កម្ពុជានាំចូលអំបិលចំនួន៥ម៉ឺនតោនពីបរទេសក្នុងឆ្នាំ២០១៩នេះ ដើម្បីបំពេញបន្ថែមឱ្យគ្រប់តម្រូវការផ្គត់ផ្គង់ក្នុងស្រុក ដែលត្រូវការ១០ម៉ឺនតោនក្នុង១ឆ្នាំ។
អំបិល ឬក្នុងភាសាគីមីវិទ្យាហៅ សូដ្យូមក្លរីក (Sodium Chloride) NaCl មានតួនាទីសំខាន់សម្រាប់រាងកាយមនុស្ស ដោយសាររាងកាយមនុស្សត្រូវការសារធាតុនេះដើម្បីបង្កើនថាមពល ការរំលាយអាហារ សម្រួលការដកដង្ហើម សម្ពាធឈាម សកម្មភាពខួរក្បាល និងលំហូរធាតុទឹកក្នុងខ្លួនមនុស្ស ជាដើម។ កង្វះសូដ្យូមក្លរីកក្នុងខ្លួនជាហេតុធ្វើឲ្យមនុស្សក្អួតចង្អោរ រមួលសាច់ដុំ វិលមុខ បាត់បង់ស្មារតី និងឈានដល់ស្លាប់ផងដែរ។
យោងតាមគេហទំព័រ អ្នកសង្កេតការសេដ្ឋកិច្ច oec.world ឱ្យដឹងថា ក្នុងមួយឆ្នាំ ជំនួញអំបិលមានតម្លៃជាង២ពាន់លានដុល្លារ ដែលប្រទេស៥ ទទួលប្រយោជន៍ពីការនាំចេញនេះមាន ប្រទេសអូស្ត្រាលី ហូឡង់ ឥណ្ឌា អាល្លឺម៉ង់ និងម៉ិចសិកូ។
កម្ពុជាត្រូវការអំបិលប្រមាណ១០ម៉ឺនតោនសម្រាប់ផ្គត់ផ្គង់ទីផ្សារក្នុងស្រុកក្នុង១ឆ្នាំៗ តែនៅប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ អំបិលដែលផលិតបានកាន់តែថយចុះ និងត្រូវការនាំចូលពីក្រៅប្រទេសបន្ថែម។ ឆ្នាំ២០១៧ កម្ពុជាត្រូវនាំចូលប្រមាណ ៣ម៉ឺនតោន ឆ្នាំ២០១៨ ប្រមាណ ៣ម៉ឺនតោន ខណៈនៅឆ្នាំ២០១៩ នាំចូលប្រមាណ៥ម៉ឺនតោន បើគិតតម្លៃជាមធ្យមត្រឹម៩០ដុល្លារក្នុងមួយតោននោះ ក្នុងរយៈពេល៣ឆ្នាំនេះកម្ពុជាត្រូវចំណាយជិត១០លានដុល្លារដើម្បីទិញអំបិលពីក្រៅប្រទេស។
ហេតុអ្វីបានជាប្រទេសមានសមុទ្រដូចកម្ពុជាមិនអាចផលិតអំបិលបានគ្រប់គ្រាន់?
ប្រធានសមាគមផលិតអំបិលកម្ពុជា លោក ប៊ុន បារាំង មានប្រសាសន៍ថា អំបិលទាំងនោះមានតម្លៃ១តោន ៩៤ដុល្លារបូកទាំងថ្លៃដឹកជញ្ជូន។ លោកបន្ថែមថា បច្ចុប្បន្នបញ្ហាអាកាសធាតុ និងកង្វះកម្លាំងពលកម្មបានធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ជាខ្លាំងដល់ការផលិតអំបិលក្នុងស្រុក។
លោក ប៊ុន បារាំង៖ «ការងារស្រែអំបិលគឺជាការងារក្ដៅខ្លាំងណាស់ ខុសពីការងារស្រែស្រូវធ្វើខែវស្សាបាន តែអំបិលយើងត្រូវធ្វើក្នុងខែប្រាំង អញ្ចឹងវាក្ដៅ។ ហើយវាក្ដៅទៀតបានយើងបានអំបិល វាខុស វាផ្ទុយគ្នាជាមួយស្រែស្រូវ អញ្ចឹងកម្មករគ្នាវាលំបាកណាស់ ទោះបីយើងប៉ូវលុយឱ្យគាត់ប៉ុណ្ណាក៏ទៅមិនរួច ព្រោះកម្លាំងយើងមានប៉ុណ្ណឹង វាមិនអាចទៅលើសហ្នឹងរួច » ។
កម្ពុជាជួបប្រទះបញ្ហាខ្វះខាតអំបិលចំនួន ៣ឆ្នាំហើយ ពោលគឺចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៧មក ខណៈក្នុងឆ្នាំ២០១៨ សមាគមផលិតអំបិលកំពត-កែប បានដាក់លិខិតទៅក្រសួងឧស្សាហកម្ម ដើម្បីរំលាយសមាគមនេះខ្លួនឯង ចោលផងដែរ តែក្រសួងមិនអនុញ្ញាត។
ប្រធានសមាគមកសិកម្មឈ្លាសវ៉ៃ លោកបណ្ឌិត សាន ប៊ុននីកា មានប្រសាសន៍ថា បញ្ហានៃការផលិតអំបិលមិនបានគ្រប់គ្រាន់នៅកម្ពុជា មិនមែនបណ្ដាលមកពីបញ្ហាអាកាសធាតុនោះទេ ព្រោះឆ្នាំនេះក្នុងរដូវប្រាំងមានកម្តៅខ្លាំងដែលធ្វើឱ្យអំបិលកើនកំហាប់ខ្ពស់។ លោកថា មូលហេតុចម្បងដែលធ្វើឱ្យកម្ពុជាជួបប្រទះបញ្ហានេះ គឺមកពីកង្វះកម្លាំងពលកម្ម ដែលបណ្ដាលមកពីការឱ្យតម្លៃទាបនៃពលកម្មអំបិល ខណៈដែលតម្លៃដីនៅតំបន់ស្រែអំបិលនោះឡើងថ្លៃជាបន្តបន្ទាប់ផងនោះ មិនមានកសិករស្រែអំបិលណាចង់ធ្វើអំបិលទៀតនោះទេ។
លោកថា៖ «យើងអត់ខ្វះទេអំបិល តែយើងខ្វះពលករ មូលហេតុដែលខ្វះពលករ ដោយសារប្រាក់ចំណាយលើពលករវាតិចពេក ហើយអំបិលខ្មែរយើងលក់ចេញគឺវាថោកទៀត តែមកដល់ផ្សារនៅភ្នំពេញវិញគឺថ្លៃណាស់។ ១គីឡូ ខ្លះ១៥០០រៀល ដល់២០០០រៀលទៅហើយ យើងគិតមើលពីមុន១បាវ៨០គីឡូ ហើយ១គីឡូតែ៧ទៅ៨រយរៀល យើងគិតមើលហេតុអីគេរស់បាន គេផលិតបាន? »
ប្រធានសម្ព័ន្ធកសិករកម្ពុជា លោក ថេង សាវឿន មានប្រសាសន៍ថា កត្តាដែលធ្វើឱ្យកម្ពុជាខ្វះអំបិលប្រើប្រាស់នោះគឺបណ្ដាលមកពីកង្វះធនធានបច្ចេកទេស ខ្វះការលើកទឹកចិត្ត និងទុនពីរាជរដ្ឋាភិបាលលើវិស័យអំបិលនេះ។ លោកថា បញ្ហានេះហើយធ្វើឱ្យអ្នកផលិតអំបិល និងកម្មករអំបិលកាន់តែបោះបង់ការងារស្រែអំបិលខ្លួនចោល។
លោកថា៖ «កន្លងមក ការផលិតអំបិលអាចនាំចេញ ប៉ុន្តែនៅប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ យើងបែរជានាំចូលនូវការផលិតអំបិល នេះវាសរបញ្ជាក់ថា បច្ចេកទេសនៃការគាំពារក៏ដូចជា បច្ចេកទេសនៃការផលិតអំបិលនៅកម្ពុជានៅមានកម្រិត ជាពិសេសគឺការគាំទ្រពីសំណាក់រាជរដ្ឋាភិបាលវាទៅលើសហគមន៍អំបិលដែលកំពុងធ្វើការផលិតហ្នឹង»។
ខណៈដែលប្រទេសមួយចំនួនបានទាញយកអំបិលដោយវិធីទំនើបតាមម៉ាស៊ីនហើយក៏ដោយ ក៏ការផលិតអំបិលនៅកម្ពុជានៅប្រព្រឹត្តិតាមបែបប្រពៃណីដដែល។
បច្ចុប្បន្ន កម្ពុជាមានកសិដ្ឋានផលិតអំបិល ៧កន្លែងក្នុងខេត្តកែប និងកំពត ដោយមានផ្ទៃដីសរុបចំនួន ៤៦០០ហិកតា ក្នុងនោះមានក្រុមផលិតករជាង ២០០នាក់។
ប្រធានសមាគមអំបិល លោក ប៊ុន បារាំង មានប្រសាសន៍ថា រហូតមកដល់ពេលនេះការធ្វើស្រែអំបិលនៅកម្ពុជាមិនមានបច្ចេកទេសទំនើបធ្វើនោះទេ។
លោកថា៖ «យើងអត់មានបច្ចេកទេសណាដែលយើងយកទៅធ្វើទំនើបដូចគេបានទេ! ដោយសារទីមួយ ផ្ទៃដីពួកយើងម្នាក់បន្ដិចៗអត់មានដីធំបាន ហើយយើងចង់ធ្វើគ្រឿងចក្រ បើយើងយកគ្រឿងចក្រមកធ្វើរត់បត់តែមួយជុំផុតដីហើយម្នាក់ៗ អញ្ចឹងយើងមិនអាចយកគ្រឿងចក្រទៅធ្វើបានទេ។ ធ្វើបានដោយកម្លាំងពលកម្មប៉ុណ្ណោះ ដោយកម្លាំងមនុស្ស យើងមិនអាចធ្វើឱ្យទំនើបដូចប្រទេសគេតែម្តងអត់បានទេ»។
បើតាមលោក ប៊ុន បារាំង តម្លៃក្នុងការប្រមូលអំបិលក្នុងមួយស្រែគឺអាស្រ័យលើកម្មករទទួលម៉ៅរែក ដែលលោកថាជាមធ្យមប្រមាណ៥ម៉ឺនរៀលក្នុងមួយស្រែ។
ប្រធានសម្ព័ន្ធកសិករកម្ពុជា លោក ថេង សាវឿន ជម្រុញរដ្ឋាភិបាលឱ្យផ្ដល់ហិរញ្ញវត្ថុសម្រាប់សហគមន៍អំបិលក្នុងការរៀបចំការងារក៏ដូចជាដំឡើងថ្លៃពលកម្មដល់កម្មករបន្ថែមទៀត លើកទឹកចិត្តដល់សមាគមបង្កើនការផលិត ជាពិសេសជម្រុញដល់ពលរដ្ឋឱ្យងាកមកគាំទ្រអំបិលក្នុងស្រុកឱ្យបានច្រើនរួមទាំងតម្លៃផងដែរ។
លោកថា៖ «ប្រសិនបើរដ្ឋជួយលើទុន បច្ចេកទេសនៃការវេចខ្ចប់ និងការលើកទឹកចិត្ត ខ្ញុំគិតថា ក្រុមហ៊ុនអំបិលគាត់អាចមានលទ្ធភាពបន្ថែមទៀតក្នុងការតម្លើងប្រាក់កម្រៃសម្រាប់កម្មករនៅក្នុងវិស័យហ្នឹងឱ្យបានល្អប្រសើរទៀត ហើយនាំលក់ទៅកាន់ទីផ្សារអំបិលកម្ពុជា ហើយនិងការប្រើប្រាស់ក្នុងស្រុកនោះ គឺខ្ញុំគិតថា យើងអាចដោះស្រាយបញ្ហាទាំងនេះ។ យើងដឹងថា មុខរបរនេះវាក្ដៅ ក៏ប៉ុន្តៃប្រាក់ចំណូលដែលទទួលបានពីវិស័យហ្នឹងតិច អញ្ចឹងយើងអាចតម្លើងប្រាក់កម្រៃលើវិស័យនេះជាជាងទិញអំបិលពីក្រៅប្រទេសមកប្រើប្រាស់» ។
អនុរដ្ឋលេខាធិការក្រសួងឧស្សាហកម្ម និងសិប្បកម្ម ទទួលបន្ទុកកិច្ចការអំបិល លោក សុន សេនហួត បញ្ជាក់ថា ថ្ងៃនេះក្រសួងប្រជុំពីរបាយការណ៍អំបិលនេះ ហើយលោកមិនអាចផ្តល់បទសម្ភាសន៍អ្វីបន្ថែមបានទេ ព្រោះជាប់ចូលរួមប្រជុំដែរ។
លោកថា៖ «ខ្ញុំរវល់ជាប់ប្រជុំលើរបាយការណ៍អំបិលហ្នឹងហើយ ចាំខ្ញុំប្រជុំចប់»។
ជារួម អ្នកតាមដានយល់ថា បញ្ហាកង្វះអំបិលនៅកម្ពុជាកើតឡើងបណ្ដាលមកពីភាពទន់ខ្សោយរបស់រដ្ឋាភិបាលដែលមិនសូវគិតគូរច្រើនលើសិប្បកម្មអំបិលនេះ ខណៈគ្មានការលើកទឹកចិត្តណាមួយដល់កម្មករផលិតអំបិលផងនោះ។
លោកបណ្ឌិត សាន ប៊ុននីកា ព្រមានថា ប្រសិនជាកម្ពុជានៅតែមានបញ្ហានេះបន្តទៀតនោះ វានឹងធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់អនាគតអំបិលកម្ពុជា ដែលធ្វើឱ្យមានការនាំចូលច្រើនជាងការផលិត ឬនាំចូលសុទ្ធ ហើយនៅពេលនោះហើយ ធ្វើឱ្យតម្លៃអំបិលនៅលើទីផ្សារ គឺត្រូវកំណត់តាមអ្នកនាំចូលវិញម្តង។
បណ្ឌិត សាន ប៊ុននីកា ប្រាប់ថា៖ «យ៉ាងយូរប្រាំឆ្នាំទៀត គឺអំបិលលែងមានហើយ។ យើងចាប់ផ្ដើមទិញអំបិលពីគេហើយ ហើយអំបិល គឺជាវត្ថុធាតុមួយដែលមនុស្សត្រូវការបំផុត ហើយគេអាចខ្ទប់ច្រមុះយើងយ៉ាងងាយ ព្រោះអំបិលអ្នកណាក៏ត្រូវការដែរ។ លោកសម្លឹងមើលប្រទេសឡាវអត់មានអំបិលនឹងគេទេ! ដូច្នេះ គេចង់ថា តម្លៃប៉ុន្មានក៏បានដែរ យើងត្រូវតែទិញដាច់ខាត។ ដូច្នេះ គួរតែរក្សាអំបិលរបស់យើងឱ្យមានបាន ព្រោះបើយើងមិនថែរក្សាទេ គេយកដីហ្នឹងទៅធ្វើផ្ទះល្វែង ទៅធ្វើជារមណីយដ្ឋានអីហើយ ហើយចុងក្រោយយើងគ្មានអីទេ!»៕
