន្លងមក បានកើនឡើងជិត ៨០០ភាគរយឯណោះ ដោយភាគច្រើននៃទំនិញនាំចេញពីកម្ពុជា គឺជាផលិតផលកាត់ដេរសម្លៀកបំពាក់ និងស្បែកជើង។

ក្រៅពីទទួលបានផលចំណេញនៅក្នុងទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជជាមួយអាមេរិកហើយនោះ កម្ពុជាក៏ទទួលបានផលចំណេញធំធេងនៅក្នុងទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មជាមួយសហគមន៍អឺរ៉ុប ដែលមានសមាជិកចំនួន ២៨ប្រទេសផងដែរ ចាប់តាំងពីកម្ពុជាទទួលបានប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ «អ្វីគ្រប់យ៉ាងលើកលែងតែអាវុធ» (EBA)។ តួលេខរបស់គណៈកម្មការអឺរ៉ុប បានបង្ហាញថា ទំហំនៃការនាំចេញទំនិញពីកម្ពុជាចូលទៅទីផ្សាររួមមួយនេះ បានកើនឡើងដល់ទៅជាង ៩០០ភាគរយ នៅក្នុងរយៈពេល ១៥ឆ្នាំចុងក្រោយមកនេះ ពោលគឺបានកើនឡើងពីចំនួនប្រហែល ៥០០លានដុល្លារ (៤៩៩,៥៤៤,៦៦២ដុល្លារ) នៅក្នុងឆ្នាំ២០០៣ មកដល់ចំនួនជាង ៥ពាន់លានដុល្លារ (៥,០០៩,៦១២,៥៨១ដុល្លារ) នៅក្នុងឆ្នាំ២០១៨មកនេះ។

តួលេខដដែលនេះ បានបង្ហាញឲ្យឃើញផងដែរថា កម្ពុជាទទួលបានផលចំណេញយ៉ាងហោចណាស់ ៥ដង ខណៈអឺរ៉ុបទទួលបានផលចំណេញមិនដល់ ១ដងផង នៅក្នុងទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីដែលមានតម្លៃសរុបដល់ទៅជាង ៥,៨៦០លានដុល្លារអាមេរិកនេះ(៥,៨៦០,២៨១,០៦៩ដុល្លារ)។

តួលេខទំហំពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា-អឺរ៉ុបឆ្នាំ២០១៧កន្លងមកនេះ បានបង្ហាញថា រដ្ឋសមាជិកសហភាពអឺរ៉ុបចំនួន ៥ដែលនាំចូលទំនិញពីកម្ពុជាច្រើនជាងគេ មានអាល្លឺម៉ង់បាននាំចូលទំនិញពីកម្ពុជាច្រើនជាងគេមានតម្លៃដល់ទៅជាង ១,០៣២លានដុល្លារ បន្ទាប់មកចក្រភពអង់គ្លេសនាំចូលទំនិញពីកម្ពុជាមានតម្លៃដល់ទៅជាង ៩៩៨លានដុល្លារ ប្រទេសអេស្ប៉ាញនាំចូលទំនិញពីកម្ពុជាមានតម្លៃដល់ទៅជាង ៦៣៩លានដុល្លារ ប្រទេសហូឡង់នាំចូលទំនិញពីកម្ពុជាមានតម្លៃជាង ៥៥០លានដុល្លារ និងប៊ែលហ្ស៊ិកនាំចូលទំនិញពីកម្ពុជាមានតម្លៃជិត ៤៥០លានដុល្លារ។

តួលេខទាំងពីរខាងលើនេះ បង្ហាញថា សហគមន៍អឺរ៉ុបគឺជាទីផ្សារធំលំដាប់ទី១ ខណៈដែលសហរដ្ឋអាមេរិក គឺជាទីផ្សារធំលំដាប់ទី២សម្រាប់ទំនិញនាំចេញពីប្រទេសកម្ពុជា។

ក្រៅពីសហរដ្ឋអាមេរិក និងសហគមន៍អឺរ៉ុប ប្រទេសលោកសេរីដទៃទៀត ក៏សុទ្ធតែផ្ដល់ផលចំណេញដល់កម្ពុជាផងដែរ នៅក្នុងទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មរវាងកម្ពុជា និងបណ្ដាប្រទេសលោកសេរីទាំងនោះ។

ទិន្នន័យរបស់ធនាគារពិភពលោកឆ្នាំ២០១៦កន្លងមក បង្ហាញថា កម្ពុជាបាននាំចេញទំនិញដល់ទៅជាង ៦៥៤លានដុល្លារទៅកាន់ទីផ្សារប្រទេសកាណាដា ខណៈដែលកាណាដាវិញបាននាំចេញទំនិញមកកាន់កម្ពុជាមានតម្លៃប្រហែល ៥០លានដុល្លារប៉ុណ្ណោះ។

ទិន្នន័យដដែលនេះ ក៏បានចាត់ថ្នាក់ប្រទេសជប៉ុនជាទីផ្សារដ៏ធំមួយសម្រាប់ទំនិញកម្ពុជាផងដែរ ដោយកម្ពុជានាំចេញទំនិញទៅកាន់ទីផ្សារមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចមួយនេះ មានតម្លៃដល់ទៅជាង ៨២៧លានដុល្លារកាលពីឆ្នាំ២០១៦កន្លង ខណៈដែលប្រទេសសម្ព័ន្ធមិត្តចាស់វស្សារបស់អាមេរិកមួយនេះ បាននាំចូលទំនិញមកកម្ពុជាវិញមានតម្លៃជាង ៥២៨លានដុល្លារប៉ុណ្ណោះ។

តួលេខទាំងនេះ បង្ហាញផងដែរថា មិនថាទីផ្សារមួយណាទេ ភាគច្រើននៃទំនិញដែលកម្ពុជានាំចេញទៅ គឺផលិតផលកាត់ដេរសម្លៀកបំពាក់ និងស្បែកជើង ដែលត្រូវបានផលិតឡើងដោយកម្មករ-កម្មការិនីកម្ពុជាមានចំនួនប្រហែល ៨០ម៉ឺននាក់នៅទូទាំងប្រទេស។

បើទោះបីជាចិនជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មធំសម្រាប់កម្ពុជាក្ដី ប៉ុន្តែ ទិន្នន័យរបស់ធនាគារពិភពលោក បានបង្ហាញថា កម្ពុជានាំចេញទំនិញមានតម្លៃតែជាង ៦០៩លានដុល្លារប៉ុណ្ណោះចូលទៅទីផ្សារមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចមួយនេះ ខណៈដែលចិនវិញបាននាំចូលទំនិញមកកម្ពុជាមានតម្លៃដល់ទៅជាង ៤,៥៥០លានដុល្លារឯណោះ ដែលធ្វើឲ្យកម្ពុជាមានឱនភាពពាណិជ្ជកម្មដល់ទៅជាង ៣,៩៤១លានដុល្លារកាលពីឆ្នាំ២០១៦កន្លងមក។

តួលេខទាំងនេះ ឆ្លុះបញ្ចាំងឲ្យឃើញថា តើទំនាក់ទំនងល្អរវាងកម្ពុជា និងបណ្ដាប្រទេសលោកសេរី មានសារៈសំខាន់ប៉ុណ្ណាសម្រាប់កម្ពុជាទាំងនៅក្នុងរយៈពេល ២០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ និងទាំងឆ្នាំបន្តបន្ទាប់ខាងមុខទៀត៕

រក្សាសិទ្វិគ្រប់យ៉ាងដោយ ស៊ីស៊ីអាយអឹម

សូមបញ្ជាក់ថា គ្មានផ្នែកណាមួយនៃអត្ថបទ រូបភាព សំឡេង និងវីដេអូទាំងនេះ អាចត្រូវបានផលិតឡើងវិញក្នុងការបោះពុម្ពផ្សាយ ផ្សព្វផ្សាយ ការសរសេរឡើងវិញ ឬ ការចែកចាយឡើងវិញ ដោយគ្មានការអនុញ្ញាតជាលាយលក្ខណ៍អក្សរឡើយ។
ស៊ីស៊ីអាយអឹម មិនទទួលខុសត្រូវចំពោះការលួចចម្លងនិងចុះផ្សាយបន្តណាមួយ ដែលខុស នាំឲ្យយល់ខុស បន្លំ ក្លែងបន្លំ តាមគ្រប់ទម្រង់និងគ្រប់មធ្យោបាយ។ ជនប្រព្រឹត្តិ និងអ្នកផ្សំគំនិត ត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខច្បាប់កម្ពុជា និងច្បាប់នានាដែលពាក់ព័ន្ធ។