មន្ត្រីក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈកម្ពុជា ឱ្យដឹងថា ក្រសួងគ្រោងបញ្ជូនក្រុមអ្នកជំនាញចុះពិនិត្យមើលទីតាំងសាងសង់ប្រាសាទមួយកន្លែងនៅប្រទេសថៃដែលមានរចនាប័ទ្មស្រដៀងប្រាសាទអង្គរវត្តកម្ពុជាតាមលទ្ធភាពជាក់ស្តែង ក្រោយពេលជំងឺកូវីដ-១៩មានសភាពធូរស្បើយ។
ការលើកឡើងរបស់មន្ត្រីកម្ពុជានេះ ធ្វើឡើងខណៈបញ្ហាសាងសង់ប្រាសាទមួយនៅប្រទេសថៃដែលមានប្លង់ស្រដៀងនឹងប្រាសាទអង្គរវត្តនៅតែជាប្រធានបទក្តៅសម្រាប់អ្នកប្រើប្រាស់បណ្តាញសង្គមកម្ពុជា ក្នុងនោះ អ្នកប្រើប្រាស់បណ្តាញសង្គមបានរិះគន់ជាហូរហែថា ក្រសួងវប្បធម៌កម្ពុជាហាក់ស្ងប់ស្ងាត់លើករណីនេះ និងលើកជាសំណួរទៅក្រសួងវប្បធម៌ ថាតើក្រសួងបានចាត់វិធានការអ្វីបន្តដែរឬយ៉ាងណា។
ឆ្លើយតបនឹងការរិះគន់នេះ លោក ហាប់ ទូច អគ្គនាយកបច្ចេកទេសវប្បធម៌ ក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈកម្ពុជា មានប្រសាសន៍នៅថ្ងៃទី២៣ ខែសីហា ២០២១នេះថា ក្រសួងមានការយកចិត្តទុកដាក់ខ្ពស់ និងមិនបាននៅស្ងៀមចំពោះករណីនេះឡើយ។ លោកថា នៅពេលមានលទ្ធភាពចុះទៅបាន ក្រសួងនឹងរៀបចំក្រុមការងារចុះទៅពិនិត្យជាក់ស្តែងនិងតាមគ្រប់មធ្យោបាយដែលអាចធ្វើទៅបាន។
លោកបានថ្លែងថា៖ «នៅក្នុងហ្វេសប៊ុកក្រសួងវប្បធម៌ មានបងប្អូនយើងច្រើនណាស់តែងសួរតែរឿងហ្នឹង [ករណីថៃសាងសង់ប្រាសាទដែលមានប្លង់ដូចប្រាសាទអង្គរវត្ត]។ យើងធ្វើគ្រប់មធ្យោបាយ រឿងនេះ ក្រសួងមិនបានស្ងាត់ស្ងៀមទេ យើងនឹងធ្វើការរឿងហ្នឹង! តែមិនមែនចេះតែឆ្លើយតបៗ យើងមានមូលដ្ឋានរបស់យើងក្នុងការធ្វើការ។ បើសិនជាកូវីដ-១៩ហ្នឹងវាស្បើយអី យើងបញ្ជូនក្រុមជំនាញចុះទៅហើយ អត់ទុកយូរទេ! ប៉ុន្តែឥលូវកាលៈទេសៈនេះ វាអត់ទាន់ទៅរួច ប៉ុន្តែទោះយ៉ាងណា យើងក៏នៅធ្វើការជាមួយអគ្គកុងស៊ុលនៅស្រះកែវ ជាមួយទូតយើងនៅបាងកក ដើម្បីឱ្យគាត់បន្តជួយសហការរឿងហ្នឹងដែរ»។
លោក ហាប់ ទូច បន្ថែមថា៖ «យើង [ក្រសួងវប្បធម៌] ដឹង! យើងយល់ពីការព្រួយបារម្ភ [របស់ប្រជាពលរដ្ឋ] ប៉ុន្តែព័ត៌មាននៅលើបណ្តាញសង្គមខ្លះ យើងក៏តាមដានដែរ។ រឿងនេះជារឿងរបស់យើងទាំងអស់គ្នា យើងមិនបណ្តែតបណ្តោយឱ្យបាត់បង់តម្លៃជាតិរបស់ខ្លួនឡើយ»។
សិល្បករបុរាណខ្មែរមួយរូប លោក ឃួន ដារិទ្ធ លើកឡើងថា កន្លងមក ក្រសួងវប្បធម៌កម្ពុជាធ្លាប់បានបញ្ជាក់ហើយថា ប្រាសាទដែលសាងសង់នៅថៃនោះមិនមែនជាការលួចចម្លងប្លង់តាមប្រាសាទអង្គរវត្តរបស់កម្ពុជាឡើយ។ យ៉ាងណា លោកថា បើសិនជាមានករណីលួចចម្លងនោះ ទាំងអ្នកសិល្បៈវប្បធម៌និងពលរដ្ឋទូទៅសុទ្ធតែមានអារម្មណ៍ឈឺចាប់ដូចគ្នា ព្រោះប្រាសាទជាអត្តសញ្ញាណរបស់ជាតិទាំងមូល។
លោកថា៖ «ឧទាហរណ៍ បើថាមានការប៉ះពាល់ [អត្តសញ្ញាណប្រាសាទ] របស់យើង នរណាក៏មានអារម្មណ៍ឈឺចាប់ដែរ ជាប្រទេសជាតិរបស់យើង។ វាប៉ះពាល់ដល់អរិយធម៌របស់ខ្មែរយើង ដែលដូនតាខំសាងមកទុកឱ្យយើង បើមានអ្នកឈ្លានពាន យើងប្រាកដជាមានអារម្មណ៍ឈឺចាប់ហើយ មិនថាអ្នកសិល្បៈវប្បធម៌ឬប្រជាជនទូទៅ ព្រោះវាជារបស់គាត់ដែរ»។
លោក ថាច់ វិសាលសម្បត្តិ និស្សិតផ្នែកច្បាប់នៅសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទនីតិសាស្ត្រ និងវិទ្យាសាស្ត្រសេដ្ឋកិច្ច បាននិយាយថា លោកនៅតែមានការបារម្ភចំពោះបញ្ហានេះ បើទោះកន្លងមក ភាគីថៃធ្លាប់បដិសេធរឿងចម្លងប្លង់តាមប្រាសាទអង្គរវត្តរបស់ខ្មែរ និងថាប្លង់ប្រាសាទដែលកំពុងសង់នោះជាគំនូសប្លង់ដែលស្ថាបត្យករថៃបង្កើតឡើងដោយខ្លួនឯងក៏ដោយ។
លោកបានគូសបញ្ជាក់ថា៖ «ព្រោះថា បើសិនជាថៃគាត់ធ្វើរួចរាល់បានស្អាតសឹងតែដូចប្រាសាទដើមរបស់យើង ហើយគាត់ធ្វើការផ្សព្វផ្សាយបានល្អជាងយើង អ៊ីចឹងខ្លាចថាថ្ងៃក្រោយ រយៈពេលវែងទៅ អាចថា ពិភពលោកយល់ច្រលំថាប្រាសាទហ្នឹងជារបស់គាត់ [ថៃ] អ៊ីចឹង ឬក៏មានការភ័ន្តច្រឡំរវាងវប្បធម៌ខ្មែរនិងវប្បធម៌ថៃ ព្រោះប្រទេសជាប់ខាងគ្នានេះគឺវប្បធម៌ប្រហាក់ប្រហែលគ្នាសឹងតែ៧០ភាគរយទៅហើយ»។
លោកបន្ថែមថា៖ «ចំណុចមួយទៀត អាចពាក់ព័ន្ធជាមួយវិស័យទេសចរណ៍ ព្រោះបើសិនគាត់មានមួយ [ប្រាសាទ] ដែរ ហើយនៅខ្មែរមានមួយដែរ ធ្វើឱ្យជម្រើសនៃការដើរកម្សាន្តរបស់ភ្ញៀវទេសចរមានការរារែក។ បើគេផ្សព្វផ្សាយបានល្អជាង អ៊ីចឹងយើងអាចខាតបង់លើចំណូលចូលរដ្ឋខ្លះដែរ»។
បណ្ឌិត និងជាសាស្ត្រាចារ្យប្រវត្តិសាស្ត្រនៃសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ លោក វង្ស សុធារ៉ា សុំមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយជុំវិញចំណាត់ការរបស់កម្ពុជាឡើយ។
យ៉ាងណា លោកថា៖ «មានតែនាំគ្នាផុលផុសធ្វើការសិក្សារឿងហ្នឹងឱ្យបានច្បាស់ ទី១ ទិដ្ឋភាពផ្លូវច្បាប់ ដូចជា ច្បាប់ Copyright [ច្បាប់លួចចម្លង] ឬច្បាប់បេតិកភណ្ឌអីហ្នឹង យើងត្រូវយល់ឱ្យច្បាស់ទៅ យករឿងហ្នឹងមកជជែកគ្នានៅលើបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុកអ៊ីចឹងទៅ។ ជជែកវែកញែកពីបញ្ហាផ្លូវច្បាប់ហ្នឹងឱ្យបានទូលំទូលាយទៅ អាហ្នឹងវាលែងអីហើយ។ ហើយនិងប្រវត្តិសាស្ត្រ យកអាហ្នឹងមក comment [បញ្ចេញមតិ] ជជែកគ្នានៅលើបណ្តាញសង្គមទៅ។ ហើយបើសិនយើងគ្រាន់តែយកវាមក comment ជេរគ្នា អាហ្នឹងវាមិនមានប្រយោជន៍អីទេ»។
កាលពីថ្ងៃទី៧ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២១ ក្រសួងវប្បធម៌កម្ពុជាបានប្រកាសជាសាធារណៈពីការអះអាងរបស់ព្រះចៅអធិការវត្តដែលសាងសង់សំណង់ប្រាសាទនោះនៅប្រទេសថៃ ថាមិនមែនជាការលួចចម្លងប្លង់តាមប្រាសាទអង្គរវត្តឡើយ ប៉ុន្តែវាជាគំនូសប្លង់ដែលស្ថាបត្យករថៃបង្កើតឡើងដោយខ្លួនឯង។
ក្រសួងបន្តថា ប្រាសាទដែលភាគីថៃកំពុងសាងសង់នេះត្រូវបានគេឱ្យឈ្មោះថា «ប្រាសាទសីហនគរ» បានប្រារព្ធពិធីបុកគ្រឹះលើកដំបូងរបស់ខ្លួននៅថ្ងៃទី៥ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២១ ក្នុងបរិវេណវត្តភូម៉ានហ្វា ផាយ៉ាឆាងរ៉ង ភូមិបានណងបួរ៉ាយ ឃុំបានសិង្គ ស្រុកនាងរ៉ង ខេត្តបុរីរម្យ ដោយកំណត់ថា នឹងបញ្ចប់ការសាងសង់នៅរវាង៧ទៅ៨ឆ្នាំទៀត។
ប្រាសាទអង្គរវត្ត ដែលស្ថិតនៅក្នុងទឹកដីខេត្តសៀមរាប ប្រទេសកម្ពុជា បានកសាងឡើងដោយព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី២ នៅដើមសតវត្សរ៍ទី១២ ហើយត្រូវបានដាក់បញ្ចូលជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោក កាលពីថ្ងៃទី១៤ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៩២៕
