ក្រសួងការបរទេសអាមេរិក រកឃើញថា កម្ពុជានៅមិនទាន់មានសេរីភាពខាងសាសនាពេញលេញនៅឡើយទេ ប៉ុន្តែត្រូវបានមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាច្រានចោល ដោយថា សេរីភាពសាសនាបច្ចុប្បន្ននេះល្អប្រសើរជាងពេលណាៗទាំងអស់។
របាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំ២០២០ ចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី១៣ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២១ ក្រសួងការបរទេសអាមេរិកបានលើកឡើងថា កម្ពុជានៅមិនទាន់មានសេរីភាពខាងសាសនាពេញលេញនិងទូទៅនៅឡើយទេ។
របាយការណ៍នេះបានលើកឡើងថា មូលហេតុសំខាន់ដែលនាំឱ្យសេរីភាពខាងជំនឿសាសនានៅកម្ពុជាមិនអាចអនុវត្តបានពេញលេញនោះ ដោយសារតែមានការអនុវត្តបែបលម្អៀង ការរឹតត្បិត និងចន្លោះប្រហោងនៃច្បាប់ ជាដើម។
របាយការណ៍ក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិក គូសបញ្ជាក់ថា រដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជាបានកំណត់យកព្រះពុទ្ធសាសនាជាសាសនារបស់រដ្ឋ ហើយច្បាប់បានហាមមិនឱ្យមានការប្រតិបត្តិជំនឿសាសនាណាមួយដែលប៉ះពាល់ទៅដល់សាសនាដទៃឡើយ ក៏ប៉ុន្តែមិនបានចែងឱ្យច្បាស់ពីទោសទណ្ឌលើជនដែលបំពានបម្រាមនេះឡើយ។
របាយការណ៍បានបន្តទៀតថា ច្បាប់កម្ពុជាតម្រូវឱ្យក្រុមអង្គការផ្នែកសាសនា ក្នុងនោះក៏រួមទាំងអ្នកកាន់ព្រះពុទ្ធសាសនាដែរ ឱ្យចុះបញ្ជីនៅក្រសួងធម្មការ និងសាសនា។ ហើយការចុះបញ្ជីនោះ ត្រូវឆ្លងកាត់នីតិវិធីនិងត្រូវផ្តល់ព័ត៌មានលម្អិតជាច្រើន រួមមាន គោលដៅនៃអង្គការសាសនារបស់ពួកគេ សកម្មភាព ព័ត៌មានអំពីមេដឹកនាំសាសនា ប្រភពហិរញ្ញវត្ថុ និងរបាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំ ជាដើម។
លើសពីនេះ សាលារៀនមួយចំនួនបានបន្ថែមមេរៀនទាក់ទងនឹងពុទ្ធសាសនា ហើយតម្រូវឱ្យសិស្សដែលមិនមែនជាពុទ្ធសាសនិកចូលរួមដែរ ខណៈដែលមេរៀនបន្ថែមក្រៅពីពុទ្ធសាសនាមិនត្រូវបានបញ្ចូលនោះឡើយ។
ទន្ទឹមនឹងនេះ របាយការណ៍បន្តទៀតថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានផ្តល់ជំនួយនិងគាំទ្រដល់ការសិក្សាស្រាវជ្រាវនិងបោះពុម្ពផ្សាយឯកសារទាំងឡាយអំពីវប្បធម៌ខ្មែរនិងព្រះពុទ្ធសាសនា ប៉ុន្តែការអនុវត្តបែបនេះ រដ្ឋាភិបាលមិនបានធ្វើចំពោះក្រុមអ្នកកាន់សាសនាដទៃនោះទេ។
ទាក់ទងនឹងការអនុវត្តរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ទៅលើសេរីភាពខាងជំនឿសាសនាវិញ ក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិក ពិនិត្យឃើញថា រដ្ឋាភិបាលបានបន្តជំទាស់មិនឱ្យអង្គការសហប្រជាជាតិផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស ទទួលយកជនជាតិម៉ុងតាញ៉ា (Montagnards) វៀតណាមដែលកាន់សាសនាគ្រិស្ត ឱ្យចូលមកក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដើម្បីទទួលបានឋានៈជាជនភៀសខ្លួននោះឡើយ។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងធម្មការ និងកិច្ចការសាសនាកម្ពុជា លោក សេង សុមុនី ច្រានចោលចំពោះការលើកឡើងនៅក្នុងរបាយការណ៍នេះ ដោយថា សេរីភាពសាសនានៅកម្ពុជានាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ មានភាពល្អប្រសើរជាងពេលណាៗទាំងអស់ ហើយក៏មិនដែលមានទំនាស់ខាងសាសនាកើតឡើងដែរ។
លោកមានប្រសាសន៍យ៉ាងដូច្នេះថា៖ «ទាក់ទិននឹងរឿងសេរីភាពជំនឿខាងសាសនានេះ សម្រាប់កម្ពុជាហ្នឹង បើយើងមើលនៅក្នុងបរិបទបច្ចុប្បន្នកាលនេះ គឺថាសេរីភាពពេញលេញ ពេញបរិបូណ៌ ហើយប្រៀបធៀបទៅនឹងដំណាក់កាលមុនៗក្នុងសម័យខាងដើម តាំងពីកម្ពុជាកកើតទឹកដីមុនបុរេប្រវត្តិមក ក៏មិនមានសម័យកាលណាបើកសិទ្ធិសេរីភាពដូចបច្ចុប្បន្នទេ»។
ទាក់ទងនឹងការចុះបញ្ជីសាសនានៅកម្ពុជាវិញ លោក សេង សុមុនី បានឆ្លើយតបយ៉ាងដូច្នេះថា៖ «ទាក់ទិននឹងរឿងចុះបញ្ជី ទាក់ទិននឹងការចុះឈ្មោះ ឬការបង្កើតជំនឿសាសនាទាំងអស់នោះ គឺជាការប្រតិបត្តិតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញដ៏រឹងមាំហ្នឹង ព្រោះអ្វី? ព្រោះថា បើកាលណាទទួលស្គាល់សាសនា ឬអង្គការ ឬសមាគមណាមួយ ត្រូវឱ្យមានបែបបទត្រឹមត្រូវទៅតាមនីតិវិធីច្បាប់ មិនមែនថា ខ្ញុំកាន់សាសនាមេឃដី ឧទាហរណ៍អ៊ីចឹង ហើយខ្ញុំមានសេរីភាពប្រកាសគ្រប់យ៉ាង ហើយខ្ញុំចង់ធ្វើអីក៏បាន ខ្ញុំចង់ទៅដឹកដៃប្រជាពលរដ្ឋណាមួយឱ្យមកជឿខ្ញុំ ឬទៅសម្លុតគំរាមឱ្យជឿខ្ញុំ ឬក៏ទៅសូកលុយគេឱ្យជឿខ្ញុំ ស្រេចខ្ញុំ ខ្ញុំមិនចាំបាច់ទៅចុះបញ្ជី ខ្ញុំមិនចាំបាច់សុំច្បាប់អីគេទេ ព្រោះអានេះជាសេរីភាព! អាហ្នឹងគេហៅថា អនាធិបតេយ្យហើយ»។
ក្រៅពីរបាយការណ៍របស់ក្រសួងការបរទេសអាមេរិកនេះ ឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជា លោក ប៉ាទ្រីក ម័រហ្វី (Patrick Murphy) ក៏បានបង្ហោះសារនៅលើបណ្ដាញសង្គម (Twitter) ដែរថា ការយោគយល់ចំពោះទស្សនៈជំនឿផ្សេងគ្នា គឺជាអំណាចដ៏អស្ចារ្យ។ លោកក៏បានជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បន្តការពារសិទ្ធិពលរដ្ឋគ្រប់រូបក្នុងការប្រតិបត្តិជំនឿរបស់ខ្លួនដោយគ្មានការរំខាន។
រដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា មាត្រា៤៣ បានចែងថា «ព្រះពុទ្ធសាសនា ជាសាសនារបស់រដ្ឋ» ប៉ុន្តែប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទាំងពីរភេទ មានសិទ្ធិពេញទីខាងជំនឿ។ សេរីភាពខាងជំនឿ និងការប្រតិបត្តិខាងផ្លូវសាសនា ត្រូវបានរដ្ឋធានាក្នុងលក្ខខណ្ឌដែលមិនប៉ះពាល់ដល់ជំនឿឬសាសនាដទៃទៀត ដល់សណ្តាប់ធ្នាប់ និងសន្តិសុខសាធារណៈ។
បើតាមអ្នកនាំពាក្យក្រសួងធម្មការ និងសាសនា គិតត្រឹមឆ្នាំ២០២១នេះ ប្រជាជនកម្ពុជាប្រមាណជា ៩៥% កាន់ព្រះពុទ្ធសាសនា ខណៈ៥%ទៀតជាសាសនាផ្សេងៗ ដូចជា សាសនាឥស្លាម ៣% សាសនាគ្រឹស្ត ១% និង ១%ទៀតជាសាសនាផ្សេងៗ៕
