«មនុស្សយើង បើសិនជាគេលួចបាញ់ឬក៏គេបាញ់សម្លាប់ដោយកាំភ្លើងមួយគ្រាប់ចំចំណុចខ្សោយ អាចស្លាប់ភ្លាម! ប៉ុន្ដែការដែលរស់នៅអត់មានព្រៃឈើ ត្រូវជួបប្រទះគ្រោះរាំងស្ងួត ជួបគ្រោះទឹកជំនន់លិចភូមិលិចអី វាវេទនាជាងអ្នកដែលត្រូវគ្រាប់កាំភ្លើងស្លាប់។ នេះជាពាក្យរបស់គាត់ [លោក ឈុត វុទ្ធី]! អាត្មានៅចាំដល់សព្វថ្ងៃ»។
ខាងលើនេះជាពាក្យសម្តីរបស់លោក ឈុត វុទ្ធី ដែលលោកបាននិយាយទៅកាន់ព្រះសង្ឃមួយអង្គដែលជាអនាគតប្រធានសហគមន៍ព្រៃឈើមួយនាខេត្តឧត្តរមានជ័យ។
ព្រះសង្ឃមួយអង្គនោះមានព្រះនាមថា ថូ ធូរស់។ ព្រះតេជគុណថា ដោយសារសម្តីមួយឃ្លាតែងតែនៅដក់ជាប់ក្នុងចិត្តរបស់លោក ហើយក៏ជាគ្រឿងជំរុញចិត្តមួយឱ្យព្រះអង្គស្រឡាញ់កិច្ចការងារការពារព្រៃឈើកាន់តែខ្លាំងថែមទៀត។
លោក ឈុត វុទ្ធី គឺជាស្ថាបនិក និងជាប្រធានអង្គការការពារធនធានធម្មជាតិ ហើយក៏ជាសកម្មជនបរិស្ថានប្រឆាំងនឹងការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើដ៏លេចធ្លោម្នាក់នៅកម្ពុជា។ លោកត្រូវបានគេបាញ់សម្លាប់កាលពីថ្ងៃទី២៦ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១២ នៅពេលដែលលោកចុះស៊ើបអង្កេតករណីរំលោភយកដី និងការកាប់ឈើខុសច្បាប់ក្នុងខេត្តកោះកុង។
ព្រះតេជគុណ ថូ ធូរស់ ដែលនឹងក្លាយជាប្រធានថ្មីនៃសហគមន៍ព្រៃឈើមួយក្នុងខេត្តភាគខាងជើងរបស់កម្ពុជាមួយនេះ មានសង្ឃដីកាប្រាប់វីអូឌីកាលពីចុងខែវិច្ឆិកាថា ពីមុន ព្រះតេជគុណក៏មិនសូវជាចាប់អារម្មណ៍ក្នុងកិច្ចការពារព្រៃឈើប៉ុន្មានដែរ ប៉ុន្តែក្រោយពីបានបន្តការសិក្សានិងចូលរួមជាប់លាប់ក្នុងកិច្ចការពារព្រៃឈើជាមួយអតីតប្រធានចាស់ លោក ប៊ុន សាលួត ធ្វើឱ្យព្រះសង្ឃអង្គនេះកាន់តែមានអារម្មណ៍ដក់ជាប់នឹងព្រៃ។
មានសង្ឃដីកាមួយៗតែច្បាស់ៗ ព្រះសង្ឃដែលកំពុងគង់នៅវត្តប្រាសាទរាជាសំរោង បានរំឭកថា ឆន្ទៈក្នុងកិច្ចការពារព្រៃរបស់ព្រះអង្គកាន់តែមានថែមទៀត ពោលគឺនៅឆ្នាំ២០១១ នៅពេលបានជួបលោក ឈុត វុទ្ធី ដែលក្រោយមកសកម្មជនព្រៃឈើរូបនេះត្រូវបានគេបាញ់សម្លាប់។
ព្រះអង្គ ថូ ធូរស់ បច្ចុប្បន្ន ត្រូវបានក្លាយជាចៅអធិការវត្តប្រាសាទរាជាសំរោង ក្នុងក្រុងសំរោង ខេត្តឧត្តរមានជ័យ បន្តពីព្រះអង្គ ប៊ុន សាលួត ដែលបានសឹកកាលពីថ្ងៃទី២៦ ខែវិច្ឆិកាកន្លងទៅ។ ក្រៅពីបន្តការងារជាចៅអធិការវត្តសំរោង ព្រះអង្គក៏ត្រូវបានព្រះអង្គ ប៊ុន សាលួត ជ្រើសរើសឱ្យបន្តវេនជាប្រធានថ្មីនៃព្រៃសង្ឃសហគមន៍រុក្ខាវ័នផងដែរ។
ទោះបីព្រះតេជគុណបានចូលរួមក្នុងសកម្មភាពកិច្ចការពារព្រៃឈើតាំងពីឆ្នាំ២០០៩យ៉ាងណាក្តី តែព្រះសង្ឃអង្គនេះនៅតែបង្ហាញពីក្តីបារម្ភថា ព្រះអង្គមានបទពិសោធន៍តិចតួចនៅឡើយក្នុងកិច្ចការការងារដឹកនាំ។
ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏ព្រះតេជគុណ ថូ ថូរស់ ប្តេជ្ញាបន្តកិច្ចការពារព្រៃដោយយកគំរូតាមប្រធានចាស់ គឺព្រះតេជគុណ ប៊ុន សាលួត ក៏ដូចជាវីវជនបរិស្ថានផ្សេងទៀតដែលលះលង់ដើម្បីបុព្វហេតុព្រៃឈើនិងបរិស្ថាន។
ព្រះអង្គ ថូ ធូរស់ មានថេរដីកាថា៖ «អ្វីដែលជាការព្រួយបារម្ភសម្រាប់អាត្មា គឺក្រោយពេលលោកលាចាកសិក្ខាបទទៅហើយ នៅពេលអាត្មាចូលទៅ គឺទាក់ទងនឹងបទពិសោធន៍អាត្មាគឺនៅខ្ចី ដែលអាចនឹងមានចំណុចឆកល្វែងខ្លះ។ ហើយក៏អាត្មាមានការព្រួយបារម្ភថា នឹងអាចបាត់បង់ស្នាដៃរបស់លោក។ ប៉ុន្ដែនឹងខិតខំព្យាយាម បើទោះបីជាខ្លាចបាត់បង់ស្នាដៃរបស់ព្រះអង្គគ្រូ គឺធ្វើយ៉ាងម៉េចរកវិធីសាស្ត្រថ្មីៗទប់ស្កាត់បទល្មើសនៅក្នុងព្រៃហ្នឹងតែម្ដង»។
ព្រះអង្គ ថូ ធូរស់ ប្រសូតនៅថ្ងៃទី៩ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៨៦ នៅក្រុងសំរោង ខេត្តឧត្តរមានជ័យ និងបានចូលបួសនៅវត្តប្រាសាទរាជាសំរោង ខេត្តឧត្តរមានជ័យ ក្នុងឆ្នាំ២០០៣។ ក្រៅពីមានចំណេះវិជ្ជាទាំងផ្នែកពុទ្ធចក្រ ព្រះអង្គក៏មានសញ្ញាបត្រផ្នែកគ្រប់គ្រងធនធានមនុស្សមួយផងដែរ។
បន្ទាប់ពីបញ្ចប់ការសិក្សារៀនសូត្រក្នុងឆ្នាំ២០១៦ ព្រះអង្គបានចូលរួមយ៉ាងសកម្មក្នុងការចុះល្បាតព្រៃសង្ឃរុក្ខាវ័ន ជាមួយអតីតប្រធានសង្ឃសហគមន៍រុក្ខាវ័ន រហូតទទួលបានការទុកចិត្តពីប្រធានសហគមន៍រហូតមកដល់សព្វថ្ងៃ។
ព្រះអង្គមានថេរដីកាថា៖ «ទាក់ទិននឹងការការពារព្រៃ ក្នុងនាមយើងជាអ្នកការពារ តែងតែមានឧបសគ្គច្រើន ទាំងឧបសគ្គដែលកើតឡើងពីជនល្មើសដែលប្រើអំពើហិង្សាពេលយើងទប់ស្កាត់បទល្មើស។ ទាំងការលំបាកនៃមធ្យោបាយក្នុងការចុះល្បាត ហើយក៏ទាក់ទងនឹងការចុះល្បាតពេលខែវស្សា ខែប្រាំងហ្នឹង វាជួបការលំបាក។ ជួបឧបសគ្គការលំបាកច្រើនទាក់ទងនឹងការសឹក ការសម្រាកនៅកណ្ដាលព្រៃពេលយប់ព្រលប់អី»។
ព្រះអង្គបានរំឭកពីសកម្មភាពចុះល្បាតព្រៃក្នុងរាត្រីមួយនាឆ្នាំ២០១៨ ដែលពេលនោះព្រះអង្គបានចុះព្រៃជួបជាមួយជនល្មើសកាប់ឈើ ដែលបម្រុងយកកាំបិតកាប់លើព្រះអង្គនៅពេលក្រុមព្រះអង្គចូលរាំងផ្លូវនិងឃាត់ពួកគេ។
ព្រះអង្គមានសង្ឃដីកាថា៖ «អាត្មាគិតថា ប្រហែលជាមនុស្ស អ៊ីចឹងក៏ពួនស្ទាក់ចាំមើលគាត់ ហើយអាត្មាថា អារម្មណ៍ពេលហ្នឹងដូចជារន្ធត់តក់ស្លុតដែរ តែថាធ្វើម៉េចត្រូវចាប់គាត់ឱ្យបាន។ […] ពេលចេញមកភ្លាម អាត្មាបានឆួលភ្លើងដាក់មកគាត់ហ្នឹង ហើយថា “ឈប់ៗញោមកុំរត់” អ៊ីចឹងដល់ពេលគ្នាគាត់ឮពាក្យព្រះសង្ឃថាអ៊ីចឹងទៅ ក៏រត់អស់ ហើយព្រះសង្ឃដែលនៅម្ខាងដំបូកជាមួយអាត្មាហ្នឹង ចុះស្ទាក់ទៅខាងក្រោយគាត់តែម្ដង កុំឱ្យគាត់រត់ទៅតាមគេ គាត់បានគ្រវីកាំបិតរបស់គាត់មករកអាត្មា។ ហើយបានអាត្មានិយាយថា ញោមទីមួយ ប្រសិនជាញោមឯងកាប់លោក ប៉ះលោកនោះណា គ្នាញោមឯងរត់អស់ហើយ នៅតែឯងទេ អ៊ីចឹងលោកមានច្រើនអង្គ បើញោមកាប់ៗបានតែមួយអង្គទេ អញ្ចឹងលោកផ្សេងនឹងលោតទៅចាប់ញោមហើយ។ ចេះតែនិយាយលួងលោមគាត់ឱ្យដាក់កាំបិតអញ្ចឹង ហើយដល់ពេលគាត់ឮអញ្ចឹង គាត់បានដាក់កាំបិតលុតជង្គង់សុំការអធ្យាស្រ័យពីលោក កុំឱ្យចាប់គាត់នោះណា! ហើយបន្ទាប់មកទៀត ទើបអាត្មាទាក់ទងទៅព្រះអង្គគ្រូធំ ហើយព្រះអង្គគ្រូធំបានទាក់ទងទៅខណ្ឌរដ្ឋបាលព្រៃឈើ និងប៉ូលិសព្រំដែនដែលនៅជិតនោះ សុំកិច្ចអន្តរាគមន៍ពីពួកគាត់»។
បើទោះមានឧបសគ្គនិងការគំរាមកំហែងបែបនេះក្ដី ក៏ព្រះអង្គ ថូ ធូរស់ នៅតែបន្តសកម្មភាពចុះល្បាតព្រៃ ហើយកាន់តែជំរុញលោកបន្ថែមទៀតនៅពេលអតីតប្រធានសហគមន៍សង្ឃរុក្ខាវ័នផ្ដល់ការទុកចិត្តទៅឱ្យលោក។
ដែនជម្រកសត្វព្រៃសង្ឃរុក្ខាវ័ន គឺជាព្រៃស្រោងដែលមានទំហំ ៣០ ២៥៤ ហិកតា នៅភាគពាយ័ព្យនៃប្រទេសកម្ពុជា។ ព្រៃនេះត្រូវបានព្រះសង្ឃ ប៊ុន សាលួត បានផ្ដួចផ្ដើមកិច្ចការពារនៅឆ្នាំ២០០១ បន្ទាប់ពីព្រះអង្គបានឃើញការបាត់បង់ព្រៃឈើក្នុងប្រទេសកម្ពុជាជាបន្តបន្ទាប់ដោយសារដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច ការកាប់ឈើល្មើសច្បាប់ និងការទន្ទ្រានយកដី។ ព្រៃនេះត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលទទួលស្គាល់និងសម្រេចបង្កើតឡើងជាដែនជម្រកសត្វព្រៃ នៅថ្ងៃទី៥ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១៨។
អតីតប្រធានព្រៃសង្ឃសហគមន៍រុក្ខាវ័ន ព្រះតេជគុណ ប៊ុន សាលួត បានសម្រេចលាចាកសិក្ខាបទហើយកាលពីថ្ងៃទី២៦ ខែវិច្ឆិកាកន្លងទៅ។ មុនពេលដែលលោកសឹក លោកមានសង្ឃដីកាថា ការលាចាកសិក្ខាបទរបស់ព្រះអង្គ គឺដោយសារអស់និស្ស័យពីភេទបុព្វជិត។
លោកបន្ថែមថា មូលហេតុដែលលោកផ្ទេរការដឹកនាំឱ្យព្រះអង្គ ថូ ធូរស់ គឺដោយសារតែព្រះអង្គ ថូ ធូរស់ មានចំណេះដឹងខ្ពស់និងមានសមត្ថភាពក្នុងការដឹកនាំបាន។
ព្រះអង្គ ប៊ុន សាលួត៖ «ទីមួយ លោកមានកម្រិតវប្បធម៌ខ្ពស់ ទីពីរ លោកច្បាស់ផ្នែកព្រះពុទ្ធសាសនា ទីបី លោកបួសបានច្រើនព្រះវស្សា ហើយលោកមានសមត្ថភាព»។
ប្រធានមន្ទីរបរិស្ថានខេត្តឧត្តរមានជ័យ លោក ភួង លីណា មានប្រសាសន៍ប្រាប់ VOD ថា បើទោះបីព្រះអង្គ ថូ ធូរស់ បានទទួលការទុកចិត្តពីអតីតប្រធានព្រៃសង្ឃសហគមន៍រុក្ខាវ័នក្ដី តែត្រូវរង់ចាំការបោះឆ្នោតមួយដំណាក់កាលទៀត ដើម្បីស្របតាមផ្លូវច្បាប់ក្នុងការធ្វើជាប្រធានសហគមន៍។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «យើងត្រូវតែមានការគាំទ្របន្ថែមទៀត នៅពេលមួយដែលយើងត្រូវរៀបចំឱ្យមានលក្ខណៈស្របច្បាប់ ពីព្រោះការងារសហគមន៍ ថ្នាក់ដឹកនាំត្រូវកើតឡើងទៅតាមផ្លូវច្បាប់ គឺកើតឡើងទៅតាមការបោះឆ្នោត តែគ្រាន់តែដំណាក់កាលបឋម ព្រះអង្គបានប្រគល់សិទ្ធិទៅឱ្យព្រះអង្គ ថូ ធូរស់។ តែសម្រាប់ជំហានបន្ទាប់ យើងមានការបោះឆ្នោត ថាតើអង្គណាត្រូវគ្រប់គ្រងជាប្រធានបន្ត»។
លោកសង្ឃឹមថា ទៅថ្ងៃខាងមុខទៀត ព្រៃសង្ឃសហគមន៍រុក្ខាវ័ន នឹងនៅតែមានកិច្ចសហការល្អជាមួយមន្ទីរ ក៏ដូចជារដ្ឋាភិបាលក្នុងកិច្ចការពារសម្បត្តិធម្មជាតិ។
លោក ភួង លីណា បន្ថែមថា៖ «ជាគោលនយោបាយ គឺការគ្រប់គ្រងធនធានធម្មជាតិ គឺយើងបានផ្ដល់លទ្ធភាពទៅលើការគ្រប់គ្រងតាមបែបសហគមន៍ ដោយមានការសហការពីសហគមន៍ ក៏ដូចជាមជ្ឈដ្ឋានផ្សេង ដែលនេះជាគោលនយោបាយដែលយើងធ្វើកន្លងមក។ ហើយគំនិតសំខាន់របស់សហគមន៍ គឺយើងផ្ដោតការងារអភិរក្សទាំងអស់គ្នា ដែលយើងត្រូវធ្វើការងារហ្នឹងរួមគ្នា ដើម្បីអភិរក្សព្រៃឈើ។ ទោះបីខាងខ្ញុំជារាជរដ្ឋាភិបាល ហើយខាងគាត់ជាសហគមន៍ ប៉ុន្ដែអ្វីដែលយើងមានគំនិតរួមគ្នា គឺយើងផ្ដោតទៅលើការងារអភិរក្សរួមគ្នា»។
អតីតប្រធានសង្ឃសហគមន៍ និងជាស្ថាបនិកព្រៃសង្ឃរុក្ខាវ័ន ព្រះតេជគុណ ប៊ុន សាលួត ថាព្រះអង្គមានជំនឿថា ព្រះអង្គ ថូ ធូរស់ នឹងបន្តកិច្ចការពីលោកបានយ៉ាងល្អឬលើសពីលោកទៀតផង។
ព្រះអង្គមានសង្ឃដីកាថា៖ «អាត្មាជឿជាក់លើលោក តែបើលោកធ្វើរាងតឹងជាងអាត្មាបន្តិច អាត្មាមានសេចក្តីអនុគ្រោះច្រើន នេះអាត្មាជឿជាក់អ៊ីចឹង។ បើលោកធ្វើ គឺលោកតឹងជាងអាត្មាទៀត លោកអត់អនុគ្រោះទេ ព្រោះអាត្មាស្គាល់ពីទឹកចិត្តគាត់។ ព្រោះឃើញលោកធ្វើមកប៉ុន្មានឆ្នាំនេះមក ហើយប៉ុន្មានខែក្រោយ នៅពេលដែលអាត្មាបណ្ដោយឱ្យលោកធ្វើ មួយវស្សាមុននេះ លោកប្រាប់អាត្មាថា លោកគ្រូមិនបាច់ធ្វើអីទេ! លោកគ្រូនៅមើលតែសាលាលោកគ្រូបាន មើលតែអាអ៊ិចកាយព្រំបានហើយ ផុតពីនោះ ការល្បាត ការចុះផ្សព្វផ្សាយ គឺនៅលើករុណា គឺលោកធ្វើបានខ្លាំង!»
ក្នុងនាមជាអ្នកដែលទទួលបានការទុកចិត្តពីអតីតស្ថាបនិកសហគមន៍សង្ឃរុក្ខាវ័នមួយរូប ព្រះតេជគុណ ថូ ធូរស់ យល់ថា ការកែប្រែឥរិយាបថមនុស្សឱ្យឈប់កាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ មិនមែនជាវិធានការចាប់ដាក់ទោសទណ្ឌនោះទេ តែវាជាការពន្យល់ឱ្យពួកគេបានដឹងពីអត្ថប្រយោជន៍ដែលពួកគេទទួលបានមកពីព្រៃឈើវិញ។
ព្រះតេជគុណ ថូ ធូរស់៖ «ដរាបណាដែលមនុស្សមិនទាន់បានយល់ពីផលប្រយោជន៍ទេ គឺមនុស្សនៅតែប្រព្រឹត្ត អញ្ចឹងវិធីសាស្ត្រតែមួយគត់សម្រាប់អាត្នាៗថា ធ្វើយ៉ាងម៉េចមានការប្រជុំផ្សព្វផ្សាយបណ្ដុះបណ្ដាល ដើម្បីឱ្យពួកគាត់យល់។ បើថាគាត់មិនយល់ពីសារៈប្រយោជន៍ព្រៃឈើទេ នឹងពន្យល់ថា តើព្រៃឈើហ្នឹងមានសារៈប្រយោជន៍អីខ្លះសម្រាប់យើង។ សម្រាប់អាត្មា ជាទូទៅ អាត្មាតែងតែប្រាប់គាត់ថា មនុស្សយើងដែលកើតមករវាងព្រៃឈើនិងមនុស្សកើតមកគឺត្រូវការឈើដែរ យើងពីដើម ពេលមានគ្រួសារ ពេលមានកូន សម្រាលកូនមក យកឈើដុតធ្វើជាធ្យូង យកធ្យូងហ្នឹងមកដុតឆ្អើរ រហូតដល់កើតមករហូតដល់ស្លាប់ទៅវិញ គេចមិនផុតពីការពឹងពាក់ព្រៃឈើទេ អាត្មាតែងពន្យល់គាត់បែបហ្នឹង»៕
