ការរំលោភផ្លូវភេទក្នុងទំនាក់ទំនងអាពាហ៍ពិពាហ៍ គឺជាហិង្សាផ្លូវភេទទៅលើស្ត្រីដែលជាភរិយាដោយមិនមានការព្រមព្រៀងពីនាង ហើយបញ្ហានេះ កំពុងកើតឡើងនៅក្នុងតំបន់ ដោយសារគំនាបវប្បធម៌ និងភាពពុំច្បាស់លាស់នៃនិយមន័យផ្លូវច្បាប់។
ប៉ុន្តែមានតែប្រទេសមួយចំនួនប៉ុណ្ណោះក្នុងចំណោមប្រទេសសមាជិកអាស៊ានទាំង១០ បានកំណត់ការរំលោភបំពាននេះក្នុងច្បាប់ព្រហ្មទណ្ឌរបស់ខ្លួន។
មួយភាគបីនៃស្ត្រីជាដៃគូនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ដែលមានអាយុចន្លោះពី ១៥ឆ្នាំ ទៅ ៤៩ឆ្នាំ នឹងជួបប្រទះអំពើហិង្សាផ្លូវកាយ និង/ឬផ្លូវភេទ ពីដៃគូបច្ចុប្បន្ន ឬអតីតដៃគូ យ៉ាងហោចណាស់ម្តងក្នុងជីវិតរបស់ពួកគេ។ នេះបើយោងតាមទិន្នន័យពីអង្គការសុខភាពពិភពលោក ឆ្នាំ២០២១។
ការរំលោភផ្លូវភេទក្នុងទំនាក់ទំនងអាពាហ៍ពិពាហ៍នេះ ត្រូវបានគេមើលរំលងក្នុងប្រទេសមួយចំនួននៃសមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ (អាស៊ាន) ពីព្រោះតាមប្រពៃណី ទង្វើនេះមិនត្រូវបានចាត់ទុកថាជាបទឧក្រិដ្ឋនោះទេ ហើយបទដ្ឋានសង្គមនៅទូទាំងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ មិនបានចាត់ទុកការរំលោភផ្លូវភេទក្នុងទំនាក់ទំនងនៃភាពជាប្តីប្រពន្ធថាជាបទល្មើស ឬជាការរំលោភសិទ្ធិស្ត្រីនោះទេ។ ប្រទេសចំនួន៥ ក្នុងចំណោម១០ប្រទេសរបស់អាស៊ាន រួមទាំងប្រទេសកម្ពុជាផងដែរ ការរំលោភផ្លូវភេទក្នុងទំនាក់ទំនងប្ដីប្រពន្ធ នៅតែស្ថិតក្រោមភាពមិនច្បាស់លាស់ផ្នែកច្បាប់ និងក្នុងបទដ្ឋានគតិយុត្ត។
ជាការពិតណាស់ ដើម្បីការពារសិទ្ធិស្ត្រីដែលភាគច្រើនជាជនរងគ្រោះ ការរំលោភបំពាននេះមិនគួរត្រូវបានអត់ឱនឡើយ។ ទង្វើនេះគួរត្រូវចាត់ទុកថា ជាបទឧក្រិដ្ឋដែលត្រូវប្រឈមនឹងការផ្តន្ទាទោសព្រហ្មទណ្ឌ។ អាស៊ានដែលជាសមាគមថ្នាក់តំបន់ គួរយកបញ្ហានេះធ្វើជាប្រធានបទអាទិភាពសម្រាប់ទាំងកិច្ចសន្ទនា និងសកម្មភាពជាក់ស្តែងរួមគ្នា។
ច្បាប់ ការយល់ឃើញ និងជំនឿលើការរំលោភផ្លូវភេទក្នុងទំនាក់ទំនងអាពាហ៍ពិពាហ៍
នៅពេលនិយាយដល់ច្បាប់ដែលទាក់ទងនឹងការរំលោភផ្លូវភេទក្នុងទំនាក់ទំនងអាពាហ៍ពិពាហ៍ មានការយល់ឃើញ និងចែងខុសៗគ្នានៅទូទាំងអាស៊ាន។
ប្រទេសមួយចំនួនដែលនាំមុខ ដូចជា ឡាវ ហ្វីលីពីន វៀតណាម និងថៃ បានចែងយ៉ាងច្បាស់ថា ការរំលោភផ្លូវភេទក្នុងទំនាក់ទំនងគូស្នេហ៍ស្របច្បាប់នេះ ជាបទឧក្រិដ្ឋនៅក្នុងក្រមច្បាប់របស់ពួកគេ។
កាលពីខែមេសា ឆ្នាំ២០២២ បន្ទាប់ពីចំណាយពេល១០ឆ្នាំក្នុងការពិភាក្សា ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី បានសម្រេចដាក់ការរំលោភផ្លូវភេទក្នុងទំនាក់ទំនងអាពាហ៍ពិពាហ៍ ថាជាការប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋក្នុងច្បាប់ស្ដីពីអំពើហិង្សាផ្លូវភេទ។
ក្នុងពេលជាមួយគ្នានេះ ក្រមច្បាប់នៃប្រទេសមួយចំនួនទៀត ដូចជា ម៉ាឡេស៊ី ប្រ៊ុយណេ និងមីយ៉ាន់ម៉ា បានបដិសេធយ៉ាងដាច់អហង្ការចំពោះការកំណត់ជាបទឧក្រិដ្ឋ និងដាក់ទោសទង្វើនៃការរួមភេទដោយពុំមានការព្រមព្រៀងគ្នារវាងប្តីនិងប្រពន្ធនេះ ពីព្រោះប្រទេសសមាជិកអាស៊ានទាំងនេះមិនចាត់ទុកទង្វើនេះថាជាការរំលោភផ្លូវភេទទេ។
នៅប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ការរំលោភផ្លូវភេទក្នុងទំនាក់ទំនងប្តីប្រពន្ធ អាចកើតមានឡើងតែក្នុងករណីដែលប្រពន្ធមានអាយុក្រោម១៣ឆ្នាំប៉ុណ្ណោះ ហើយប្រទេសប្រ៊ុយណេ បានចែងដូចគ្នានេះសម្រាប់តែករណីប្រពន្ធអាយុក្រោម១៤ឆ្នាំ។
ក្នុងឆ្នាំ២០១៣ នៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ី ការិយាល័យនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានសម្រេចចិត្តមិនទទួលស្គាល់ការរំលោភផ្លូវភេទក្នុងចំណងអាពាហ៍ពិពាហ៍ ដោយពន្យល់ថា គំនិតនេះផ្ទុយនឹងច្បាប់ Syariah (ច្បាប់សាសនានៃប្រពៃណីអ៊ីស្លាម) និងជំនឿសាសនារបស់ពួកគេ។ កាលពីឆ្នាំ២០១៨ ទេសរដ្ឋមន្ត្រីម៉ាឡេស៊ី លោក Mohamed Hanipa Maidin បានប្រាប់សភាថា រដ្ឋាភិបាលមិនមានគម្រោងដាក់ការរួមភេទដោយពុំមានការព្រមព្រៀងគ្នា រវាងប្តីប្រពន្ធជាបទឧក្រិដ្ឋនោះទេ ដោយហេតុថា ទង្វើនេះមានការពិបាកក្នុងការបញ្ជាក់នៅក្នុងតុលាការ។
នៅក្នុងប្រទេសអាស៊ានផ្សេងទៀត ការរំលោភផ្លូវភេទក្នុងទំនាក់ទំនងអាពាហ៍ពិពាហ៍ មិនបានចែងច្បាស់លាល់ក្នុងច្បាប់ទេ។
នៅប្រទេសសិង្ហបុរី អភ័យឯកសិទ្ធិ (immunity) ក្នុងការរំលោភបំពានក្នុងទំនាក់ទំនងអាពាហ៍ពិពាហ៍ ត្រូវបានដកចេញក្នុងរយៈពេល២ឆ្នាំចុងក្រោយនេះប៉ុណ្ណោះ ហើយនាពេលបច្ចុប្បន្ន ច្បាប់ក្នុងប្រទេសនេះនៅតែមិនបង្ហាញឱ្យច្បាស់ថា ការរំលោភផ្លូវភេទក្នុងទំនាក់ទំនងអាពាហ៍ពិពាហ៍ជាអំពើខុសច្បាប់ ដែលនេះជាកត្តាធ្វើឱ្យជនរងគ្រោះនៅស្ងៀម មិនធ្វើការប្ដឹង និងមិនទទួលបានយុត្តិធម៌។ នាពេលអនាគត ខណៈពេលដែលប្រទេសសិង្ហបុរី អាចជំរុញការដាក់ទណ្ឌកម្មលើការរំលោភនេះ អ្នកជំនាញនិយាយថា ឧបសគ្គពិតប្រាកដកំពុងត្រូវបានពិភាក្សា។
លោក Pratap Kishan នាយកក្រុមហ៊ុនផ្ដល់សេវាកម្មផ្លូវច្បាប់ Kishan Law Chambers LLC នៅប្រទេសសិង្ហបុរី ចោទជាសំណួរថា បើមានការដាក់ទោសជនដែលប្រព្រឹត្តទង្វើរំលោភបំពាននេះ តើប្តីឬប្រពន្ធដែលជាជនរងគ្រោះនៃការបំពាន នឹងចេញមុខមកធ្វើការចោទប្រកាន់ដែរឬទេ?
ដូចគ្នានេះដែរ នៅប្រទេសកម្ពុជា ក្រមច្បាប់មិនបានចែងជាក់លាក់អំពីការរំលោភផ្លូវភេទក្នុងទំនាក់ទំនងអាពាហ៍ពិពាហ៍ទេ។ ក្នុងច្បាប់របស់កម្ពុជា ស្តីពី ការទប់ស្កាត់អំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារ និងការការពារជនរងគ្រោះ មានការប្រើពាក្យពេចន៍មិនច្បាស់លាស់ ទាក់ទងនឹងគោលគំនិតនៃការរំលោភបំពាន ដូចជា និយមន័យនៃអំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារ និងការរំលោភផ្លូវភេទក្នុងទំនាក់ទំនងប្តីប្រពន្ធ ជាដើម។
នៅក្នុងមាត្រា៣ និង៧ នៃច្បាប់នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ស្តីពី ការទប់ស្កាត់អំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារ និងការការពារជនរងគ្រោះ ទទួលស្គាល់ការរំលោភផ្លូវភេទក្នុងទំនាក់ទំនងអាពាហ៍ពិពាហ៍ថាជាអំពើដែលប្រព្រឹត្តតាមរយៈ “ការឈ្លានពានផ្លូវភេទ” ដោយប្រើអំពើហិង្សា។ ច្បាប់នេះបញ្ជាក់ថា “ការរួមភេទដោយហិង្សា” ជាធាតុផ្សំនៃ “ការបំពានផ្លូវភេទ” ប៉ុន្តែមិនមាននិយមន័យច្បាស់លាស់ពី “ការរួមភេទដោយហិង្សា” នោះទេ។ ច្បាប់នេះក៏មិនមានចែងពី “បញ្ហាទាក់ទងនឹងការយល់ព្រម (consent)” ដែលជាចំណុចសំខាន់នៃការរំលោភផ្លូវភេទក្នុងទំនាក់ទំនងអាពាហ៍ពិពាហ៍នោះដែរ។
ដោយសារតែនិយមន័យមិនច្បាស់លាស់ទាំងនេះហើយ ដែលបណ្ដាលឱ្យជនល្មើសភាគច្រើនមិនត្រូវបានផ្តន្ទាទោស ឬត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីបទល្មើសផ្សេងទៅវិញ ជាក់ស្តែងដូចជា បទល្មើសនៃអំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារជាដើម ព្រោះតាមទំនៀមទម្លាប់ អំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារមានលក្ខណៈដែលអាចទទួលយកបានថាជាបទឧក្រិដ្ឋដែលប្រព្រឹត្តដោយប្តីទៅលើប្រពន្ធ។
Inala Fathimath ទីប្រឹក្សារបស់អង្គការសហប្រជាជាតិសម្រាប់ស្ត្រី (UN Women) យល់ស្របនឹងបញ្ហានេះ និងលើកឡើងថា៖ «ភាគច្រើនប្រសិនបើករណីអំពើហិង្សាផ្លូវភេទកើតឡើងនៅក្នុងផ្ទះ នោះវានឹងក្លាយជាករណីអំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារ»។
នៅទូទាំងតំបន់ បើទោះបីជានៅក្នុងបណ្ដាប្រទេសដែលការរំលោភផ្លូវភេទក្នុងចំណងអាពាហ៍ពិពាហ៍នេះ ត្រូវបានចែងយ៉ាងច្បាស់ថាជាបទឧក្រិដ្ឋនៅក្នុងក្រមច្បាប់ក៏ដោយ ក៏បទដ្ឋានសង្គមនៅតែចាត់ទុកការរំលោភផ្លូវភេទរវាងប្តីប្រពន្ធថាមិនអាចទៅរួច ដែលនេះបានក្លាយជាឧបសគ្គដ៏ធំចំពោះការអនុវត្តច្បាប់។
មេធាវី Rena Herdiyani អនុប្រធានអង្គការ Kalyanamitra ដែលជាអង្គការសិទ្ធិស្ត្រីនៃប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី បានលើកឡើងពីការយល់ឃើញរបស់សង្គមថា៖ «អ្នកអនុវត្តច្បាប់ និងសង្គម គិតថាវាជាតួនាទីរបស់ស្ត្រីក្នុងការបំពេញតម្រូវការផ្លូវភេទរបស់ស្វាមី»។
ការសិក្សាថ្មីមួយ ស្តីពី បទពិសោធផ្លូវភេទក្នុងចំណងអាពាហ៍ពិពាហ៍ នៅក្នុងស្រុកមួយនៃខេត្តកំពង់ស្ពឺ ប្រទេសកម្ពុជា បានសម្ភាសស្ត្រីដែលរៀបការហើយចំនួន១១នាក់។ ស្រ្តីទាំងនោះបានរាយការណ៍ថា បានជួបប្រទះនូវការរួមភេទដែលមិនចង់បាន (unwanted sex) នៅក្នុងទំនាក់ទំនងអាពាហ៍ពិពាហ៍របស់ពួកគេ។ បទពិសោធទាំងនោះ រួមមាន ការរួមភេទដោយបង្ខំ ការរួមភេទដោយមានសម្ពាធដើម្បីបំពេញចំណង់របស់ស្វាមី និងការរួមភេទដើម្បីបំពេញកាតព្វកិច្ចជាភរិយា (ឆន្ទៈក្នុងការយល់ព្រមចំពោះការរួមភេទដែលមិនចង់បាន ទោះបីជាខ្វះចំណង់ផ្លូវភេទក៏ដោយ ដោយសារបទដ្ឋានសង្គម និងវប្បធម៌ យល់ថា ប្រពន្ធត្រូវបម្រើផ្លូវភេទរបស់ស្វាមី)។
ចំណែកឯតាមបទដ្ឋានវប្បធម៌ និងសង្គមនៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ីវិញ ស្ត្រីត្រូវរក្សាភាពស្ងៀមស្ងាត់ និងលាក់បាំងពីបទពិសោធផ្លូវភេទទាំងអស់នេះ ហើយប្រសិនបើសហគមន៍របស់ពួកគេបានដឹង ពួកគេនឹងទទួលភាពអាម៉ាស់។
បើយោងទៅតាមហេតុផលនៃការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស ទោះក្នុងបទដ្ឋានប្រពៃណី សង្គម ទស្សនៈ ឬជំនឿសាសនាបែបណាក៏ដោយ “ការរួមភេទដែលមិនមានការព្រមព្រៀងគ្នា” ទោះក្នុងទម្រង់ណាមួយ មិនគួរត្រូវបានអត់ឱនឡើយ។
ហេតុអ្វីបានជាប្រទេសអាស៊ានទាំងអស់គួរដាក់ទោសលើទង្វើរំលោភផ្លូវភេទក្នុងទំនាក់ទំនងអាពាហ៍ពិពាហ៍?
ការដាក់ទោសលើទង្វើនេះ នឹងជួយការពារ និងលើកកម្ពស់សិទ្ធិស្ត្រីនៅទូទាំងតំបន់អាស៊ាន ជាពិសេសសិទ្ធិរបស់ស្ត្រីចំពោះស្វ័យភាពបុគ្គលលើរាងកាយរបស់ពួកគេ និងសុខុមាលភាពផ្ទាល់ខ្លួនរបស់ពួកគេ។
ការចាត់ទុកការរំលោភផ្លូវភេទក្នុងទំនាក់ទំនងអាពាហ៍ពិពាហ៍ ជាបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌ នឹងជួយឱ្យប្រទេសអាស៊ានរក្សាគោលដៅ និងបំពេញកាតព្វកិច្ច ដូចមានចែងក្នុងសេចក្តីប្រកាសស្តីពីការលុបបំបាត់អំពើហិង្សាលើស្ត្រី និងកុមារ ក្នុងអាស៊ាន ដែលត្រូវបានអនុម័តកាលពីខែមិថុនា ឆ្នាំ២០០៤ និងធ្វើឱ្យប្រទេសសមាជិកទទួលខុសត្រូវចំពោះកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដែលពង្រឹង អនុម័ត ឬធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់ជាតិសម្រាប់ការលុបបំបាត់អំពើហិង្សាលើស្ត្រី។
ការសិក្សាថ្មីមួយក្នុងឆ្នាំ២០២២ ស្តីពី ការរំលោភផ្លូវភេទក្នុងទំនាក់ទំនងអាពាហ៍ពិពាហ៍ និងផលប៉ះពាល់របស់វានៅទូទាំងប្រទេសឥណ្ឌា និងអាស៊ីអាគ្នេយ៍ បានបង្ហាញថា ស្ត្រីដែលជាជនរងគ្រោះនៃការរំលោភបែបនេះ បានទទួលរងនូវបញ្ហាផ្លូវចិត្តធ្ងន់ធ្ងរ ក្នុងនោះរួមមាន ជនរងគ្រោះ៧នាក់ ក្នុងចំណោម៨នាក់ កើតជំងឺបាក់ទឹកចិត្ត និងជនរងគ្រោះម្នាក់ក្នុងចំណោម៣នាក់ កើតជំងឺស្ត្រេស។ ក្រៅពីនោះ មានផលវិបាកខាងរាងកាយផ្សេងទៀត ដូចជា ការរលូតកូន សុខភាពទារកមិនល្អ ការឆ្លងមេរោគអេដស៍ និងការកើនឡើងអត្រាធ្វើអត្តឃាត។
ទោះបីមានការបង្ហាញពីផលអវិជ្ជមានក៏ដោយ អំពើហិង្សា និងផលវិបាកនៃការរំលោភផ្លូវភេទក្នុងទំនាក់ទំនងអាពាហ៍ពិពាហ៍ ត្រូវបានសាធារណជន និងអ្នកបង្កើតគោលនយោបាយ មិនអើពើ និងមើលរំលង។ មិនត្រឹមតែមិនបានការយកចិត្តទុកដាក់ក្នុងការរកដំណោះស្រាយ និងចាត់វិធានការទេ ផ្ទុយទៅវិញ ការពិភាក្សាអំពីបញ្ហាសំខាន់នេះត្រូវបានច្រានចោលជាញឹកញាប់ ដោយហេតុសង្គមយល់ថាមានភាពមិនសមរម្យក្នុងការនិយាយ ឬពិភាក្សាពីបញ្ហាផ្លូវភេទ។
លោក Pratap Kishan ក៏បានលើកឡើងដែរថា៖ «ស្ត្រីមានការស្ទាក់ស្ទើរក្នុងការរាយការណ៍អំពីបញ្ហាបែបនេះ ពីព្រោះពួកគេមានអារម្មណ៍ថាវាជារឿងនៅក្នុងគ្រួសារ ហើយពួកគេគួរតែលាក់បាំងវា»។
ដោយមើលឃើញពីឧបសគ្គទាំងនេះហើយ ទើបតម្រូវឱ្យមានសកម្មភាពជាឯកច្ឆន្ទពីទូទាំងសមាជិកអាស៊ានលើបញ្ហានេះ។ ប្រសិនបើច្បាប់រដ្ឋសមាជិកអាស៊ានទាំងអស់កំណត់យ៉ាងច្បាស់អំពីឧក្រិដ្ឋកម្មនៃការរំលោភផ្លូវភេទក្នុងទំនាក់ទំនងអាពាហ៍ពិពាហ៍ នោះអ្នកតស៊ូមតិក្នុងតំបន់អាចបន្តធ្វើការងារ ដែលនឹងតម្រូវឱ្យថ្នាក់តំបន់ទាំងមូលយល់ដឹង និងដោះស្រាយពីបញ្ហាបទដ្ឋានសង្គមដែលរារាំងដល់ការអនុវត្តច្បាប់ដូចដែលបានលើកឡើងពីខាងលើ។
បន្ថែមលើនេះ នៅពេលគ្មានការពិភាក្សាដោយបើកចំហលើបញ្ហារំលោភផ្លូវភេទរវាងប្តីប្រពន្ធ កង្វះទិន្នន័យជុំវិញបញ្ហានេះក៏ជាកត្តារារាំងដល់ការអនុវត្តច្បាប់ផងដែរ។ អង្គការសុខភាពពិភពលោក បានបង្ហាញថា ដោយសារតែភាពរសើបនៃបញ្ហានេះ ស្ថិតិទូទៅស្តីពីការរំលោភផ្លូវភេទក្នុងទំនាក់ទំនងអាពាហ៍ពិពាហ៍ ពិបាកនឹងធ្វើការស្រង់យក។ នៅក្នុងប្រទេសអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ការប្រមូលទិន្នន័យកាន់តែពិបាក ហេតុផលគឺមិនត្រឹមតែដោយសារវាមិនមែនជាបទល្មើសតែប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែក៏ដោយសារតែប្រទេសភាគច្រើននៅប្រកាន់ខ្ជាប់នូវផ្នត់គំនិតបុរសនិយម (patriarchal mindset)។
តើអ្វីដែលអាស៊ានអាចធ្វើបាន?
ដើម្បីផ្តល់អំណាចដល់ស្ត្រី និងពង្រឹងសមត្ថភាពក្នុងការទាមទារសិទ្ធិរបស់ពួកគេ បញ្ហានៃដាក់ការរំលោភផ្លូវភេទក្នុងទំនាក់ទំនងអាពាហ៍ពិពាហ៍ជាបទឧក្រិដ្ឋ និងការអនុវត្តច្បាប់ គួរតែត្រូវបានបញ្ចូលទៅក្នុងរបៀបវារៈនៃកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីអាស៊ាននៅឆ្នាំក្រោយ។ សហគមន៍អាស៊ានគួរតែប្រើអំណាចរួមរបស់ខ្លួនក្នុងការធានាថា រដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសជាសមាជិកបំពេញកាតព្វកិច្ចរបស់ខ្លួនក្រោមសេចក្តីប្រកាសស្តីពីការលុបបំបាត់អំពើហិង្សាលើស្ត្រីនៅក្នុងអាស៊ាន រួមទាំងការមានច្បាប់ជាក់លាក់ក្នុងការហាមប្រាមទង្វើនេះ។ ច្បាប់ក៏គួរតែកំណត់ធាតុនៃ “ការយល់ព្រម (consent)” ជាចំណុចសំខាន់ដែលទាមទារដើម្បីវាយតម្លៃយ៉ាងត្រឹមត្រូវ និងច្បាស់លាស់ អំពីបទឧក្រិដ្ឋនៃការរំលោភផ្លូវភេទក្នុងទំនាក់ទំនងអាពាហ៍ពិពាហ៍។
ការអនុវត្តច្បាប់ទាក់ទងនឹងការដាក់ទណ្ឌកម្មលើអំពើបទឧក្រិដ្ឋនៃការរំលោភផ្លូវភេទក្នុងទំនាក់ទំនងអាពាហ៍ពិពាហ៍ គួរតែត្រូវបានចែករំលែកក្នុងចំណោមបណ្ដាប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ាន ដើម្បីជាគំរូសម្រាប់ប្រទេសដែលមិនទាន់ចាត់វិធានការចាំបាច់ ក្នុងការឆ្លើយតបនឹងបញ្ហានេះ។ ការចែករំលែកឧទាហរណ៍ និងការអនុវត្តល្អៗទាំងនេះ នឹងក្លាយជាការលើកទឹកចិត្តដល់ជនរងគ្រោះនៃការរំលោភបំពាន ក្នុងការរាយការណ៍ និងទាមទាររកយុត្តិធម៌ជូនខ្លួនឯងផងដែរ។
ដើម្បីបង្កើនការគាំទ្រចំពោះការសម្រេចដាក់ទង្វើនៃការការរំលោភផ្លូវភេទក្នុងទំនាក់ទំនងអាពាហ៍ពិពាហ៍ថាជាបទឧក្រិដ្ឋ ចាំបាច់ត្រូវមានការផ្លាស់ប្តូរការយល់ឃើញជាសាធារណៈអំពីការរំលោភផ្លូវភេទនៃចំណងស្វាមីភរិយា ដោយប្រើយុទ្ធនាការផ្សព្វផ្សាយការយល់ដឹងជាសាធារណៈរបស់រដ្ឋាភិបាល ដើម្បីប្រឆាំងបទដ្ឋានប្រពៃណី និងជំនឿមិនត្រឹមត្រូវ ដែលធ្វើការស្តីបន្ទោសលើជនរងគ្រោះ ក៏ដូចជាដើម្បីបង្កើតការឆ្លើយតបប្រកបដោយការលើកទឹកចិត្តបន្ថែមទៀតសម្រាប់ស្ត្រីដែលទទួលរងគ្រោះ។
វាមិនត្រឹមតែជាកាតព្វកិច្ចរបស់ស្ត្រីក្នុងការការពារខ្លួនប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែវាក៏ជាទំនួលខុសត្រូវរួមរបស់សង្គម និងរបស់រដ្ឋាភិបាលទូទាំងតំបន់នេះផងដែរ ក្នុងការផ្តល់ឱ្យស្ត្រីទាំងអស់នូវបរិយាកាសសុវត្ថិភាព ដោយមិនគិតពីអាយុ សញ្ជាតិ សាសនា និងស្ថានភាពអាពាហ៍ពិពាហ៍ (marital status) របស់ពួកគេ៕
ហេង ម៉ូលីកា អ្នកស្រាវជ្រាវនៃអង្គការវេទិកាអនាគត | ខ្លឹមសារអត្ថបទរក្សាសិទ្ធិដោយអង្គការវេទិកាអនាគត
អត្ថបទជាភាសាអង់គ្លេស៖ Marital rape must be a crime across ASEAN
