មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រដ្ឋាភិបាលបានបញ្ជាក់ថា កម្ពុជាអាចនឹងមានរោងចក្រចម្រាញ់មាសដំបូងគេក្នុងពេលឆាប់ៗខាងមុខ ដែលមានទីតាំងក្នុងតំបន់អូរខ្វាវ ស្រុកកែវសីមា ខេត្តមណ្ឌលគិរី ដែលអាចទាញយកមាសបានជិត ១លានតម្លឹងមាស។
ថ្លែងក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មាននៅព្រឹកនេះ អគ្គនាយកធនធានរ៉ែ នៃក្រសួងរ៉ែ លោក យស់ មុនីរ៉ាត់ បានបញ្ជាក់ថា បច្ចុប្បន្ន ក្រុមហ៊ុនមាសអូស្ត្រាលីមួយកំពុងធ្វើការសាងសង់រោងចក្រចម្រាញ់រ៉ែមាសខ្នាតអន្តរជាតិមួយ នៅក្នុងតំបន់ជម្រករ៉ែទី១ ក្នុងតំបន់អូរខ្វាវ ស្រុកកែវសីមា ខេត្តមណ្ឌលគិរី ដែលតាមការវាយតម្លៃ នឹងអាចផ្ដល់ជាមាសសុទ្ធបានដល់ទៅជិត ១លានតម្លឹងមាស។
លោក យស់ មុនីរ៉ាត់ មានប្រសាសន៍ថា៖ «ជិត ១លានតម្លឹង នៅជម្រករ៉ែមាសទី១ នៅអូរខ្វាវហ្នឹង ហើយយើងសង្ឃឹមថា នៅពេលដែលយើងចាប់ផ្ដើមដំណើរការអណ្ដូររ៉ែទី១ហ្នឹងហើយ តំបន់នៅជុំវិញដែលយើងកំពុងរុករកហ្នឹង យើងនឹងបានទទួលជម្រករ៉ែថ្មីៗទៀត។ ក្រោយពីជីកអាហ្នឹងអត់ នឹងអានោះមកបន្ថែមទៀត។ ឬមួយអានោះមិនទាន់ជីកអស់ ៣ ទៅ ៤ឆ្នាំក្រោយ មានរ៉ែថ្មីមកបន្ថែមផលិតកម្មរបស់យើងតទៅទៀត នេះជាស្ថានភាពទូទៅនៃរ៉ែមាសនៅកម្ពុជា»។
កាលពីខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨ រដ្ឋាភិបាលបានសម្រេចផ្ដល់អាជ្ញាប័ណ្ណទាញយករ៉ែដល់ក្រុមហ៊ុនអូស្ត្រាលីមួយដែលមានឈ្មោះ Renaissance Minerals (Cambodia) ដើម្បីធ្វើការទាញយករយៈពេល ១៥ឆ្នាំ លើផ្ទៃដី ១១,៥គីឡូម៉ែត្រការ៉េ ក្នុងតំបន់អូរខ្វាវ ស្រុកកែវសីមា ខេត្តមណ្ឌលគិរី។
ក្នុងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានចុះថ្ងៃទី១៣ ខែមីនា កន្លងទៅ ក្រុមហ៊ុន Emerald Resources NL ដែលជាក្រុមហ៊ុនមេរបស់ Renaissance Minerals (Cambodia) បានឱ្យដឹងក្រោយចុះកិច្ចព្រមព្រៀងដែលមានតម្លៃជាង ២៣០លានដុល្លារ សហការគ្នាជាមួយក្រុមហ៊ុន MACA ថាគម្រោងសាងសង់រោងចក្រចម្រាញ់ និងទាញយកមាសនៅតំបន់អូរខ្វាវ នឹងអាចដំណើរការបានក្នុងត្រីមាសទី២ នៃឆ្នាំ២០២១ ខាងមុខផងដែរ។
នាយកគ្រប់គ្រងក្រុមហ៊ុន Emerald Resources លោក Morgan Hart បានលើកឡើងក្នុងសេចក្តីប្រកាសនោះថា៖ «ការចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចសន្យារ៉ែនេះ ធ្វើឡើងដោយហ្មត់ចត់ និងសហការដំណើរការជាមួយក្រុមហ៊ុនទាំងពីរ សម្រេចឱ្យបានតាមកាលវិភាគរ៉ែសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍ និងប្រតិបត្ដិការនៃគម្រោងមាសនៅតំបន់អូរខ្វាវ។ ការចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចសន្យារ៉ែនេះ ផ្តល់ឱ្យយើងនូវទំនុកចិត្តកាន់តែខ្លាំង ដើម្បីសម្រេចគោលដៅរបស់យើងឱ្យក្លាយជាអ្នកផលិតមាសខ្នាតធំដំបូងបង្អស់នៅកម្ពុជា ក្នុងត្រីមាសទី២ ឆ្នាំ២០២១»។
គម្រោងទាញយករ៉ែមាសជាលើកដំបូងរបស់ក្រុមហ៊ុន Renaissance Minerals (Cambodia) ត្រូវគ្រោងធ្វើជាលើកដំបូងនៅឆ្នាំ២០១៩ តែគម្រោងនេះត្រូវបានពន្យារវិញដោយសារការវាយតម្លៃហេតុប៉ះពាល់បរិស្ថានមិនទាន់បញ្ចប់។
ទោះជាយ៉ាងណា អ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថាន លោក នេត្រ ភក្ត្រា បានឱ្យ VOD ដឹងតាមសារអេឡិចត្រូនិចតេឡេក្រាមថា ក្រសួងបានវាយតម្លៃហេតុប៉ះពាល់បរិស្ថានរួចនៅឆ្នាំ២០១៨មកម៉្លេះ។
លោកសរសេរថា៖ «គម្រោងដើមលើការស្រាវជ្រាវ មានទំហំប្រមាណជិត ២ម៉ឺនហិកតា ប៉ុន្តែក្រោយការវាយតម្លៃលើហេតុប៉ះពាល់បរិស្ថាន និងសង្គម ក្រសួងសម្រេចផ្តល់ជូនត្រឹម ១១៥០ហិកតា ហើយផ្ទៃដីដែលអាចធ្វើអាជីវកម្មបានមានត្រឹម ៦០០ហិកតាប៉ុណ្ណោះ និងនៅសល់ពីនោះគឺសម្រាប់អភិវឌ្ឍហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ។ ជាមួយគ្នានេះ ក្រុមហ៊ុនក៏មានកាតព្វកិច្ចបង់ថវិកាសម្រាប់មូលនិធិបរិស្ថានផងដែរ»។
នាយកប្រតិបត្តិសម្ព័ន្ធគណនេយ្យភាពសង្គម លោក សន ជ័យ មានប្រសាសន៍ថា រាល់ការវិនិយោគគឺតែងលើកពីលទ្ធផលដែលរំពឹងទុក តែនៅទីបញ្ចប់ កម្ពុជាអាចរងផលប៉ះពាល់ពីការវិនិយោគលើធនធានធម្មជាតិនេះ ដោយលោកជម្រុញឱ្យមានការពិនិត្យលើផលប៉ះពាល់បរិស្ថាន និងសង្គម ធៀបទៅនឹងផលចំណេញនៃការទាញយកនេះវិញ។
លោក សន ជ័យ លើកឡើង៖ «តាមពិតពេលដែលគេ [ក្រុមហ៊ុន] បាន ខ្ញុំគិតថា វាជាផលប្រយោជន៍របស់គេ។ ចំពោះកម្ពុជាយើង យើងបានតែផលពីសួយសារ បានតែផលប្រយោជន៍មួយដែលជាការកំណត់រវាងក្រុមហ៊ុននឹងរដ្ឋាភិបាល។ ហើយយើងចង់ឃើញថា ផលប្រយោជន៍នេះវាបានយកមកប្រើប្រាស់ជាប្រយោជន៍ជាតិ។ កុំឱ្យដូចជាការវិនិយោគខ្លះ ដូចជាការវិនិយោគផ្នែកថាមពលអីជាដើម យើងបានដឹងអំពីទំហំនៃការខូចខាតផ្នែកបរិស្ថានច្រើន តែនៅទីបញ្ចប់ដូចជាភ្លើងអ៊ីចឹង ភ្លើងនៅតែខ្វះខាតនូវការផ្គត់ផ្គង់តាមតម្រូវការរបស់ប្រជាពលរដ្ឋដដែល។ អ៊ីចឹង ការវិនិយោគផ្នែកវារីអគ្គិសនីនេះ ក៏ជាមេរៀនសម្រាប់ការវិនិយោគផ្នែកផ្សេងៗទៀតដែលទាក់ទងនឹងធនធានធម្មជាតិដែរ»។
បើតាមអគ្គនាយកដ្ឋានរ៉ែ រហូតមកដល់ពេលនេះ មិនទាន់មានក្រុមហ៊ុនធំណាមួយអាចទាញយករ៉ែមាសបានពីក្នុងដីកម្ពុជានៅឡើយទេ ដោយសារបញ្ហាបច្ចេកទេស និងការរៀបចំរចនាសម្ព័ន្ធថ្មីរបស់ក្រុមហ៊ុនទាំងនោះ ក្នុងនោះមានក្រុមហ៊ុន Mesco Gold របស់ឥណ្ឌា ដែលគ្រោងនឹងទាញយករ៉ែមាសនៅឆ្នាំនេះ ត្រូវបានពន្យារពេលដោយសារមរណភាពរបស់ម្ចាស់ក្រុមហ៊ុន ខណៈក្រុមហ៊ុន Angkorwat cement ត្រូវបានក្រសួងដកអាជ្ញាប័ណ្ណវិញ ក្រោយពីមិនឃើញមានការវិវត្តន៍ជាវិជ្ជមានរបស់ក្រុមហ៊ុននេះ៕
