នៅក្នុងតួនាទីមុខតំណែង មិនថានៅក្នុងស្ថាប័នរដ្ឋឬក្រុមហ៊ុនឯកជននោះទេ គឺតែងតែមានការចែងពីសិទ្ធិនិងតួនាទីទទួលខុសត្រូវ ក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហានិងធ្វើយ៉ាងណាឱ្យកិច្ចការងារនោះមានភាពរីកចម្រើន។
ជាទូទៅនៅពេលដែលមានអ្នកណាម្នាក់ទទួលបានតំណែងឬតួនាទីថ្មី ពិសេសតំណែងដែលធំជាងមុនឬមានការទទួលខុសត្រូវច្រើនជាងមុន តែងតែមានការរៀបចំពិធីជប់លៀង ឬធ្វើជាសារជូនពរ និងមានការជូនវត្ថុអនុស្សាវរីយ៍ផងដែរ។
នៅក្នុងសម័យទំនើបនេះ ការជូនពរចំពោះអ្នកមានមុខតំណែងថ្មី ក៏គេធ្វើឡើងតាមប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ មានទាំងទូរទស្សន៍ វិទ្យុ ទំព័រកាសែត ឬជូនពរតាមហ្វេសប៊ុកទៀតផង។ អ្នកទទួលបានតំណែងខ្ពស់គួរសមនោះ ទទួលបានការជូនពរជាសាធារណៈរាប់សប្តាហ៍ឬរាប់ខែក៏មាន គឺការជូនពរធ្វើឡើងជាបន្តបន្ទាប់។
ចំពោះមន្ត្រីរដ្ឋ សិទ្ធិនិងកាតព្វកិច្ចមានចែងនៅក្នុងច្បាប់ សេចក្តីប្រកាស ឬសេចក្តីសម្រេចផ្សេងៗ ចំណែកឯនៅក្នុងក្រុមហ៊ុនឯកជនឬស្ថាប័នសង្គមស៊ីវិល សិទ្ធិនិងកាតព្វកិច្ចមានចែងនៅក្នុងកិច្ចសន្យាការងារឬគោលការណ៍ផ្សេងៗរបស់ស្ថាប័នទាំងនោះ។
តំណែង បើយើងគិតពីចំណុចផលប្រយោជន៍ រួមទាំងប្រាក់ខែឬអត្ថប្រយោជន៍ផ្សេងៗទាំងស្របច្បាប់ឬមិនស្របច្បាប់ គឺវាប្រៀបបានដូចជាលាភសក្ការៈឬជាកាដូ ដែលបុគ្គលនោះឬក្រុមគ្រួសារនោះទទួលបាន។
ប៉ុន្តែបើយើងពិនិត្យលើកាតព្វកិច្ចឬការទទួលខុសត្រូវ ថាធ្វើយ៉ាងណាឬត្រូវបំពេញការងារណាខ្លះដើម្បីសម្រេចគោលដៅឱ្យត្រូវជាមួយតួនាទីដែលខ្លួនបានកាន់នោះ គឺវាប្រៀបធៀបដូចជាអម្រែកដែលត្រូវរែកពុន ដែលបុគ្គលនោះស្ម័គ្រចិត្តជួយសង្គ្រោះឬជួយដោះស្រាយ។
ចំពោះអ្នកដែលគិតថាតំណែងជាលាភសក្ការៈ គឺក្រៅពីទទួលបានប្រាក់ឧបត្ថម្ភប្រចាំខែ អាចមានឱកាសយកតំណែងនោះទៅពង្រីកមុខរបរផ្សេងទៀត ដែលពេលខ្លះគ្រាន់តែមានទំនាស់ផលប្រយោជន៍ ហើយពេលខ្លះផ្ទុយនឹងច្បាប់រដ្ឋតែម្តង។ តំណែងជាលាភ ហើយក៏ជាឱកាសដែលជ្រើសរើសមន្ត្រីឬបុគ្គលិកបន្ថែមតាមរយៈខ្សែបណ្តាញ សមាជិកគ្រួសារខ្លួន ដើម្បីចូលរួមទទួលបានលាភសក្ការៈដូចគ្នាដែរ។
នៅក្នុងពិធីចូលកាន់តំណែងរបស់អភិបាលថ្មីនៃខេត្តប៉ៃលិន នៅថ្ងៃទី២១ ខែធ្នូ លោក ស ខេង រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ បានរំឭកដល់អភិបាលខេត្តថ្មី ក៏ដូចជាមន្ត្រីពាក់ព័ន្ធផ្សេងទៀតឱ្យខិតខំបំពេញការងារទៅតាមតួនាទី ដោះស្រាយទុក្ខលំបាករបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ដើម្បីផលប្រយោជន៍ជាតិ ក៏ដូចជាដើម្បីទទួលបានការគាំទ្រពីប្រជាពលរដ្ឋម្ចាស់ឆ្នោត។
នៅសហរដ្ឋអាមេរិក នៅពេលដែលលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតបង្ហាញថា លោក ចូ បៃដិន ទទួលបានជ័យជម្នះ ហើយនឹងក្លាយជាប្រធានាធិបតីទី៤៦នោះ លោក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា ជាប្រធានាធិបតីទី៤៤ ថ្លែងជូនពរ ហើយទន្ទឹមនឹងនោះ លោកក៏បានរំឭកពីបញ្ហាមួយចំនួនដែលលោក ចូ បៃដិន ត្រូវប្រឈមមុខ។
លោក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា៖ «នៅពេលដែលគាត់ធ្វើដំណើរចូលសេតវិមាននៅក្នុងខែមករា គាត់នឹងប្រឈមមុខជាមួយបញ្ហាជាច្រើនដែលប្រធានាធិបតីមុនមិនធ្លាប់ជួបប្រទះ គឺបញ្ហាឆ្លងរាលដាលមេរោគកូវីដ១៩ ការមិនមានតុល្យភាពនៃសេដ្ឋកិច្ច បញ្ហាប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ បញ្ហាប្រឈមក្នុងដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យ និងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុដែលគួរឱ្យភ័យខ្លាច»។
ចំពោះអ្នកដែលមើលឃើញថា តំណែងជាលាភសក្ការៈ គឺខិតខំប្រើគ្រប់មធ្យោបាយដើម្បីទទួលបានតំណែងខ្ពស់ ទោះជាមធ្យោបាយនោះខុសច្បាប់ក៏ដោយ រួមទាំងការសូកប៉ាន់ ឬទាក់ទងតាមខ្សែបណ្តាញ។ អ្នកមើលឃើញថាតំណែងជាលាភសក្ការៈ គឺផ្តោតទៅលើលាភហើយ មិនសូវផ្តោតលើកាតព្វកិច្ច និងបញ្ហាដែលកំពុងតែកើតមានឬកើតឡើងកាន់តែធំនៅក្នុងទីតាំងដែលខ្លួនបានគ្រប់គ្រងនោះទេ។
នៅដើមឆ្នាំ២០២០នេះ ថ្លែងពាក់ព័ន្ធការសម្រេចចិត្តតែងតាំងលោក គង់ សោភ័ណ្ឌ ជាអភិបាលខេត្តកណ្តាល លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន លើកឡើងពីបញ្ហាស្មុគស្មាញដែលមន្ត្រីមិនមានសមត្ថភាព តែប្រឹងប្រែងរត់ការរកតំណែងនិងតួនាទី។ លោកហៅមន្ត្រីដែលរត់រកតួនាទីហើយមិនខំធ្វើការងារ ថាជាមន្ត្រី «ឡេមឡឺម»។
លោក ហ៊ុន សែន៖ «មន្ត្រីឡេមឡឺម តែងតែរត់ទៅកៀកកន្លែងណាដែលមានសិទ្ធិតែងតាំង។ អាហ្នឹង មន្ត្រីឡេមឡឺម បើអ៊ីចឹងកុំឱ្យមានមន្ត្រីឡេមឡឺម រត់ទៅកៀកអ្នកនេះ រត់ទៅកៀកអ្នកនោះ វិធីតែមួយគត់គឺប្រធានក្រុមប្រឹក្សានិងអភិបាលត្រូវនៅជាមួយគ្នាក្នុងការតែងតាំង»។
កាលពីខែមេសា ឆ្នាំ២០១៨ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានព្រមានដកមន្ត្រីដែលមិនបំពេញការងារតាមច្បាប់ហើយទុកបញ្ហានានាឱ្យលោកដោះស្រាយ។
ចំពោះការពិនិត្យមើលការបំពេញកាតព្វកិច្ចរបស់មន្ត្រី ក្រៅពីថ្នាក់ដឹកនាំ ក៏មានប្រជាពលរដ្ឋ ពិសេសអ្នករងគ្រោះ ឬស្ថាប័នដែលឃ្លាំមើល។
ដូចជាករណីរបាយការណ៍បង្ហាញពីចំណុចខ្សោយឬកំហុសរបស់មន្ត្រីពាក់ព័ន្ធនាំឱ្យបាត់បង់ព្រៃឈើ ឬមានការចោទប្រកាន់ថា មន្ត្រីផ្នែកកសិកម្មមិនមានសមត្ថភាព នាំឱ្យកម្ពុជាបន្តទិញបន្លែពីប្រទេសដទៃ ហើយកសិករនៅតែជួបការលំបាក ឬមន្ត្រីផ្នែកប្រឆាំងគ្រឿងញៀនមិនមានសមត្ថភាពទើបឱ្យមានបញ្ហាគ្រឿងញៀនរាលដាលពាសពេញផ្ទៃប្រទេស ជាដើម។
ជុំវិញបញ្ហាការជជែកលើការបំពេញភារកិច្ចនេះ មានបុរសម្នាក់លើកឡើងពីការចិញ្ចឹមឪម៉ាល់ ទុកឱ្យទិចមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្ម ព្រោះទទួលប្រាក់ខែ តែមិនធ្វើកិច្ចការដោះស្រាយបញ្ហាឱ្យកសិករ។ ប៉ុន្តែករណីនេះ ត្រូវបានក្រសួងប្រតិកម្មតបដោយស្នើឱ្យមានចំណាត់ការលើការលើកឡើងនោះ ហើយថា មន្ត្រីក្រសួងកសិកម្មប្រឹងប្រែងធ្វើការងារដោយមិនខ្លាចនឿយហត់ មិនមែនទទួលប្រាក់ខែហើយនៅស្ងៀមដូចការចោទប្រកាន់នោះទេ។
ចំពោះការចោទថា មន្ត្រីពាក់សក្តិឬពាក់ផ្តាយជាអ្នកធំ មានច្រើនរាប់មិនអស់ ហើយមិនមានសមត្ថភាពដោះស្រាយបញ្ហាគ្រឿងញៀននោះ លោក ស ខេង ទទួលស្គាល់ថា គ្រឿងញៀនកំពុងតែរាលដាលខ្លាំងបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់សន្តិសុខសង្គម ប៉ុន្តែលោកថា មន្ត្រីក៏ប្រឹងប្រែងដោះស្រាយណាស់ដែរ។
នៅក្នុងពិធីចូលកាន់តំណែងអភិបាលខេត្តប៉ៃលិន នៅថ្ងៃទី២១ ខែធ្នូ លោក ស ខេង ថ្លែងថា បញ្ហាគ្រឿងញៀនជាបញ្ហាធំដែលមន្ត្រីពាក់ព័ន្ធត្រូវផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់ដោះស្រាយ ព្រោះអ្នកជួញដូរសុទ្ធតែមានខ្នងបង្អែក។ ទោះយ៉ាងណា លោកថា មន្ត្រីបានប្រឹងប្រែងដោះស្រាយបានច្រើនហើយ។
លោក ស ខេង៖ «តើធ្វើម៉េចដើម្បីឱ្យការបង្ក្រាបគ្រឿងញៀនមានប្រសិទ្ធភាព? ឥលូវមានហើយ មិនមែនអត់ទេ បើយើងមិនបង្ក្រាប មិនដឹងប៉ុណ្ណា! ព្រោះថា មកដល់ពេលនេះ ប៉ុន្មានតោនទៅហើយហ្នឹងដែលយើងចាប់បាននោះ។ អានេះគ្រាន់តែយើងចាប់បាននៅកម្ពុជា ចុះអាលួចចេញពីកម្ពុជាដែលយើងចាប់មិនបាននោះ ព្រោះដឹកម្តងៗសុទ្ធតែរាប់រយគីឡូ។ ពីមុនយើងគ្រាន់តែឮថា កន្លះគីឡូច្រើនណាស់ហើយ ឥលូវ១០០គីឡូ ១០០ដុំ។ អានេះជាបញ្ហាប្រឈមហើយ ព្រោះអ្នករកស៊ីអញ្ចឹង វាមានខ្នងបង្អែក»។
ចំពោះបុគ្គលដែលមើលឃើញថា មុខតំណែងជាអម្រែកនិងមុខតំណែងជាលាភសក្ការៈ ប្រហែលជាមិនពិបាកមើលនោះទេ បើសិនជាយើងពិនិត្យមើលលើប្រសិទ្ធភាពការងាររបស់បុគ្គលនោះនិងមធ្យោបាយនៃការទទួលបានតំណែង៕
