លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បញ្ជាឱ្យមន្ត្រីបញ្ឈប់ការវាយកម្ទេចសំណង់វប្បធម៌ប្រវត្តិសាស្ត្រ សំណង់បុរាណ និងសំណង់អគារបេតិកភណ្ឌ នៅតាមបណ្ដារាជធានី-ខេត្ត ដើម្បីការពារនិងថែរក្សាឱ្យបានគង់វង្សទុកឱ្យអ្នកជំនាន់ក្រោយបានដឹង។
ក្នុងសារាចរស្ដីពីការទប់ស្កាត់ការវាយកម្ទេចនិងបំផ្លាញសំណង់បេតិកភណ្ឌ ចុះថ្ងៃទី១២ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២១ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ឱ្យដឹងថា ការបាត់បង់និងការវាយបំផ្លិចបំផ្លាញ ដោយសារតែទំនើបកម្ម បានធ្វើឱ្យខូចខាតចំពោះសំណង់អគារបេតិកភណ្ឌនៅតាមបណ្ដារាជធានី-ខេត្ត ក្នុងនោះមានសំណង់អគារបេតិកភណ្ឌមួយចំនួនបានរងហានិភ័យ និងស្ថិតក្រោមការគំរាមកំហែងខ្ពស់ដោយការអភិវឌ្ឍ ដែលទាមទារឱ្យមានការថ្លឹងថ្លែងរវាងការអភិវឌ្ឍនិងការអភិរក្សឱ្យមានតុល្យភាព។
ករណីនេះ ដើម្បីឱ្យការងារអភិរក្សតំបន់ទីក្រុងដែលមានសំណង់អគារសាសនាផ្សេងៗ ស្របតាមច្បាប់ស្ដីពីកិច្ចការពារបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌នៅឆ្នាំ១៩៩៦ រាជរដ្ឋាភិបាលបានណែនាំទៅក្រសួងនិងស្ថាប័នដែលគ្រប់គ្រងទាំងអស់ មិនត្រូវកែប្រែ ប្ដូរររូបរាង ឬធ្វើឱ្យខូចខាតសោភ័ណភាពចំពោះសំណង់នៃបេតិកភណ្ឌទីក្រុងឡើយ។
ក្រៅពីហាមឃាត់មិនឱ្យកែប្រែហើយ រដ្ឋាភិបាលក៏បានណែនាំឱ្យទប់ស្កាត់ការវាយកម្ទេចនិងបំផ្លិចបំផ្លាញសំណង់វប្បធម៌ ប្រវត្តិសាស្រ្ត សំណង់បុរាណ និងសំណង់អគារបេតិកភណ្ឌផងដែរ។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បញ្ជាក់ថា ការទប់ស្កាត់នេះដើម្បីការពារឱ្យនៅគង់វង្ស ខណៈការបំផ្លិចបំផ្លាញអគារបេតិកភណ្ឌក្នុងតំបន់ការពារនិងក្រៅតំបន់ការពារ ដោយផ្ដោតលើយុទ្ធសាស្រ្ត គោលនយោបាយ និងផែនទីចង្អុលបង្ហាញ ក៏ត្រូវបញ្ឈប់ជាបន្ទាន់ ដើម្បីជំរុញការអភិរក្សនិងការអភិវឌ្ឍទីក្រុងបេតិកភណ្ឌប្រកបដោយនិរន្តរភាព។
ចំណែកសំណង់អាគារបេតិកភណ្ឌដែលនឹងត្រូវជួសជុល កែប្រែរូបរាង ឬវាយកម្ទេចចោលនោះ ត្រូវស្នើសុំការពិនិត្យនិងសម្រេចពីក្រសួងវប្បធម៌និងវិចិត្រសិល្បៈ និងអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធជាមុនសិន។
វីអូឌី មិនអាចសុំការបញ្ជាក់បន្ថែមពីអ្នកនាំពាក្យក្រសួងវប្បធម៌និងវិចិត្រសិល្បៈ លោក ឡុង ប៉ុណ្ណាស៊ីរីវត្ថ បានទេ នៅថ្ងៃនេះ។
និស្សិតដែលកំពុងសិក្សាផ្នែកប្រវត្តិវិទ្យានៃសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ លោក ធូ រិទ្ធិ ចាត់ទុកការរក្សាទុកសំណង់ប្រវត្តិសាស្រ្តថាជារឿងល្អមួយ ប៉ុន្តែយ៉ាងណា លោកក៏បង្ហាញការសោកស្ដាយដែរ ត្បិតសំណង់ប្រវត្តិសាស្រ្ត ពិសេសវត្តអារាមចាស់ៗជាច្រើនត្រូវវាយកម្ទេចចោលនាពេលកន្លងមក។
លោកបន្តថា ការក្សាទុកអគារបេតិកភណ្ឌនេះជាការជួយលើកកម្ពស់ជីវភាពប្រជាពលរដ្ឋ តាមរយៈវិស័យទេសចរណ៍ ការរីកចម្រើននូវវប្បធម៌ អរិយធម៌ខ្មែរ និងមានមោទកភាពដែលអាចរក្សាកេរដំណែលរបស់ដូនតាថែមទៀត។
លោកថា៖ «ទី១ ការរក្សាទុកនេះ សុទ្ធសឹងតែជាប្រាក់ចំណូល។ ទី២ វាបង្ហាញពីអរិយធម៌និងវប្បធម៌របស់យើងដែលមានតាំងពីអតីតកាលមក ដែលជាអត្តសញ្ញាណមួយដែលធ្វើឱ្យពិភពលោកបានស្គាល់យើង»។
សាស្ត្រាចារ្យប្រវត្តិសាស្ត្រ លោកបណ្ឌិត វង់ សុធារ៉ា មានប្រសាសន៍ថា មូលហេតុដែលនាំឱ្យមានការកម្ទេចអគារបេតិកភណ្ឌកន្លងមក បណ្ដាលមកពីការផ្សព្វផ្សាយមិនទាន់បានទូលំទំលាយអំពីគុណតម្លៃនៃសំណង់អគារប្រវត្តិសាស្ត្រទាំងនោះ ខណៈកម្ពុជានៅមិនទាន់មានអ្នកវាយតម្លៃពីសំណង់បេតិកភណ្ឌនៅឡើយទេ។
លើសពីនេះ លោកថា អ្នកកសាងបច្ចុប្បន្នភាគច្រើនឱ្យតម្លៃភាពជឿនលឿន ភាពប្រណិត ជាជាងសំណង់ប្រវត្តិសាស្រ្ត។
តែយ៉ាងណា លោកគាំទ្រចំពោះការរក្សាទុកនូវសំណង់ប្រវត្តិស្រាស្រ្ត ដោយថា ការការពារសំណង់បេតិកភណ្ឌដែលមានតម្លៃចាប់ពីកន្លះសតវត្សរ៍ឡើងទៅ ជំរុញឱ្យមានការអភិវឌ្ឍវិស័យទេសចរណ៍ ដែលមានភាពចម្រុះនាថ្ងៃអនាគត។
លោកថា៖ «មនុស្សមិនចេះតែជុំគ្នា ត្រូវទៅលេងនៅមាត់សមុទ្រ ឬទៅមើលប្រាសាទអង្គរវត្តនោះទេ គេអាចចង់ឃើញ ចង់ដឹង ចង់ឮ ចង់រៀនស្ថាបត្យកម្មដែលទើបតែកន្លងហួសចាប់ពីកន្លះសតវត្សរ៍អីជាដើមហ្នឹង»៕
