របាយការណ៍សិក្សាមួយបង្ហាញថា បរិមាណសំរាមខ្ទង់ ១ម៉ឺនតោនក្នុងមួយថ្ងៃៗ ត្រូវបានបញ្ចេញចោលពីលំនៅឋាន និងរោងចក្រសហគ្រាសនានានៅទូទាំងប្រទេសនៅក្នុងឆ្នាំនេះ ដោយថា សំរាម ៩០ភាគរយ មិនត្រូវបានយកទៅកែច្នៃឡើងវិញនោះឡើយ។
ក្នុងសេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានដែលបានដកស្រង់ខ្លឹមសារនៃរបាយការណ៍សិក្សាមួយដែលផ្សព្វផ្សាយក្នុងវេទិកាស្ដីពីកាកសំណល់នៅកម្ពុជានៅថ្ងៃនេះ មូលនិធិអាល្លឺម៉ង់ Konrad-Adenauer-Stiftung (KAS) ប្រទេសកម្ពុជាទាំងមូល បង្កើតកាកសំណល់សំរាមជាង ១0,000តោនជារៀងរាល់ថ្ងៃ ឬជាង ៣លាន ៦សែនតោននៅក្នុងមួយឆ្នាំ។
បើតាមសេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានដដែលនេះ គ្រាន់តែរាជធានីភ្នំពេញមួយបានបង្កើតឱ្យមានកាកសំណល់ក្នុងបរិមាណចន្លោះពី ២,000 ទៅដល់ ៣,000តោនជារៀងរាល់ថ្ងៃ ដែលក្នុងនោះមាន ៦00តោន គឺជាកាកសំណល់ប្លាស្ទិក។
សេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មាន បន្តទៀតថា កំណើននៃការបង្កកាកសំណល់សំរាមនេះ បណ្ដាលមកពីកំណើនសេដ្ឋកិច្ច ការពង្រីកទីក្រុងយ៉ាងឆាប់រហ័ស និងការអភិវឌ្ឍវិស័យឧស្សាហកម្ម និងការកើនឡើងនូវការប្រើប្រាស់របស់ប្រជាជនដែលមានកម្រិតជីវភាពមធ្យម និងខ្ពស់។
របាយការណ៍សិក្សាដែលលើកឡើងនេះ បញ្ជាក់ថា កាកសំណល់គ្រប់ប្រភេទទាំងអស់នោះមានដូចជា កាកសំណល់រឹងក្នុងទីក្រុងរបស់ប្រើប្រាស់ និងចំណីអាហារ កាកសំណល់ឧស្សាហកម្ម កាកសំណល់វេជ្ជសាស្ត្រ កាកសំណល់សង់សំណង់ ជាដើម។
នាយកប្រចាំប្រទេសនៃមូលនិធិខុនរ៉ាដ លោក ដានីញ៉ែល ស្មាឃីង ( Daniel Schmücking) មានប្រសាសន៍ថា កាកសំណល់សំរាម គឺជាបញ្ហាមួយធ្វើឱ្យមានការព្រួយបារម្ភ ហើយលោកថា ដំណោះស្រាយចំពោះបញ្ហានេះ ដែលទាមទារឱ្យមានការចូលរួមពីភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ នឹងជួយកែលម្អបរិស្ថាន និងសង្គមកម្ពុជាទាំងមូល។
លោក ដានីញ៉ែល ស្មាឃីង ថ្លែងថា៖ «ការដោះស្រាយបញ្ហាសំរាមចាំបាច់ ត្រូវមានការចូលរួមពីគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធពិសេស ការសម្រេចចិត្តផ្នែកនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាល»។
សេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានរបស់មូលនិធិអាល្លឺម៉ង់ខុនរ៉ាដ បញ្ជាក់បន្ថែមថា បញ្ហានៅក្នុងការគ្រប់គ្រងកាកសំណល់នៅកម្ពុជា រួមមាន កង្វះខាតការប្រមូលកាកសំណល់ឱ្យបានត្រឹមត្រូវ កង្វះការបណ្ដុះបណ្ដាលបច្ចេកទេសបុគ្គលិក និងមិនទាន់មានគោលនយោបាយគ្រប់គ្រងសំរាមប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព ព្រមទាំងកង្វះអ្នកកែច្នៃសំរាមនិងកង្វះហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធបច្ចេកទេសកែច្នៃសំរាម។
របាយការណ៍សិក្សាស្រាវមួយរបស់ក្រសួងបរិស្ថាន បង្ហាញថា កាលពីឆ្នាំ២០១៨ ប្រទេសកម្ពុជា ប្រមូលបានសំរាមជិត ២លានតោន ខណៈក្រុងភ្នំពេញប្រមូលសំរាមសរុបជិត ១លានតោន ក្នុងនោះ សំរាមជិត ២៩ម៉ឺនតោន ត្រូវបានកែច្នៃ និងប្រើប្រាស់ឡើងវិញ។
របាយការណ៍បន្តថា ក្នុងចំណោមនោះ សំរាមប្រមាណ ៦៣ភាគរយ ជាប្រភេទសំរាមជីវ (សំណល់រុក្ខជាតិនិងសត្វ) សំណល់ផ្លាស្ទិចជាង ១៥ភាគរយ ក្រដាសជិត ៦ភាគរយ សំណល់អំបែងមានជិត ១៣ភាគរយ និងសំណល់ផ្សេងៗជាង ៣ភាគរយ។
អ្នកគ្រប់គ្រងអាជីវកម្មរបស់សភាពាណិជ្ជកម្មអ៊ឺរ៉ុបប្រចាំនៅកម្ពុជា (EUROCHAM) លោក ថម ហេសស្កេត Tom Hesketh លើកឡើងនៅលើកនៅក្នុងកិច្ចពិភាក្សានៃវេទិកានោះថា កម្ពុជានៅសល់សំរាមច្រើន តែខ្វះអ្នករកស៊ីច្នៃសំរាម ហើយលោកថា ដូច្នេះ មុខជំនួញកែច្នៃសំរាមដើម្បីលក់បន្តនេះ ក៏ជាសក្ដានុពលសម្រាប់វិនិយោគគិនដែរ។
លោក ថម ហេសស្កេត ថ្លែងថា៖ «យើងបានប្រាប់នូវអ្វីដែលយើងរកឃើញទៅវិនិយោគគិនដៃគូថាវិស័យកែច្នៃសំរាមនេះ មានសក្ដានុពល ប៉ុន្តែ ដើម្បីអាចធ្វើការងារទាំងនោះបានចំណេញ ត្រូវទាមទាររួមបញ្ចួលបច្ចេកវិទ្យាថ្មីៗបន្ថែមទៀត។ កម្ពុជាក៏ត្រូវមានគោលនយោបាយលើកទឹកចិត្តដល់អ្នកវិនិយោគវិស័យនេះ ទើបអាចទាក់ទាញអ្នកជំនួញរកស៊ីបាន»។
នាយកទីចាត់ការគ្រប់គ្រងកាកសំណល់ និងបរិស្ថាន នៃសាលារាជធានីភ្នំពេញលោក នួន សំណាវុធប្រាប់ក្រុមអ្នកសារព័ត៌មាននៅឯវេទីកានោះថា កន្លងមក ក្រុមហ៊ុនបរទេសប្រមាណជាង ៥០ក្រុមហ៊ុនមកពីចិន ជប៉ុន អ៊ឺរ៉ុប និងបណ្ដាប្រទេសមួយចំនួនទៀត ធ្លាប់បានសុំការសហការដើម្បីស្វែងរកឱកាសធ្វើជំនួញកែច្នៃសំរាមនៅកម្ពុជា ប៉ុន្តែ លោកថា មិនទាន់មានក្រុមហ៊ុនណាមួយបើករបរនេះនៅឡើយ។
មន្ត្រីសាលារាជធានីភ្នំពេញរូបនេះ អះអាងថា គ្មានការទារប្រាក់ក្រៅផ្លូវការឡើយចំពោះសេវាសុំសិទ្ធិបើកជំនួញកែច្នៃសំរាមនេះ។ លោកបញ្ជាក់ថា ខណៈដែលក្រុមហ៊ុនទាំងនោះដកថយពីរបររកស៊ីកែច្នៃសំរាមដោយសារតែរកមិនឃើញផលចំណេញ។
លោក នួន សំណាវុធ អះអាងថា៖ «នៅពេលជួបជាមួយយើង ហើយបង្ហាញពីបច្ចេកទេសស្នើសុំសិទ្ធិសិក្សា ក្រោយពីសិក្សាហើយឃើញថា ពុំចំណេញ ដោយថា លក់អគ្គីសនីទៅវាថ្លៃ EDC មិនទិញ ងាកទៅរកគោលនយោបាយដែលគាំទ្រគម្រោងហ្នឹង វាអត់។កន្លងមកយើងជួបតែអ៊ីចឹង។ យើងចេះតែស្វាគមន៍ តែមិនទាន់មានក្រុមហ៊ុនណាមួយច្បាស់លាស់»។
អនុប្រធាននាយកដ្ឋានគ្រប់គ្រងសំណល់រឹង នៃក្រសួងបរិស្ថាន លោក ង៉ែត បុល មានប្រសាសន៍ថា កម្ពុជាមិនទាន់មានគោលនយោបាយឧបត្ថមធនសម្រាប់ក្រុមហ៊ុនកែច្នៃសំរាមដូចនៅប្រទេសថៃ ឬវៀតណាមនៅឡើយ ហើយក្រសួងកំពុងគិតគូរចំពោះរឿងនេះ។
លោក ង៉ែត បុល៖ «នៅថៃ រដ្ឋគេជួយ ១៥ដុល្លារក្នុងសំរាម ១តោនទៅដល់អ្នកកែច្នៃ។ នៅវៀតណាម រដ្ឋគេជួយប្រមាណ ៦ដុល្លារក្នុង ១តោនដែរ។ តែកម្ពុជាយើងមិនទាន់មានទេ ទោះយ៉ាងណាក្រសួងបរិស្ថានធានាសម្រួលដល់ប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ដែលចង់វិនិយោគលើវិស័យនេះ»។
តួរលេខដែលផ្ដល់ដោយទីលានចាក់សំរាមនៅរាជធានីភ្នំពេញ បង្ហាញថា ក្នុងខែសីហាកន្លងទៅ សំរាមប្រមូលបាននៅភ្នំពេញ មានចំនួនជិត ៣ពាន់តោនក្នុង១ថ្ងៃ ខណៈដែលទីលានចាក់សំរាមអាចទ្រទ្រង់សំរាមបានដល់ត្រឹមឆ្នាំ២០៣០៕
