សង្គមស៊ីវិល បង្ហាញការយល់ឃើញថា ដើម្បីទប់ស្កាត់អំពើពុករលួយឱ្យមានប្រសិទ្ធភាពនោះ ទាល់វិធានការរបស់រដ្ឋាភិបាលធ្វើឡើងមានតម្លាភាពដោយមិនប្រកាន់បក្ខពួកនិយម។
ការលើកឡើងរបស់ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលនេះ បន្ទាប់អង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយ ACU បានចាប់ខ្លួន ប្រធាន អនុប្រធាន និងមន្ត្រីសុរិយោដីខេត្តពោធិ៍សាត់ចំនួន ៣ នាក់ កាលពីថ្ងៃទី២៧ ខែកក្កដា ពាក់ព័ន្ធនឹងអំពើពុករលួយជំរិតទារប្រាក់ពីវិស័យជនចំនួន ១០ ម៉ឺនដុល្លារ ជាថ្នូរនឹងការចេញច្បាប់ឱ្យសាងសង់រោងចក្រ។
ក្រោយការចាប់ខ្លួននៅថ្ងៃទី ៣១ ខែ កក្កដា តំណាងអយ្យការអមសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ បានសម្រេចចោទប្រកាន់និងឃុំខ្លួនអ្នកទាំងបីនាក់ ពាក់ព័ន្ធនឹងអំពើពុករលួយជំរិតទារប្រាក់ពីចំនួន ១០ ម៉ឺនដុល្លារនោះ។
នាយកប្រតិបត្តិអង្គការតម្លាភាពកម្ពុជា លោក ព្រាប កុល ចាត់ទុកការចំណាត់ការលើមន្ត្រីសុរិយោដី ៣ នាក់នេះ ថាជាសញ្ញាវិជ្ជមាន ប៉ុន្តែដើម្បីឈានទៅលុបបំបាត់អំពើពុលរលួយទាំងស្រុងបានទាល់រដ្ឋាភិបាលត្រូវហ៊ានចាត់វិធានការដោយមិនប្រកាន់បក្ខពួក។
លោក មានប្រសាសន៍ថា៖«មន្ត្រីទាំងឡាយណាក៏ដោយ ឱ្យតែប្រព្រឹត្តបទល្មើសត្រូវតែដាក់ទោស។ នៅក្នុងយុទ្ធសាស្ត្ររបស់រដ្ឋាភិបាល តម្រូវឱ្យមិនយោគយល់ គឺ [ការ]យោគយល់ សូន្យ មានន័យថា គ្មានការយោគយល់ទេ ប៉ុន្តែអនុវត្តជាក់ស្ដែងយើងឃើញមានការបិទភ្នែក មានការយោគយល់ច្រើន កន្លងមក គឺមានតែលក្ខណៈបែបហ្នឹង ។ ការយោគយល់នេះ ជាចំណុចខ្សោយមួយនៅក្នុងការអនុវត្តច្បាប់ ហើយការយោគយល់នេះ ដែលជាឧបសគ្គធំបំផុតនៅក្នុងការអនុវត្តប្រឆាំងអំពើពុករលួយហ្នឹង។ នៅប្រទេសដែលគេជោគជ័យ ដូចជានៅហុងកុង […]មិនមែនគេមានវេទមន្ត ចេះក្បាច់គុណ អីខ្លាំងជាងខ្មែរដែរ ប៉ុន្តែអ្វីដែលនាំឱ្យជោគជ័យគឺការមិនយោគយល់»។
ប្រធានគណៈកម្មាធិការកម្ពុជាឯករាជ្យប្រឆាំងអំពើពុករលួយ លោកស្រី ម៉ម ស៊ីថា យល់ថា ដើម្បីលុបបំបាត់អំពើពុករលួយបាននោះ រដ្ឋាភិបាលត្រូវពង្រឹងការអនុវត្តច្បាប់ឱ្យបានតឹងរ៉ឹង។
លោកស្រី ថា៖«ការអនុវត្តឱ្យបានល្អ ឱ្យគោរពច្បាប់ គោរពតាមនីតិវិធីតួនាទី សមត្ថកិច្ចរបស់ខ្លួន ឱ្យស្របតាមគោលការណ៍ច្បាប់។ កាលអនុវត្តច្បាប់មានប្រសិទ្ធភាព ការប្រព្រឹត្តនឹងរៀងចាលបាន ឬធ្វើឱ្យអ្នកផ្សេងទៀតខ្លាច មិនហានប្រព្រឹត្តហើយ ហើយបើគ្រាន់តែធ្វើជាការសម្ដែងគេអត់ខ្លាចទេ នៅតែពិបាកក្នុងការបំបាត់អំពើពុករលួយ »។
លោកស្រី បន្ថែមថាក្រៅពីពង្រឹងការអនុវត្តច្បាប់ហើយ រដ្ឋាភិបាលត្រូវហ៊ានចាត់វិធានការទៅលើមន្ត្រីរបស់ខ្លួនផងដែរ បើសិនរកឃើញថាពាក់ព័ន្ធនឹងអំពើពុករលួយនោះ។
អ្នកស្រាវជ្រាវពីការអភិវឌ្ឍសង្គមលោកបណ្ឌិត មាស នី មានប្រសាសន៍ថា ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលចាត់វិធានការទៅលើតែមន្ត្រីថ្នាក់ក្រោម ដោយមិនចាត់វិធានការចំពោះអ្នកមានអំណាចមួយចំនួន លោកថា វាមិនអាចលុបបំបាត់អំពើពុករលួយបានទេ ផ្ទុយទៅវិញ នឹងបង្កឱ្យមានភាពអយុត្តិធម៌នៅក្នុងសង្គម។
លោកជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលអនុវត្តវិធានការនេះឱ្យស្មើភាពគ្នា ដើម្បីបង្ហាញពីតម្លាភាព។
លោកថា៖«យើងគ្រាន់តែមានការព្រួយបារម្ភមួយខ្លាច ការអនុវត្តច្បាប់ហ្នឹងវាមិនស្មើភាពគ្នា។ វាមិនសំដៅទៅលើមន្ត្រីគ្រប់កន្លែងទាំងអស់ ហើយមានការតាមដាន ពិនិត្យដើម្បីលុបបំបាត់អំពើពុករលួយក្នុងប្រព័ន្ធហ្នឹង ជាពិសេសក្នុងប្រព័ន្ធរដ្ឋហ្នឹង។ អ្វីដែលយើងចង់ឃើញនោះ ការធ្វើធម្មតាអំពើពុករលួយនោះក្នុងប្រព័ន្ធនេះ ធ្វើទាំងលើផងពីក្រោមផង បើគ្រាន់តែធ្វើតែពីក្រោមប៉ុន្តែមិនបានធ្វើពីលើមកមុនទេ ខ្ញុំគិតថារឿងនឹងធ្វើការតែមួយប្រាវទេ»។
កាលថ្ងៃទី២៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៩លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានបង្ហាញជំហរម៉ឺងម៉ាត់ដោយអនុវត្តន៍អភិក្រមទី៥ គឺអភិក្រម «វះកាត់» ចំពោះមន្ត្រីប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ។
លោក មានប្រសាសន៍ថា៖ « ខ្ញុំធ្វើពាក់ព័ន្ធទៅនឹងមន្ត្រី ហើយទាក់ទងទៅនឹងអភិក្រមទី៥ វះកាត់ដែរ និយាយឱ្យត្រង់ៗ អត់មានតទៅទៀតទេ។ ពីថ្ងៃនេះទៅ បញ្ជូនអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយចាប់ត្រង់ៗហ្មង មិនចាំបាច់មកតាមខ្សែរីឡេទេ។ អាហ្នឹងបោកឆៅហ្មង។ អភិក្រមទី៥ ត្រូវបានអនុវត្ត អត់មានលើកលែង បើមិនអ៊ីចឹងខូច ហ្អែងបំផ្លាញជាតិ បំផ្លាញរដ្ឋបាល ហ៊ុន សែន»។
របាយការណ៍អង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិបង្ហាញថា នៅឆ្នាំ២០១៨កម្ពុជាជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ១៦១ ក្នុងចំណោមប្រទេស១៨០។ ចំណាត់ថ្នាក់នេះដូចឆ្នាំ២០១៧ ប៉ុន្តែកម្ពុជាធ្លាក់មួយពិន្ទុគឺពី២១មកត្រឹម២០ពិន្ទុ៕
