សង្គមស៊ីវិលបានបង្ហាញគំនិតវិជ្ជមានថា គម្រោងអភិវឌ្ឍន៍គណនេយ្យភាពសង្គមនៅថ្នាក់មូលដ្ឋាន នឹងអាចផ្លាស់ប្ដូររបៀបធ្វើការងាររបស់មន្ត្រី ជួយឱ្យពលរដ្ឋមានភាពក្លាហានកាន់តែច្រើនក្នុងការចូលរួមសម្រេចចិត្ត និងធ្វើឱ្យសេវាសង្គមកាន់តែល្អប្រសើរ។
អង្គការចំនួន២ដែលទទួលជំនួយពីអង្គការ Oxfam និង Voice នៅថ្ងៃទី២៨ ខែតុលានេះ បានរៀបចំសិក្ខាសាលាឆ្លុះបញ្ចាំងថ្នាក់ជាតិ ស្ដីពី «ថវិកាដើម្បីការអភិវឌ្ឍគណនេយ្យភាពសង្គម ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព បរិយាប័ន្ន និងសមធម៌» ដើម្បីវាយតម្លៃពីកិច្ចការដែលសម្រេចបានរវាងអង្គការសង្គមស៊ីវិលនិងរដ្ឋាភិបាលលើកិច្ចការអភិបាលកិច្ចមូលដ្ឋានក្នុងឆ្នាំ២០២០នេះ។
គម្រោងអភិវឌ្ឍន៍គណនេយ្យភាពសង្គមនេះ គឺជាការធ្វើរួមគ្នារវាងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានិងអង្គការសង្គមស៊ីវិល ដែលធ្វើឡើងចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៦មក ក្នុងគោលបំណងធ្វើឱ្យមានការប្រសើរឡើងនូវការប្រើប្រាស់សេវាសង្គមនិងការផ្ដល់សេវាសាធារណៈ ដើម្បីធ្វើឱ្យសេវាសាធារណៈមានតម្លាភាពនិងមានការចូលរួមពីប្រជាជន។
ប្រធានវិទ្យាស្ថានតស៊ូមតិ និងគោលនយោបាយ (API) លោក ឡាំ សុជាតិ មានប្រសាសន៍ថា គម្រោងនេះបានជួយឱ្យអ្នកផ្ដល់សេវាសាធារណៈនិងពលរដ្ឋកាន់តែខិតចូលជិតគ្នា។ ជាងនេះទៅទៀត លោកថា វានឹងជំរុញពលរដ្ឋឱ្យមានភាពក្លាហានចូលរួមក្នុងការសម្រេចចិត្តក្នុងមូលដ្ឋានរបស់ខ្លួន ក៏ដូចជាកែប្រែផ្នត់គំនិតរបស់អ្នករាជការសាធារណៈពីពាក្យថា«មេ ឬចៅហ្វាយ» មកជាអ្នកផ្ដល់សេវាសាធារណៈវិញ។
នាយិការអង្គការស្ដារកម្ពុជា លោកស្រី ជេត ចរិយា មានប្រសាសន៍ថា តាមរយៈការងាររយៈពេល៥ឆ្នាំមកនេះ ឃើញថា ការដាក់ឱ្យអនុវត្តគម្រោងកន្លងទៅ មានការវិវត្តជាវិជ្ជមានច្រើន ដោយលោកស្រីចាត់ទុកថា ជាជោគជ័យមួយនៃប្រព័ន្ធរដ្ឋបាលមូលដ្ឋាន។
លោកស្រី ជេត ចរិយា លើកឡើងថា៖ «មានការផ្លាស់ប្ដូរច្រើន ហើយជាពិសេស វាជាឆន្ទៈរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការជំរុញនូវតម្លាភាព គណនេយ្យភាព ហើយនិងការទទួលខុសត្រូវរបស់អ្នកផ្ដល់សេវា ដែលពីមុនមិនដែលប្រើពាក្យអ្នកផ្ដល់សេវាអីអ៊ីចឹងទេ! ជាប្រធានជាអីអ៊ីចឹងទៅ ប៉ុន្ដែឥលូវនេះ ក្នុងនាមជាអ្នកផ្ដល់សេវា ត្រូវធ្វើម៉េចបម្រើសេវាជូនប្រជាពលរដ្ឋ។ អ៊ីចឹងប្រជាពលរដ្ឋ គឺត្រូវតែមានសិទ្ធិនិងកាតព្វកិច្ចទាមទារឱ្យអ្នកផ្ដល់សេវា អ្នកបម្រើសេវា ឱ្យមានប្រសិទ្ធភាព តាមអ្វីដែលមានចែងក្នុងគោលការណ៍វិមជ្ឈការនិងវិសហមជ្ឈការ»។
អភិបាលរងស្រុកកំពង់រោទិ៍ ខេត្តស្វាយរៀង ដែលជាស្រុកទើបនឹងអនុវត្តគម្រោងថ្មីនៅពាក់កណ្ដាលឆ្នាំ២០២០នេះ លោកស្រី ពេជ្រ ចាន់លីន មានប្រសាសន៍ថា លោកស្រីពេញចិត្តចំពោះការសហការជាមួយអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលក្នុងការអនុវត្តគម្រោងនេះ។
តែជាមួយគ្នានេះ អ្នកស្រីក៏មានការបារម្ភមួយចំនួនផងដែរទាក់ទងនឹងបច្ចេកទេសនិងថវិកាដែលរដ្ឋបាលថ្នាក់ជាតិទម្លាក់មក មិនទាន់អាចឆ្លើយតបនឹងតម្រូវការគម្រោង។
អ្នកស្រីបន្ថែមថា៖ «សូមសំណូមពរដល់ NCDDS សុំឱ្យមានវគ្គបណ្ដុះបណ្ដាលដល់ថ្នាក់ដឹកនាំថ្នាក់ស្រុកទាំងអស់ទៅ បន្ទាប់ពីទទួលការបណ្ដុះបណ្ដាលចំណេះដឹងនេះ គាត់ក៏មានជំនាញចំណេះដឹងទៅអនុវត្តនៅមូលដ្ឋាន។ ទីពីរ ទាក់ទងនឹងកញ្ចប់ថវិកា នៅៗឡើយទេ ដូច្នេះហើយសកម្មភាពក្រុងស្រុកទាំងអស់ អត់មានថវិកាសម្រាប់អនុវត្ត ហើយនិងចំណេះដឹងជំនាញក្នុងការធ្វើ»។
ទាក់ទងនឹងបញ្ហានេះ រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ងី ច័ន្ទផល មានប្រសាសន៍ទទួលស្គាល់ពីបញ្ហានេះ តែលោកថា វាបណ្ដាលមកពីបញ្ហានៃជំងឺកូវីដ១៩ ដែលរដ្ឋាភិបាលត្រូវការរំលែកការចំណាយទៅផ្ដោតលើជំងឺនេះវិញ។
លោកថា៖ «ដូច្នេះដំណោះស្រាយនេះ យើងនឹងត្រៀមលក្ខណៈនៅពេលដែលសភាពការណ៍ត្រឡប់មកវិញ ទេសចរណ៍ត្រឡប់មកវិញ សេដ្ឋកិច្ចបានដំណើរការវិញ ខ្ញុំគិតថាលុយវាមកដដែលវិញហើយ»។
ចំពោះកិច្ចសហការជាមួយសង្គមស៊ីវិលលើគម្រោងនេះវិញ លោក ងី ច័ន្ទផល បានវាយតម្លៃថាជាកិច្ចសហការដែលវិជ្ជមាននិងយោគយល់ច្រើន បើទោះបីអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានមួយចំនួនមិនសូវយល់ពីកិច្ចសហការនេះក្ដី។
លោកថា៖ «ពេលខ្លះ គាត់អត់សូវយល់ អ៊ីចឹងហើយមាន [អង្គការ] ខ្លះ បានសំណូមពរឱ្យមានកិច្ចសហការ [ពីអាជ្ញាធរ] អ៊ីចឹងហើយបានជាយើងមកធ្វើកិច្ចការហ្នឹង ដើម្បីឱ្យអ្នកទាំងអស់គ្នាយល់ពីដំណើរការហ្នឹង មិនមែនជាគម្រោងរបស់សង្គមស៊ីវិលទេ! គឺជារបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងដំណើរការបង្កើនអភិបាលកិច្ច ដើម្បីជំរុញឱ្យសេវាសាធារណៈហ្នឹងមានប្រសិទ្ធភាព។ អ៊ីចឹងមិនមែនរដ្ឋាភិបាលមួយអាចធ្វើបានទេ វាទាល់តែមានការចូលរួមទាំងអស់គ្នា ទើបអាចធ្វើបាន»។
គម្រោងអភិវឌ្ឍន៍គណនេយ្យភាពសង្គមប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព បរិយាប័ន្ន និងសមធម៌ ដែលរដ្ឋធ្វើជាមួយអង្គការសង្គមស៊ីវិលនេះ បានដាក់អនុវត្តនិងកំពុងអនុវត្តនៅក្នុងរាជធានី-ខេត្តចំនួន៨ រួមមាន ខេត្តស្វាយរៀង កំពង់ឆ្នាំង រាជធានីភ្នំពេញ (ខណ្ឌសែនសុខ) កោះកុង ក្រចេះ ស្ទឹងត្រែង រតនគិរី និងមណ្ឌលគិរី ដែលគម្រោងទាំងនេះនឹងមានបន្តរហូតដល់ឆ្នាំ២០២៤៕
