ឈានចូលឆ្នាំថ្មី២០២០ តែ៣ថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ កម្ពុជាបានជួបរឿងដ៏សោកសៅមួយដែលបានកើតឡើងក្នុងខេត្តកែប ដែលបណ្ដាលឱ្យមនុស្ស៣៦នាក់ស្លាប់ និងរបួស២៣នាក់ ក្នុងហេតុការណ៍បាក់អាគារកម្ពស់៧ជាន់នៅក្នុងខេត្តនេះ។
ហេតុការណ៍បាក់អាគារនេះមិនមែនជាលើកទីមួយទេសម្រាប់កម្ពុជា ពោលគឺកាលពីខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៩ អាគារកម្ពស់៧ជាន់ក្នុងខេត្តព្រះសីហនុ បានបាក់រលំ សម្លាប់មនុស្ស១៧នាក់ និងរបួសចំនួន២៤នាក់ផងដែរ។
កាលពីថ្ងៃទី៨ ខែមករា ប្រធានសម្ព័ន្ធសហជីពកម្មករសំណង់ និងព្រៃឈើ លោក សុខ គីន បានថ្លែងថា មូលហេតុនៃការបាក់រលំសំណង់អគារកន្លងមក គឺបណ្ដាលមកពីកម្សោយនៃប្រសិទ្ធភាពចុះអធិការកិច្ចរបស់មន្ត្រីក្រសួងរៀបចំដែនដី និងការងារ។
លោក សុខ គីន មានប្រសាសន៍ថា៖ «ខ្ញុំមិនដឹងថា ក្រសួងដែនដីហ្នឹងគាត់ចុះអធិការកិច្ចនៅកម្រិតណាទេ ដែលនៅក្នុងអគារដែលសាងសង់ផ្សេងៗហ្នឹង? បាទ! ព្រោះអាហ្នឹងវាជានីតិវិធីមួយដែលអធិការកិច្ចការងារគេមានវិធីសាស្ត្ររបស់គេក្នុងអធិការកិច្ចការងារ។ ប៉ុនគ្រាន់ថា ប្រសិទ្ធភាពកម្រិតណា មានប្រសិទ្ធភាព ឬគ្មានប្រសិទ្ធភាព យើងមើលឃើញទាំងអស់គ្នា។ ខ្ញុំគិតថា វាមិនសូវមានប្រសិទ្ធភាព»។
ស្ថានភាព និងការប្រឈមរបស់កម្មករសំណង់នៅកម្ពុជា
នៅប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ វិស័យអចលនទ្រព្យ និងសំណង់នៅកម្ពុជា មានការរីកចម្រើនគួរឱ្យកត់សម្គាល់។ យោងតាមរបាយការណ៍បូកសរុបលទ្ធផលនៃការអនុវត្តការងារឆ្នាំ២០១៩ ក្រសួងរៀបចំដែនដីបានលើកឡើងថា ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០០ រហូតដល់ឆ្នាំ២០១៩ រដ្ឋាភិបាលបានចេញលិខិតអនុញ្ញាតសាងសង់នៅទូទាំងប្រទេសបានចំនួន ៤៨ ៤៤៦គម្រោង ដែលមានតម្លៃប្រមាណជាង ៥៣លានដុល្លារអាមេរិក។ ខណៈក្នុងឆ្នាំ២០១៩នេះ រដ្ឋាភិបាលបានអនុម័តគម្រោងសាងសង់បាន ៤ ៨៨៨គម្រោង ដែលមានតម្លៃប្រមាណ ១១លានដុល្លារ ក្នុងនោះចំពោះសំណង់អាគារចាប់ពី៥ជាន់ ដល់៩ជាន់ មាន២៣៨អាគារ ពី១០ ដល់១៩ជាន់ មាន១៦៧អាគារ ពី២០ ដល់២៩ជាន់ មាន៦៤អាគារ ពី៣០ ដល់៣៩ជាន់ មាន២៩អាគារ និងពី៤០ជាន់ឡើង មាន១៥អាគារ។
ទន្ទឹមនឹងការរីកចម្រើន កម្មករដែលជាអ្នកធ្វើការដោយផ្ទាល់ក្នុងវិស័យនេះ ត្រូវបានអ្នកជំនាញរកឃើញថានៅតែប្រឈមនឹងបញ្ហា និងហានិភ័យខ្ពស់ បើធៀបនឹងកម្មករដែលធ្វើការក្នុងវិស័យកាត់ដេរ។
ប្រធានសម្ព័ន្ធសហជីពកម្មករសំណង់ និងព្រៃឈើ លោក សុខ គីន មានប្រសាសន៍ថា បច្ចុប្បន្ន កម្មករសំណង់នៅកម្ពុជា ជាង២០ម៉ឺននាក់ កំពុងប្រឈមហានិភ័យគ្រោះថ្នាក់ការងារខ្ពស់ដល់ជិត២០ភាគរយ បើធៀបនឹងកម្មករក្នុងវិស័យកាត់ដេរដែលមានត្រឹម៥ភាគរយ ប៉ុន្តែ ពួកគេទទួលបានការធានារ៉ាប់រងគ្រោះថ្នាក់ការងារ និងរបបសន្តិសុខសង្គមតិចតួច។
លោកបញ្ជាក់ថា តាមការចុះស្រាវជ្រាវរបស់អង្គការលោកនៅចុងឆ្នាំ២០១៧ លើកម្មករសំណង់ជាង១០០០នាក់ បានរកឃើញថា ក្នុងចំណោមពួកគេ១០០នាក់ មាន១៩នាក់ បានជួបគ្រោះថ្នាក់ពេលបំពេញភារកិច្ច ហើយគ្រោះថ្នាក់នោះ មានដល់ថ្នាក់ស្លាប់ដោយឆក់ខ្សែភ្លើង ឬធ្លាក់ពីលើអគារ ជាដើម។
លោកថា៖ «យើងមើលឃើញទិន្នន័យ និងអត្រាគ្រោះថ្នាក់ គឺខ្ពស់មែនទែន ដល់ទៅ១៩ភាគរយ។ អ៊ីចឹង សូម្បីតែក្រសួងការងារ អង្គការ ILO ស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ គិតថា នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា មានអត្រាគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងមែនទែន ហើយការធានា និងការព្យាបាលមានកម្រិតតិចតួច។ បាទចឹង ខ្ញុំគិតថា កម្មករនៅក្នុងវិស័យសំណង់នៅតែមានបញ្ហា»។
ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលពលរដ្ឋដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ និងសន្ដិភាព លោក យ៉ង គិមអេង មានប្រសាសន៍ថា បញ្ហានេះមិនត្រឹមតែមានគ្រោះដល់កម្មករប៉ុណ្ណោះទេ វាបង្កឱ្យប៉ះពាល់ដល់អ្នកដំណើរ និងអ្នករស់នៅជិតសំណង់ទាំងនោះផងដែរ ព្រោះតែការដ្ឋានមួយចំនួនគ្មានការការពារសុវត្ថិភាពបានត្រឹមត្រូវ។
លោក យ៉ង់ គិមអេង មានប្រសាសន៍ថា៖ «ធ្លាក់ត្រូវមនុស្សស្លាប់ របួសស្មាម ធ្លាក់ត្រូវខូចខាតទ្រព្យសម្បត្តិរបស់គេដូចជាឡាន ជាអី។ បញ្ហានេះកើតឡើងដោយសារអត់មានការត្រួតពិនិត្យពីប្រព័ន្ធសុវត្ថិភាព ហើយ និងការធ្វើការអង្កេតមើលពីប្រព័ន្ធសុវត្ថិភាពនៃសំណង់នីមួយៗ ដែលនេះហើយជាបញ្ហា»។
តើគួរតែដល់ពេលអនុវត្តច្បាប់សំណង់ឱ្យមានប្រសិទ្ធភាពឬនៅ?
ច្បាប់សំណង់កម្ពុជាទើបតែត្រូវបានប្រកាសដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់កាលពីខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៩ កន្លងទៅ ស្របពេលដែលគម្រោងសាងសង់នៅកម្ពុជាកាន់តែច្រើន ដោយច្បាប់នេះមានគោលបំណងធានាគុណភាព សន្ដិសុខ សុវត្ថិភាពសំណង់ ដល់ម្ចាស់សំណង់ អ្នកប្រើប្រាស់ និងសាធារណជន រក្សាសោភ័ណភាពបរិស្ថាន គណនេយ្យភាពការងារសំណង់ និងបង្កើនទំនុកចិត្តរបស់អ្នកវិនិយោគ។ ក្នុងច្បាប់នេះក៏មានចែងពីការចុះអធិការកិច្ច ការទទួលខុសត្រូវ និងទោសបញ្ញាត្តិផងដែរ។
មេធាវីក្រុមអ្នកច្បាប់ការពារសិទ្ធិកម្ពុជា លោកមេធាវី ហុង គឹមសួន មានប្រសាសន៍ថា ច្បាប់មួយត្រូវការពេលវេលាយូរ ឬឆាប់ ដើម្បីជ្រាបដល់សាធារណជនទូទៅ គឺអាស្រ័យលើទំហំនៃច្បាប់ និងភាពបន្ទាន់នៃការអនុវត្ត។ លោកបន្ថែមថា ដើម្បីឱ្យច្បាប់នេះទទួលបានការអនុវត្តពេញលេញ ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ក៏ដូចជាមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលខ្លួនឯងផ្ទាល់ គឺជាអ្នកជំរុញ និងអនុវត្តឱ្យបានពេញលេញក្នុងប្រទេស។
លោកមេធាវី ហុង គឹមសួន មានប្រសាសន៍ថា៖ «មិនខ្វះទេកម្លាំងនគរបាល មិនចាំកម្លាំងនគរបាលសាធារណៈផង! នគរបាលតាមតែសង្កាត់តាមឃុំហ្នឹងគឺជាអ្នកដើរមើលសុវត្ថិភាពឱ្យប្រជាពលរដ្ឋ គឺមើលតាំងពីសុវត្ថិភាពនៃការសាងសង់ហ្នឹងទៅគឺបានហើយ។ វាមិនខ្វះទេ បើសិនមានការផ្សព្វផ្សាយរបៀបនេះនោះ។ […] រឿងនេះ វាមកពីការមិនយកចិត្ត មិនព្រួយបារម្ភ មិនយកចិត្តទុកដាក់ពីទុក្ខសោករបស់ប្រជាពលរដ្ឋពីសំណាក់អាជ្ញាធរ»។
ប្រធានសមាគមសម្ព័ន្ធនិស្សិតបញ្ញវន្តខ្មែរ លោក មួង សូនី ឱ្យដឹងថា វាដល់ពេលដែលអាជ្ញាធរអនុវត្តច្បាប់សំណង់ពេញទំហឹង និងអប់រំពលរដ្ឋពីច្បាប់នេះ ដើម្បីការពារសុវត្ថិភាពរបស់ពលរដ្ឋហើយ។
លោក មួង សូនី លើកឡើងថា៖ «ភាគច្រើនសំណង់នៅប្រទេសកម្ពុជាយើងគឺត្រូវបានសាងសង់ឡើងដោយអត់មានការសុំច្បាប់ ដោយសារតែពលរដ្ឋហ្នឹងគឺគាត់អត់ទាន់ដឹងឮអំពីច្បាប់ដែលមានស្រាប់។ ទីពីរ គឺការផ្សព្វផ្សាយរបស់រដ្ឋហ្នឹងគឺមានកម្រិតទាប ហើយចំណុចទី៣ គឺប្រព័ន្ធរដ្ឋបាលរបស់(រដ្ឋ)គឺគាត់អត់មានការជំរុញឱ្យអនុវត្ត។ បានន័យថា អ្នកណាសាងសង់អី សាងសង់ទៅ យើង(អាជ្ញាធរ)អត់មានចុះទៅត្រួតពិនិត្យ ចេះតែបណ្ដោយរហូតដល់តែមានកើតហេតុ បានយើងទៅត្រួតពិនិត្យ នេះហើយជាបញ្ហាដែលកំពុងតែកើតមាន»។
ជារួម អ្នកតាមដានយល់ថា រដ្ឋគួរតែចាប់ផ្ដើមអនុវត្តច្បាប់សំណង់តឹងរ៉ឹងនៅក្នុងប្រទេសហើយ ខណៈត្រូវបង្កើនការផ្សព្វផ្សាយពីច្បាប់នេះដល់ពលរដ្ឋឱ្យមានចំណេះដឹងទូលំទូលាយផងដែរ។
ដំណោះស្រាយ
នៅថ្ងៃទី១៤ ខែមករា ក្រសួងរៀបចំដែនដីបានបើកវគ្គផ្សព្វផ្សាយច្បាប់ស្ដីពីសំណង់ ជូនអ្នកវិជ្ជាជីវៈក្នុងវិស័យសំណង់នៅកម្ពុជា។ ក្នុងពិធីបើកនោះ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងរៀបចំដែនដី លោក ជា សុផារ៉ា បានថ្លែងបញ្ជាក់ថា ចាប់ពីថ្ងៃនេះទៅ ច្បាប់សំណង់នឹងត្រូវអនុវត្តឱ្យបានតឹងរ៉ឹងបំផុត។ លោកក៏បានជំរុញដល់អ្នកសាងសង់ឱ្យចូលរួមគោរពច្បាប់ថ្មីនេះផងដែរ។
លោក ជា សុផារ៉ា មានប្រសាសន៍ថា៖ «ពីមុន អត់មានច្បាប់ បច្ចុប្បន្ននេះគឺមានច្បាប់ ហើយជឿជាក់ចុះថា ខ្ញុំនឹងអាចអនុវត្តបាន។ បើអត់ច្បាប់ ខ្ញុំអត់ដឹងថាម៉េចដែរ? អង្វរគេ ក៏គេអត់ស្ដាប់យើង ទៅសំពះ ក៏មិននិយាយរក។ ឥឡូវអត់ទេ! គឺធ្វើទៅតាមច្បាប់ ម្ដងចុះទៅត្រួតពិនិត្យមានឯកសារ រុញធ្វើជាដើមបណ្ដឹងទៅតុលាការ ព្រះរាជអាជ្ញាធរចេញលិខិតទៅ គឺចប់ហើយ។ បើយើងធ្វើយ៉ាងដូច្នេះ ទើបយើងអាចសម្រេចបាននូវគោលបំណងនៃច្បាប់នេះ » ។
ទោះជាយ៉ាងណា សម្រាប់អ្នកតាមដានយល់ថា ការអនុវត្តច្បាប់តែមួយមុខគឺមិនទាន់គ្រប់គ្រាន់នោះទេ។
ប្រធានសមាគមសម្ព័ន្ធនិស្សិតបញ្ញវន្តខ្មែរ លោក មួង សូនី បានលើកឡើងថា ក្រៅពីការអនុវត្តច្បាប់ រដ្ឋាភិបាលផ្ទាល់គួរតែមានវិធានការលុបបំបាត់អំពើពុករលួយឱ្យខ្លាំងក្លាផងដែរ។
លោក មួង សូនី និយាយថា៖ «ការអនុវត្តច្បាប់គឺត្រូវទៅទាំងអស់គ្នា មិនមែនតែសម្រាប់សំណង់ធំៗទេ តែវាល្អដែរព្រោះអ្នកដែលធំៗគឺសាងសង់អាគារខ្ពស់ៗដែលមានហានិភ័យច្រើនជាងអ្នកដែលសាងសង់អាគារតូចៗ តែរឿងចម្បងមួយទៀតនោះគឺរដ្ឋាភិបាលត្រូវចាត់វិធានការធ្វើយ៉ាងណាលុបបំបាត់អំពើពុករលួយឱ្យមានប្រសិទ្ធភាព ទើបអាចធ្វើការអនុវត្តច្បាប់ឱ្យមានប្រសិទ្ធភាពបាន»។
សម្រាប់ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលពលរដ្ឋដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ និងសន្ដិភាព លោក យ៉ង់ គិមអេង បានលើកឡើងថា៖ «ច្បាប់សំណង់គឺត្រូវអនុវត្ត ក៏ប៉ុន្ដែការអនុវត្តហ្នឹងគឺត្រូវជួយពួកគាត់ ឱ្យការសាងសង់ហ្នឹងកាន់តែមានសុវត្ថិភាព មានគុណភាព។ ផ្ទុយទៅវិញ កុំកោសរូសគាត់ ដែលធ្វើឱ្យពួកគាត់ហ្នឹងទៅជាមិនចង់សហការជាមួយអាជ្ញាធរ ដែលគាត់យល់ថា អាជ្ញាធរមកគឺគ្មានអីក្រៅពីកោសរូសលុយហ្នឹង! ធ្វើយ៉ាងម៉េចត្រូវកែប្រែឥរិយាបថរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ពីការមើលឃើញអាជ្ញាធរថាទៅទារលុយទារកាក់ ដែលជារឿងអំពើពុករលួយ មកជាការគិតពីអាជ្ញាធរទៅជួយឱ្យសំណង់របស់គាត់កាន់តែមានគុណភាព និងសុវត្ថិភាពសម្រាប់ការរស់នៅក៏ដូចជាអ្នកដែលកំពុងសាងសង់»៕
