ការរីករាលដាលនៃមេរោគកូរ៉ូណាថ្មី និងការដកហូតប្រព័ន្ធអនុគ្រោះមួយផ្នែកសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា កំពុងជំរុញឱ្យកម្មករកម្មការិនីកម្ពុជារាប់ពាន់នាក់ ប្រឈមមុខនឹងការកាត់បន្ថយការងារនៅតាមបណ្ដារោងចក្រកាត់ដេរមួយចំនួនហើយនៅក្នុងខែកុម្ភៈនេះ។
រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានប្រកាសកាលពីពេលថ្មីៗនេះថា រោងចក្រកាត់ដេរមួយចំនួននៅកម្ពុជា អាចនឹងផ្អាកសង្វាក់អាជីវកម្មរបស់ពួកគេ បន្ទាប់ពីក្ដីបារម្ភនៃការឆ្លងរីករាលដាលនៃមេរោគកូរ៉ូណាថ្មី ឬ COVID-19 ដែលបានផ្ទុះឡើងនៅក្នុងប្រទេសចិនចាប់តាំងពីចុងខែធ្នូឆ្នាំមុនមក។
អ្នកនាំពាក្យ និងជារដ្ឋលេខាធិការក្រសួងការងារ និងបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈ លោក ហេង សួរ ថ្លែងនៅក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មាននៅទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីកាលពីថ្ងៃម្សិលមិញថា រោងចក្រចំនួន១០ បានដាក់លិខិតសុំព្យួរការងារកម្មករជាផ្លូវការមកកាន់ក្រសួងរួចហើយក្នុងខែកម្ភៈនេះ ព្រោះតែពួកគេខ្វះវត្ថុធាតុដើមផលិត។
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រដ្ឋាភិបាលរូបនេះ បានថ្លែងទៀតថា ការព្យួរនៃរោងចក្រទាំង១០នោះ កំពុងប៉ះពាល់ដល់ការងាររបស់កម្មករប្រហែល ៣ពាន់នាក់។
លោក ហេង សួរ ថ្លែងថា៖ «គិតត្រឹមព្រឹកមិញនេះ គឺមានរោងចក្រចំនួន១០ គឺបានដាក់ពាក្យមកក្រសួងសុំព្យួរការងារ ប៉ុន្តែ មិនមែនព្យួរ១០០ភាគរយទេ គឺព្យួរដោយផ្នែកសង្វាក់ផលិតកម្ម។ បើគិតជារោងចក្រមាន ១០ បើគិតជាចំនួនកម្មករនិយោជិត មានប្រហែល ៣ពាន់នាក់ទេ។ តួលេខដែលយើងមាននេះ គឺយើងកំពុងសម្របសម្រួលធ្វើម៉េចឱ្យរោងចក្រនេះផ្តល់ប្រាក់បៀវត្សរ៍ជូនកម្មករតាមអនុសាសន៍សម្ដេច»។
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រដ្ឋាភិបាលរូបនេះ បន្តថា បញ្ហាឥទ្ធិពលនៃវីរុសកូរ៉ូណាថ្មី ឬ Covid-19 នេះ ធ្វើឱ្យរោងចក្រកាត់ដេរប្រមាណ ២០០រោងចក្រ ប្រឈមនឹងកង្វះខាតវត្ថុធាតុដើមសម្រាប់បម្រើឱ្យការផលិត និងអាចប៉ះពាល់ដល់ការងារកម្មករកម្មការិនីប្រមាណ ១៦ម៉ឺននាក់ នៅត្រឹមខែមីនា និងមេសាខាងមុខ។
មេរោគកូរ៉ូណាថ្មី បានផ្ទុះឡើងលើកដំបូងកាលពីចុងខែធ្នូឆ្នាំមុននៅឯទីក្រុងវូហាន ខេត្តហ៊ឺប៉ី ស្ថិតនៅចម្ងាយជាង ១,១០០គីឡូម៉ែត្រ ភាគខាងត្បូងរដ្ឋធានីប៉េកាំងរបស់ប្រទេសចិន ហើយមេរោគនេះ បានសម្លាប់មនុស្សដល់ទៅជិត ៣ពាន់នាក់ហើយ ខណៈមនុស្សជាង ៨៣,០០០ករណីហើយត្រូវបានបញ្ជាក់ថា បានឆ្លងមេរោគនេះ គិតត្រឹមថ្ងៃទី២៨ ខែកុម្ភៈនេះ។
អគ្គលេខាធិការសមាគមរោងចក្រកាត់ដេរនៅកម្ពុជា (GMAC) លោក ខេន លូ ថ្លែងប្រាប់វីអូឌីតាមសារអេឡិចត្រូនិចថា លោកមិនមានតួលេខពីរោងចក្រសុំព្យួរការងារកម្មករនៅឡើយទេ។
លោក ខេន លូ ប្រាប់ថា៖ «ទិន្នន័យដែលបង្ហាញដោយអ្នកនាំពាក្យក្រសួងការងារ ក៏មិនទាន់ច្បាស់លាស់ដែរ ដោយហេតុថា រោងចក្រព្យួរបាន ឬមិនបាន អាស្រ័យលើការសម្រេចរបស់ក្រសួងការងារជាមុនសិន។ ខ្ញុំមិនទាន់អាចអត្ថាធិប្បាយលំអិតពីបញ្ហានេះបាននៅឡើយទេ»។
ទោះជាយ៉ាងណា អគ្គលេខាធិការរង GMAC លោក កាំង ម៉ូនីកា ថ្លែងប្រាប់វីអូឌីថា ការផ្អាកផលិតកម្មជាបណ្តោះអាសន្ន មិនទាន់ចាប់ផ្តើមនៅឡើយទេ ប៉ុន្តែ រោងចក្រមួយចំនួន គ្រោងនឹងផ្អាកដំណើរការផលិតកម្មរបស់ពួកគេខ្លះ ចាប់ពីពាក់កណ្តាលខែមីនា ឬខែមេសាខាងមុខនេះ។
ទាក់ទងនឹងបញ្ហានេះ រោងចក្រមួយឈ្មោះ SIXPLUS ស្ថិតនៅ ឃុំព្រែកអញ្ចាញ ស្រុកមុខកំពូល ខេត្តកណ្ដាល បានព្យួរការងារកម្មកររយៈពេលប្រាំថ្ងៃក្នុងខែកុម្ភៈនេះ ព្រោះតែកង្វះខាតការផ្គត់ផ្គង់វត្ថុធាតុដើម។
ប្រធានសហជីពឯករាជ្យកម្លាំងសាមគ្គីកម្មករប្រចាំនៅរោងចក្រ SIXPLUS លោក ម៉ៃ ប៊ុនហៃ ឱ្យដឹងថា រោងចក្រនេះ ផលិតសម្លៀកបំពាក់សម្រាប់ក្រុមហ៊ុន Adidas និង Under Armour ហើយរោងចក្រសម្រេចផ្អាកសង្វាក់ផលិតកម្មបែបនេះ ព្រោះតែបញ្ហាការផ្គត់ផ្គង់វត្ថុធាតុដើម។
លោក ម៉ៃ ប៊ុនហៃ ប្រាប់ថា៖ «ខាងរោងចក្រគេប្រជុំជាមួយកម្មករកាលពីដើមខែ ដើម្បីសុំព្យួរការងារ ៥ថ្ងៃ គឺគេព្យួរនៅថ្ងៃទី១៧ ១៨ ២២ ២៤ និង២៩ កុម្ភៈ។ ខាងក្រុមហ៊ុនគេគិតប្រាក់ឱ្យ ៥០ភាគរយ បីថ្ងៃ ពីរថ្ងៃទៀតគេតម្រូវឱ្យកម្មករឈប់សម្រាកប្រចាំឆ្នាំ។ យើងមិនទាន់ទទួលបានដំណឹងនៅខែក្រោយនៅឡើយ ប៉ុន្តែ កម្មករចេះតែបារម្ភខ្លាចបាត់ចំណូលដោយសារអត់ការងារធ្វើនេះ»។
រោងចក្រកាត់ដេរមួយចំនួន បានសម្រេចព្យួរដំណើរការផលិតកម្មរបស់ពួកគេតែពីរសប្ដាហ៍ប៉ុណ្ណោះ ក្រោយពីសហភាពអឺរ៉ុបបានប្រកាសឱ្យដឹងពីសេចក្ដីសម្រេចរបស់ខ្លួនដកហូតមួយផ្នែកនៃប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ «អ្វីគ្រប់យ៉ាងលើកលែងតែអាវុធ» ឬ EBA ដែលត្រូវបានផ្ដល់មកឱ្យប្រទេសកម្ពុជា។
ស្ថិតក្រោមប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពាណិជ្ជកម្ម EBA នេះ កម្ពុជាអាចនាំចូលទំនិញគ្រប់បែបយ៉ាងចូលទៅទីផ្សារសហភាពអឺរ៉ុបដោយមិនជាប់កាតព្វកិច្ចពន្ធគយនោះឡើយ លើកលែងតែទំនិញជាសព្វាវុធ។
របាយការណ៍របស់សហភាពអឺរ៉ុប បង្ហាញថា កម្ពុជាបាននាំទំនិញមានតម្លៃដល់ទៅ ៥.៨៨ពាន់លានដុល្លារទៅកាន់ទីផ្សារអឺរ៉ុបកាលពីឆ្នាំ២០១៨កន្លងមក ដោយក្នុងនោះទំនិញដល់ទៅ ៩៦ភាគរយ ឬមានតម្លៃដល់ទៅ ៥.៦៦ពាន់លានដុល្លារ ត្រូវបាននាំចូលទៅទីផ្សារអឺរ៉ុបក្រោមប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA នេះ។
របាយការណ៍របស់សហភាពអឺរ៉ុប ដដែលឱ្យដឹងថា ទំនិញដែលកម្ពុជានាំចេញទៅទីផ្សារអឺរ៉ុបរួមមានសម្លៀកបំពាក់ ៧៤.២ភាគរយ ស្បែកជើង ១២.៦ភាគរយ កង់ ៥.៧ភាគរយ និងអង្ករ ៣ភាគរយ។
ទន្ទឹមនេះ មន្ត្រីគ្រប់គ្រងកម្មវិធីការងារ និងសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការសង់ត្រាល់ លោក ឃុន ថារ៉ូ ប្រាប់ថា លោកបានទទួលព័ត៌មានជាច្រើនពីការព្យួរការងារនេះ។ លោកថា ការព្យួរការងារតាមរោងចក្រនេះបណ្ដាលពីបញ្ហាធំចំនួនពីរ គឺវត្ថុធាតុដើម និងរោងចក្រខ្វះអ្នកបញ្ជាទិញផង។
លោក ឃុន ថារ៉ូ ប្រាប់ថា៖ «ការព្យួរបណ្ដាលមកពីខ្វះវត្ថុធាតុដើមនោះ គឺមានច្រើនព្រោះតែកម្ពុជាត្រូវនាំវត្ថុធាតុដើមច្រើនពីចិនកាលឆ្នាំ២០១៨ មានវត្ថុធាតុដើម ខ្ទង់៨៥ភាគរយហើយដែលនាំចូលពីចិន។ តែក៏មានរោងចក្រខ្លះបណ្ដាលមកពីថមថយការកុម៉្មង់ទិញដែរ តែយើងមិនទាន់មានតួលេខ ឬសិក្សាច្បាស់លាស់ទេ»។
លោក ឃុន ថារ៉ូ បន្ថែមថា ការដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ក៏អាចជាមូលហេតុមួយដែលនាំឱ្យការបញ្ជាទិញធ្លាក់ចុះនៅពេលខាងមុខដែរ ប៉ុន្តែ មិនទាន់មានការប្រមូលទិន្នន័យជាក់លាក់នៅឡើយ។
លោក ឃុន ថារ៉ូ ប្រាប់បន្តថា៖ «យើងគ្រោងសិក្សាស្រាវជ្រាវថា ប្រភេទមុខទំនិញហ្នឹងដេរឱ្យអ្នកបញ្ជាទិញណា។ ភាគរយដែលកាត់បន្ថយហ្នឹងប៉ុន្មានភាគរយ។ ដេរឱ្យក្រុមហ៊ុនណា មុខទំនិញមួយណា។ មុខទំនិញ ៤០មុខហ្នឹង វាមានច្រើនអ៊ីចឹង កត្តាផលប៉ះពាល់ហ្នឹង យើងចង់ដឹងឱ្យច្បាស់ថា តើកម្រិតភាគរយនៃការកុម្ម៉ង់ទិញហ្នឹងវាធ្លាក់ចុះកម្រិតណា បានយើងអាចសន្និដ្ឋានបាន»។
តាមសម្រង់ទិន្ន័យពីអង្គការសង់ត្រាល់ គិតត្រឹមថ្ងៃទី២៧ ខែកុម្ភៈ មានរោងចក្រយ៉ាងតិចណាស់ចំនួន ៧ ដែលបានព្យួរការងារកម្មករ និងមានគម្រោងចង់ព្យួរការងារកម្មករ ក្រោមហេតុផលមិនមានអ្នកកុម្ម៉ង់ទិញ និងមិនមានវត្ថុធាតុដើម។ រោងចក្រទាំង ៧នោះ បានផ្តល់ការងារដល់កម្មករជាង ២ម៉ឺននាក់។
កាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែកុម្ភៈ លោក ហ៊ុន សែន ប្រកាសថា នៅពេលដែលរោងចក្រព្យួរការងារ កម្មករនិយោជិតដែលត្រូវបានព្យួរការងារ អាចនឹងទទួលបានប្រាក់ខែ ៦០ភាគរយនៃប្រាក់ខែគោលរបស់ពួកគេ ក្នុងនោះថៅកែរោងចក្រ ត្រូវទទួលបន្ទុកបើកប្រាក់ខែ ៤០ភាគរយ និងរាជរដ្ឋាភិបាលចូលរួមចំណែក ២០ភាគរយ។
បើតាមសេចក្ដីសម្រេចនេះ កម្មករកម្មការិនីនៃរោងចក្រកាត់ដេរដែលប្រឈមមុខនឹងការព្យួរការងារ អាចទទួលបានប្រាក់ឈ្នួលយ៉ាងតិច ១២០ដុល្លារ ប៉ុន្តែ លោក ហ៊ុន សែន បញ្ជាក់ថា កម្មករអាចបើកលុយនេះ បានដរាបណាពួកគាត់ចូលរួមវគ្គបណ្ដុះបណ្ដាលដែលរៀបចំដោយក្រសួងការងារ ចំណែកឯការទទួលបានប្រាក់នេះយ៉ាងច្រើនបំផុតរយៈពេល ៦ខែ។
ប្រធានសហភាពការងារកម្ពុជា លោក អាត់ ធន់ ស្នើឱ្យរាជរដ្ឋាភិបាលពិចារណឡើងវិញពីវិធីផ្តល់ប្រាក់សំណងជូនកម្មករនៅពេលរោងចក្របិទទ្វារ ព្រោះតែវិធីដែលលោក ហ៊ុន សែន លើកឡើងនោះមិនបានផ្ដល់ប្រយោជន៍ឱ្យកម្មករច្រើនប៉ុន្មានឡើយ។
លោក អាត់ ធន់ ប្រាប់ថា៖ «បើសិនជារដ្ឋាភិបាលតម្រូវឱ្យកម្មករទៅរៀនឱ្យខានតែបាននោះ ពិបាកហើយ។ រាល់ថ្ងៃប្រាក់ខែគាត់ ១៩០មែន តែគាត់អាចរកចំណូលបាន ២០០ជាងអីនោះ។ គាត់ផ្គត់ផ្គង់អាហារ ថ្លៃស្នាក់នៅ ហូបចុក ចំណាយផ្សេងៗ។ បើសិនបញ្ហាហ្នឹងមិនអាចដោះស្រាយបាន នោះគឺគាត់នឹងពិបាកហើយ។ គាត់ម៉េចអាចមករៀនបាន ហើយបើមករៀនមិនបាន គឺមិនបានទទួលទេ»។
ទិន្នន័យដែលផ្តល់ដោយក្រសួងពាណិជ្ជកម្មកាលពីពាក់ខែកុម្ភៈនេះ ឱ្យដឹងថា គិតត្រឹមពាក់កណ្ដាលឆ្នាំ២០១៩ កម្ពុជាមានរោងចក្រសរុបប្រមាណជាង ១,៥០០រោងចក្រនៅទូទាំងប្រទេស ដោយផ្ដល់ការងារដល់កម្មករជាង ៨០ម៉ឺននាក់ ដែលភាគច្រើនលើសលប់ជាស្ត្រី៕
