អតីតមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងដែលនិរទេសខ្លួន លោក សម រង្ស៊ី បានអំពាវនាវកុំឱ្យអ្នកប្រជាធិបតេយ្យបែកបាក់គ្នា ទើបអាចឈ្នះការបោះឆ្នោតលើដៃគូប្រកួតបាន ដោយថា បក្សកាន់អំណាចគ្មានជម្រើសក្រៅពីទទួលយកលក្ខខណ្ឌរបស់សភាពអឺរ៉ុប បើកផ្លូវឱ្យគណបក្សប្រឆាំងដំណើរការឡើងវិញនោះទេ។
គិតត្រឹមថ្ងៃពុធនេះ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា មានពេល១៥ថ្ងៃទៀត សម្រាប់ឆ្លើយតបទៅនឹងលក្ខខណ្ឌរបស់សហភាពអឺរ៉ុប ដែលអឺរ៉ុបទាមទារឱ្យស្តារប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ ជាថ្នូរនឹងការរក្សាទុកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ«អ្វីៗគ្រប់យ៉ាងលើកលែងតែអាវុធ» ហៅ EBA។
តាមវីដេអូរយៈពេលជាង១៥នាទី បង្ហោះលើហ្វេសប៊ុក នាថ្ងៃទី២៧ ខែវិច្ឆិកានេះ លោក សម រង្ស៊ី អះអាងថា មេដឹកនាំបក្សកាន់អំណាច គ្មានជម្រើសអ្វីក្រៅពីទទួលយកលក្ខខណ្ឌរបស់សភាពអឺរ៉ុប ដើម្បីបើកផ្លូវឱ្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដំណើរការឡើងវិញនោះទេ បើមេដឹកនាំរូបនេះគិតពីប្រយោជន៍ជាតិ ដែលលោកប្រើពាក្យថា«មិនវាយបំបែកឆ្នាំងបាយកម្មករ និងពលរដ្ឋច្រើនលាននាក់នោះ»។
លោក សម រង្ស៊ី លើកឡើងទៀតថា ក្នុងកាលៈទេសៈនេះ អ្នកប្រជាធិបតេយ្យមិនត្រូវបែកបាក់គ្នាតាមការញុះញង់ និងអូសទាញរបស់បក្សកាន់អំណាចឡើយ។ លោកលើកហេតុផលថា ការបែកបាក់នឹងមិនឈ្នះគណបក្សកាន់អំណាចបានទេ បើមានការបោះឆ្នោតត្រឹមត្រូវមួយកើតឡើងនោះ ។
លោកថា៖ «អ្នកគាំទ្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិទាំងអស់ និងអ្នកប្រជាធិបតេយ្យទាំងអស់យល់ច្បាស់ថា កឹម សុខា និង សម រង្ស៊ី ត្រូវតែនៅជាមួយគ្នាជានិច្ច បើយើងបែកបាក់គ្នាគឺយើងមិនអាចទទួលជ័យជម្នះលើរបប ហ៊ុន សែន បានទេ ក្នុងការបោះឆ្នោតណាមួយខាងមុខ»។
អតីតមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក មាជ សុវណ្ណារ៉ា ហៅសារក្រើនរំឭកនេះថា បានឆ្លុះបញ្ចាំងភាពបរាជ័យរបស់អ្នកប្រជាធិបតេយ្យពីអតីតកាល ដោយសារតែការបែកបាក់គ្នា។ ប៉ុន្តែ លោកថា ការរួបរួមរបស់អ្នកប្រជាធិបតេយ្យពេលនេះ ត្រូវការភាពស្មោះត្រង់ និងត្រូវបង្កើតវប្បធម៌សន្ទនាជាមួយដៃគូប្រកូត។
លោកថា៖ «ឆ្នាំ១៩៩៣ គឺអ្នកប្រជាធិបតេយ្យបានឈ្នះឆ្នោត ប៉ុន្តែ ដោយសារតែគូប្រកួតម្ខាងៗគ្មានភាពស្មោះត្រង់ លេងតែល្បិចនយោបាយទុច្ចរិតហ្នឹងហើយ បានធ្វើឱ្យប្រជាធិបតេយ្យបែកបាក់ រហូតបច្ចុប្បន្នគណបក្សសង្គ្រោះជាតិត្រូវគេរំលាយ អាហ្នឹងហើយដែលយើងឃើញថា ភាពខ្សោយនៃអ្នកប្រជាធិបតេយ្យ ធ្វើឱ្យយើងខ្សោយទៅៗនៃកម្លាំងនយោបាយ»។
អតីតតំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក អ៊ូ ច័ន្ទរ័ត្ន បង្ហាញការយល់ឃើញប្រហាក់ប្រហែលដែរ។ ប៉ុន្តែ លោកថា មកដល់ពេលនេះ លោកហាក់មើលមិនទាន់ឃើញពីការវិវឌ្ឍនៃការរស់ឡើងវិញរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិនៅឡើយទេ។
លោកថា៖ «ការរួបរួមមិនអាចរួបរួមជុំវិញបុគ្គលបានទេ ត្រូវរួបរួមជុំវិញគោលការណ៍។ម៉្លោះហើយ យើងអត់ទាន់ឃើញគោលការណ៍ជាក់លាក់ ជាពិសេសបុគ្គលមួយចំនួនអត់ទាំងបានគោរពគោលការណ៍បក្សផង។ ម៉្លោះហើយ មិនអាចទៅរួបរួមធ្វើម៉េចកើតទេ ទាល់តែយើងមានគោលការណ៍ច្បាស់លាស់ ហើយអនុវត្តគោលការណ៍ហ្នឹងច្បាស់លាស់ ពិសេសថ្នាក់ដឹកនាំមួយៗហ្នឹង»។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និងជាមេដឹកនាំបក្សកាន់អំណាចផងនោះ បានបញ្ជាក់ជំហរថ្មីទៀតកាលពីសប្តាហ៍មុន ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងលក្ខខណ្ឌរបស់សហភាពអឺរ៉ុបនេះថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានឹងមិនធ្វើអ្វីគ្រប់យ៉ាងដែលសហភាពអឺរ៉ុបទាមទារនោះទេ។
លោកថា៖ «យើងមិនអាចយកអធិបតេយ្យរបស់យើងទៅដោះដូរជាមួយនឹងជំនួយណាមួយនោះទេ អ្វីដែលយើងធ្វើបាន យើងធ្វើ អ្វីដែលយើងធ្វើមិនបាន អត់ទេ»។
សហភាពអឺរ៉ុបធ្លាប់ទាមទារឱ្យដោះលែងលោក កឹម សុខា ត្រូវប្រគល់សងអាសនៈឃុំ-សង្កាត់ ចំនួន៥០០៧ មកវិញ និងត្រូវរៀបចំការបោះឆ្នោតឡើងវិញតាមយន្តការប្រជាធិតេយ្យ មានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលតុលាការកម្ពុជារំលាយនោះ បានចូលរួមប្រកួតឡើងវិញ ជាដើម។
អ្នកវិភាគនយោបាយ លោក ឯម សុវណ្ណរ៉ា បង្ហាញការយល់ឃើញថា វត្តមានរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិលើទីលានប្រកួតដោយតម្លាភាពដែលសហភាពអឺរ៉ុបជំរុញនោះ ជាក្ដីបារម្ភរបស់បក្សកាន់អំណាចលើភាពមិនច្បាស់លាស់នៃការបន្តគ្រប់គ្រងអំណាច។
លោកថា៖ «ការបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់ (ឆ្នាំ២០១៧) យើងឃើញថា សំឡេងគាំទ្រវាខុសគ្នាតែជាង៥សែនសំឡេងទេ។ អ៊ីចឹង ជាសំឡេងមួយដែលធ្វើឱ្យគណបក្សកាន់អំណាចបារម្ភ»។
យ៉ាងនេះក្ដី សមាគមរោងចក្រកាត់ដេរកម្ពុជា GMAC បង្ហាញក្ដីបារម្ភថា បើកម្ពុជាមិនអាចរក្សាប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA របស់សហភាពអឺរ៉ុបនេះបានទេ GMAC ថាកម្មករ៧៥ម៉ឺននាក់ក្នុងវិស័យកាត់ដេរនឹងរងផលប៉ះពាល់ និងពលរដ្ឋខ្មែរ៣លានគ្រួសារផ្សេងទៀតប៉ះពាល់ដោយប្រយោល។
