នៅអំឡុងពេលដែលមេដឹកនាំនៃប្រទេសមហាអំណាចកំពុងចូលរួមក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន ដែលកម្ពុជាធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះនេះ គណបក្សភ្លើងទៀន ដែលជាបក្សនៅក្រៅរដ្ឋាភិបាល ស្នើឱ្យបណ្ដាមេដឹកនាំទាំងនោះ ជាពិសេសសហរដ្ឋអាមេរិក ធ្វើកិច្ចអន្តរាគមន៍ដោយជំរុញរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាឱ្យគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងសិទ្ធិនយោបាយរបស់បក្សប្រឆាំង។
នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ គណបក្សភ្លើងទៀន បានចេញសេចក្តីអំពាវនាវមួយ នៅមុនដំណើរបំពេញទស្សនកិច្ចមកដល់កម្ពុជារបស់ប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក ដោយគណបក្សក្រៅរដ្ឋាភិបាលនេះស្វាគមន៍ការបង្ហាញវត្តមានរបស់លោក ចូ បៃឌិន (Jo Biden) សម្រាប់កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានបូក ដែលកម្ពុជាធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះនៅឆ្នាំ២០២២នេះ។
គណបក្សភ្លើងទៀន ក៏បានលើកឡើងនៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់ខ្លួន នៅថ្ងៃទី១០ ខែវិច្ឆិកានេះ ថាក្នុងនាមជាបក្សនយោបាយ គឺស្នើសុំការអន្តរាគមន៍ពីសហរដ្ឋអាមេរិក ក្នុងការជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលដែលដឹកនាំដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បញ្ឈប់សកម្មភាពធ្វើទុក្ខបុកម្នេញខាងនយោបាយ សម្លុតគំរាមកំហែង និងការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធតុលាការដើម្បីបង្រ្កាបសំឡេងប្រឆាំង។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ គណបក្សនេះក៏ស្នើឱ្យទម្លាក់ចោលរាល់ការចោទប្រកាន់ក្រោមហេតុផលនយោបាយប្រឆាំងសកម្មជន និងយុវជនស្រឡាញ់បរិស្ថាន ដែលត្រូវបានឃុំខ្លួនទាំងអយុត្តិធម៌នៅក្នុងពន្ធនាគារ។
ប្រភពដដែលបន្ថែមថា ក្រៅពីនេះ ត្រូវបង្កើតឱ្យមានលំហនយោបាយឡើងវិញ ដើម្បីធានាចំពោះប្រក្រតីភាពនៃដំណើរប្រជាធិបតេយ្យ សិទ្ធិក្នុងការបញ្ចេញមតិ និងការគោរពសិទ្ធិមនុស្សជាមូលដ្ឋាន ហើយដោះលែងអ្នកទោសនយោបាយដោយគ្មានលក្ខខណ្ឌ។ មួយវិញទៀត ត្រូវធានាឱ្យបានពីឯករាជ្យភាពរបស់ស្ថាប័នជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) ដូចគោលការណ៍សេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ ដើម្បីឱ្យការបោះឆ្នោតដែលនឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅថ្ងៃទី២៣ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣ ខាងមុខនេះ អាចជឿទុកចិត្តបាន ដែលស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសស្តីពីកម្ពុជា។
ឆ្លើយតបនឹងការចោទប្រកាន់នេះ មន្រ្តីនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក សុខ ឥសាន ហៅការរិះគន់នេះថា ជាការមើលសភាពការណ៍នយោបាយមិនបានស៊ីជម្រៅ ហើយថែមទាំងមិនបានឆ្លុះបញ្ចាំងពីភាពរីកចម្រើនខាងប្រជាធិបតេយ្យដែលកម្ពុជាកំពុងតែមានដូចក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។
បើតាមលោក សុខ ឥសាន អ្វីដែលមេដឹកនាំសំខាន់ៗនៅលើពិភពលោកបង្ហាញវត្តមាននៅកម្ពុជា អំឡុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន ដែលកម្ពុជាធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះនេះ មានន័យថា ដោយសារកម្ពុជាពោរពេញដោយប្រជាធិបតេយ្យ ការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងធានាបានពីសុខសុវត្ថិភាពសម្រាប់ដំណើរការនៃកិច្ចប្រជុំទាំងមូលនេះ។
លោកបន្តថា៖ «ការដែលចង់ឱ្យមហាអំណាចស្ដារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ខ្ញុំយល់ថា សភាពការណ៍នេះ វាមិនដូចអ្នកថាទេ។ ប្រសិនណាបើលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាធ្លាក់ចុះ ហើយនឹងមានការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរដូចដែលគេនិយាយលាបពណ៌នោះ ខ្ញុំយល់ថា បណ្តាប្រទេសមហាអំណាច គេនឹងមិនមកចូលរួមនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន ហើយនឹងភាគីពាក់ព័ន្ធនៅពេលនេះទេ»។
ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃទី៤ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២២ បានចេញសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ខ្លួន ដោយបញ្ជាក់ថា ក្នុងរយៈពេល៤ថ្ងៃនៃកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន និងកិច្ចប្រជុំកំពូលពាក់ព័ន្ធ ដែលកម្ពុជាធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះប្ដូរវេននេះ កម្ពុជាកំពុងតែត្រៀមខ្លួនទទួលប្រមុខរដ្ឋាភិបាលដែលនឹងត្រូវចូលរួម នៅរាជធានីភ្នំពេញ ចាប់ពីថ្ងៃទី១០ រហូតដល់ថ្ងៃទី១៣ ខែវិច្ឆិកា។
ដោយឡែក សម្រាប់កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន លើកទី១០ រវាងអាស៊ាន និងសហរដ្ឋអាមេរិកនេះ មន្រ្តីរដ្ឋាភិបាលនៅមិនទាន់បញ្ជាក់បាននៅឡើយទេ ថាតើលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន អាចនឹងមានជំនួបទ្វេភាគីជាមួយនិងលោក ចូ បៃឌិន ដែរឬយ៉ាងណា។
បើទោះបែបណា គណបក្សភ្លើងទៀនបានលើកឡើងនៅក្នុងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ខ្លួនកាលពីថ្ងៃទី៩ ខែវិច្ឆិកា ថាដោយសារកម្ពុជាមានទំនាក់ទំនងស្អិតល្មួតជាមួយចិនកុម្មុយនីស្ត បានបង្ខំឱ្យរដ្ឋអធិបតេយ្យមួយនេះត្រូវប្រឈមមុខនឹងការបាត់បង់អព្យាក្រឹត្យភាព ដែលធានាដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស នឹងនាំឱ្យប្រទេសលោកសេរីបង្ហាញក្តីបារម្ភពីចំពោះវត្តមានយោធាចិននៅសមុទ្ររាម ដែលជាការគំរាមកំហែងទៅដល់សន្តិសុខក្នុងតំបន់និងពិភពលោក។
សម្រាប់លោក វណ្ណ ប៊ុនណា អ្នកជំនាញផ្នែកវិទ្យាសាស្រ្តនយោបាយ ក៏ឯកភាពដែរថា ចំពោះស្ថានភាពនយោបាយនៅកម្ពុជា ពិតជាជួបបញ្ហាដូចការមើលឃើញរបស់គណបក្សនៅក្រៅរដ្ឋាភិបាលមែន។ មួយវិញទៀត លោកថា ប្រសិនបើជំនួបពិតជាកើតឡើងរវាងលោក ចូ បៃឌិន ជាមួយនឹងអាស៊ានមែន ទំនងនឹងមិនផ្តល់ផលចំណេញណាមួយសម្រាប់ផលប្រយោជន៍កម្ពុជាប៉ុន្មានទេ ជាពិសេសរឿងបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស និងលំហសេរីភាពខាងនយោបាយនេះ។
លោកបន្តថា តាមពិតទៅ រដ្ឋាភិបាលធ្លាប់រងទណ្ឌកម្មខ្លះៗមកហើយពីសហគមន៍អន្តរជាតិ ប៉ុន្តែវិធានការទាំងនោះនៅតែមិនទាន់អាចចាប់បង្ខំឱ្យកម្ពុជាអនុវត្តតាមដូចអ្វីដែលប្រទេសលោកសេរីចង់បានដែរ។
លោកបន្តថា៖ «ដោយសារនៅពេលនេះ គឺភូមិសាស្រ្តនយោបាយត្រូវបានផ្តោតខ្លាំងពីសំណាក់ប្រទេសទាំងនោះ។ មួយទៀត ប្រសិនបើមានការលើកឡើងអំពីសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យក៏ពិតមែន ខ្ញុំក៏នៅមានសង្ឃឹមតិចណាស់ថារដ្ឋាភិបាលនឹងយកមកពិចារណា។ កន្លងទៅនេះ ធ្លាប់មានទណ្ឌកម្ម ក៏ដូចជាមានការសំណូមពរ និងដាក់សម្ពាធយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមិនអើពើអំពីសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យហ្នឹងដែរ»។
បើទោះបែបណា លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន ធ្លាប់បានបញ្ជាក់ជំហរជាញឹកញាប់នៅក្នុងវេទិកាសាធារណៈហើយថា កម្ពុជានឹងមិនរណបបរទេសព្រោះតែលក្ខខណ្ឌផ្សេងៗណាមួយនោះឡើយ។ គោលនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាលនេះហើយ ដែលសហគមន៍ជាតិនិងអន្តរជាតិរិះគន់ថា កម្ពុជាកំពុងតែធ្វើឱ្យប្រជាធិបតេយ្យធ្លាក់ចុះនិងដើរថយក្រោយ។
ដោយឡែក នៅក្នុងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់គណបក្សភ្លើងទៀន សង្កេតឃើញថា បញ្ហាធ្លាក់ចុះនៃដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យ និងការមិនគោរពសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរ មិនមែនមានតែកម្ពុជាទេ បណ្ដារដ្ឋដទៃទៀតនៅក្នុងតំបន់អាស៊ាន ដូចជា មីយ៉ាន់ម៉ា និងថៃ ជាដើម រួមទាំងបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូងផង បានក្លាយជាបន្ទុកដ៏ធំសម្រាប់ប្រទេសក្នុងតំបន់ និងពិភពលោក ត្រូវដោះស្រាយ និងអន្តរាគមន៍។
លើសពីនេះ គណបក្សភ្លើងទៀន មើលឃើញថា សម្រាប់បរិបទនយោបាយនៅកម្ពុជាហាក់ប្លែកពីបណ្តារដ្ឋទាំងនោះនៅត្រង់ថា សិទ្ធិធ្វើនយោបាយត្រូវបានដកហូត ដោយមិនអនុវត្តតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងធម្មនុញ្ញអន្តរជាតិដទៃទៀត ដូចមានបញ្ញត្តិនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងនយោបាយរួម ដែលអ្នកនយោបាយនៅក្រៅរដ្ឋាភិបាល ក្លាយជាគោលដៅនៃការបង្រ្កាប៕
