តំណាងសហគមន៍ សង្គមស៊ីវិល និងភាគីពាក់ព័ន្ធ បង្ហាញការព្រួយបារម្ភពីស្ថានភាពកុមាររស់នៅតាមបឹងទន្លេសាប ក្នុងកំឡុងវិបត្តិកូវីដ-១៩ ខណៈពួកគេត្រូវជួយឪពុកម្តាយ ឬក្រុមគ្រួសារ ដើម្បីដោះស្រាយជីវភាពប្រចាំថ្ងៃ ដែលធ្វើឱ្យពួកគេបាត់បង់ឱកាសសិក្សា និងឈានទៅបោះបង់ចោលការសិក្សាបន្ថែមទៀត។
តាមរយៈវីដេអូ ៨នាទី អង្គការសហប្រជាជាតិប្រចាំនៅកម្ពុជា បានឱ្យដឹងថា អង្គការស្បៀង និងកសិកម្មនៃសហប្រជាជាតិ (FAO) កំពុងធ្វើការជាមួយរដ្ឋាភិបាលនិងដៃគូ ដើម្បីនាំកុមារនៅសហគមន៍នេសាទក្នុងបឹងទន្លេសាប អាចត្រឡប់ចូលរៀនវិញនៅក្នុងបរិបទនៃជំងឺកូវីដ-១៩។ អង្គការនេះ សង្កត់ធ្ងន់ថា ការលុបបំបាត់ពលកម្មកុមារតាមរយៈការអប់រំ នឹងជួយឱ្យបញ្ឈប់វដ្តនៃភាពក្រីក្របាន។ ការអប់រំ ជួយឱ្យកុមារមានសុវត្ថិភាព និងបង្រៀនពួកគេ នូវជំនាញថ្មីៗ ដើម្បីស្វែងរកការងារ ដែលអាចរកបានប្រាក់ចំណូលដែលមានស្ថេរភាពថែមទៀតផង។
ទាក់ទិននឹងប្រធានបទនេះ លោក សូយ កែវ អនុប្រធានសហគមន៍នេសាទនៅឃុំរាំងទិល ស្រុកកណ្តៀង ខេត្តពោធិ៍សាត់ បានប្រាប់វីអូឌីនៅថ្ងៃ៥ ខែសីហា ២០២១នេះថា តាំងពីមានវិបត្តិកូវីដ-១៩ មក កុមារនិងយុវជននៅក្នុងឃុំនេះតែ ២០%ប៉ុណ្ណោះ ដែលបានសិក្សាជាប់លាប់ ខណៈ ៨០%ទៀត មិនសូវបានរៀនសូត្រនោះទេ។
លោកនិយាយថា៖ «អ្នកខ្លះក៏បានរៀន អ្នកខ្លះទៀតក៏មិនបានរៀនទៅ អាហ្នឹងវាទាល់តែមាន smart phone។ អ្នកអត់មានទូរស័ព្ទក៏អត់រៀនទៅ អ្នកខ្លះមានទូរស័ព្ទមួយរៀន ២ទៅ ៣នាក់អឹចឹងទៅ។ អ្នកខ្លះមិនឱ្យកូនរៀន ព្រោះត្រូវឱ្យកូនទៅជួយនេសាទ ដើម្បីសម្រាលបន្ទុកគ្រួសារបានម្នាក់បន្តិចៗ។ រឿងប៉ះពាល់ពលកម្មវាត្រូវហើយ តែធ្វើម៉េចបើកត្តាជីវភាពប្រចាំថ្ងៃវាសំខាន់ជាង ព្រោះពួកគាត់គ្មានដីធ្លីរស់នៅ ហើយអាស្រ័យតែទៅលើទន្លេសាបមួយមុខ»។
នាយកសាលាបឋមសិក្សារាំងទិល លោក ថេង ថន បានអះអាងស្រដៀងគ្នាថា ស្ថានភាពនៃការអប់រំកុមារ មានសភាពអន់ថយខ្លាំងតាំងពីមានកូវីដ-១៩ ខណៈមុនមានជំងឺនេះ កុមារៗនៅតាមបឹងទន្លេសាបមិនសូវបានរៀនដិតដល់ស្រាប់ផង។
លោកបញ្ជាក់ពីមូលហេតុថា ដោយសារតែឪពុកម្តាយ និងអាណាព្យាបាលរបស់ពួកគេ តែងតែខ្ចីកម្លាំងពលកម្មរបស់កូន ឱ្យទៅដាក់មងឬរកត្រីទៅវិញ ព្រោះតែជីវភាពមិនអំណោយផល គួបផ្សំផ្នត់គំនិតពលរដ្ឋនៅទីនោះយល់ថា យុវជនដែលរៀនសូត្រដល់ចប់ថ្នាក់ទី១២ ក៏នៅតែមកនេសាទត្រី ដូចអ្នកមិនបានរៀនដែរនោះ ទើបពួកគាត់មិនបានជំរុញកូនៗឱ្យទៅរៀនសូត្រឡើយ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «ពេលយើងពន្យល់ពួកគាត់ទៅ គាត់តបវិញថា គាត់រស់បាន៥០ទៅ៦០ឆ្នាំហើយ គាត់មិនចេះអក្សរផង គាត់នៅតែអាចចិញ្ចឹមកូនបាន ទៅខ្វល់អីពេក។ អឹចឹងយើងក៏គ្មានយោបល់អីដែរ»។
ចំណែក អ្នកស្រី យ៉ង់ សាង៉ាត់ តំណាងសហគមន៍នេសាទនៅតាមបឹងទន្លេសាប នៅភូមិបូពឹង ឃុំកំពង់គោ ស្រុកកំពង់ស្វាយ ខេត្តកំពង់ធំ បានលើកឡើងដែរថា តាំងពីមានផ្ទុះឡើងនូវជំងឺកូវីដ-១៩មក កុមារអាក់ខានរៀនសូត្រជាញឹកញាប់ ព្រោះមិនមានទូរស័ព្ទស្មាតហ្វូន (Smart Phone) ដើម្បីរៀនតាមអនឡាញ និងទោះបីជាគ្រូចែកសន្លឹកកិច្ចការផ្ទះមកធ្វើ ក៏ពិបាកដែរ ព្រោះឪពុកម្តាយខ្លះមិនចេះអក្សរ មិនអាចបង្រៀនកូនបាន។
អ្នកស្រី សាង៉ាត់ បន្តថា៖«ការរៀនតាមប្រព័ន្ធអនឡាញនេះ មានកុមារភាគតិចណាស់ដែលបានរៀនសូត្រ ព្រោះឪពុកម្តាយមិនមានលុយទិញទូរស័ព្ទ។ កុមារបោះបង់ការរៀនសូត្រក្នុងពេលកូវីដ-១៩នេះច្រើនណាស់ ព្រោះមានគម្លាតពីគ្រូ កុមាររៀនពីចម្ងាយបែបនេះ ក្មេងមិនសូវយកចិត្តទុកដាក់ អឹចឹងពិបាកអប់រំ។ បើឪពុកម្តាយទៅធ្វើស្រែ ឬនេសាទ ក្មេងៗក៏ទៅតាមដែរ មិនរៀនសូត្រទេ»។
នាយករងអង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ លោកអំ សំអាត បានលើកឡើងថា ឪពុកម្តាយដែលជំពាក់បំណុលគេ បានប្រើប្រាស់កម្លាំងកូនដើម្បីជួយរកថវិកាដោះបំណុល។ លោកថា ទង្វើនេះ បានធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិសេរីភាព និងការសិក្សារបស់កុមារ។
លោកបន្ថែមថា ស្របពេលសាលារៀនបានបិទក្នុងកំឡុងវិបត្តិកូវីដ-១៩ និងកង្វះខាតទូរស័ព្ទស្មាតហ្វូនសម្រាប់ប្រើប្រាស់ទៀតនោះ កុមារក៏បានក្លាយជាកម្មវត្ថុនៃការធ្វើពលកម្មដើម្បីគ្រួសារផងផែរ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «ទី១ សម្រាប់ឪពុកម្តាយ រឿងជីវភាពជារឿងមួយ តែខ្ញុំគិតថា រឿងសំខាន់គួរគិតដល់អនាគតកូនផងដែរ។ ទី២ ខ្ញុំគិថា រដ្ឋាភិបាលកំពុងគិតគូរពីការអភិវឌ្ឍ អឹចឹងគួរគិតគូរពីការអភិវឌ្ឍប្រជាពលរដ្ឋនៅជនបទឱ្យមានមុខរបរ ជីវភាពសមរម្យ ពេលនោះកុមារនឹងអាចចូលរៀនដោយពេញលេញ ដោយមិនបារម្ភពីជីវភាពគ្រួសារ និងមិនប៉ះពាល់ដល់ផលប្រយោជន៍របស់កុមារ»។
ចំណែក លោក ហេង សួរ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ ប្រាប់វីអូឌីតាមបណ្តាញសង្គមតេលេក្រាមថា កន្លងទៅ ក្រសួងបានសហការជាមួយស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាជំរុញឱ្យមានការសាងសង់សាលារៀននៅក្បែរសហគមន៍។
លោកបន្តថា កុមារមានអាយុពី ១២ឆ្នាំ ទៅ ១៥ឆ្នាំ អាចជួយធ្វើការស្រាលៗឱ្យឪពុកម្តាយបាន បើមិនប៉ះពាល់ដល់ម៉ោងរៀនសូត្រ ខណៈកុមារអាយុពី ១៥ឆ្នាំ ទៅ១៨ឆ្នាំ អាចធ្វើការក្រៅម៉ោងបាន (ការងារមិនផ្លូវការ) បើមានការអនុញ្ញាតពីឪពុកម្តាយ ហើយកន្លែងការងារត្រូវតែគ្មានជាតិពុល និងចៀសវាងការងារពេលយប់។
លោកបានផ្ញើសារជាសំឡេងយ៉ាងដូច្នេះថា៖ «ពិភពលោកមិនមែននាំគ្នាលុបបំបាត់ពលកម្មកុមារទាំងស្រុងទេ ពិភពលោកគេប្រើពាក្យថាលុបបំបាត់ទម្រង់ធ្ងន់ធ្ងរនៃកម្លាំងពលកម្មកុមារ។ ដូច្នេះបានន័យថាកុមារអាចជួយការងារស្រាលៗដល់ឪពុកម្តាយបាន បើមិនប៉ះពាល់ដល់ម៉ោងរៀនរបស់កុមារ»។
យ៉ាងណាក៏ដោយ លោក រស់ សុវាចា អ្នកនាំពាក្យក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា បានលើកឡើងថា ក្នុងបរិបទកូវីដ-១៩ ក្រសួងបាននិងកំពុងផ្តល់ប្រយោជន៍ដល់សិស្ស-និស្សិតក្នុងការបំពេញគោលបំណងនៃការសិក្សា និងស្វ័យសិក្សាគ្រប់កម្រិត។
លោកបានសរសេរយ៉ាងដូច្នេះថា៖ «ចំពោះវត្តមានកូវីដ-១៩ ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡាបានផលិតនូវយន្តការរៀនពីចម្ងាយ និងតាមប្រព័ន្ធអេឡិចត្រូនិច ដើម្បីឆ្លើយតបបានទាន់ពេលវេលា។ ថ្នាក់ដឹកនាំក្រសួង និងបុគ្គលិកអប់រំគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់ បានប្រឹងប្រែងយ៉ាងស្រួចស្រាលបំផុត ដើម្បីបំពេញតម្រូវការសិក្សាឱ្យសិស្សបានបន្តរៀនសូត្រតាមរយៈយន្តការសិក្សាពីចម្ងាយ និងតាមប្រព័ន្ធអេឡិចត្រូនិក ដែលផ្តល់សុវត្ថិភាពសុខភាពដល់អ្នកសិក្សា»។
អ្នកនាំពាក្យរូបនេះ បន្ថែមថា ជារួម ចំពោះមុខនេះ សាលារៀនបង្រៀនតាមបែបចម្រុះ គឺ ទី១. បង្រៀនតាមប្រព័ន្ធអេឡិចត្រូនិក ដូចជា តាមការប្រើប្រាស់វីដេអូ ឬ ប្រព័ន្ធអនឡាញរបស់ក្រសួង ទី២. ការបង្រៀនដោយប្រើឯកសារដូចជាសន្លឹកកិច្ចការចំពោះសិស្សគ្មានឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិច ទី៣. ការបង្រៀនតាមវិទ្យុ និងទូរទស្សន៍ និង៤. ការរៀនតាមបណ្ដុំតូចៗដែលសាលាត្រូវពិនិត្យលទ្ធភាពជាក់ស្តែង។
តំណាងអង្គការ FAO នៅកម្ពុជា លោក Alexandre Huynh ប្រាប់វីអូឌីតាមប្រព័ន្ធទំនាក់ទំនងអ៊ីមែលថា យោងតាមលទ្ធផលស្រាវជ្រាវរបស់អង្គការ FAO ឆ្នាំ២០១៩ បង្ហាញថា មានឧបសគ្គមួយចំនួនដែលកុមារអាយុ ១៥-១៧ឆ្នាំបានជួបប្រទះ ដូចជាឧបសគ្គក្នុងការទទួលបានការអប់រំប្រកបដោយគុណភាពនិងការបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ ឧបសគ្គលើការទទួលបានហិរញ្ញវត្ថុ និងឧបសគ្គក្នុងការសម្រេចចិត្ត។
លោកផ្តល់ជាយោបល់ថា៖ «គួរមានគោលនយោបាយ និងយុទ្ធសាស្ត្រលើកទឹកចិត្តឱ្យបង្កើតគោលនយោបាយផ្តល់ការអប់រំ បណ្តុះបណ្តាលបច្ចេកទេស និងវិជ្ជាជីវៈបន្ថែមទៀតសម្រាប់ក្រុមអាយុនេះ។ ដូច្នេះវាបញ្ចៀសពលកម្មកុមារ ខណៈជួយក្រុមអាយុ ១៥-១៧ ឆ្នាំ នៅតាមជនបទឱ្យមានការងារធ្វើ និងគាំទ្រពួកគេឲ្យរកប្រាក់ចំណូលបានសមរម្យ»។
របាយការណ៍ដែលចេញផ្សាយលើទំព័រហ្វេសប៊ុកអង្គការសហប្រជាជាតិនៅកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃទី២១ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២១ បានរកឃើញថា ក្នុងឆ្នាំ២០២០ សិស្សជាង៣លាននាក់នៅទូទាំងប្រទេសកម្ពុជាបានប៉ះពាល់ការសិក្សា បន្ទាប់ពីគ្រឹះស្ថានសិក្សារដ្ឋ និងឯកជនបានបិទដំណើរការរយៈពេលជាង២០០ថ្ងៃជាបណ្តោះអាសន្ន ដោយសារការរីករាលដាលជំងឺកូវីដ-១៩។
អង្គការសហប្រជាជាតិឱ្យដឹងទៀតថា ការបិទទ្វារសាលារៀនយូរនេះបានធ្វើឱ្យចំនួនកុមារប្រឈមនឹងការបោះបង់ចោលការសិក្សាមានការកើនឡើង ជាពិសេសសម្រាប់កុមារមកពីក្រុមងាយរងគ្រោះ ខណៈលទ្ធភាពនៃបើកសាលារៀននៅមិនទាន់ដឹងពេលណាប្រាកដនៅឡើយ ព្រោះការរីករាលដាលជំងឺកូវីដ-១៩នៅតែបន្ត៕
