សង្គមស៊ីវិលបង្ហាញការព្រួយបារម្ភពីស្ថានភាពសិក្សារបស់កុមារនៅកម្ពុជា អំឡុងពេលជួបវិបត្តិនៃជំងឺកូវីដ-១៩ ដោយសារសិស្សានុសិស្សយ៉ាងតិច ១៦% ប្រឈមនឹងការបោះបង់ចោលការសិក្សា និងមួយចំនួនទៀតរងការគំរាមកំហែងផ្លូវកាយផ្លូវចិត្ត។
ការព្រួយបារម្ភនេះធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា និងរដ្ឋាភិបាល បានចេញលិខិតចំហថា កុមារនៅកម្ពុជា ជាពិសេសសិស្សានុសិស្សមួយចំនួនជួបបញ្ហាប្រឈមនឹងវិបត្តិផ្លូវកាយនិងផ្លូវចិត្ត រួមទាំងប្រឈមនឹងការបោះបង់ការសិក្សាជាបន្តបន្ទាប់ អំឡុងពេលឆ្លងរាលដាលនៃជំងឺកូវីដ-១៩ ក្នុងព្រឹត្តិការណ៍សហគមន៍២០កុម្ភៈ។
ក្នុងទិវាសិទ្ធិកុមារអន្តរជាតិ នៅថ្ងៃទី១ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២១នេះ សម្ព័ន្ធខ្មែរជំរឿន និងការពារសិទ្ធិមនុស្ស (លីកាដូ) បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ថា អង្គការនេះកំពុងចេញផ្សាយជាបន្តបន្ទាប់នូវសម្រង់សម្ដីពីកុមារនិងគ្រួសាររបស់ពួកគេដែលត្រូវរស់នៅទទួលរងផលប៉ះពាល់សុខភាពផ្លូវកាយ ផ្លូវចិត្ត និងការសិក្សា ជាពិសេសកុមារដែលជាប់នៅក្នុងតំបន់បិទខ្ទប់ នាអំឡុងពេលឆ្លងរាលដាលជំងឺកូវីដ-១៩។
ម្ដាយរបស់កុមារ២នាក់ ម្នាក់អាយុ១០ឆ្នាំ និងម្នាក់ទៀតអាយុ៦ឆ្នាំ បានរៀបរាប់ក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍នោះថា៖ «សុខចិត្តឱ្យកូនស្រីច្បងរៀនតែមួយពេល រៀនតែខ្មែរ! អ៊ីចឹងប៉ាវាបានខ្ចីលុយគេទៅបង់សាលាកូនឱ្យរៀន។ ពួកខ្ញុំត្រូវផ្អាកកូនខ្ញុំអាពៅ ខ្ញុំអត់មានលុយបង់សាលារៀន។»
សេចក្តីថ្លែងការណ៍ដដែលបង្ហាញក្តីបារម្ភជុំវិញករណីនេះថា ការបិទខ្ទប់ដ៏គួរឱ្យខ្លាចនៅតំបន់ជាច្រើនបាននាំឱ្យកុមារខ្វះលទ្ធភាពទទួលបានអាហារូបត្ថម្ភត្រឹមត្រូវ សេវាថែទាំសុខភាព និងសម្ភារប្រើប្រាស់ចាំបាច់ផ្សេងៗ រួមទាំងធ្វើឱ្យកុមារមានភាពតានតឹងផ្លូវចិត្ត រងអំពើហិង្សា ការរំលោភបំពាន ឬការកេងប្រវ័ញ្ច និងបោះបង់ចោលការសិក្សា ជាដើម។
កាលពីខែមីនា ឆ្នាំ២០២១ ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា ក្នុងកិច្ចសហការជាមួយក្រុមការងារក្នុងវិស័យអប់រំ និងអង្គការដទៃទៀត បានចេញផ្សាយការវាយតម្លៃពីតម្រូវការនៃវិស័យអប់រំ ដែលពិពណ៌នាលម្អិតនូវវិសមភាពក្នុងការទទួលបានការអប់រំអំឡុងពេលមានវិបត្តិជំងឺសកលនេះ។
ក្រសួងអប់រំ បញ្ជាក់ថា សិស្សានុសិស្សប្រមាណ ៣០% ដែលត្រូវបានស្ទង់មតិ មិនបានប្រើប្រាស់ទម្រង់ណាមួយនៃការសិក្សាពីចម្ងាយនោះទេ រួមមាន ឯកសារសិក្សាជាក្រដាស ការសិក្សាតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត ឬការផ្សាយតាមទូរទស្សន៍។ ដោយឡែក ក្នុងចំណោមសិស្សានុសិស្ស ៧០% ដែលមានលទ្ធភាពក្នុងការទទួលបានការសិក្សាពីចម្ងាយ ពួកគេច្រើនជាងមួយភាគបី បានចំណាយពេលតិចជាងមួយម៉ោងក្នុងមួយសប្ដាហ៍ ដើម្បីចូលរួមក្នុងសកម្មភាពសិក្សា។
ក្រសួងឱ្យដឹងថា៖ «នេះបង្កើតឱ្យមានបរិយាកាសមួយដែលធ្វើឱ្យកើនឡើងនៃអត្រាបោះបង់ការសិក្សា និងពលកម្មកុមារ។ កុមារ ជាពិសេសក្មេងស្រី ក៏បានរៀបរាប់ពីការចំណាយពេលច្រើនជាងមុនដើម្បីធ្វើការងារផ្ទះ ចាប់តាំងពីការបិទសាលារៀន។»
ក្រសួងបន្ថែមថា៖ «ការវិភាគរបស់ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា បង្ហាញថា សិស្សានុសិស្សយ៉ាងតិច ១៦% ត្រូវបានប្រឈមនឹងការបោះបង់ការសិក្សា ហើយ ៦% ពេលនេះកំពុងធ្វើការពេញម៉ោង ក្រោយពីការបិទសាលារៀន។»
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា លោក ឌី ខាំបូលី មានប្រសាសន៍តាមតេឡាក្រាមថា បច្ចុប្បន្ននេះ ក្រសួងមិនអាចបើកសាលាបង្រៀនឡើងវិញបានទេ ពីព្រោះផលប៉ះពាល់នៃជំងឺកូវីដ-១៩ នៅមានទំហំធំធេងនៅឡើយ។
ទោះជាយ៉ាងណា លោកថា ក្រសួងបានអនុញ្ញាតឱ្យដំណើរការបើកការសិក្សាពីចម្ងាយតាមប្រព័ន្ធអនឡាញ ចាប់ពីថ្នាក់មត្តេយ្យដល់វិទ្យាល័យ ដើម្បីការពារសុខភាពនិងសុវត្ថិភាពរបស់សិស្សានុសិស្ស នាអំឡុងពេលឆ្លងរាលដាលនៃជំងឺកូវីដ-១៩នេះ។
នៅពេលសួរពីចំនួនសិស្សដែលបោះបង់ការសិក្សា ជាពិសេសកុមារនោះ ថាប្រសិនបើចំនួនកុមារនៅតែបន្តបោះបង់ចោលការសិក្សាទៀត តើនឹងធ្វើឱ្យប៉ះពាល់អ្វីខ្លះទៅលើកុមារនិងប្រព័ន្ធអប់រំនៅកម្ពុជា?
អ្នកនាំពាក្យរូបនោះឆ្លើយយ៉ាងខ្លីថា ក្នុងដំណាក់កាលនេះ កិច្ចការពារជីវិតពលរដ្ឋជាអាទិភាពចម្បង។
ក្នុងទិវាសិទ្ធិកុមារអន្តរជាតិនេះដែរ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានចេញលិខិតចំហមួយដោយបញ្ជាក់ថា បច្ចុប្បន្ន សកលលោក ក៏ដូចជាកម្ពុជា បានជួបប្រទះវិបត្តិកូវីដ-១៩ មិនអាចឱ្យមានការជួបជុំទ្រង់ទ្រាយធំឬប្រារព្ធពិធីជួបប្រជុំដូចសព្វដងបានទេ។
ទោះបីជាយ៉ាងនេះក្តី លោកថា រដ្ឋាភិបាលប្តេជ្ញាលុបបំបាត់អំពើហិង្សាលើកុមារទាំងផ្លូវកាយ ផ្លូវចិត្ត ផ្លូវភេទ និងបញ្ហាប្រឈមនានា ហើយកម្ពុជាបានសហការជាមួយប្រទេសជាដៃគូសកល រួមគ្នាអនុវត្តអនុសញ្ញាស្តីពីសិទ្ធិកុមារ។
បន្ថែមពីនេះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ក៏លើកទឹកចិត្តនិងជំរុញទៅដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ វិស័យឯកជន ស្ថាប័នរដ្ឋ អង្គការជាតិនិងអន្តរជាតិ សហគមន៍ ជួយដល់កុមារ ដើម្បីឱ្យពួកគេរស់នៅក្នុងសេរីភាព សេចក្តីថ្លៃថ្នូរ សមភាព និងសុវត្ថិភាពស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញនិងគោលការណ៍នីតិរដ្ឋជាដើម។
លិខិតនោះមានខ្លឹមសារថា៖ «គ្រប់ក្រសួង ស្ថាប័ន អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច ដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ ជួយពង្រឹងផ្តល់សេវាគាំពារដល់កុមារតូចៗ អាហារូបត្ថម្ភ សុខភាពបន្តពូជ ការបណ្តុះបណ្តាលជំនាញ វិជ្ជាជីវៈ បំណិនជីវិត បង្ការ លុបបំបាត់ការជួញដូរមនុស្ស និងរូបភាពអាសអាភាសកុមារ និងបង្កើនការអប់រំ និងផ្សព្វផ្សាយ ពង្រឹងការពារ និងតាមដានការអនុវត្តសិទ្ធិកុមារពីថ្នាក់ជាតិដល់ថ្នាក់ក្រោមជាតិ»។
យ៉ាងណា ក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់អង្គការលីកាដូ ឱ្យដឹងទៀតថា អស់រយៈពេលជាងមួយឆ្នាំ សិស្សានុសិស្សកម្ពុជា ប្រមាណ៣,២លាននាក់ បានប្រឈមនឹងបញ្ហាអូសបន្លាយនៃការបិទសាលារៀន ខណៈថ្នាក់រៀននៅទូទាំងប្រទេសនៅទំនេរចោល ដោយសារការរឹតត្បិតនៅទូទាំងប្រទេស មិនថាហានិភ័យនៃការឆ្លងរាលដាលនៃជំងឺកូវីដ-១៩នៅតំបន់ណាមួយនោះទេ។
លីកាដូ បន្តថា ដំបូងឡើយ សាលារៀននៅកម្ពុជាបានផ្អាកការសិក្សាកាលពីខែមីនា ឆ្នាំ២០២០ ហើយចាប់តាំងពីពេលនោះមក សាលារៀនភាគច្រើននៅបន្តបិទ និងបានបើកវិញត្រឹមរយៈពេលខ្លីប៉ុណ្ណោះ រហូតដល់មានការបិទចុងក្រោយ ដោយសារការផ្ទុះឡើងនៃជំងឺកូវីដ-១៩ ក្នុងព្រឹត្តិការណ៍សហគមន៍២០កុម្ភៈ។
នាយករងទទួលបន្ទុកផ្នែកឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការលីកាដូ លោក អំ សំអាត មានប្រសាសន៍បន្ថែមថា ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាល ស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ ជាពិសេសក្រសួងអប់រំ មិនពន្លឿនដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមដល់កុមារ ជាពិសេសកុមារនៅជនបទដាច់ស្រយាល និងដោះស្រាយបញ្ហាកុមារក្រីក្រ ឱ្យបានទាន់ពេលវេលាទេ នឹងធ្វើឱ្យប៉ះពាល់កាន់តែខ្លាំងលើកុមារក្នុងវិស័យអប់រំ បើស្ថានភាពជំងឺកូវីដ-១៩នៅតែបន្តអូសបន្លាយទៅមុខទៀត។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «ហានិភ័យសម្រាប់គាត់ [សិស្សានុសិស្ស កុមារ] ត្រូវបោះបង់ចោលការសិក្សាជាបន្តបន្ទាប់ទៀត។ ហើយការបង់ចោលការសិក្សាទៅ គាត់អាចវិលទៅជួយការងារក្នុងក្រុមគ្រួសារទៀត គឺប៉ះពាល់សិទ្ធិទទួលបានការអប់រំរបស់គាត់ ហើយវាបាត់នូវធនធានសម្រាប់អភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសយើងនៅថ្ងៃអនាគត»៕
