«លាហើយរោងល្ខោនដ៏កំសត់» គឺជាសារចុងក្រោយដែលសមាគមសិល្បៈសុវណ្ណភូមិបានបង្ហោះនៅលើទំព័រហ្វេសបុករបស់ខ្លួន នៅរសៀលថ្ងៃទី១២ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២០។
បន្ទាប់ពីតស៊ូដោយខ្លួនឯងរយៈពេល ២៦ឆ្នាំមក សមាគមសិល្បៈសុវណ្ណភូមិ ដែលជាសមាគមសិល្បៈសំដែង និងបង្រៀនល្ខោនខោល ល្ខោនស្បែកតូច និងធំ បានឈានដល់ដំណាក់កាលចុងក្រោយរបស់ខ្លួន ពុំអាចបន្តទ្រទ្រង់ការងារតទៅទៀត ដោយសារខ្វះខាតថវិកាទ្រទ្រង់ ព្រោះគ្មានការចេញសំដែង និងគ្មានភ្ញៀវ។
ក្នុងទឹកមុខមាំដែលហាក់បីដូចជាលាក់បាំងអារម្មណ៍ក្នុងចិត្ត ប្រធានសមាគមនេះ លោក ម៉ាន់ កុសល អាយុ ៦០ឆ្នាំ បានលើកឡើងថា អ្វីដែលធ្វើឱ្យសមាគមបិទនៅថ្ងៃនេះ គឺដោយសារគ្មានលទ្ធភាពនឹងបន្ត ដោយសារសមាគមបានបាត់បង់ចំណូលជាបន្តបន្ទាប់ ក្រោយពីពិភពលោកមានផ្ទុះវិបត្តិកូវីដ១៩មក។
លោក ម៉ាន់ កុសល មានប្រសាសន៍ថា៖ «យើងនៅមានសមត្ថភាព តែកាលណាយើងអត់មានលទ្ធភាពទេ គឺមានតែអ៊ីចឹងហើយ។ ទីមួយ សមាគមយើងពីមុន គឺយើងរស់បានពីការសំដែងយកថវិកាពីភ្ញៀវទេសចរមក ហើយការសំដែងរបស់យើងគឺរកចំណេញមិនឃើញទេ យើងអត់មានជំនួយទេ។ សមាគមយើងគឺធ្វើការដោយស្ម័គ្រចិត្ត បានលុយមក យកទៅជួយសិល្បករ គឺយើងមានការរៀបចំច្បាស់លាស់នៅទីនេះ ប៉ុន្ដែ គ្រាន់តែថា ក្រោយពេលដែលបិទភ្ញៀវគ្រឹបអ៊ីចឹងទៅ វាហាក់បីដូចជាយកអ្វីទៅឃាំងទឹកឱ្យដាច់ង៉ក់តែម្ដង អ៊ីចឹងធ្វើឱ្យយើងអស់លទ្ធភាព»។
លោកបានរំលឹកពីការងារជិត៣០ឆ្នាំនៃសមាគមថា សមាគមបានចូលរួមជួយដល់ការអប់រំទាំងផ្នែកសិល្បៈ សុខភាព និងការរស់នៅរបស់ពលរដ្ឋជាច្រើន តាមរយៈការចុះសំដែងតាមភូមិស្រុកនានា។
ជាងនេះទៅទៀត អ្វីដែលគាត់មិនអាចបំភ្លេចបាន គឺការគាំទ្ររបស់បងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរដែលបានចូលរួមមើលសិល្បៈរបស់សមាគមលោកដ៏ច្រើនកុះករនៅតាមទីជនបទ។ ទោះជាយ៉ាងណាការរីកចំរើននៃបច្ចេកវិទ្យា និងការវាយលុកនៃវិបត្តិកូវីដ១៩ បានបញ្ចប់ការងាររបស់សមាគមទាំងស្រុងហើយនៅពេលនេះ។
លោក ម៉ាន់ កុសល បន្ថែមថា៖ «ពីមុន មនុស្សដែលចូលរួមទស្សនាការសំដែងលើឆាករបស់យើងមិនក្រោម ៤ពាន់នាក់ទេ ក្រោយមកយើងធ្លាក់រហូតនៅសល់តែរោង កន្លែងខ្លះសល់តែមួយរយនាក់អីហ្នឹង គឺបច្ចេកវិទ្យាកាន់តែខ្ពស់ គឺការងារយើងមិនសូវមានមនុស្សចូលមើល»។
ក្នុងថ្ងៃរុះរើរោងល្ខោន សមាជិកមួយចំនួនបានចូលរួមជួយគ្នាដើម្បីឆាប់បង្ហើយការងារឱ្យឆាប់ចប់ ក្នុងចំណោមអ្នកដែលចូលរួមមើលទិដ្ឋភាពចុងក្រោយនៃរោងល្ខោនខ្លួនត្រូវរុះរើនោះ មានស្ត្រីតែម្នាក់គត់ដែលចូលរួម គឺអ្នកស្រី ហេង វន្ថា ដែលជាបុគ្គលិក ជាគ្រូ និងជាអ្នកដាបស្បែកនៅក្នុងសមាគមសិល្បៈសុវណ្ណភូមិនេះ ១២ឆ្នាំមកហើយ។
អ្នកស្រី ហេង វន្ថា បានរៀបរាប់ទាំងទឹកមុខក្រៀមក្រំថា មុនឈានដល់ថ្ងៃនេះ សមាជិកសមាគមមានទាំងអនុស្សាវរីយ៍ទាំងល្អ និងអាក្រក់ជាមួយគ្នា ហើយភាពលំបាកចុងក្រោយដោយសារគ្មានចំណូលដើម្បីទ្រទ្រង់ និងមិនអាចបង់ថ្លៃជួលដីតទៅទៀតបាន ធ្វើឱ្យសមាជិកសមាគមសម្រេចចិត្តថាបែកតែម្ដង។
អ្នកស្រី ហេង វន្ថា មានប្រសាសន៍ថា ៖ «ធម្មតា យើងចូលសង្គមសិល្បៈ វាមានសប្បាយខ្លះ វាមានទុក្ខសោកខ្លះ វាមាន។ ទុក្ខសោកហ្នឹងមានអី មានតែថា ពេលដែលយើងនៅនេះពេលខ្លះយើងក៏ខ្វះលុយបង់ថ្លៃផ្ទះ ខ្វះលុយបង់ភ្លើង បង់ទឹកអីអ៊ីចឹង យើងចេះតែរកនេះរកនោះមកបំពេញទៅណា។ តែដល់ពេលដែលយើងដល់ដំណាក់កាលនេះហើយ យើងគិតថា យើងមិនអាចនៅតទៅទៀតបានទេ»។
ជាសិស្សនៅសមាគមសុវណ្ណភូមិ និងបានរស់នៅសមាគមនេះ ១២ឆ្នាំហើយនោះ លោក ចំរើន ធានី អាយុ ២០ឆ្នាំ ថាលោកមានការសោកស្ដាយចំពោះការបោះបង់កន្លែងដែលខ្លួនធ្លាប់នៅ ធ្លាប់រៀន ធ្លាប់សម្ដែងនេះ ដោយថា លោកមានអនុស្សាវរីយ៍ជាច្រើននៅនឹងកន្លែងនេះ។
លោកថា៖ «ពីរឆ្នាំហ្នឹងដូចជាវេទនាខ្លាំង ដោយសារចំណូលវាមិនសូវមាន ហើយដូចជាបាត់បង់កម្លាំងចិត្តផង។ លោកគ្រូគាត់ហត់ដែរ។ […] ខ្ញុំមានអារម្មណ៍រអាក់រអួលក្នុងចិត្តដែរ នៅពេលដែលកន្លែងបិទ ហើយចំពេលដែលមានអាសន្នជំងឺកូវីដហ្នឹងឡើងមកទៀត អត់ដឹងជួយគាត់យ៉ាងម៉េចបាន បានត្រឹមជួយតាមអ្វីដែលគាត់ពឹង បានត្រឹមជួយគាត់អ៊ីចឹង»។
កាលពីថ្ងៃទី៣០ ខែមេសា សមាគមសុវណ្ណភូមិ បានប្រកាសលើទំព័រហ្វេសបុករបស់ខ្លួនថា វិបត្តិកូវីដ១៩ ធ្វើឱ្យសមាគមពិបាកបន្តដំណើរទៅទៀតណាស់ ហើយនៅថ្ងៃទី៤ ខែឧសភា សមាគមនេះបានបង្ហោះរូបភាព ដោយអមជាមួយនឹងសំណេរយ៉ាងខ្លីថា៖
«ពេលនេះ រោងល្ខោនសុវណ្ណភូមិបិទហើយ!!! សមាគមសិល្បៈសុវណ្ណភូមិ កើតក្នុងឆ្នាំ១៩៩៤ រហូតដល់ឆ្នាំ២០២០ អស់រយៈពេល ២៦ឆ្នាំ ដោយស្រលាញ់ និងថែរក្សាវប្បធម៌ដូនតា តែឥលូវមិនមានលទ្ធភាពថែបន្តទៀតបានទេ សមាគមសិល្បៈសុវណ្ណភូមិនឹងបិទរោងល្ខោនក្នុងពេលឆាប់ៗ»។
នៅថ្ងៃទី៨ ខែឧសភា ក្នុងពេលដែលសមាគមសិល្បៈសុវណ្ណភូមិបានប្រគល់រាល់សម្ភារស្បែកធំ តូច ភ្លើងសំឡេងទាំងអស់ ដល់សាលាមធ្យមវិចិត្រសិល្បៈ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងវប្បធម៌ លោកស្រី ភឿន សកុណា បានប្រកាសនៅនឹងមុខលោក ម៉ាន់ កុសល ថាសមាគមសុវណ្ណភូមិនឹងមិនបិទទ្វារនោះទេ។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងវប្បធម៌ លោក ហាប់ ទូច មានប្រសាសន៍ប្រាប់ VOD ថា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងវប្បធម៌ លោកស្រី ភឿង សកុណា បានសម្រេចឱ្យសមាគមរើទីតាំងរបស់ខ្លួនទៅកាន់សាលាមធ្យមវិចិត្រសិល្បៈ ដែលមានទីតាំងនៅតំបន់បឹងបាយ៉ាប សង្កាត់ភ្នំពេញថ្មី ខណ្ឌសែនសុខ រាជធានីភ្នំពេញ ជាបណ្ដោះអាសន្នសិន រង់ចាំស្ថានការណ៍ជំងឺកូវីដ១៩ ធូរស្រាល និងមានអ្នកទេសចរឡើងវិញ ក្រសួងនឹងជំរុញបន្ថែមទៅសមាគមកាន់តែខ្លាំង។
លោក ហាប់ ទូច និយាយថា៖ «ធ្វើយ៉ាងម៉េចឱ្យសិល្បករ គាត់នៅដំណើរការងាររបស់គាត់នៅក្នុងសាលាអ៊ីចឹងទៅ។ អ្វីជាលទ្ធភាពដែលអាចជួយគាត់បានប៉ុណ្ណឹងសិន បញ្ហាកើតឡើងហើយមិនដឹងធ្វើយ៉ាងម៉េចទេ មានតែខំទាំងអស់គ្នា តែពេលមានភ្ញៀវមកហើយអីហើយ អ៊ីចឹងគាត់អាចចាប់ផ្ដើមសំដែងបាន យើងនឹងជួយគិតគូរតទៅទៀត ថាតើត្រូវរកលទ្ធភាពយ៉ាងម៉េចឱ្យសិល្បកររបស់គាត់បន្តការងាររបស់គាត់។ រឿងហ្នឹងសំខាន់ ពីព្រោះអ្នកដែលគាត់ខំបង្ហាត់ខំបង្រៀនអីឱ្យចេះមានជំនាញហើយ គឺយើងអត់ចង់ឱ្យគាត់ទៅណាទេ! គាត់អាចប្រើប្រាស់អាជីពរបស់គាត់ដើម្បីបន្ដការងារអភិរក្ស និងលើកស្ទួយទម្រង់សិល្បៈល្ខោនស្បែកហ្នឹងតទៅទៀត ហើយនិងបណ្ដុះបណ្ដាលក្មេងៗតទៅទៀត»។
បើតាមលោក ហាប់ ទូច លើសពីនេះ ក្រសួងក៏បានបញ្ចូលលោក ម៉ាន់ កុសល មានតួនាទីជាទីប្រឹក្សាក្រសួង និងបុគ្គលិកផ្សេងទៀតនៃសមាគម ក៏ត្រូវបានក្រសួងបញ្ចូលជាគ្រូបង្រៀនសិល្បៈនៅសាលាសិល្បៈរបស់រដ្ឋផងដែរ។
លោកមានប្រសាសន៍បន្ថែមថា៖ «គឺដើម្បីឱ្យគាត់មានថវិកាមួយចំនួនមកទ្រទ្រង់ជីវភាពរបស់គាត់ផង ហើយគាត់អាចមានពេលវេលាក្នុងការធ្វើសកម្មភាពក្នុងការអភិរក្ស ក្នុងការសំដែង ក្នុងការផ្ទេរចំណេះដឹងទៅឱ្យសិល្បករវ័យក្មេងថែមទៀតផង»។
យោងតាមហ្វេសប៊ុករបស់សាលាមធ្យមវិចិត្រសិល្បៈ ចុះផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី៨ ខែឧសភា ចាប់ពីពេលនេះតទៅ សមាគមសិល្បៈសុវណ្ណភូមិជាផ្នែកមួយនៃកិច្ចសហការជាមួយសាលា ដែលនឹងជួយសមាគមនេះឱ្យនៅតែបន្តបេសកកម្មរបស់ខ្លួនក្នុងការអភិរក្ស និងអភិវឌ្ឍល្ខោនស្បែកធំតទៅមុខទៀត ដោយពុំចាំបាច់ចំណាយថវិកាជួលទីតាំង និងចំណាយអ្វីផ្សេងៗដូចជាទឹកភ្លើងជាដើម។
ប្រធានសមាគមសិល្បៈសុវណ្ណភូមិ លោក ម៉ាន់ កុសល បានថ្លែងប្រាប់ VOD ថា៖ «មុននឹងទទួលបានអនុសាសន៍ពីលោកជំទាវ [ភឿង សកុណា] គឺយើងមានការសោកស្ដាយមែនទែនរហូតយើង៣នាក់ គឺស្រក់ទឹកភ្នែកតែម្ដង! តែដល់ក្រោយមក យើងទទួលអនុសាសន៍ពីគាត់អ៊ីចឹងទៅ យើងហាក់បីដូចជាធូរមួយកម្រិតធំ។ យើងមិនមានការសោកស្ដាយអីទៀតទេ តែយើងមានការអាល័យ អាល័យកន្លែងដែលយើងធ្លាប់ធ្វើ មានកូនសិស្សហាត់រៀនពេលថ្ងៃពេលយប់អីអ៊ីចឹងណា គឺជាសេចក្តីអាឡោះអាល័យមួយប៉ុណ្ណឹង» ។
លោក ម៉ាន់ កុសល ជឿថា ក្រោមការជួយជ្រោមជ្រែងពីក្រសួងបែបនេះ សមាគមសិល្បៈសុវណ្ណភូមិនៅតែអាចមានសង្ឃឹមបន្តទៅមុខទៀត ដើម្បីជួយថែរក្សាទម្រង់សិល្បៈបុរាណខ្មែរ តែលោកក៏ជំរុញដល់មហាជនផងដែរក្នុងការចូលរួមក្នុងការថែរក្សានេះ។
លោក ម៉ាន់ កុសល និយាយថា៖ «ប៉ុន្ដែ ទៅថ្ងៃខាងមុខ វារីកចម្រើនបាន ឬរីកចម្រើនមិនបាន វាអាស្រ័យលើយុវជនយើងដែលជាទំពាំងស្នងឫស្សី ដែលជាអ្នកជំនាន់ក្រោយស្នងមរតកពីអ្នកជំនាន់មុន ហើយដែលត្រូវតែស្នង ព្រោះនេះជាសម្បត្តិវប្បធម៌ ជាសញ្ញាណមួយរបស់ជាតិ អ៊ីចឹងត្រូវតែថែរក្សា ទោះបីជាវារីកចម្រើនមិនរីកចម្រើនយ៉ាងណាក៏ដោយ គឺត្រូវតែថែរក្សាកុំឱ្យបាត់»៕
