សកម្មជនបរិស្ថាន ស្នើចៅក្រមស៊ើបសួរសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញទម្លាក់ចោលបទចោទប្រកាន់ «រួមគំនិតក្បត់» ដែលតុលាការទើបចោទថ្មីបន្ថែមពីលើបទល្មើស «ញុះញង់» ដែលបានកាត់ទោសរួចកាលពីខែឧសភាកន្លងទៅ។
ចៅក្រមស៊ើបសួរសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ នៅថ្ងៃអង្គារនេះ បានកោះហៅសកម្មជនបរិស្ថានម្នាក់ទៀត កញ្ញា ភួន កែវរស្មី មកសាកសួរក្រោមបទចោទប្រកាន់ «រួមគំនិតក្បត់» ពាក់ព័ន្ធនឹងសំណុំរឿងជាមួយសកម្មជនបរិស្ថាន៤នាក់ទៀត ដែលសមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួនកាលពីខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២១ អំឡុងពេលពួកគេចុះថតការបង្ហូរទឹកស្អុយចូលទន្លេនៅម្ដុំមុខព្រះបរមរាជវាំង។
មេធាវីការពារក្ដីឱ្យសកម្មជនបរិស្ថានទាំង៣នាក់ លោក សំ សុគង់ បានប្រាប់ វីអូឌី ថា ចៅក្រមស៊ើបសួរ លោក អ៊ឹម វណ្ណៈ នៅថ្ងៃនេះ បានសាកសួរកញ្ញា ភួន កែវរស្មី បន្ទាប់ពីសាកសួរលោក ថុន រដ្ឋា កាលពីម្សិលមិញរួច។ លោកបន្តថា អង្គហេតុដែលចៅក្រមបានសួរកញ្ញា រស្មី ក្នុងសំណុំរឿងថ្មី បទ«រួមគំនិតក្បត់» ដែលតុលាការទើបចោទប្រកាន់លើកូនក្តីរបស់ខ្លួននេះ ដូចនឹងអង្គហេតុសំណុំរឿងទី១ ពាក់ព័ន្ធនឹង«ញុះញង់»ដែរ។
លោក សំ សុគង់ បន្តថា កូនក្ដីរបស់លោកបានឆ្លើយនឹងសំណួរចៅក្រមស៊ើបសួរ ពាក់ព័ន្ធនឹងសកម្មភាពដែលកញ្ញាបានធ្វើការងារនៅចលនាមាតាធម្មជាតិ។
លោកថា៖ «ក្រុមមេធាវីយល់ឃើញថា បើយើងយកគោលការណ៍ច្បាប់និងយោងទៅតាមក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ យើងមិនអាចយកមកចោទប្រកាន់អង្គហេតុមួយក្នុងបទល្មើសពីរផ្សេងគ្នាបែបនេះទេ។ នៅពេលសាកសួរ កូនក្ដីបានឆ្លើយជាមួយចៅក្រមគ្រប់សំណួរ ប៉ុន្តែចម្លើយរបស់កូនក្ដីនៅពេលជាមួយចៅក្រមនោះភាគច្រើន គឺកូនក្ដីអត់បានដឹងអង្គហេតុអីផ្សេងៗ ដោយសារខ្លួនទើបចូលធ្វើការស្ម័គ្របាន៥ខែ ដែលបានចាប់ខ្លួនហ្នឹង»។
ករណីនេះ លោក សំ សុគង់ ថាកូនក្ដីរបស់លោកបានស្នើទៅតុលាការឱ្យទម្លាក់ចោលបទចោទប្រកាន់ «រួមគំនិតក្បត់» និងដោះលែងឱ្យកូនក្ដីខ្លួនបានទៅសិក្សាវិញ ដោយសារតែកញ្ញាមិនបានចូលរួមនិងពាក់ព័ន្ធបទល្មើសថ្មីដែលតុលាការទើបចោទនោះទេ។ លើសពីនេះ លោកថា កូនក្ដីរបស់លោកក៏បានប្រាប់ទៅចៅក្រមស៊ើបសួរថា ការងាររបស់ពួកគាត់ជាការងាររបស់យុវជនតែប៉ុណ្ណោះ។
កាលពីថ្ងៃ៥ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២១ សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ បានសម្រេចផ្ដន្ទាទោសលោក ថុន រដ្ឋា ដាក់ពន្ធនាគារចំនួន២០ខែ ខណៈកញ្ញា ភួន កែវរស្មី និងកញ្ញា ឡុង គន្ធា ត្រូវបានតុលាការផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគាររយៈពេល១៨ខែ និងពិន័យជាប្រាក់៤លានរៀលដូចគ្នា ក្រោមបទចោទប្រកាន់ «ញុះញង់បង្កឱ្យមានភាពវឹកវរធ្ងន់ធ្ងរដល់សន្តិសុខសង្គម»។ គិតត្រឹមខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២១ លោក ថុន រដ្ឋា, កញ្ញា ភួន កែវរស្មី និងកញ្ញា ឡុង គន្ធា បានជាប់ពន្ធនាគារ១ឆ្នាំហើយ។
បងរបស់កញ្ញា ភួន កែវរស្មី គឺលោក ភួន ពុទ្ធារិទ្ធិ ចាត់ទុកការចាប់ខ្លួននិងចោទប្រកាន់ប្អូនស្រីរបស់លោក រួមនឹងសកម្មជនបរិស្ថានផ្សេងទៀត ថាជារឿងអយុត្តិធម៌ ហើយគ្រួសាររបស់ពួកគាត់ក៏មិនអាចទទួលយកបានដែរ។ លោកបន្តថា ការងារដែលប្អូនរបស់គាត់បានធ្វើនោះ មិនបានបង្កផលប៉ះពាល់ដល់សង្គមជាតិឡើយ ផ្ទុយទៅវិញ វាបានជួយការពារធនធានធម្មជាតិប៉ុណ្ណោះ។
លោកថា៖ «ខ្ញុំគិតថា អត់ចំណេញទេ! ប៉ុន្តែពួកគាត់នៅតែធ្វើ មិនចំណេញដល់ពួកគាត់ទេ! ធ្វើឱ្យជះឥទ្ធិពលកេរ្តិ៍ឈ្មោះអាក្រក់ដល់ប្រទេស ធ្វើឱ្យស្ថាប័នអន្តរជាតិនីមួយៗគេ គេមើលឃើញថា រដ្ឋាភិបាលគាត់រំលោភសិទ្ធិមនុស្ស ចាប់សកម្មជនដែលធ្វើការងារដើម្បីប្រទេស ជារឿងមិនត្រឹមត្រូវទៅវិញ អត់មានចំណេញទេ។ តែបើខ្ញុំមើលតាមទស្សនៈរបស់ខ្ញុំ គឺចំណេញដល់អ្នកធំៗ ឧកញ៉ា អ្នករកស៊ីដែលនៅពីក្រោយការកាប់បំផ្លាញធនធានធម្មជាតិ។ អ៊ីចឹងនៅពេលដែលគេចាប់លើសកម្មជន មិនផ្ដល់ផលប្រយោជន៍ដល់ប្រទេសទេ តែផ្ដល់ប្រយោជន៍ដល់អ្នកមានអំណាចទៅវិញ»។
នាយករងទទួលបន្ទុកផ្នែកឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការលីកាដូ លោក អំ សំអាត មានប្រសាសន៍ថា បទល្មើសថ្មីដែលតុលាការចោទប្រកាន់បន្ថែមលើសកម្មជនបរិស្ថានថ្មីនេះ ជាបន្ទុកមួយទៀត បើទោះបីជាការងារដែលពួកគេធ្វើកន្លងមក ដើម្បីផលប្រយោជន៍សង្គមក៏ដោយ។ ករណីនេះ លោកស្នើដល់តុលាការគួរតែធ្វើការលើកទឹកចិត្តដល់ពួកគេ ជាជាងចាប់ឃុំខ្លួននិងចោទប្រកាន់ពួកគេបែបនេះ។
លោកថា៖ «ខ្ញុំយល់ថា វាគ្រាន់តែជាការដាក់បន្ទុកបន្ថែមកាន់តែធ្ងន់សម្រាប់សកម្មជនបរិស្ថាន។ មែនទែនទៅ សូម្បីតែបទចោទប្រកាន់ បទញុះញង់ឱ្យមានភាពវឹកវរធ្ងន់ធ្ងរដល់សន្តិសុខសង្គមហ្នឹង ក៏គ្មានហេតុផលណាមួយចោទប្រកាន់ទៅលើសកម្មជនការពារបរិស្ថាននោះដែរ ដោយសារតែសកម្មភាពរបស់ពួកគាត់កន្លងមក ទាក់ទងនឹងការលុបបឹង ការបង្ហូរលូទឹកស្អុយ ឬសំរាម ជាដើម សកម្មភាពទាំងអស់ហ្នឹងគួរតែត្រូវបានលើកទឹកចិត្ត ជាជាងដែលត្រូវបានចោទប្រកាន់និងធ្វើការឃុំខ្លួន ដែលធ្វើឱ្យមានការរិះគន់លើសេរីភាពការបញ្ចេញមតិ សេរីភាព សេរីភាពជាមូលដ្ឋានរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។ ហើយយើងមើលនៅក្នុងពិភពលោក គេការពារ[បរិស្ថាន] តែងតែទទួលបាលការលើកទឹកចិត្ត»។
យ៉ាងណាក៏ដោយ ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលជាតិនិងអន្តរជាតិបានបង្ហាញការព្រួយបារម្ភដែលតុលាការផ្ដន្ទាទោសសកម្មជនបរិស្ថានទាំង៦នាក់ដែលបានធ្វើសកម្មភាពនិងហ៊ានការពារផលប្រយោជន៍សង្គមជាតិ។ ក្រៅពីបារម្ភ កាលពីថ្ងៃទី៦ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២១ ក្រុមសង្គមស៊ីវិលក៏នាំគ្នាបន្តធ្វើយុទ្ធនាការ ដោយបង្ហោះសារទាមទារដោះលែងសកម្មជននិងអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សឱ្យមានសេរីភាពវិញផងដែរ៕
