ព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា សម្ដេចព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី បានឡាយព្រះហស្តលេខាទទួលស្គាល់សន្ធិសញ្ញាព្រំដែនរវាងកម្ពុជា-វៀតណាម កាលពីថ្ងៃទី៥ ខែធ្នូ កន្លងទៅ បានបង្កឱ្យមានប្រតិកម្មចម្រុះចំពោះការទទួលស្គាល់នេះ ខណៈរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានការពារថា ការទទួលស្គាល់ព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាមនេះ នឹងធ្វើឱ្យកម្ពុជាមានព្រំដែនពិតប្រាកដជាមួយប្រទេសជិតខាងខ្លួន។
តើហេតុអ្វីបានជារដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន សម្រេចទទួលស្គាល់សន្ធិសញ្ញាដែលចម្រូងចម្រាស់នៅពេលនេះ?
សន្ធិសញ្ញាកំណត់ព្រំដែនរវាងកម្ពុជា និងវៀតណាម ត្រូវបានធ្វើឡើងតាំងពីថ្ងៃទី២៧ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៨៥ ក្នុងចេតនាកំណត់ជាផ្លូវការខ្សែព្រំដែនរដ្ឋរវាងប្រទេសកម្ពុជា និងវៀតណាម សំដៅកសាងព្រំដែនសន្ដិភាព មិត្តភាពយូរអង្វែង រវាងប្រទេសទាំងពីរ។ ទោះជាយ៉ាងណា សន្ធិសញ្ញានេះត្រូវបានលុបចោលវិញដោយសន្ធិសញ្ញាសន្ដិភាពក្រុងប៉ារីស ២៣តុលា ឆ្នាំ១៩៩១ ទើបនៅឆ្នាំ២០០៥ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា តាមរយៈសភាជាតិបានបោះឆ្នោតធ្វើឱ្យសន្ធិសញ្ញានេះរស់ឡើងវិញ និងត្រូវបានទទួលស្គាល់ជាផ្លូវការបន្ថែមនៅខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៩នេះ។ ជារួមគឺសន្និសញ្ញានេះត្រូវប្រើពេល៣៤ឆ្នាំ និងត្រូវបានលុបចោលម្ដង ទើបបានចូលជាធរមានផ្លូវការនៅឆ្នាំ២០១៩នេះ ស្របពេលដែលបក្សប្រជាជនកម្ពុជាកាន់កាប់អាសនៈ១២៥កៅអីពេញសភា។
ប្រធានក្រុមអ្នកវិភាគវ័យក្មេង កញ្ញា លី ស្រីស្រស់៖ «សភា និងរដ្ឋាភិបាល គឺនៅក្នុងបក្សតែមួយ។ អ៊ីចឹង វាមិនមានការជជែកវែកញែក ឬក៏លើកឡើងជាបញ្ហាបារម្ភអីផ្សេងៗពាក់ព័ន្ធនឹងភាពមិនប្រក្រតីក្នុងការធ្វើសន្ធិសញ្ញានេះទេ។ អ៊ីចឹង នៅត្រង់កន្លែងនេះ វាមានលក្ខខណ្ឌងាយស្រួលសមស្របសម្រាប់បក្សប្រជាជន ដែលចង់ឱ្យសន្ធិសញ្ញាឆ្នាំ៨៥ហ្នឹងអាចអនុវត្តនបាន ហើយឈានដល់ការចុះសន្ធិសញ្ញាស្របច្បាប់ ឬក៏ស្របនឹងលក្ខខណ្ឌច្បាប់»។
អ្នកវិភាគនយោបាយ និងសង្គម លោក គឹម សុខ មានប្រសាសន៍ថា ច្បាប់ដែលយល់ព្រមនៅចុងឆ្នាំនេះ នឹងធ្វើឱ្យវៀតណាមទទួលប្រយោជន៍យ៉ាងច្រើនលើទឹកដីខ្មែរ ដែលអាចធ្វើឱ្យវៀតណាមស្ងប់ចិត្តខ្លះពីរឿងព្រំដែនជាមួយកម្ពុជា ខណៈដែលខ្លួនបានរង់ចាំជាង៣០ឆ្នាំហើយមកនោះ។ លោកបន្ថែមថា មូលហេតុដែលសន្ធិសញ្ញាឆ្នាំ១៩៨៥ ត្រូវបានយល់ព្រមនៅពេលដែលកម្ពុជាមានបញ្ហានយោបាយក្នុងស្រុកបែបនេះ ជាការជំរុញពីវៀតណាម ដែលពួកគេព្រួយបារម្ភពីស្ថិរភាពអំណាចរបស់លោក ហ៊ុន សែន ដែលកំពុងរួមរឹតដោយបញ្ហាក្នុងស្រុក និងសម្ពាធពីអន្តរជាតិ។
លោកថា៖ «វាពិតមែនហើយ យួនមានឥទ្ធិពលជាងគេ តែក្នុងដំណាក់កាលនេះ យើងឃើញមានចិន ហើយយើងទុកចិត្តបានទេថា ចារកម្មដ៏មានប្រសិទ្ធភាពរបស់បស្ចឹមប្រទេសនៃលោកខាងលិចដែលមានប្រជាធិបតេយ្យហើយគេខ្លាំងនោះ តើជ្រៀតចូលក្នុងកម្រិតណានៃផ្ទៃក្នុងបក្សប្រជាជន និងបានត្រៀមខ្លួននៅក្នុងការផ្លាស់ប្ដូរណាមួយនៅពេលដែលលោក ហ៊ុន សែន អស់ពីអំណាចដែរឬទេ? កន្លែងនេះ គឺជាចំណុចសំខាន់បំផុតដែលយួនបារម្ភណាស់ បារម្ភថា ប្រសិនជាបាត់ពីលោក ហ៊ុន សែន ទៅ ហើយមិនអាចរើសមេដឹកនាំណាមួយដែលនៅតែធានាអំពីប្រយោជន៍យួននៅកម្ពុជា ដូច្នេះ យួនក៏ពិបាកក្នុងការរក្សាប្រយោជន៍ខ្លួននៅកម្ពុជាដែរ»។
សម្រាប់សាស្ត្រាចារ្យផ្នែកកិច្ចការអន្តរជាតិនៃសកលវិទ្យាល័យ Occidental រដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ា លោក អៀ សុផល បានឱ្យ VOD ដឹងតាមសារអេឡិចត្រូនិចអ៊ីម៉ែលថា ការប្រញាប់របស់រដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន ក្នុងការទទួលស្គាល់ព្រំដែនជាមួយវៀតណាមនេះ ជាការផ្ដល់សម្បទាន និងបន្ធូរស្ថានការជាមួយវៀតណាម ក្រោយពីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងចិនកាន់តែស្អិតរមួត។
លោកថា៖ «ប្រាកដណាស់ថា ពួកគេបារម្ភខ្លាចរឿងស្ថានភាពប្រែប្រួលនៅពេលមានរបបថ្មីមួយទៀត។ ក្រុងហាណូយ ពិតជាបារម្ភមែនទែនចំពោះឥរិយាបថរបស់ទីក្រុងភ្នំពេញជាមួយទីក្រុងប៉េកាំង។ ក្រុងភ្នំពេញត្រូវតែយកចិត្តយកថ្លើមក្រុងហាណូយ ដើម្បីកុំឱ្យពួកគេខឹងសម្បារ»។
ជារួម អ្នកវិភាគយល់ថា ការយល់ព្រមលើសន្ធិសញ្ញាបំពេញបន្ថែមដោយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានៅពេលនេះ គឺជាការជំរុញពីវៀតណាម ដោយបារម្ភពីការប្រែខ្លួនរបស់កម្ពុជាទៅរកចិន ឬមានការផ្លាស់ប្ដូរការដឹកនាំជាដើម ស្របពេលដែលរដ្ឋាភិបាលយល់ព្រម គឺក្នុងអត្ថន័យដើម្បីបន្ធូរអារម្មណ៍របស់វៀតណាមលើបញ្ហាព្រំដែនដែលអូសបន្លាយជាង៣០ឆ្នាំនេះ។
ក្នុងកិច្ចសម្ភាសន៍ជាមួយVOD កាលពីចុងសប្ដាហ៍មុន អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក សុខ ឥសាន លើកឡើងថា ការរៀបចំដំណើរការបោះបង្គោលព្រំដែននេះ វាគឺជាភារកិច្ចរបស់រដ្ឋាភិបាល ដែលជាតំណាងស្របច្បាប់របស់ប្រទេសកម្ពុជា។ លោកបញ្ជាក់ថា ការទទួលស្គាល់ព្រំដែននេះជាការរក្សាដីកម្ពុជាដើម្បីការពារកុំឱ្យបាត់បង់តទៅទៀត។
លោក សុខ ឥសាន៖ «រាជរដ្ឋាភិបាលមានតួនាទី និងភារកិច្ចការពារឯករាជ្យ អធិបតេយ្យភាព និងបូរណភាពទឹកដី ដូចមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញច្បាស់លាស់ហើយ។ អ៊ីចឹង រាជរដ្ឋាភិបាលមិនថយក្រោយចំពោះការលើកឡើង ការរារាំង ឧបសគ្គនានា ដែលបង្កើតឡើងដោយក្រុមប្រឆាំង ឬមួយក្រុមឧទ្ទាមក្រៅច្បាប់ទេ។ រាជរដ្ឋាភិបាលធ្វើទៅតាមតួនាទី ភារកិច្ច និងការទទួលខុសត្រូវរបស់ខ្លួនចំពោះប្រជាជាតិ និងប្រជាជនកម្ពុជា»។
ពេលដែលកម្ពុជាត្រូវមានព្រំដែនច្បាស់លាស់ជាមួយវៀតណាម
ចាប់តាំងពីកម្ពុជាទទួលបានឯករាជ្យពីប្រទេសបារាំងក្នុងឆ្នាំ១៩៥៣មក នៅមិនទាន់មានរដ្ឋាភិបាលណាមួយបានរៀបចំបោះបង្គោលព្រំដែនជាមួយវៀតណាមសម្រេចជាផ្លូវការ និងដាច់ស្រេចនៅឡើយទេ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់លោកសាស្ត្រាចារ្យប្រវត្តិសាស្ត្រ សំបូរ ម៉ាណារ៉ា។
លោក សំបូរ ម៉ាណារ៉ា ៖ «ច្រើនរបបហើយ យើងអត់ទាន់បានបង្កើត(ព្រំដែន)ជាក់លាក់ទេ ធ្វើរបងឱ្យវាញឹកដើម្បីការពារកុំឱ្យវាមានបញ្ហានោះ គឺវាអត់ដែលមានទេ! របងយើងច្រើនតែរង្វើល វាអាចមានការឆ្លងទៅឆ្លងមក ធ្វើឱ្យមានមន្ទិលទៅមន្ទិលមក ឬក៏មានបញ្ហាវាច្រើនអ៊ីចឹង។ […] យើងគិតឡើងវិញទៅ គឺយើងគួរតែមោទនភាពដែលសម្រាប់យើងផ្ទាល់ នៅពេលដែលយើងប្រឹងប្រែងជាមួយគ្នាដោះស្រាយជាមួយគ្នា តាមរយៈ(ព្រំដែន)នេះឱ្យបាន ហើយកាលណាយើងមានរបងពិតប្រាកដ យើងមានកំណត់ត្រាត្រឹមត្រូវទៅ យើងទទួលគ្រប់គ្នាទៅ យើងខំអភិវឌ្ឍរៀងខ្លួនទៅ»។
ប្រធានក្រុមអ្នកវិភាគវ័យក្មេង កញ្ញា លី ស្រីស្រស់ ទទួលស្គាល់ថា ការបោះបង្គោលព្រំដែនឱ្យបានចប់សព្វគ្រប់គឺជារឿងល្អសម្រាប់ប្រទេស តែកញ្ញាថា មិនគួរធ្វើឡើងក្នុងកាលៈទេសៈកម្ពុជាមានដូចពេលបច្ចុប្បន្ននេះនោះទេ។
កញ្ញា លី ស្រីស្រស់៖ «នៅក្នុងស្ថានភាពដែលប្រទេសកម្ពុជាមានបក្សតែមួយ ហើយក្នុងស្ថានការណ៍នយោបាយនៅមានភាពចម្រូងចម្រាស ចំពោះខ្ញុំគឺថា ការធ្វើរឿងទាំងនេះគឺមិនគួរធ្វើទេ។ មានន័យថា ចាំនៅពេលដែលយើងស្ថិតនៅក្នុងស្ថានការណ៍មួយដែលវានឹងធឹង ដែលវាអាចរក្សាបាននូវតុល្យភាពជុំវិញនៃការបោះបង្គោលព្រំដែន ព្រោះយើងការពារកុំឱ្យមានការចាញ់ប្រៀបវៀតណាម»។
សម្រាប់លោក គឹម សុខ លើកឡើងថា នៅពេលដែលប្រទេសមួយជួបប្រទះបញ្ហានយោបាយ អ្នកដឹកនាំប្រទេសនោះមិនគួរធ្វើការសម្រេចចិត្តលើកិច្ចការជាតិធំៗតាមបំណងភ្លាមៗបែបនេះនោះទេ។
លោក គឹម សុខ៖ «យើងត្រូវដឹងថា បរទេស នៅពេលដែលយើងកាន់តែច្របូកច្របល់ គេកាន់តែឆ្លៀត កាលណាយើងកាន់តែច្របូកច្របល់នៅក្នុងបញ្ហាផ្ទៃក្នុងជាតិឯង ដូច្នេះ យើងបាត់សមត្ថភាពការពារជាតិហើយ។ ប្រជាពលរដ្ឋរវល់ខ្វល់ខ្វាយអំពីបញ្ហានយោបាយក្នុងស្រុក បញ្ហាជម្លោះនៅក្នុងផ្ទៃក្នុងជាតិ ម្លោះហើយគាត់ទន់ដៃទន់ជើងនៅក្នុងការងាកទៅមើលពីបញ្ហាព្រំដែន សកម្មជនផ្សេងៗ។ ដូច្នេះហើយ អ្នកដឹកនាំជាតិ គេមិនត្រូវធ្វើឱ្យតែរួចពីដៃ ឬក៏ចេះតែបង្ហើតទៅតាមអារម្មណ៍ ឬគំនិតរបស់ខ្លួនក្នុងស្ថានភាពបែបនេះទេ វាធ្វើឱ្យជាតិខាតបង់កាន់តែធ្ងន់»។
អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវពីការអភិវឌ្ឍសង្គម លោកបណ្ឌិត មាស នី លើកឡើងថា ការព្រមពៀងព្រំដែនជាមួយវៀតណាមក្នុងកាលៈទេសៈកម្ពុជាមានបញ្ហានយោបាយ ដូច្នេះ វានឹងនៅតែបន្តបង្កើតបញ្ហាដល់ដល់មនុស្សជំនាន់ក្រោយថែមទៀត បើទោះបីជារដ្ឋាភិបាលអះអាងថា សន្ធិសញ្ញាព្រំដែនបន្ថែមនេះ ជាមធ្យោបាយការពារទឹកដីកម្ពុជាក៏ដោយ។
លោកបណ្ឌិត មាស នី៖ «លោក បើសិនជាពេលវេលាណា ដែលយើងមិនទាន់ឯកភាពជាតិគ្រប់គ្រាន់ទេ ហើយយើងបង្ខំទៅចុះសន្ធិសញ្ញាហ្នឹងជាមួយប្រទេសជិតខាង រឿងហ្នឹងមិនចប់ទេ ដល់ជំនាន់ក្រោយៗទៀត វានៅតែមានបញ្ហាបន្តបន្ទាប់ទៀត»។
ជារួម សម្រាប់អ្នកវិភាគយល់ថា ការព្រមព្រៀងសន្ធិសញ្ញាព្រំដែនដែលជាបញ្ហាជាតិទាំងមូលជាមួយវៀតណាម គឺមិនសាកសមនោះឡើយសម្រាប់កាលៈទេសៈកម្ពុជានៅពេលនេះ តែសំណួរនោះថា តើពេលណាទើបកម្ពុជាមានឯកភាពជាតិរបស់ខ្លួននោះ?
