កម្ពុជាបានបញ្ចេញប្រតិកម្មតបទៅនឹងស្ថានទូតអាមេរិកប្រចាំនៅទីក្រុងភ្នំពេញ បន្ទាប់ពីស្ថានតំណាងប្រទេសមហាអំណាចពិភពលោកមួយនេះ បានរិះគន់ការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា នៅចំខួប ១ឆ្នាំនៃការបោះឆ្នោតជាតិកម្ពុជាកាលពីចុងខែកក្កដាកន្លងមកនេះ។
ស្ថានទូតអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃទី៣០ ខែកក្កដា បានអត្ថាធិប្បាយលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់ខ្លួនថា ការបោះឆ្នោតជាតិមួយឆ្នាំកន្លងមកនេះ«មានកំហុសឆ្គងយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ» មិនតំណាងឱ្យឆន្ទៈរបស់ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាទេ ព្រោះបានផាត់គណបក្សប្រឆាំងធំជាងគេនៅកម្ពុជា។
ស្ថានតំណាងអាមេរិកដដែលនេះ រៀបរាប់ថា ការបោះឆ្នោតបែបនេះ ធ្វើឱ្យកម្ពុជាបាត់បង់ថែមទៀតនូវសមិទ្ធផលរបស់ខ្លួន ក្នុងការជំរុញការផ្សះផ្សានយោបាយ និងលើកកម្ពស់កំណើនសេដ្ឋកិច្ច ចាប់តាំងពីមានកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសឆ្នាំ១៩៩១។
ទំព័រហ្វេសប៊ុកស្ថានទូតអាមេរិក រៀបរាប់ថា៖ «អំពាវនាវឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាចាត់វិធានការជាក់ស្តែងនានា ក្នុងការស្តារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ រួមទាំងធ្វើការទម្លាក់បទចោទប្រកាន់ទាំងឡាយប្រឆាំង លោក កឹម សុខា និងអ្នកទោសនយោបាយដទៃទៀត ហើយបញ្ចប់ការអនុវត្តនូវការចោទប្រកាន់ដោយគ្មានមូលដ្ឋាន និងក្រោមហេតុផលនយោបាយ ដើម្បីយាយីពលរដ្ឋរបស់ខ្លួន»។
ប៉ុន្តែ ក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍កាលពីថ្ងៃម្សិលមិញនេះ ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា ចាត់ទុកការអត្ថាធិប្បាយរបស់ស្ថានទូតអាមេរិក ជាទង្វើវាយប្រហារដ៏គឃ្លើនមកលើកម្ពុជា រំលោភបំពានទៅលើបទប្បញ្ញត្តិទាំងឡាយដែលមានចែងក្នុងធម្មនុញ្ញអង្គការសហប្រជាជាតិ និងក្នុងអនុសញ្ញាទីក្រុងវីយ៉េន ស្ដីពីទំនាក់ទំនងការទូតឆ្នាំ២០១៨។
ក្រសួងការបរទេស បានចង្អុលបង្ហាញទៅមាត្រា ១ នៃធម្មនុញ្ញអង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលបានចែង«គោលការណ៍នៃសិទ្ធិស្មើភាពគ្នា និងសិទ្ធិស្វ័យសម្រេចរបស់ប្រជាជន» និងវិធានការដើម្បីពង្រឹងសន្តិភាពសកល។
ក្រសួងការបរទេស អះអាងថា ការបោះឆ្នោតជាតិនៅកម្ពុជាកន្លងទៅ បានប្រព្រឹត្តទៅក្នុងបរិយាកាសសន្តិភាព មានសណ្តាប់ធ្លាប់ សេរី និងយុត្តិធម៌ មានអ្នកចេញទៅបោះឆ្នោតដល់ទៅជាង ៨៣ភាគរយ ក្រោមការអង្កេតដ៏ហ្មត់ចត់ពីអង្គការជាតិ និងអន្តរជាតិ។
គណបក្សនយោបាយចំនួន ២០ បានចូលរួមប្រកួតប្រជែងនៅក្នុងការបោះឆ្នោតជាតិកាលពីឆ្នាំ២០១៨កន្លងមកនេះ ប៉ុន្តែ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលជាបក្សប្រឆាំងដ៏ធំនៅកម្ពុជានោះ មិនបានចូលរួមនោះឡើយ បន្ទាប់ពីត្រូវបានតុលាការកំពូលបានប្រកាសរំលាយចោល ហើយថ្នាក់ដឹកនាំជាន់ខ្ពស់ ១១៨រូបរបស់បក្សនេះ ក៏ត្រូវបានហាមឃាត់សិទ្ធិធ្វើនយោបាយរយៈពេល ៥ឆ្នាំផងដែរ។
ខណៈដែលមានការចូលរួមពីអ្នកសង្កេតការណ៍មួយចំនួននោះ ក្រុមអង្គការស៊ីវិលផ្សេងទៀត ដូចជាអង្គការខុមហ្វ្រែល និកហ្វិក និងអង្គការតម្លាភាពជាដើម ពុំបានចូលរួមសង្កេតការណ៍នោះឡើយ។
អតីតមេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំង លោក សម រង្ស៊ី ហៅការបោះឆ្នោតនេះថា ជាការបោះឆ្នោតក្លែងក្លាយ ព្រោះបានផាត់គណបក្សមួយ ដែលមានអ្នកគាំទ្រជិតពាក់កណ្តាលប្រទេស ឬជាង ៣លាននាក់ ចេញពីឆាកនយោបាយ។
ប្រាប់VODតាមបណ្ដាញសង្គម WhatsAppនៅថ្ងៃនេះ អតីតអនុប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោកស្រី មូរ សុខហួរ ដែលកំពុងនិរទេសខ្លួននៅឯក្រៅប្រទេសនោះ បានចាត់ទុកទង្វើរបស់អាមេរិកថា មិនមែនជាការជ្រៀតជ្រែកកិច្ចការកម្ពុជាទេ ប៉ុន្តែអ្នកស្រីថា ជាការបំពេញកាតព្វកិច្ចស្របទៅតាមកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសឆ្នាំ១៩៩១។
លោកស្រី មូរ សុខហួរ ប្រាប់ថា៖ «នេះជាការបង្ហាញឱ្យឃើញថា រដ្ឋាភិបាលនៃសហរដ្ឋអាមេរិក នៅតែបន្តបំពេញកាតព្វកិច្ចរបស់ខ្លួន គឺត្រូវធានាឱ្យមានការបោះឆ្នោតដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ មានការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា គ្មានអ្វីបាត់បង់នឹងអធិបតេយ្យភាពនៃប្រទេសកម្ពុជាទេ»។
អ្នកស្រាវជ្រាវពីការភិវឌ្ឍសង្គម លោកបណ្ឌិត មាស នី បានចាត់ទុកប្រតិកម្មរបស់កម្ពុជាទៅនឹងស្ថានទូតអាមេរិកនេះថា មិនមានអ្វីនោះឡើយ ហើយថា កម្ពុជាកំពុងគេចចេញពីការទទួលខុសត្រូវ។
លោក មាស នី ប្រាប់ថា៖«បើយើងមើលស្អីដែលបានកើតឡើងកន្លងទៅ វាគ្មានស្អីក្រៅពីការបារម្ភពីការបាត់បង់អំណាចរបស់គណបក្សនយោបាយធំមួយទេ សម្រាប់ស្រុកយើងនោះ។ អីចឹង បើយើងគិតតែប្រយោជន៍គណបក្សតែមួយ ធ្វើម៉េចឱ្យតែខ្លួនឯងឈ្នះ តែមិនបានគិតពីប្រយោជន៍ជាតិ អាហ្នឹង ថ្ងៃក្រោយទៅ វាធ្វើឱ្យគណបក្សហ្នឹងបាត់ជំនឿពីពលរដ្ឋ»។
ទំនាក់ទំនងកម្ពុជា និងសហរដ្ឋអាមេរិក បានស្ថិតក្នុងស្ថានភាបមិនចុះសម្រុងនឹងគ្នានៅក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយមកនេះ ជុំវិញការធ្លាក់ចុះស្ថានភាពប្រជាធិបតេយ្យ និងការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា។
បើទោះជាបែបនេះក្ដី លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ថា កម្ពុជានៅតែប្រកាន់ជំហរមិត្តភាពជាមួយបណ្ដាប្រទេសនានា មិនយកប្រទេសណាមួយជាសត្រូវនោះឡើយ៕
