ទស្សនវិទូសេដ្ឋកិច្ចសេរី និងសង្គម លោក Ludwig von Mises បានលើកឡើងថា៖ «ភាពរុងរឿងដែលបង្កើតឡើងដោយគោលនយោបាយរូបិយវត្ថុ និងឥណទាន គឺជាការបំភាន់ ហើយត្រូវបញ្ចប់ដោយវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច។ វាបានកើតឡើងម្តងហើយម្តងទៀតនៅក្នុងអតីតកាល ហើយវាក៏នឹងកើតឡើងនាពេលអនាគតផងដែរ»។
កូវីដ១៩ បានវាយប្រហារជាខ្លាំងដល់ប្រទេសនានាក្នុងពិភពលោក រួមទាំងមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចអាមេរិកផងដែរ។ ការវាយប្រហារនេះមិនត្រឹមតែបំផ្លាញនូវអាយុជីវិតរបស់មនុស្សនោះទេ វាក៏បំផ្លាញដល់សេដ្ឋកិច្ចប្រទេសនានា ក្នុងនោះក៏មានកម្ពុជាផងដែរ។ ងាកមកក្នុងតំបន់អាស៊ានវិញ ប្រទេសនានាបានចេញគោលនយោបាយសេដ្ឋកិច្ចជាបន្តបន្ទាប់ដើម្បីទប់ទល់នឹងវិបត្តិនេះ ប្រទេសសឹង្ហបុរី ថៃ វៀតណាម បានបញ្ចេញកញ្ចប់លុយខ្ទង់ពាន់លានជាបន្តបន្ទាប់ដើម្បីជួយដល់ពលរដ្ឋ ក៏ដូចជាស្ដារសេដ្ឋកិច្ចជាតិរបស់ពួកគេផងដែរ។ តើសម្រាប់កម្ពុជាវិញ មានគោលនយោបាយយ៉ាងណាខ្លះដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានេះ?
តើត្រូវមានគោលនយោបាយសេដ្ឋកិច្ចយ៉ាងណាក្នុងពេលដែលប្រទេសប្រឈមនឹងវិបត្តិ?
នាយកកម្មវិធីគោលនយោបាយហិរញ្ញវត្ថុ និងថវិកា នៃវិទ្យាស្ថាន R Street នៅសហរដ្ឋអាមរិក លោក Jonathan M. Bydlak បានសរសេរក្នុងអត្ថបទមួយទាក់ទងនឹងនឹងគោលនយោបាយហិរញ្ញវត្ថុក្នុងពេលដែលមានវិបត្តិ ចេញផ្សាយកាលពីខែមីនាកន្លងទៅថា ក្នុងពេលជួបវិបត្តិ រដ្ឋត្រូវបើកទទួលជំនួយមនុស្សធម៌ពីបរទេស បង្កើតគោលនយោបាយជួយសម្រាលបន្ទុកពលរដ្ឋ និងត្រូវមានផែនការជាក់លាក់ទៅនឹងដំណោះស្រាយបណ្ដោះអាសន្ន។
លោកបានសរសេរបន្ថែមថា តាមរយៈការទម្លាក់ថវិការជាតិជួយសម្រាលបន្ទុកពលរដ្ឋ វាមិនត្រឹមតែជួយសម្រាលនូវបន្ទុកចំណាយរបស់ពួកគេប៉ុណ្ណោះទេ តែវាក៏ជួយរក្សាដល់ការចរាចរសេដ្ឋកិច្ចផងដែរ។ លោកបានបន្ថែមថា ចំពោះសហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យមដែលរងគ្រោះ រដ្ឋអាចទម្លាក់ជាកញ្ចប់ថវិកាដែលផ្ដល់កម្ចីដែលមានអត្រាការប្រាក់ទាបបំផុត ឬគ្មានការប្រាក់ ដល់សហគ្រាសទាំងនោះ ដើម្បីបន្តការងារផលិតកម្មរបស់ខ្លួនបន្តទៀត ក្រៅពីនេះ ចំពោះសហគ្រាសដែលប្រឈមស្ទើរតែបិទទ្វារនោះ រដ្ឋត្រូវមានវិធានការជួយជាបន្ទាន់តាមរយៈការផ្ដល់កម្ចី ឬមូលនិធិទ្រទ្រង់ជាសម្ងាត់។
លោកសរសេរថា៖ «គំនិតជាគោលនយោបាយនៅពេលនេះគឺជាការសម្រាលបន្ទុក មិនមែនជាការជំរុញសេដ្ឋកិច្ចនោះទេ»។
យោងតាមការវិភាគរបស់ស្ថាប័នមូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ IMF ចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី១ ខែមេសាកន្លងទៅ ស្ថាប័ននេះបានប្រៀបធៀបការប្រយុទ្ធប្រឆាំងទៅនឹងកូវីដ១៩ ដូចជាសង្គ្រាមមួយដែលប្រយុទ្ធដើម្បីរក្សាជីវិតមនុស្ស និងរក្សាសេដ្ឋកិច្ច។ ស្ថាប័ននេះលើកឡើងថា ការបង្កើតគោលនយោបាយសេដ្ឋកិច្ចត្រឹមត្រូវដែលធានាដល់កម្មករពីការងាររបស់ពួកគេ ពលរដ្ឋមិនបាត់បង់ផ្ទះសំបែង ក្រុមហ៊ុនមិនក្ស័យធន ហើយអាជីវកម្ម និងពាណិជ្ជកម្មត្រូវបានរក្សានោះ ការងើបឡើងវិញនៃសេដ្ឋកិច្ចមិនពិបាកនោះទេ។
IMF បានឱ្យជាយោបល់ថា រដ្ឋាភិបាលត្រូវធានានូវមុខងារនៃវិស័យសំខាន់ៗដែលមានដូចជា សុខាភិបាល ផលិតកម្មអាហារ និងការចែកចាយ ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដែលចាំបាច់ និងការថែរក្សាសេវាផ្គត់ផ្គង់ (ទឹកភ្លើង) ផ្ដល់ធនធានគ្រប់គ្រាន់ដល់ប្រជាជនដែលរងគ្រោះដោយវិបត្តិ និងការពារការរំខានសេដ្ឋកិច្ច។
IMF បានលើកឡើងថា៖ «គោលនយោបាយក្នុងការគាំទ្រដល់ពលរដ្ឋ អាជីវកម្ម និងផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ ត្រូវបញ្ចូលទាំងវិធានការសាច់ប្រាក់ងាយៗ [ការផ្តល់ឥណទាន ការពន្យារពេលកាតព្វកិច្ចហិរញ្ញវត្ថុ] និងត្រូវធានាពីលទ្ធភាពសងបំណុលរបស់វិស័យទាំងនោះផងដែរ»។
IMF បានឱ្យជាដំណោះស្រាយថា រដ្ឋគួរតែមានគោលនយោបាយផ្អាកការសងបំណុលរបស់ពលរដ្ឋ និងសិស្សនិស្សិត ពន្យារការបង់ពន្ធ និងមូលនិធិសង្គម បង្កើតមូលនិធិផ្ដល់សម្រាប់ពលរដ្ឋ និងមានការធានាដល់ពលរដ្ឋដែលគ្មានការងារធ្វើ។ ស្ថាប័ននេះត្រូវមានកម្មវិធីជួយដល់អាជីវកម្ម តាមរយៈការពន្យារការសងបំណុលធនាគារ ពន្យារការប្រមូលពន្ធ និងមូលនិធិសង្គម ធនាគារកណ្ដាលត្រូវផ្ដល់ប្រាក់បម្រុង បើកការទិញមូលបត្រអាជីវកម្ម មានការធានាការពារដល់កម្ចី ជាងនេះទៅទៀត ទម្លាក់ប្រាក់កម្ចីនូវការប្រាក់ទាប និងបង្កើតឱ្យមានប្រាក់ឧបត្ថម្ភសម្រាប់ការថែរក្សាការងារជាដើម។
ក្រៅពីនេះ វិស័យហិរញ្ញវត្ថុ ក៏នឹងត្រូវផ្ដល់សាច់ប្រាក់ងាយស្រួលសម្រាប់អន្តរការីហិរញ្ញវត្ថុ មានការការពារសាច់ប្រាក់នៅលើទីផ្សារ ការទម្លាក់លុយឱ្យខ្ចីក្នុងអត្រាការប្រាក់ទាប និងមានការធានាពីរដ្ឋាភិបាលចំពោះបំណុល។
ជារួម វិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចនីមួយៗបានធ្លាក់បន្ទុកខ្លាំងមកលើរដ្ឋក្នុងការចាត់ចែងដឹកនាំ ដោយថា វិស័យនីមួយៗត្រូវពឹងផ្អែកលើយន្តការរបស់រដ្ឋទាំងស្រុងក្នុងការចាត់ចែង ដែលការចាត់ចែងគោលនយោបាយដែលត្រឹមត្រូវរបស់រដ្ឋាភិបាលនឹងអាចជួយដល់វិស័យទាំងនោះឱ្យមានលំនឹង និងរក្សាសេដ្ឋកិច្ចជាតិបាន។
ឆ្លងតាមការលើកឡើងខាងលើនេះ យើងអាចទាញបានថា ការបញ្ចេញកញ្ចប់ថវិកាក្នុងទំហំមួយដើម្បីទ្រទ្រង់សេដ្ឋកិច្ចជាតិ និងមានគោលនយោបាយច្បាស់លាស់លើបញ្ហានេះ គឺជាការចាំបាច់ក្នុងការរក្សាជីវភាពប្រជាពលរដ្ឋ និងការងាររបស់ពួកគេ ខណៈត្រូវជួយអាជីវកម្មតាមអ្វីដែលអាចធ្វើទៅបាន តាមរយៈការពន្យារការសងលុយធនាគារ ពន្យារការបង់ពន្ធ មានការធានា និងគាំទ្រផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុពីរដ្ឋ ជាងនេះទៅទៀត រដ្ឋក៏ត្រូវធានាចំពោះវិស័យធនាគារនូវបំណុលរបស់ពួកគេ និងការពារកុំឱ្យមានឱនភាពថវិកាក្នុងពេលដែលមានវិបត្តិនេះផងដែរ។
ដូចដែលអ្វីដែល IMF លើកឡើងអ៊ីចឹង ដែលថា ការធានាដល់កម្មករពីការងារ ពលរដ្ឋមិនបាត់បង់ផ្ទះសំបែង ក្រុមហ៊ុនមិនក្ស័យធន ហើយអាជីវកម្ម និងពាណិជ្ជកម្មត្រូវបានរក្សានោះ ការងើបឡើងវិញនៃសេដ្ឋកិច្ចមិនពិបាកនោះទេ។
គោលនយោបាយសេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជាក្នុងពេលប្រឈមនឹងកូវីដ១៩
ថ្លែងក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មានកាលពីថ្ងៃអង្គារ ទី៧ ខែមេសាកន្លងទៅ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានទទួលស្គាល់ពីបញ្ហាប្រឈមនៃសេដ្ឋកិច្ចដែលកើតចេញពីជំងឺកូវីដ១៩នេះ តែលោកថា អ្វីដែលសំខាន់គឺបញ្ហាឆ្នាំងបាយរបស់ពលរដ្ឋជាមុនសិន។
លោកថា៖ «យើងទើបតែគិតត្រឹមម្សិល មានជិត ១០០រោងចក្រដែលបានបិទទ្វារ បិទទ្វារដោយខ្វះវត្ថុធាតុដើម និងបិទទ្វារដោយខ្វះអ្នកបញ្ជាទិញ ឬអ្នកបញ្ជាទិញបានបញ្ជារួចហើយ តែគេមិនយកទំនិញតាមការសន្យា។ តែអ្វីដែលជាវិធានការហ្មត់ចត់របស់រដ្ឋាភិបាលកុំឱ្យប្រជាជនខ្វះអង្ករច្រកឆ្នាំង នេះជាកម្រិតនៃការខិតខំ»។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច លោក មាស សុខសេនសាន បានឱ្យVOD ដឹងតាមសារអេឡិចត្រូនិចតេឡេក្រាមថា ក្រៅពីយន្តការជួយនេះ រដ្ឋាភិបាលក៏មានវិធានការមួយចំនួនដែលជួយដល់សេដ្ឋកិច្ចជាតិផងដែរ ដែលគិតជាតម្លៃរួមមិនតិចជាង ៤រយលានដុល្លារនោះទេ។
លោកបានបញ្ជាក់បន្ថែមថា គោលនយោបាយសេដ្ឋកិច្ចរបស់រដ្ឋាភិបាលមាន៤ គឺការបង្កើនលុយសម្រាប់ប្រឆាំងនឹងកូវីដ១៩ ដែលអាចមានប្រមាណ ១០០លានដុល្លារ ការជួយដល់ជនរងគ្រោះដើម្បីរក្សាលំនឹងជីវភាពតាមរយៈគម្រោងសាច់ប្រាក់ពលកម្ម និងគម្រោងបណ្ដុះបណ្ដាលជំនាញទន់ដែលមានមានទំហំប្រាក់ប្រមាណ ៣០០លានដុល្លារ ការធានាដល់ការលំបាក និងបញ្ហាប្រឈមរបស់អ្នករកស៊ី បង្កើនតម្រូវការក្នុងស្រុកជាពិសេសទាក់ទងនឹងវិស័យកសិកម្ម ស្បៀងអាហារ និងការធានានូវសុវត្ថិភាព និងសណ្ដាប់ធ្នាប់សង្គម។
លោកសរសេរថា៖ «កម្ពុជាបានដាក់ចេញនូវផែនការមេ និងវិធានការនានាជាបន្តបន្ទាប់ ដើម្បីត្រៀមប្រយុទ្ធនឹងជំងឺរាតត្បាតនេះរួចហើយ ក៏ដូចជាដើម្បីសម្រាលផលប៉ះពាល់នៃជំងឺនេះមកលើសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា ដូចជា ការដាក់ចេញនូវវិធានការធ្វើវិចារណកម្ម និងពង្រឹងប្រសិទ្ធភាពចំណាយថវិកា នៅក្នុងក្របខណ្ឌនៃច្បាប់ថវិកាជាតិឆ្នាំ២០២០ ផែនការមេសម្រាប់ទប់ស្កាត់ ស្រាវជ្រាវរក និងឆ្លើយតបទៅនឹងការគំរាមកំហែងពីជំងឺកូវីដ-១៩។ ក្របខណ្ឌយុទ្ធសាស្រ្តសម្រាប់គ្រប់គ្រងសភាពការណ៍ ប្រយុទ្ធនឹងជំងឺកូវីដ-១៩ និងវិធានការចាំបាច់បន្ទាន់ជាបន្តបន្ទាប់មួយចំនួនទៀត ដើម្បីជួយដោះស្រាយផលប៉ះពាល់ដល់គ្រប់តួអង្គ ពិសេសធុរជន និងក្រុមប្រជាជនងាយរងគ្រោះ ដើម្បីរក្សាស្ថិរភាពសង្គម លំនឹងនៃធុរកិច្ច និងលំនឹងនៃជីវភាពរស់នៅ»។
ទោះជាយ៉ាងណា សម្រាប់អ្នកតាមដានយល់ថា វិធានការទាំងនេះហាក់នៅតិចតួចនៅឡើយ បើធៀបទៅនឹងទំហំដែលបានប្រឈម។
អ្នកស្រាវជ្រាវពីការអភិវឌ្ឍសង្គម លោកបណ្ឌិត មាស នី៖ «សម្រាប់ខ្ញុំៗតែងតែលើកទឹកចិត្តនូវរាល់វិធានការទាំងឡាយណារបស់រដ្ឋាភិបាលដែលបានធ្វើ ទោះបីជាពេលនេះយើងស្ថិតក្នុងស្ថានភាពក្រលំបាកនោះ តែបើយើងមើលពីស្ថានភាពនៃតម្រូវការនោះគឺវាធំជាងនេះ។ […] មែនទែនទៅ វាពិបាកនិយាយបន្ដិច ដោយសារតែសេដ្ឋកិច្ចស្រុកយើងវាមានភាពផិតផើយ បានព្រឹកទុកល្ងាច បានល្ងាចទុកព្រឹក ដល់អ៊ីចឹងទៅ ដល់ពេលដែលយើងជួបវិបត្តិកូវីដនេះ យើងហាក់បីដូចជាពិបាកក្នុងការលៃលក ហើយយើងដឹងហើយថា រដ្ឋាភិបាលគាត់បានត្រៀមសម្រាប់តែ EBA ទេ កាលពីបីបួនខែមុន»។
អនុសាសន៍
អ្វីដែលរដ្ឋាភិបាលត្រូវផ្ដោត និងមានវិធានការបន្ថែមទៀតនៅពេលនេះគឺ ការទម្លាក់កញ្ចប់លុយពីរដ្ឋ និងវិធានការច្បាស់លាស់ក្នុងការជួយដល់ពលរដ្ឋ វិស័យឯកជន និងស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុ ដោយកំណត់ពីជនរងគ្រោះនៃវិបត្តិ សហគ្រាសដែលរងផលប៉ះពាល់ និងស្ថាប័នផ្សេងទៀតដែលត្រូវការជំនួយ ជាជាងបណ្ដោយឱ្យស្ថាប័នទាំងនោះដួលរលំធ្វើឱ្យមនុស្សអត់ការងារធ្វើកាន់តែច្រើន ដែលនៅពេលនោះ បន្ទុកសង្គមគឺកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ។
សម្រាប់លោកបណ្ឌិត មាស នី វិញ យល់ថា ដើម្បីជួយដល់ការរក្សាសេដ្ឋកិច្ច រដ្ឋាភិបាលត្រូវបញ្ចេញគោលនយោបាយឱ្យបានច្បាស់ពីការចាត់ចែងលុយ ថាលុយទំហំប៉ុន្មានត្រូវត្រៀមសម្រាប់ពលរដ្ឋ លុយទំហំប៉ុន្មានត្រូវត្រៀមសម្រាប់វិស័យឯកជន និងនីតិវិធីដែលលុយទាំងនោះបានដល់ដៃអ្នករងគ្រោះផងដែរ។ ជាងនេះទៅទៀត លោកបន្ថែមថា វាដល់ពេលដែលរដ្ឋត្រូវសម្រេចចិត្តមួយដែលត្រូវបង្កើនវិធានការឱ្យបានខ្លាំងក្លាទូទាំងប្រទេសហើយ ដើម្បីបញ្ចប់វិបត្តិកូវីដ១៩ និងទាញស្ថានការឱ្យអាចវិលត្រលប់មកវិញដូចដើម។
លោកបណ្ឌិត មាស នី លើកឡើងថា៖ «មួយគឺរឹតឱ្យតឹង ធ្វើយ៉ាងម៉េចឱ្យការគ្រប់គ្រងជំងឺហ្នឹងឆាប់ចប់ទៅវិញដើម្បីឱ្យជីវិតមនុស្ស ហើយនិងជីវិតសេដ្ឋកិច្ច វិលមករកភាពប្រក្រតីវិញ អាហ្នឹងវាឈឺចាប់ តែយើងខាតបង់តិច ហើយយើងឆាប់វិលមករកស្ថានភាពធម្មតាវិញ។ តែបើយើងមិនធ្វើឱ្យតឹងតែងទេ យើងនៅតែយោគយល់បណ្ដែតបណ្ដោយ ហើយពលរដ្ឋគាត់មិនសូវគោរពវិន័យទេ វានឹងធ្វើឱ្យបញ្ហានឹងកើតកាន់តែរ៉ាំរ៉ៃតទៅទៀតហើយយើងដឹងហើយថា ពីមួយខែទៅមួយខែ ជំងឺបើកាន់តែរ៉ាំរ៉ៃ សេដ្ឋកិច្ចវាកាន់តែដុនដាបទៅៗ ដែលវានឹងរាលដាលទៅដល់រឿងអ្វីផ្សេងទៀត»៕
