អ្នករាយការណ៍ពិសេសអង្គការសហប្រជាជាតិ លោកស្រី រ៉ូណា ស្មីត ជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលបន្ដកែលម្អបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សរបស់ខ្លួន ប្រសិនបើកម្ពុជាចង់បន្ដទទួលបានប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA របស់អឺរ៉ុប។
អ្នករាយការណ៍ពិសេសអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកកិច្ចការសិទ្ធិមនុស្សប្រចាំប្រទេសកម្ពុជា លោកស្រី រ៉ូណា ស្មីត ដែលកំពុងស្ថិតក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចលើកទី៧ រយៈពេល ១១ថ្ងៃនៅកម្ពុជានោះ បានជួបជជែកជាមួយរដ្ឋមន្ត្រីយុត្តិធម៌ លោក អង្គ វង្សវឌ្ឍនា នៅព្រឹកថ្ងៃនេះព្រហស្បតិ៍នេះ។
ក្រោយជំនួបនោះ លោកស្រី រ៉ូណា ស្មីត បានឲ្យដឹងថា រដ្ឋាភិបាលបានខិតខំកែលម្អបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សរបស់ខ្លួនហើយ ប៉ុន្ដែ លោកស្រីថា នៅមានបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សផ្សេងទៀត ដែលរដ្ឋាភិបាលត្រូវធ្វើ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាជាមួយសហភាពអឺរ៉ុបជុំវិញការព្រមានដកហូតប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA។
លោកស្រី រ៉ូណា ស្មីត ថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំគិតថា ការសម្រេចចិត្តដើម្បីបន្ដជជែកជុំវិញបញ្ហា EBA គឺស្ថិតលើរដ្ឋាភិបាលជាអ្នកធ្វើ នៅក្នុងភាពជាដៃគូពាណិជ្ជកម្ម ឬកិច្ចព្រមព្រៀងណាមួយដៃគូម្ចាស់ជំនួយ នោះគឺស្រេចទៅលើរដ្ឋាភិបាលជាអ្នកធ្វើសេចក្ដីសម្រេចចិត្ត។ […] នៅកម្ពុជាគឺមានផ្នែកខ្លះដែលមានការអភិវឌ្ឍជាវិជ្ជមាន ហើយក៏មានផ្នែកខ្លះ ក្នុងគំនិតរបស់ខ្ញុំ នៅតែចាំបាច់ត្រូវធ្វើ»។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក សុខ ឥសាន ច្រានចោលការលើកឡើងថា បញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាកំពុងដើរថយក្រោយ ហើយលោកថា រដ្ឋាភិបាលមិនដូរអធិបតេយ្យភាពយកជំនួយបរទេសនោះទេ។
លោកបន្ដថា៖ «យើងស្វាគមន៍នូវការរក្សា EBA ប៉ុន្ដែ យើងមិនយក EBA ទៅដូរឯករាជ្យភាព និងអធិតេយ្យភាពរបស់កម្ពុជានោះទេ ហើយការវាយតម្លៃណាមួយដែលថា សិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាដើរថយក្រោយ វាផ្ទុយអំពីតថភាពសង្គមកម្ពុជា។ បើសិនណាជាសិទ្ធិមនុស្ស ឬលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យដើរថយក្រោយ ហើយមានការគាបសង្កត់ផ្សេងៗ សង្គមកម្ពុជាអត់មានស្ថិរភាព ឬសន្ដិភាពដូចថ្ងៃនេះទេ»។
អ្នកតាមដានពីការអភិវឌ្ឍសង្គម លោកបណ្ឌិត មាស នី យល់ថា រដ្ឋាភិបាលហាក់ងាកទៅពឹងផ្អែកលើប្រទេសចិនច្រើនជាងចំណាយពេលដោះស្រាយបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សជាមួយសហភាពអឺរ៉ុប។
លោកមានបារម្ភផងដែរអំពីផលប៉ះពាល់ផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច និងឥទ្ធិពលរបស់ចិនមកលើកម្ពុជា ប្រសិនលក្ខខណ្ឌសិទ្ធិមនុស្សដែលសហគមន៍អឺរ៉ុបបានដាក់ មិនត្រូវបានបំពេញទេនោះ។
លោក មាស នី បន្ដថា៖ «រដ្ឋាភិបាលហាក់ដូចជាចំណាយពេលច្រើនដើម្បីរកមធ្យោបាយការពារផលប៉ះពាល់របស់ EBA ដោយពង្រីកទំនាក់ទំនងជាមួយចិន ហើយថ្មីៗនេះ មានការគាំទ្រពីជាវិជ្ជមានដែលចិនផ្ដល់ឲ្យកម្ពុជាផងដែរ។ រាល់ថ្ងៃ លក្ខខណ្ឌរបស់ EBA ហ្នឹងដូចជាមិនឃើញមានការឆ្លើយតបណាមួយជាដុំកំភួនពីរដ្ឋាភិបាលទេ»។
កាលពីថ្ងៃទី១១ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៩ សហភាពអឺរ៉ុបបានប្រកាសអំពីការចាប់ផ្ដើមដំណើរការដែលឈានទៅព្យួរជាបណ្ដោះអាសន្ននូវប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ «អ្វីគ្រប់យ៉ាងលើកលែងតែអាវុធ» ពីកម្ពុជា បន្ទាប់ពីមើលឃើញការធ្លាក់ចុះនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ បញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស និងនីតិរដ្ឋ នៅក្នុងរយៈពេល ១៨ខែចុងក្រោយមកនេះ។
សហភាពអឺរ៉ុបគូសបញ្ជាក់ទៀតថា ខ្លួនបានជួបពិភាក្សាដោយស្មោះត្រង់ជាមួយភាគីកម្ពុជា និងរំពឹងថា រដ្ឋាភិបាលនឹងកែលម្អបញ្ហាទាំងអស់ដែលជាក្ដីកង្វល់ និងជម្រុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ចាត់វិធានការចាំបាច់នានាជាបន្ទាន់ ដើម្បីរក្សាប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA របស់អឺរ៉ុបនេះ។
ប៉ុន្ដែ លោកនាយករដ្ឋមន្ដ្រី ហ៊ុន សែន បានប្រកាសជំហរនៅអំឡុងពេលដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់ប្រតិភូអឺរ៉ុបកាលពីខែមីនាកន្លងទៅថា កម្ពុជាមិនខ្វល់ពីការបាត់បង់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធនោះទេ ដោយថា ទោះមាន ឬក៏គ្មានប្រព័ន្ធ EBA នេះ ក៏កម្ពុជាមិនស្លាប់នោះដែរ។
ដោយឡែក របាយការណ៍របស់ធនាគារពិភពលោកចេញផ្សាយ កាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែមេសា ក៏បានបង្ហាញផងដែរថា នៅឆ្នាំ២០១៩នេះ និងនៅឆ្នាំបន្ទាប់ សេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជាអាចនឹងមានការថយចុះ ដោយសារតែភាពមិនច្បាស់លាស់នៃបញ្ហាប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA និងភាពមិនច្បាស់លាស់នៃសេដ្ឋកិច្ចរបស់ចិន៕
