ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចបានប៉ាន់ប្រមាណថា សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជានៅឆ្នាំ២០២០ នៅតែរក្សាកំណើនបាន ៦,៥ភាគរយ បើទោះបីមានបញ្ហាប្រឈមមួយចំនួនពីខាងក្រៅ ដូចជា ការដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ពីកម្ពុជាជាដើម។
ក្នុងរបាយការណ៍សង្ខេបថវិកាឆ្នាំ២០២០ ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចលើកឡើងថា៖ «តាមការព្យាករ កំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជានឹងសម្រេចបានក្នុងអត្រា ៦,៥% ដែលកំណើននេះ មានការថមថយបើធៀបទៅនឹងកំណើនឆ្នាំ២០១៩ ដែលត្រូវប៉ាន់ស្មានថា អាចសម្រេចបាន ៧,១% ដែលធ្វើឱ្យ ផសស [ផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប] ថ្លៃបច្ចុប្បន្នឆ្នាំ២០២០ ស្ថិតក្នុងរង្វង់ ១១៩ ០៣៤ ២២៩លានរៀល សមមូលនឹងប្រមាណ ២៩ ៣៦២លានដុល្លារអាមេរិក ហើយ ផសស សម្រាប់មនុស្សម្នាក់ត្រូវបានរំពឹងថា នឹងកើនឡើងដល់ ១ ៨១៦ដុល្លារអាមេរិក ធៀបនឹង ១ ៦៧៩ ដុល្លារអាមេរិកក្នុងឆ្នាំ២០១៩»។
បើតាមក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច ក្នុងឆ្នាំ២០២០នេះ កម្ពុជានឹងមានកំណើនលើវិស័យឧស្សាហកម្មចំនួន ៨,៩% កំណើនវិស័យសេវាកម្មចំនួន ៦,៤% និងកំណើនវិស័យកសិកម្មចំនួន ១,៧%។
ទោះជាយ៉ាងណា ការវិភាគរបស់រដ្ឋាភិបាលនេះគឺអំឡុងពេលដែលមិនទាន់ផ្ទុះការវាយលុកនៃវីរុសកូរ៉ូណានៅទូទាំងពិភពលោកនោះទេ។ ខណៈដែលពិភពលោកកំពុងរងការវាយប្រហារពីវីរុសនេះ ដែលធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់សេដ្ឋកិច្ចសកល តើកម្ពុជាអាចរក្សាកំណើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួនបានដែរឬទេ?
ការវាយប្រហាររបស់កូរ៉ូណាមកលើសេដ្ឋកិច្ចជាតិ
មន្ត្រីស្រាវជ្រាវនៃរាជបណ្ឌិតសភាកម្ពុជា លោកបណ្ឌិត គី សេរីវឌ្ឍន៍ មានប្រសាសន៍ថា វិស័យពីរដែលរងផលប៉ះពាល់ពីវីរុសក៉ូរ៉ូណានេះ គឺវិស័យឧស្សាហកម្ម និងវិស័យទេសចរណ៍។ លោកបន្ថែមថា វិស័យឧស្សាហកម្មនឹងរងផលប៉ះពាល់ពីការខ្វះវត្ថុធាតុដើមពីប្រទេសចិន ដែលនឹងអាចធ្វើឱ្យរោងចក្រមួយចំនួនផ្អាកសកម្មភាព ខណៈផលប៉ះពាល់លើវិស័យទេសចរណ៍នោះ គឺការថយចុះនៃអ្នកទេសចរដោយសារការព្រួយបារម្ភពីវីរុសក៉ូរ៉ូណាដែលកំពុងរីករាលដាល។
លោកបណ្ឌិត គី សេរីវឌ្ឍន៍៖ «ខ្ញុំមិនមានចម្លើយថា ទំហំនៃការខូចខាតហ្នឹងប៉ុន្មានទេ។ តែស្ថានភាពបច្ចុប្បន្នគឺស្ថិតក្នុងស្ថានភាពមួយដែលនៅទ្រឹង មិនទៅមុខ មិនរីកចំរើន តែវាមិនទាន់ថយក្រោយទេ»។
ក្រៅពីវិស័យទាំងពីរនេះ វិស័យកសិកម្មកម្ពុជាក៏ទទួលរងផលប៉ះពាល់មួយចំនួនដែរពីឥទ្ធិពលកូរ៉ូណានេះ។
អ្នកជំនាញកសិកម្ម និងទីផ្សារកសិផល លោកបណ្ឌិត យ៉ង សាំងកុមារ មានប្រសាសន៍ថា ក្រោយការផ្ទុះវីរុសកូរ៉ូណានៅចិន ទីផ្សារចិននៅទីក្រុងធំៗមួយចំនួននៅប្រទេសនេះបានបិទ និងផ្អាកការនាំចូល ដែលធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់អ្នកផ្គត់ផ្គង់ក្នុងតំបន់ ក្នុងនោះក៏មានកម្ពុជាផងដែរ។ ឥទ្ធិពលដោយប្រយោលមួយទៀត គឺការថយចុះអ្នកទេសចរដែលធ្វើឱ្យទីផ្សារបន្លែដែលផ្គត់ផ្គង់នៅលើទីផ្សារ និងសណ្ឋាគារនៅកម្ពុជា មានការថយចុះ។
លោកបណ្ឌិត យ៉ង សាំងកុមារ៖ «វិស័យកសិកម្មរួមចំណែកក្នុងសេដ្ឋកិច្ចហ្នឹងគឺមានបីវិធី ទីមួយគឺទាក់ទងនឹងការងារ មានមនុស្សជាច្រើនធ្វើការងារបានប្រាក់ចំណូល ទោះបីបានតិចតួចក៏ដោយ ក៏នៅតែមានចំណូល។ ទីពីរ ទាក់ទងនឹងការចូលរួមជួយជំរុញនឹងវិស័យផ្សេងៗ ឧទាហរណ៍ដូចជាម៉ាស៊ីនកិនស្រូវ កន្លែងកែច្នៃអញ្ចឹង វាបង្កើតការងារជាច្រើន ទាក់ទងនឹងពាណិជ្ជកម្មកសិកម្មអីអញ្ចឹង ទាក់ទងនឹងការនាំចេញនាំចូល។ ហើយទីបី ទាក់ទងនឹងការនាំចេញហ្នឹង ទាក់ទងនឹងការនាំថវិកាចូលជាតិអីច្រើន។ អញ្ចឹងបើវាប៉ះពាល់ វាទៅទាំងអស់ ទាំងបីចំនុចនេះ»។
លោកបន្ថែមថា ការប៉ះពាល់នេះនឹងធ្វើឱ្យកំណើនសេដ្ឋកិច្ចពីវិស័យកសិកម្មនឹងកាន់តែថយចុះបន្ថែមទៀតនៅឆ្នាំ២០២០នេះ។
ការឆ្លើយតបរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាទៅលើបញ្ហាប្រឈមសេដ្ឋកិច្ច
កាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែកុម្ភៈ ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែន បានថ្លែងប្រកាសពីវិធានការចំនួន៣ ដើម្បីរក្សាសេដ្ឋកិច្ចជាតិក្នុងពេលប្រឈមបែបនេះ។ វិធានការទាំងនោះរួមមាន វិធានការតូចៗជាច្រើនដូចជា កាត់បន្ថយចំណាយដែលមិនចាំបាច់របស់រដ្ឋ លើកលែងពន្ធលើសណ្ឋាគារ ផ្ទះសំណាក់ រោងចក្រ ជួយរកការងារដល់កម្មករ ផ្ដល់ប្រាក់ឧបត្ថម្ភដល់កម្មករដែលរោងចក្រផ្អាកផលិតកម្ម និងគោលនយោបាយលើកទឹកចិត្តដល់សហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យម វិស័យសំណង់ និងអចលនទ្រព្យ ជាដើម។
លោក ហ៊ុន សែន បានថ្លែងថា៖ «អ្វីដែលដាក់ចេញនាពេលនេះ គឺជាកញ្ចប់វិធានការជុំទីមួយ ដើម្បីកាត់បន្ថយផលប៉ះពាល់ រក្សាលំនឹងអាជីវកម្ម និងលំនឹងជីវភាពជូនក្មួយៗកម្មករ និយោជិតទាំងអស់។ រាជរដ្ឋាភិបាលនឹងបន្តតាមដានស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចជាប្រចាំ។ ក្នុងករណីដែលស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចរងផលប៉ះពាល់កាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ រាជរដ្ឋាភិបាលអាចបន្តអនុវត្តវិធានការទាំងនេះ និងដាក់ចេញនូវវិធានការថ្មីៗបន្ថែមទៀត តាមការចាំបាច់»។
ប្រធានក្រុមអ្នកវិភាគវ័យក្មេង កញ្ញា លី ស្រីស្រស់ បានឱ្យដឹងថា វិធានការនេះអាចជួយឱ្យមានស្ថានភាពល្អជាងមុន តែក្នុងកាលៈទេសៈដែលកម្ពុជាមានបញ្ហាច្រើនក្នុងការអនុវត្តគោលនយោបាយ អំពើពុករលួយ និងបញ្ហាតម្លាភាពនោះ វិធានការនេះគឺនៅតែមិនអាចរក្សាលំនឹងសេដ្ឋកិច្ចបាននោះទេ។
កញ្ញា លី ស្រីស្រស់៖ «តើការដែលយកគោលការណ៍ទាំងអស់ហ្នឹងមកអនុវត្តនោះ វាមានប្រសិទ្ធភាពកម្រិតណា វាមានតុល្យភាពកម្រិតណា? អ្វីដែលខ្ញុំសង្កេតកន្លងមកហ្នឹង យើង [កម្ពុជា] មានភាពទន់ខ្សោយទៅលើការអនុវត្តគោលការណ៍របស់ខ្លួន ហើយស្ថានភាពដែលអាចវាយតម្លៃបាននោះ គឺទាក់ទងនឹងស្ថានភាពអំពើពុករលួយ តម្លាភាពអីជាដើមហ្នឹង គឺប្រព័ន្ធរដ្ឋបាលរបស់យើងគឺនៅតែមានកម្រិតទេ។ អ៊ីចឹងហើយ ខ្ញុំមើលឃើញថា គុណភាពនៃការអនុវត្តហ្នឹងនៅតែមានកម្រិត បើទោះបីជាវិធានការដែលដាក់ចេញហ្នឹងវាល្អក៏ដោយ»។
កំណើនសេដ្ឋកិច្ចឆ្នាំ២០២០ អាចនឹងនៅត្រឹមរង្វង់៦%
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច លោក មាស សុខសេនសាន បានឱ្យ VOD ដឹងថា វិធានការរបស់រដ្ឋាភិបាលនៅពេលនេះគឺអាចឆ្លើយតបនឹងបញ្ហាដែលកំពុងកើតមាន និងជួយរក្សាកំណើនសេដ្ឋកិច្ចបាន តែលោកថា ក្រសួងនៅតែតាមដានលើការវិវត្តថ្មីនៃបញ្ហាវីរុសកូរ៉ូណានេះផងដែរ។
លោកបន្ថែមថា តាមការគណនារបស់ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចកាលពីដើមឆ្នាំ២០២០ កំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាអាចថយមកនៅកំណើនក្នុងរង្វង់៦%នៅឆ្នាំនេះ។
លោកថា៖ «ហេតុដែលយើងមិនទាន់មានការពិនិត្យសារជាថ្មីទៀត ដែលយើងនៅតែគិតក្នុងរង្វង់៦% គឺដោយសាររដ្ឋាភិបាលភ្លាមៗបានចេញជាវិធានការជាក់ស្ដែង សម្រាប់រយៈពេលខ្លី។ ព្រោះពេលមានបញ្ហាអីបន្ដិចបន្ដួច យើងមានជាវិធានការ ជាគោលនយោបាយសេដ្ឋកិច្ចក្ដី ដែលអាចចូលរួមចំណែករក្សានូវកំណើន បើមិនបានរក្សានូវកំណើនឆ្នាំចាស់ ក៏យើងធ្វើយ៉ាងម៉េចជួយឱ្យមានការប៉ះប៉ូវឡើងវិញនូវបញ្ហាទាំងអស់នេះ»។
ទោះជាយ៉ាងណា សម្រាប់អ្នកវិភាគវិញយល់ថា សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជានឹងមិនអាចរក្សាកំណើន៦ភាគរយនៅឆ្នាំនេះនោះទេ ដោយសារការវាយប្រហារដោយកូរ៉ូណា និង EBA នៅឆ្នាំនេះ។
សាស្ត្រាចារ្យផ្នែកការទូត និងកិច្ចការពិភពលោកនៅសាកលវិទ្យាល័យ Occidental College ទីក្រុង Los Angeles លោកបណ្ឌិត អៀ សុផល បានឱ្យ VOD ដឹងតាមសារអេឡិចត្រូនិចអ៊ីម៉ែលថា សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាអាចនឹងនៅក្រោម៦%នៅឆ្នាំនេះ ដោយថា គ្រាន់តែការថយចុះទេសចរណ៍ចិនមួយ គឺវាជះឥទ្ធិពលយ៉ាងសម្បើមដល់សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជារួចបាត់ទៅហើយ។
លោកសរសេរប្រាប់VODថា៖ «វាទាល់តែរដ្ឋាភិបាលកែលេខនៃកំណើន។ ផលប៉ះពាល់នៃទេសចរណ៍ចិនដួលរលំដោយសារជំងឺ Covid-19 តែមួយ វាបានធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដល់សេដ្ឋកិច្ចបាត់ទៅហើយ។ នៅមានការថយចុះវត្ថុធាតុដើមពីចិន កំពុងធ្វើឱ្យផលិតកម្មនៅកម្ពុជាថយចុះ ការហាមឃាត់ល្បែងភ្នាល់ដែលកំពុងជះឥទ្ធិពលនៅខេត្តព្រះសីហនុ។ ចំណុចទាំងអស់នេះ គឺសុទ្ធតែជាដំណឹងអាក្រក់»។
អនុសាសន៍
អ្នកស្រាវជ្រាវពីការអភិវឌ្ឍសង្គម លោកបណ្ឌិត ប៉ា ច័ន្ទរឿន មានប្រសាសន៍ថា ក្នុងស្ថានភាពដែលកម្ពុជាប្រឈមនឹងការដកហូតប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធពីអឺរ៉ុប និងការគាំងសេដ្ឋកិច្ចដោយវីរុសកូរ៉ូណានេះ កម្ពុជាគួរតែមានយុទ្ធសាស្ត្រស្វែងរកទីផ្សារបន្ថែម ទាំងអ្នកផ្គត់ផ្គង់វត្ថុធាតុដើម និងនាំចេញ កែប្រែស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យ ហើយជាពិសេសនេះ គឺគោលនយោបាយពង្រឹងសមត្ថភាពកសិកម្មក្នុងប្រទេសឱ្យខ្លាំងក្លា។
លោក ប៉ា ច័ន្ទរឿន៖ «កាលណាប្រជាជនគាត់បាត់បង់ការងារ ឬក៏មិនសូវមានការងារធ្វើទាំងក្នុងវិស័យទេសចរណ៍ក្ដី កាត់ដេរក្ដី គឺប្រជាជននឹងខ្វះលទ្ធភាពក្នុងការទិញផ្ទះសម្បែង ដែលធ្វើឱ្យការសាងសង់អចលនទ្រព្យហ្នឹង ក៏វាមិនសូវផុសផុលដូចលើកមុនដែរ។ ហេតុដូច្នេះហើយ មានតែការងារកសិកម្មទេ ដែលជាស្នូលសេដ្ឋកិច្ច និយាយភាសាអ្នកស្រុកថា ជាឆ្នាំងបាយរបស់យើងនោះណា! បើសិនយើងអត់លុយពីវិស័យទេសចរណ៍ ពីវិស័យកាត់ដេរមក យ៉ាងហោចណាស់ក៏មានបាយ មានស្រូវ មានត្រី មានបន្លែសម្រាប់ទទួលទានដែរ»។
បន្ថែមពីលើនេះ លោកបណ្ឌិត យ៉ង សាំងកុមារ មានប្រសាសន៍ថា ការពង្រឹងវិស័យកសិកម្មក្នុងប្រទេស ការរកទីផ្សារកសិកម្ម និងធ្វើឱ្យវិស័យកសិកម្មរីកចំរើន អាចជំនួសនូវបញ្ហាឧស្សាហកម្ម និងទេសចរណ៍ដែលប្រឈមបាន។ លោកក៏ជំរុញដល់ពលរដ្ឋឱ្យងាកមកប្រើប្រាស់ផលិតផលក្នុងស្រុក ដោយថា ការជួយដល់ផលិតផលក្នុងស្រុក គឺជួយរក្សាសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាកុំឱ្យខាតបង់ទៅក្រៅប្រទេស ក្នុងពេលដែលកម្ពុជាជួបបញ្ហានេះ។
លោកបណ្ឌិត យ៉ង សាំងកុមារ៖ «ដោយសារប្រឈមនឹងបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ច យើងត្រូវកាត់បន្ថយនូវការហូរលុយចេញពីដៃទៅក្រៅស្រុក អ៊ីចឹងយុទ្ធនាការនេះ គឺយើងចាប់ផ្ដើមចេញពីមន្ត្រីរាជការ និងប្រជាពលរដ្ឋក្នុងស្រុក ងាកមកទិញផលិតផលក្នុងស្រុកឱ្យច្រើន។ ព្រោះរបស់ដែលផលិតបានក្នុងស្រុក វាជួយឱ្យលុយបានទៅកសិករសិប្បករយើង ហើយដល់ពេលដែលកសិករសិប្បករយើងមានលុយច្រើន គាត់ក៏យកលុយមកចាយលើផ្នែកផ្សេងៗដែលធ្វើឱ្យសង្គមមានភាពរស់រវើកដែរ ធ្វើឱ្យចរន្តឈាមសេដ្ឋកិច្ចយើងវាដើរ»៕
