លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ទទួលស្គាល់ថា ការសម្រេចព្យួរកម្មវិធីអនុគ្រោះពន្ធ «អ្វីគ្រប់យ៉ាងលើកលែងតែអាវុធ» ឬហៅថា EBA របស់សហភាពអឺរ៉ុប ២០ភាគរយ នឹងប៉ះពាល់ដល់បណ្តារោងចក្រកាត់ដេរមួយចំនួន ប៉ុន្តែ លោកនៅតែប្រកាន់ជំហរមិនចរចា ឬសុំការយោគយល់ពីអឺរ៉ុបនោះឡើយ។
កាលពីថ្ងៃទី១២ ខែកុម្ភៈ សហភាពអឺរ៉ុបសម្រេចយកពន្ធក្នុងទំហំ ២០ភាគរយនៃតម្លៃទំនិញសរុបដែលនាំចេញពីកម្ពុជាចូលទៅទីផ្សាររួមមួយនេះ ដែលមានតម្លៃជាង ១ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក ឬត្រូវជាប់កាតព្វកិច្ចបង់ពន្ធខ្ទង់ ១០០លានដុល្លារ បន្ទាប់ពីសេចក្ដីសម្រេចនេះចូលជាធរមានចាប់ពីខែសីហាខាងមុខនេះ។
ក្នុងពិធីថ្លែងសារពិសេសមួយពាក់ព័ន្ធស្ថានភាពថ្មីៗចុងក្រោយ នៅវិមានសន្តិភាពកាលពីថ្ងៃម្សិលមិញ លោក ហ៊ុន សែន បានប្រកាសជំហរជាថ្មីទៀតថា លោកនឹងមិនយកអធិបតេយ្យភាពរបស់កម្ពុជាទៅដោះដូរការអនុគ្រោះពន្ធ EBA ២០ភាគរយនោះឡើយ។
លោក ហ៊ុន សែន ថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំក៏សូមជម្រាបថា អធិបតេយ្យរបស់កម្ពុជានឹងមិនត្រូវយកទៅធ្វើការចរចាទេ។ នេះខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ឱ្យច្បាស់បន្តិចថា មកចរចាជាមួយកម្ពុជាថា សុំឱ្យតុលាការដោះលែងការចោទប្រកាន់ សុំឱ្យតុលាការធ្វើបែបនេះ ធ្វើបែបនោះ ឬសុំឱ្យនាយករដ្ឋមន្ត្រីធ្វើការលើកលែងទោស ដើម្បីដោះដូរជាមួយជំនួយ អត់ទេ! នោះជាឆន្ទានុសិទ្ធិរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រី ចង់ធ្វើក៏ធ្វើ មិនចង់ធ្វើអាហ្នឹងរឿងរបស់ខ្ញុំ»។
លោក ហ៊ុន សែន មិនបានថ្លែងចំឈ្មោះអ្នកនយោបាយរូបណាដោយផ្ទាល់នោះឡើយ ប៉ុន្តែ អតីតមេដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក កឹម សុខា ដែលត្រូវចាប់ខ្លួនដាក់ឃុំចាប់តាំងពីចុងឆ្នាំ២០១៧ មុននឹងដោះលែងនៅក្រៅឃុំបណ្ណោះអាសន្នកាលពីចុងឆ្នាំមុននោះ កំពុងស្ថិតក្រោមដំណើរការជំនុំជម្រះពីសំណាក់តុលាការរាជធានីភ្នំពេញចាប់តាំងពីពាក់កណ្ដាលខែមករាកន្លងមក។
ដំណើរការជំនុំជម្រះក្ដីសំណុំរឿង«ក្បត់ជាតិ»ដែលត្រូវបានចោទទៅលើមេបក្សប្រឆាំងមួយនេះ ត្រូវបានមន្ត្រីតុលាការរាជធានីភ្នំពេញ បញ្ជាក់កាលពីខែមករាកន្លងមកថា អាចមានរយៈពេលដល់ទៅ ៣ខែ។
ត្បិតតែលោកនាយរដ្ឋមន្ត្រីប្រកាសមិនសុំការយោគយល់ ឬចរចាជាមួយសហភាពអឺរ៉ុបដើម្បីបានភាពអនុគ្រោះពន្ធឡើងវិញក៏ដោយ ប៉ុន្តែ លោកបានប្រកាសស្នើសុំឱ្យមហាមិត្តចិនជួយដល់សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាក្នុងគ្រាលំបាកនេះ តាមរយៈការជំរុញទៅអ្នកវិយោគចិនកាន់តែច្រើនមករកស៊ីនៅកម្ពុជា។
បន្ថែមពីនេះ លោកថា រោងចក្រ សហគ្រាសដែលមានប្រមាណ ៧០ភាគរយជាជនជាតិចិននោះ ក៏មិនត្រូវរត់ចោលកម្ពុជា ក្នុងពេលអឺរ៉ុបព្យួរភាពអនុគ្រោះពន្ធពេលនេះដែរ។
លោក ហ៊ុន សែន ថ្លែងបន្ត៖ «ដោយសារចិនវិនិយោគនៅកម្ពុជាប្រមាណ ៧០ភាគរយនៃរោងចក្ររបស់ចិន។ ដូច្នេះ សុំចិនអប់រំ ផ្តល់ការគាំទ្រទៅដល់រោងចក្រទាំងឡាយរបស់ចិន កុំឱ្យរត់ចោលកម្ពុជាក្នុងពេលកម្ពុជាបាត់បង់ EBA។ កុំឱ្យរត់ចោលកម្ពុជា»។
យោងតាមការចុះផ្សាយរបស់សារព័ត៌មានជប៉ុន Nikkei Asia Review កម្ពុជានាំចេញផលិតផលកាត់ដេរសម្លៀកបំពាក់មានតម្លៃជិត ៥ពាន់លានដុល្លារ (៤.៦០០) ទៅកាន់ទីផ្សារសហភាពអឺរ៉ុបនៅក្នុងរយៈពេល ១១ខែកាលពីឆ្នាំមុន។
អតីតអ្នកតំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ លោក អ៊ូ ច័ន្ទរ័ត្ន លើកឡើងថា ការឆ្លើយតបនឹងការទាមទាររបស់អឺរ៉ុប ពុំមែនជាការដោះដូរអធិបតេយ្យភាពនោះទេ តែជាការអនុវត្តនូវអ្វីដែលកម្ពុជាបានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយគេកន្លងមក ជាថ្នូរនឹងការទទួលបានប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA របស់អឺរ៉ុបប៉ុណ្ណោះ។
អតីតមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់បក្សប្រឆាំងរូបនេះ បន្តថា នៅពេលកម្ពុជាបណ្តោយឱ្យបាត់បង់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះនេះ គឺធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ជីវភាពពលរដ្ឋ នៅពេលកម្មកររាប់ម៉ឺននាក់បាត់បង់ការងារធ្វើ និងប៉ះពាល់មុខមាត់កម្ពុជាលើឆាកអន្តរជាតិទៀតផង។
លោក អ៊ូ ច័ន្ទរ័ត្ន ប្រាប់ថា៖ «មានន័យថា យើង [កម្ពុជា] ក្លាយជាប្រទេសដែលជាប្រទេសមិនគោរពសិទ្ធិមនុស្ស ក្លាយជាប្រទេសមួយមិនគោរពទៅតាមកិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយអឺរ៉ុបនោះ។ យើងខ្លាចយើងអន់ជាមួយអឺរ៉ុប តែយើងសុខចិត្តអន់ជាមួយចិន»។
ក្នុងជំនួបជាមួយនាយករដ្ឋមន្ត្រីចិន លោក លី ឃឹជាំង និងប្រធានាធិបតីចិន លោក ស៊ី ជិនពីង កាលពីថ្ងៃទី៥ ខែកុម្ភៈ នៅទីក្រុងប៉េកាំង លោក ហ៊ុន សែន ក៏បានស្នើឱ្យរដ្ឋាភិបាលចិនជួយដល់សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាទប់ទល់នឹងការដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA របស់អឺរ៉ុបផងដែរ។
ជាការឆ្លើយតប លោក ស៊ី ជិនពីង បានស្នើឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បង្កបរិយាកាសវិនិយោគឱ្យបានកាន់តែល្អប្រសើរ ដែលគាំទ្រដល់ការវិនិយោគ និងធុរកិច្ចរបស់អ្នកជំនួញចិន ព្រមទាំងពិនិត្យមើលថា តើអ្នកវិនិយោគចិនប្រឈមអ្វីខ្លះចំពោះការវិនិយោគនៅកម្ពុជា ដើម្បីរកវិធានការជួយដល់អ្នកវិនិយោគទាំងនោះ។
អ្នកវិភាគនយោបាយ លោក ឯម សុវណ្ណរ៉ា បង្ហាញទស្សនៈថា ចំពោះមុខ ចិននឹងជួយកម្ពុជាទប់ទល់នឹងការព្យួរប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ ប៉ុន្តែ បើកម្ពុជារងទណ្ឌកម្មពីសហរដ្ឋអាមេរិកបន្ថែមទៀត ចិននឹងមិនអាចជួយកម្ពុជាយូរអង្វែងបានឡើយ។
អ្នកវិភាគរូបនេះថា ការវិលត្រឡប់មកគោរពតាមលក្ខខណ្ឌរបស់អឺរ៉ុប អាចធ្វើឱ្យរដ្ឋាភិបាលគ្រប់គ្រងដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាប្រឈមការបាត់បង់អំណាច និងប្រជាប្រិយភាពនៅពេលខាងមុខ។
លោក ឯម សុវណ្ណរ៉ា ប្រាប់ថា៖ «ចិនមិនមានលក្ខខណ្ឌ តែអឺរ៉ុបមានលក្ខខណ្ឌ ហើយកាលណាតែគោរពតាមលក្ខខណ្ឌអឺរ៉ុប ធ្វើឱ្យអ្នកនយោបាយកម្ពុជា ពិសេសគណបក្សកាន់អំណាចប្រឈម។ បើសិនបើកលំហសេរីភាព អាចប្រឈមនឹងការបាត់បង់គេហៅថា ប្រជាប្រិយភាព ឬការគាំទ្រពីប្រជាពលរដ្ឋ អាចប្រឈមនូវការបាត់អំណាចនៅអនាគតកាល។ អ៊ីចឹង គាត់ [លោក ហ៊ុន សែន] ជ្រើសរើសយកចិន ដែលមិនមានបញ្ហាអីប៉ះពាល់ដល់អំណាចរបស់គាត់ បាទ»។
ក្រោយការសម្រេចយកពន្ធរបស់អឺរ៉ុបប្រមាណ២០ភាគរយភ្លាម ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយ បង្ហាញពីការសោកស្តាយ និងចាត់ទុកជាសេចក្ដីសម្រេចដ៏«អយុត្តិធម៌»ធ្វើឡើងដោយសហភាពអឺរ៉ុបមកលើកម្ពុជា។
ដោយឡែក សមាគមរោងចក្រកាត់ដេរនៅកម្ពុជា ហៅកាត់ថា GMAC បានអំពាវនាវដល់សហភាពអឺរ៉ុប ឱ្យផ្ដល់ការអនុគ្រោះពន្ធ EBA ២០ភាគរយដែលខ្លួនបានសម្រេចផ្តាច់នោះ ដល់កម្ពុជាដូចដើមវិញ ដើម្បីបន្តលើកស្ទួយជីវភាពពលរដ្ឋកម្ពុជាឱ្យចាកផុតពីភាពក្រីក្រ។
GMAC បានសម្តែងការខកចិត្តចំពោះសហភាពអឺរ៉ុបដែលសម្រេចដកហូតផ្នែកខ្លះនៃកម្មវិធីអនុគ្រោះពន្ធ EBA នេះ ដោយថា ការសម្រេចនេះ នឹងធ្វើឱ្យកម្មកររាប់ម៉ឺននាក់បាត់បង់ការងារ និងធ្វើឱ្យពលរដ្ឋកម្ពុជាធ្លាក់ក្នុងភាពក្រីក្រថែមទៀតផង៕
