គិតមកដល់ថ្ងៃនេះ វាជាខួប១២ឆ្នាំហើយនៃការដាក់បញ្ចូលប្រាសាទព្រះវិហារទៅក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោករបស់អង្គការយូណេស្កូ (UNESCO) បន្ទាប់ពីមានការជំទាស់ពីប្រទេសថៃ។
លើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោកនៅថ្ងៃនេះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានរំឭកឡើងវិញអំពីការដាក់បញ្ចូលប្រាសាទបុរាណកម្ពុជាមួយនេះទៅក្នុងបញ្ជីនោះ ដោយលោកចាត់ទុកថ្ងៃនេះ ជាព្រឹត្តិការណ៍ប្រវត្តិសាស្ត្រថ្មី បន្ទាប់ពីកម្ពុជាបានឈ្នះក្ដីលើប្រទេសថៃនៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិទីក្រុងឡាអេ កាលពីថ្ងៃទី១៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៦២។
ប្រាសាទព្រះវិហារដែលស្ថិតលើកំពូលភ្នំដងរែកជាប់តំបន់ព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ ក្នុងខេត្តព្រះវិហារ ត្រូវបានដាក់បញ្ចូលជាសម្បត្តិមនុស្សជាតិ កាលពីថ្ងៃទី៧ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០០៨ នៅក្នុងសេចក្ដីសម្រេចមួយដែលត្រូវបានធ្វើឡើងនៅទីក្រុងកេបិច ប្រទេសកាណាដា។
ហ្វេសប៊ុកលោក ហ៊ុន សែន សរសេរថា៖ «ព្រឹត្តិការណ៍ដែលកើតឡើងកាលពីថ្ងៃទី៧ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០០៨ ត្រូវបានចាត់ទុកជាព្រឹត្តិការណ៍ប្រវត្តិសាស្ត្រថ្មីមួយ បើគិតចាប់តាំងពីកម្ពុជាទទួលបានប្រាសាទដ៏ពិសិដ្ឋមួយនេះ ក្រោយឈ្នះក្តីលើប្រទេសថៃនៅតុលាការអន្តរជាតិក្រុងឡាអេនាថ្ងៃទី១៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៦២»។
ឯកសាររបស់បណ្ឌិតសាស្ត្រាចារ្យ មីសែល ត្រាណេ បោះពុម្ពឆ្នាំ២០០៨ បានឱ្យដឹងថា ប្រាសាទព្រះវិហារត្រូវបានផ្ដើមកសាងឡើងដោយព្រះរាជបញ្ជារបស់ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរមួយព្រះអង្គ គឺព្រះបាទ យសោវរ្ម័នទី១ ដែលគ្រងរាជ្យពីឆ្នាំ៨៨៩ ដល់ឆ្នាំ៩០០ នៃគ្រិស្តសករាជ។
ឯកសារដដែលបន្តថា ប្រាសាទព្រះវិហារត្រូវបានស្ថាបនាបន្តតាមព្រះរាជបំណងរបស់ព្រះបាទ សូរ្យវរ្ម័នទី១ ដែលសោយរាជ្យពីឆ្នាំ១០០២ ដល់ឆ្នាំ១០៥០ នៃគ្រិស្តសករាជ។ ដោយឡែក ព្រះបាទ សូរ្យវរ្ម័នទី២ ដែលបានសោយរាជ្យពីឆ្នាំ១១១៣ ដល់ក្រោយឆ្នាំ១១៤៥ នៃគ្រិស្តសករាជ ព្រះអង្គក៏បានសាងសង់បន្ថែមផងដែរ។
កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែមិថុនា នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៦២ តុលាការអន្តរជាតិទីក្រុងឡាអេបានបញ្ជាក់ច្បាស់ថា ប្រាសាទនេះស្ថិតនៅក្នុងទឹកដីកម្ពុជា ប៉ុន្តែ ជម្លោះទឹកដីនៅជុំវិញប្រាសាទនោះនៅតែបន្ត និងឈានដល់ការប្រឈមផ្នែកយោធាដាក់គ្នារវាងកម្ពុជា និងថៃដែលអូសបន្លាយអស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០៨។
កាលពីឆ្នាំ២០១៣ តុលាការអន្តរជាតិក្រុងឡាអេ បានកំណត់ថា ប្រទេសកម្ពុជាមានអធិបតេយ្យភាពទឹកដីដែលនៅជុំវិញទីតាំងប្រាសាទ ហើយតុលាការអន្តរជាតិមួយនេះក៏បានបង្គាប់ឱ្យទាហានថៃត្រូវដកទ័ពចេញពីទីតាំងជុំវិញប្រាសាទនោះផងដែរ៕
