ក្រុមសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ បានអំពាវនាវទៅរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាឱ្យទម្លាក់ចោលសេចក្ដីព្រាងច្បាប់គ្រប់គ្រងបណ្ដាញអ៊ិនធឺណិត ដោយចាត់ទុកសេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះថា គំរាមកំហែងដល់អ្នកប្រើប្រាស់អ៊ិនធឺណិត សិទ្ធិឯកជន និងសេរីភាពបញ្ចេញមតិតាមបណ្ដាញអ៊ិនធឺណិត។
ក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់ខ្លួននៅថ្ងៃនេះ អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស (Human Rights Watch) បានលើកឡើងថា ខ្លួនបានឃើញសេចក្ដីព្រាងលើកទី៣នៃសេចក្ដីព្រាងច្បាប់គ្រប់គ្រងអ៊ិនធឺណិត ដែលចុះកាលបរិច្ឆេទថ្ងៃទី៤ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២០នេះ។
ក្រុមសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិមួយនេះ បាននិយាយថា សេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះមិនត្រូវបានចែករំលែកឱ្យសាធារណជនបានដឹងទេ ហើយក៏មិនបានពិគ្រោះយោបល់ជាមួយសង្គមស៊ីវិលឬអ្នកជំនាញឡើយ ប៉ុន្តែថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានទទួលយោបល់ពីក្រុមហ៊ុនឯកជនមកពីអាមេរិក។
អង្គការមួយនេះនិយាយថា៖ «រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគួរតែរំលាយចោលសេចក្ដីព្រាងច្បាប់អ៊ិនធឺណិត ដែលគំរាមកំហែងកាន់តែខ្លាំងទៅលើការឃ្លាំមើលអ្នកប្រើប្រាស់អ៊ិនធឺណិត សិទ្ធិឯកជន និងសេរីភាពបញ្ចេញមតិតាមអនឡាញ»។
HRW បាននិយាយទៀតថា៖ «សហរដ្ឋអាមេរិក រដ្ឋាភិបាលពាក់ព័ន្ធផ្សេងទៀត និងក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យា និងទូរគមនាគមន៍អន្តរជាតិ ដែលកំពុងប្រតិបត្តិការនៅកម្ពុជា គួរតែអំពាវនាវឱ្យមានការទម្លាក់ចោលសំណើច្បាប់នេះ»។
នាយកប្រចាំតំបន់អាស៊ីនៃអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស លោក ប៊្រេដ អាដាម (Brad Adams) បាននិយាយក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍នោះថា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានបង្ហាញឱ្យដឹងជាយូរមកហើយនូវការលួចស្ដាប់សំឡេងសន្ទនាតាមទូរសព្ទនិងជ្រៀតចូលក្នុងសារអេឡិចត្រូនិច។
លោក អាដាម និយាយទៀតថា ការស្នើឡើងនូវច្បាប់អ៊ិនធឺណិតនេះ នឹងផ្ដល់ភាពស្របច្បាប់បន្ថែមទៀតដល់លោក ហ៊ុន សែន ដើម្បីបន្តតាមដានកិច្ចសន្ទនាឯកជនរបស់អ្នកដទៃ។
លោក អាដាម និយាយថា៖ «ពាក្យពេចន៍នៃសេចក្ដីព្រាងច្បាប់គ្រប់គ្រងអ៊ិនធឺណិត មានលក្ខណៈទូលាយនិងមិនច្បាស់លាស់ខ្លាំងណាស់ ហើយនិងផ្ដល់អំណាចបន្ថែមទៀតទៅដល់រដ្ឋាភិបាលផ្ដាច់ការស្រាប់ទៅហើយនោះ ដើម្បីកាត់ទោសអ្នករិះគន់និងគូប្រជែងនយោបាយ»។
ការប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណិត និងបណ្ដាញសង្គមនៅកម្ពុជា បានកើនឡើងយ៉ាងខ្លាំងនៅក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។ និយ័តករទូរគមនាគមន៍កម្ពុជា បានកត់ត្រាឃើញថា មានមនុស្សដល់ទៅ ១៥លាន ២សែននាក់ បានចូលប្រើប្រាស់អ៊ិនធឺណិតនៅកម្ពុជា នៅក្នុងខែមេសាឆ្នាំ២០២០នេះ បើធៀបនឹងចំនួនអ្នកប្រើប្រាស់អ៊ិនធឺណិត ១៣លាន ៨សែននាក់ កាលពីខែធ្នូឆ្នាំ២០១៨កន្លងមក។
ជាមួយគ្នានេះ ចំនួនអ្នកប្រើប្រាស់ស្មាតហ្វូនឬទូរសព្ទទំនើបនៅកម្ពុជា នៅក្នុងខែមេសាកន្លងមកនេះ មានរហូតដល់ ២០លាន ៧សែនគ្រឿងឯណោះ។
វីអូឌីបានព្យាយាមស្វែងរកការបកស្រាយពីអ្នកនាំពាក្យក្រសួងប្រៃសណីយ៍ និងទូរគមនាគមន៍ លោក មាស ប៉ូ ប៉ុន្តែលោកមិនទទួលទូរសព្ទ។
អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល លោក ផៃ ស៊ីផាន បានច្រានចោលការលើកឡើងនិងក្ដីបារម្ភរបស់ក្រុមសង្គមស៊ីវិល ដោយលោកប្រាប់ទៅសង្គមស៊ីវិលឱ្យមើលរដ្ឋាភិបាលក្នុងផ្លូវល្អផង។
លោក ផៃ ស៊ីផាន ប្រាប់ថា៖ «សង្គមស៊ីវិលគាត់យល់សប្តិអាក្រក់រហូត។ គាត់មើលមករដ្ឋាភិបាលជារដ្ឋាភិបាលចង្រៃសម្រាប់ពួកគាត់ ប៉ុន្តែគាត់ភ្លេចគិត រដ្ឋាភិបាលអនុគ្រោះឱ្យសង្គមស៊ីវិលច្រើនណាស់។ ដូច្នេះ គួរតែមានការពិចារណាមួយដ៏ថ្លៃថ្នូរផង កុំឱ្យមានគំនិតទុច្ចរិត ឱ្យតែរដ្ឋាភិបាលធ្វើ គឺសុទ្ធតែអ្នកគ្រប់គ្រង សុទ្ធតែបង្ខើច [រឹតត្បិត] សេរីភាព ដូចជា មិនអាចទទួលយកបានទេ កាលណាមានគិតអញ្ចឹង»។
បើតាមលោក ផៃ ស៊ីផាន សេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះ កំពុងស្ថិតក្រោមការពិគ្រោះនិងពិនិត្យដោយគណៈកម្មការអន្តរក្រសួង ដែលក្នុងនោះមានក្រសួងមហាផ្ទៃ និងក្រសួងយុត្តិធម៌ផងដែរ ហើយថា រដ្ឋាភិបាលនឹងបញ្ជូនសេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះទៅឱ្យសង្គមស៊ីវិលជួយផ្ដល់យោបល់ នៅពេលវាតាក់តែងចប់រួចរាល់។
ចំណែកឯអ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ខៀវ សុភ័គ ប្រាប់ថា លោកមិនចាប់អារម្មណ៍នឹងការលើកឡើងរបស់ក្រុមសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ ដែលថា សេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះគំរាមកំហែងដល់អ្នកប្រើប្រាស់អ៊ិនធឺណិត សិទ្ធិឯកជន និងសេរីភាពបញ្ចេញមតិតាមបណ្ដាញអ៊ិនធឺណិត។
ប៉ុន្តែលោក សុភ័គ បញ្ជាក់ថា នៅពេលច្បាប់ស្តីពីការគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិតចេញជារូបរាង នឹងធ្វើឱ្យកម្ពុជាកាន់តែមានការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស ដោយលោកជំរុញទៅអ្នកប្រើប្រាស់បណ្តាញសង្គម ត្រូវបញ្ចេញមតិឱ្យស្របតាមគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យ។
លោក ខៀវ សុភ័គ មានប្រសាសន៍ថា៖ «ពាក្យថា “ច្បាប់” មិនមែនជានំសម្រាប់មនុស្សទូទៅទេ ហើយកំណត់សកម្មភាពមនុស្សមិនឱ្យធ្វើអ្វី ហើយប្រទេសរបស់យើង គឺជាប្រទេសដែលកាន់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្ស នរណាក៏អាចធ្វើបានក្នុងការបញ្ចេញមតិ ប៉ុន្តែសេរីភាពមួយកុំឱ្យប៉ះពាល់ទៅដល់សេរីភាពអ្នកដទៃ។ ឧទហរណ៍ និយាយហែកកេរ្តិ៍ គឺច្បាប់មានចែងទាំងអស់។ ការដឹកនាំរដ្ឋមិនមែនគិតស្រួលដូចអ្នកណានិយាយអញ្ចេះនិយាយអញ្ចុះទេ»។
កាលពីខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៨ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានអនុម័តរួចទៅហើយនូវប្រកាសអន្តរក្រសួងមួយស្ដីពីការគ្រប់គ្រងគេហទំព័រនិងបណ្ដាញសង្គម ដែលប្រកាសនេះតម្រូវឱ្យក្រុមហ៊ុនផ្គត់ផ្គង់សេវាអ៊ិនធឺណិតទាំងអស់ ត្រូវតែដំឡើងកម្មវិធីឃ្លាំមើលមួយ ដើម្បីតាមដានមាតិកាដែលត្រូវបានបង្ហោះនៅលើអ៊ិនធឺណិត។
ខ្លឹមសារនៃសេចក្ដីប្រកាសនោះ បានផ្ដល់អំណាចឱ្យទៅក្រសួងប្រៃសណីយ៍ និងទូរគមនាគមន៍ ដើម្បី «បិទឬរាំងខ្ទប់» នូវគេហទំព័រឬទំព័របណ្ដាញសង្គមណាមួយដែលមានមាតិកាខុសច្បាប់ឬត្រូវបានចាត់ទុកជាសារញុះញង់ បំបែកបំបាក់សាមគ្គីភាពសង្គម រើសអើង ឬបង្កចលាចលសង្គមដោយចេតនា ដែលនាំឱ្យកើតមានមហន្តរាយដល់សន្តិសុខជាតិនិងសន្តិសុខសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ។
កាលពីខែកក្កដាក្នុងឆ្នាំនេះ ក្រសួងប្រៃសណីយ៍ និងទូរគមនាគមន៍ ក៏បានចេញអនុក្រឹត្យស្ដីពីច្រកអ៊ិនធឺណិតជាតិ ដែលតម្រូវឱ្យចរាចរណ៍អ៊ិនធឺណិតទាំងអស់ ត្រូវឆ្លងកាត់ស្ថាប័នរដ្ឋមួយ ដែលត្រួតពិនិត្យទៅលើសកម្មភាពលើអនឡាញ។
នាយករងអង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ លោក អំ សំអាត បានឱ្យដឹងថា ខាងលោកមិនទាន់បានឃើញសេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះនៅឡើយទេ ហើយលោកស្នើទៅរដ្ឋាភិបាលឱ្យបើកចំហសេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះចំពោះដៃគូពាក់ព័ន្ធទាំងអស់។
លោក អំ សំអាត ប្រាប់ថា៖ «បើសិនជាយកល្អ [សេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីការគ្រប់គ្រងអ៊ិនធឺណិត] ច្បាប់ហ្នឹង គួរតែមានការពិគ្រោះយោបល់ជាសាធារណៈ បើកឱ្យបានទូលំទូលាយ មុននឹងធ្វើការអនុម័ត ដើម្បីប្រមូលធាតុចូល។ ធ្វើយ៉ាងណាកុំឱ្យច្បាប់ហ្នឹងចេញទៅរឹតត្បិតសេរីភាពបញ្ចេញមតិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ»។
បើទោះបីជាកម្ពុជាមិនទាន់មានច្បាប់គ្រប់គ្រងអ៊ិនធឺណិតក៏ដោយ ប៉ុន្តែមនុស្សជាច្រើននាក់ហើយ ត្រូវបានចាប់ខ្លួនឬកាត់ទោសជុំវិញការបញ្ចេញមតិនៅលើប្រព័ន្ធអ៊ិនធឺណិតនិងបណ្ដាញសង្គម។
លោក ឡយ លីហួរ គឺជាពលរដ្ឋមានជម្លោះដីធ្លីរ៉ាំរ៉ៃជាង៨ឆ្នាំមកហើយ នៅឃុំយាង ស្រុកជាំក្សាន្ត ខេត្តព្រះវិហារ ហើយលោកតែងតែបង្ហោះសារនៅលើបណ្ដាញសង្គមហ្វេសប៊ុក ដើម្បីស្វែងរកការជួយអន្តរាគមន៍ដល់លោក ប៉ុន្តែលោកកាត់បន្ថយសម្ដែងមតិនៅលើបណ្ដាញសង្គម ដោយបារម្ភចំពោះការហៅទៅសាកសួរឬការចោទប្រកាន់ណាមួយពីតុលាការ។
លោក ឡយ លីហួរ ប្រាប់ថា៖ «ខ្ញុំរាល់ថ្ងៃអត់ហ៊ានបង្ហោះអ្វីទេ ព្រោះអ្វី សូម្បីតែខាងតុលាការក៏គេថាដែរ ឃើញខ្ញុំបង្ហោះខុសរឿង គេនឹងចោទប្រកាន់យើង ហៅទៅសាកសួរនៅតុលាការ។ ដូចរាល់ថ្ងៃ ខ្ញុំនៅជាប់ក្រៅឃុំ ពិបាកណាស់ ធ្វើអ្វីក៏ពិបាកដែរ ច្បាប់ [គ្រប់គ្រងអ៊ិនធឺណិត] ហ្នឹងចេញទៀត ខ្ញុំកាន់តែពិបាកទៀតហើយ»៕
