ក្រុមការងារសកម្មភាពហិរញ្ញវត្ថុ (Financial Action Task Force) ហៅកាត់ថា FATF ដែលជាអង្គការអន្តរជាតិមួយ កាលពីខែកុម្ភៈកន្លងទៅ បានដាក់ប្រទេសកម្ពុជាចូលក្នុងបញ្ជីប្រផេះរបស់ខ្លួន ដើម្បីតាមដានការលាងលុយកខ្វក់ពីលំហូរហិរញ្ញវត្ថុ វិនិយោគ និងពាណិជ្ជកម្ម ចេញនិងចូលក្នុងប្រទេសនេះ។
ឆ្លើយតបទៅនឹងករណីនេះ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ស ខេង កាលពីសប្ដាហ៍មុន បានប្រកាសឲ្យអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធមានវិធានការជាបន្ទាន់ ដើម្បីទប់ស្កាត់ការចរាចរណ៍លុយកខ្វក់នៅកម្ពុជានេះ ដោយថា ប្រសិនជាកម្ពុជាត្រូវគេដាក់ចូលក្នុងបញ្ជីខ្មៅនៃការលាងលុយកខ្វក់បន្ថែមទៀតគឺបានន័យថា កម្ពុជានឹងស្លាប់។
លោក ស ខេង៖ «ងាប់ប្រទេសជាតិត្រង់ណា? ត្រង់ថា បើថ្ងៃណាមួយដល់កម្រិតមួយ ចាត់ប្រទេសកម្ពុជាជាប្រទេសខ្មៅ ជាប្រទេសលាងលុយ ចប់។ ចរាចរណ៍លុយកាក់ពីធនាគារណាទាំងអស់ ខ្ញុំមិនហ៊ានថា ១០០ភាគរយចប់ទេ ប៉ុន្តែ វាពិតជាប្រឈមនឹងការលំបាកដ៏ធំហើយនោះហានិភ័យដ៏ធំបំផុត»។
ការព្រួយបារម្ភរបស់លោក ស ខេង នៅពេលនេះ វាបង្កើតជាសំណួរថា តើនឹងមានបញ្ហាអ្វីកើតឡើង ប្រសិនកម្ពុជាមិនអាចទប់ស្កាត់បញ្ហានេះ ហើយត្រូវបានអន្តរជាតិទម្លាក់ចំណាក់ថ្នាក់ចូលក្នុងបញ្ជីខ្មៅនៃប្រទេសលាងលុយកខ្វក់?
លុយកខ្វក់ គឺជាលុយដែលបានមកតាមមធ្យោបាយខុសច្បាប់គ្មានប្រភពច្បាស់លាស់ លុយទាំងនេះបានមកពីអំពើចោរកម្ម ការលក់អាវុធខុសច្បាប់ អំពើពេស្យាចារខុសច្បាប់ ជួញដូរថ្នាំញៀន និងទំនិញគេចពន្ធផ្សេងទៀតដែលទទួលបានកម្រៃច្រើន។
ដើម្បីធ្វើឲ្យលុយនេះក្លាយជាលុយស្អាត ឬស្របច្បាប់វិញ គឺត្រូវធ្វើឡើងតាមវិធីលាងលុយ តាមរយៈការដាក់លុយក្នុងសេវាកម្មធនាគារដោយបង្កើតគណនីច្រើន និងដាក់លុយក្នុងចំនួនសមស្របមួយ រួចបង្វិលចូលគណនីធំមួយដើម្បីបែងចែកទៅកាន់ការវិនិយោគផ្សេងៗដូចជា វិនិយោគលើអចលនទ្រព្យ ឬបើកអាជីវកម្ម។
មធ្យោបាយលាងលុយមួយទៀតដែលប្រើបានតែប្រឈមហានិភ័យខ្ពស់នោះ គឺតាមរយៈការយកលុយទៅលេងល្បែងនៅកាស៊ីណូ។
របាយការណ៍របស់រដ្ឋាភិបាលចេញផ្សាយកាលពីខែមីនាកន្លងទៅឲ្យដឹងថា ក្នុងឆ្នាំ២០១៨ មានការបង្ក្រាបការលាងលុយកខ្វក់បានតែមួយករណីប៉ុណ្ណោះ តែចំនួននៃការបង្ក្រាបនេះកើនឡើងជាបន្តបន្ទាប់នៅឆ្នាំនេះ។
ក្នុងកិច្ចសម្ភាសន៍ជាមួយកាសែតភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ ប្រធាននាយកដ្ឋានកណ្ដាលសន្តិសុខ លោក ឌី វិជ្ជា មានប្រសាសន៍ថា ក្នុងឆមាសទី១ នៃឆ្នាំ២០១៩ អាជ្ញាធរកម្ពុជាបានបង្ក្រាបការនាំចូលសាច់ប្រាក់ផ្ទាល់តាមព្រលានយន្តហោះដោយគ្មានប្រភពច្បាស់លាស់បានជាង ៤លានដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក ខណៈបទល្មើសសម្អាតប្រាក់តាមរយៈធនាគារមានទឹកប្រាក់ជិត ១០លានដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក។
អ្នកវិភាគសេដ្ឋកិច្ច លោក ង៉ែត ជូ ព្រមានថា ប្រសិនជាកម្ពុជាមិនអាចទប់ស្កាត់បញ្ហានេះបាននោះទេ វានឹងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់កិត្តិយសរបស់កម្ពុជា ជាពិសេសទំនុកចិត្តរបស់អ្នកវិនិយោគដែលកម្ពុជាខំប្រឹងថែរក្សាមកជាយូរមកហើយនោះ។
លោកថា៖ «ឧទាហរណ៍ថា នៅពេលមានការថ្លឹងថ្លែងនូវការវិនិយោគដែលមានភាពប្រហាក់ប្រហែលគ្នា តែយើងត្រូវបានគេដាក់ក្នុងបញ្ជីខ្មៅ ហើយប្រទេសមួយទៀតត្រូវបានគេធានាថាមិនមានការលាងលុយកខ្វក់ ឬក៏មានការលាងលុយកខ្វក់តិចតួច គេនឹងជ្រើសរើសយកប្រទេសមួយផ្សេងទៀតហើយ»។
អ្នកវិភាគសេដ្ឋកិច្ចម្នាក់ទៀតគឺលោក យ៉ង ប៉ាក់ បានលើកឡើងផងដែរថា នៅពេលដែលប្រទេសណាមួយត្រូវបានដាក់ជាប្រទេសលាងលុយកខ្វក់ បានន័យថា ប្រទេសនោះ គឺជាប្រទេសដែលគាំទ្រដល់ក្រុមភេរវកម្ម អំពើចោរកម្ម ពេស្យាចារ និងការជួញដូរថ្នាំញៀន ជាដើម ដែលសុទ្ធតែជាអំពើខុសច្បាប់ក្នុងកែវភ្នែករបស់ពិភពលោក។
លោក យ៉ង ប៉ាក់ ព្រមានថា ប្រសិនកម្ពុជាមិនអាចទប់ស្កាត់បញ្ហានេះបានទេ វាអាចនឹងរុញច្រានឲ្យប្រទេសនេះប្រឈមនឹងការបាត់បង់អ្នកវិនិយោគល្អៗ ហើយកេរ្តិ៍ឈ្មោះ និងកំណើនសេដ្ឋកិច្ចដែលរក្សាបានល្អនៅប៉ុន្មានទសវត្សចុងក្រោយនេះ ក៏នឹងបាត់បង់តាមនោះផងដែរ។ ជាងនេះទៅទៀត លោកថា គ្មានប្រទេសណាមួយចង់បង្កើតទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ចជាមួយនោះទេ ដែលនៅពេលនោះហើយធ្វើឲ្យប្រទេសនេះក្លាយជាប្រទេសឯកោសេដ្ឋកិច្ចដោយខ្លួនឯងតែម្ដង។
លោក យ៉ង ប៉ាក់៖ «វាមិនមែនជាសញ្ញាល្អទេ! ខ្ញុំគាំទ្រចំពោះចំណាត់ការរបស់រដ្ឋាភិបាលដែលពង្រឹងការលាងលុយកខ្វក់ ដែលសម្ដេច ស ខេង លោកមានប្រសាសន៍ហ្នឹងគឺត្រូវហើយ ព្រោះលោកដឹងរឿងច្រើនទាក់ទងនឹងសង្គមរបស់យើង។ យើងត្រូវទប់ស្កាត់ឲ្យបានជាអតិបរមា បើមិនអញ្ចឹងទេ យើងក្លាយជាប្រទេសឯកោសេដ្ឋកិច្ចហើយ»។
យោងតាមគេហទំព័រក្រុមការងារសកម្មភាពហិរញ្ញវត្ថុ ឲ្យដឹងថា បច្ចុប្បន្ន ប្រទេសចំនួន២ដែលត្រូវបានដាក់ចូលក្នុងបញ្ជីខ្មៅគឺប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ និងកូរ៉េខាងជើង ដែលប្រទេសទាំងពីរនេះកំពុងត្រូវបានពិភពលោកហ៊ុមព័ទ្ធសេដ្ឋកិច្ចផងដែរ ខណៈប្រទេសកម្ពុជា និងប្រទេស៩ទៀតត្រូវបានដាក់ចូលក្នុងបញ្ជីតាមដាន។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច លោក មាស សុខសេនសាន មានប្រសាសន៍ ករណីលាងលុយកខ្វក់នៅកម្ពុជាស្ថិតក្នុងស្ថានភាពមួយដែលព្រួយបារម្ភ តែលោកថា រដ្ឋាភិបាលកំពុងពិនិត្យពង្រឹងបន្ថែមលើវិធានការនានាដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានេះ ទោះជាយ៉ាងណា លោកមិនបានបញ្ជាក់លម្អិតនោះទេ ដោយថា បញ្ហានេះស្ថិតក្រោមការទទួលខុសត្រូវរបស់ធនាគារជាតិ។
លោកថា៖ «ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច គឺជាផ្នែកមួយដែលប្រតិបត្តិនូវគោលនយោបាយដែលថ្នាក់ជាតិគាត់សម្រេចផ្សេងៗ ដូចដែលយើងបានឃើញនៅតាមវាលយន្តហោះអី ដែលធ្លាប់បានឃើញកន្លងមក តាមប្រលានអីដែលឃើញគេចាប់កន្លងមកនោះ។ មានពាក់ព័ន្ធនឹងសមត្ថកិច្ចគយអីតាមព្រំដែន ជាពិសេសមានអាជ្ញាធរសមត្ថកិច្ចតាមព្រំដែន មានក្រសួងមហាផ្ទៃមានអីទាំងអស់ហ្នឹង អញ្ចឹងវាជាបញ្ហារួមដែលរដ្ឋាភិបាលយកចិត្តទុកដាក់ខ្លាំងលើកិច្ចការទាំងអស់នេះ»។
ក្នុងឆ្នាំ២០០៤ ប្រទេសកម្ពុជាបានចូលជាសមាជិករបស់ក្រុមប្រទេសអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក ស្ដីពីការសម្អាតប្រាក់ហៅកាត់ថា APG ហើយនៅឆ្នាំ២០០៧ ប្រទេសនេះក៏បានអនុម័តច្បាប់ស្ដីពីការប្រឆាំងការសម្អាតប្រាក់ និងហិរញ្ញប្បទានភេរវកម្ម និងច្បាប់ស្ដីពីភេរវកម្ម ខណៈក៏មានវិធានការ និងច្បាប់ជាបន្តបន្ទាប់ រួមទាំងយុទ្ធសាស្ត្រជាតិប្រឆាំងការសម្អាតប្រាក់ពីឆ្នាំ២០១៩ ដល់២០២៣ ដែលទើបនឹងចេញនាពេលថ្មីនេះផងដែរ។
សម្រាប់អ្នកវិភាគលើកឡើងថា បើពិនិត្យតាមច្បាប់កម្ពុជា និងអន្តរជាតិ ដែលកម្ពុជាបានទទួលស្គាល់គឺវាមានប្រសិទ្ធភាពរួចទៅហើយក្នុងការលុបបំបាត់ និងប្រឆាំងការលាងលុយកខ្វក់នៅកម្ពុជានេះ តែវាអាស្រ័យលើអាជ្ញាធរកម្ពុជាមានការប្ដេជ្ញាចិត្តកម្រិតណាក្នុងការប្រឆាំងការលាងលុយនេះ។
លោកយ៉ង ប៉ាក់៖ «ព្រោះរឿងសេដ្ឋកិច្ចរឿងធនាគាររឿងហិរញ្ញវត្ថុនេះវាមិនមែនជារឿងផ្ទៃក្នុងរបស់ប្រទេសមួយទេ! គឺជារឿងការរកស៊ីជាមួយគ្នារវាងប្រទេស និងប្រទេសដូច្នេះយើងត្រូវតែគោរព និងអនុវត្ត។ អញ្ចឹងឲ្យតែយើងអនុវត្តន៍ច្បាប់របស់យើងឲ្យល្អទៅវាល្អហើយ ខ្ញុំគិតថាក្រសួងមហាផ្ទៃសហការជាមួយក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ សហការជាមួយស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធទៅយើងអាចទប់ស្កាត់បានហើយ។ ខ្ញុំសរសើរសម្ដេច ស ខេងដែលលោកលើកឡើងរឿងនេះឲ្យមានការទប់ស្កាត់ ខ្លាចតែសម្ដេចមានប្រសាសន៍ទៅ តែអាជ្ញាធរក្រោមបង្គាប់អត់បានធ្វើសកម្មភាពឲ្យទាន់ពេលវេលាទេ»។
