លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន បានដាក់ចេញយុទ្ធនាការថ្មីមួយដែលអ្នកវិភាគយល់ថាជាការចម្លែកនោះ គឺការផ្សព្វផ្សាយនៅគ្រប់សារព័ត៌មាន ទាំងវិទ្យុ និងទូរទស្សន៍ឲ្យពលរដ្ឋឈប់និយាយថា ពួកគេជំពាក់បំណុលរបស់រដ្ឋតទៅទៀត។
បើតាមប្រមុខរដ្ឋាភិបាល យុទ្ធនាការនេះធ្វើឡើងមួយឆ្នាំពេញ ហើយថាបើនៅតែមានការយល់ច្រឡំទៀត លោកនឹងប្រកាសពន្យារពេលបន្ថែមទៀត។
មេដឹកនាំគណបក្សកាន់អំណាចបានទម្លាក់ការយល់ច្រឡំរបស់ពលរដ្ឋដែលថាពួកគេជំពាក់លុយរដ្ឋនោះទៅលើអ្នកនយោបាយមួយចំនួនដែលលោកថាបានដើរឃោសនាថានឹង «លុបបំណុលរបស់ពលរដ្ឋ» បើបក្សគេឈ្នះឆ្នោត។
តាមពិតមិនមែនពលរដ្ឋទាំងអស់សុទ្ធតែយល់ច្រឡំថា ពួកគេជំពាក់លុយរបស់រដ្ឋនោះទេ។ ប៉ុន្តែអ្នកវិភាគកត់សំគាល់ថាមូលហេតុដែលពលរដ្ឋមួយចំនួននិយាយថាខ្លួនជំពាក់លុយរដ្ឋឬជំពាក់លុយអង្គការ មកពីពួកគេមិនចេះប្រើឬមិនចង់ប្រើពាក្យថា ជំពាក់លុយស្ថាប័នមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ។ ត្រង់ន័យនេះ គឺអ្នកខ្ចីលុយភាគច្រើនបានដឹងច្បាស់ហើយថា អ្នកដែលឲ្យលុយពួកគេខ្ចីនោះគឺជាអ្នករកស៊ីយកការប្រាក់ ហើយលុយនោះជាលុយរបស់ឯកជនមិនមែនជាលុយរបស់រដ្ឋនោះទេ។
បើទោះជាយ៉ាងនេះក្តី ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលបានបញ្ជាឲ្យស្ថាប័នមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុមួយចំនួន ផ្លាស់ប្ដូរនិមិត្តសញ្ញា (Logo) របស់ខ្លួនចេញ ដោយថាចៀសវាងការយល់ច្រឡំថាស្ថាប័នទាំងនោះជារបស់រដ្ឋ។
អ្នកវិភាគមើលឃើញថាការបញ្ជាបែបនេះនាំឱ្យប៉ះពាល់ដល់អារម្មណ៍និងទំនុកចិត្តរបស់វិនិយោគិន។ ជាមួយគ្នានោះស្ថាប័នទាំងនោះបានចំណាយលុយរាប់លានដុល្លារ ដើម្បីធ្វើ Logo ថ្មី។
អេស៊ីលីដា ដែលបានប្តូរ Logo មុនគេ បានអះអាងថាខ្លួនបានចំណាយអស់ប្រមាណ៣,៥លានដុល្លារ ខណៈប្រាសាក់ដែលត្រូវបាន លោក ហ៊ុន សែន ចង្អុលចំៗឲ្យប្តូរ Logo ជាបន្ទាន់ដែរនោះបានឲ្យដឹងថា នឹងចំណាយយ៉ាងហោចណាស់ខ្ទង់មួយលានដុល្លារដែរ។
នេះជាផលប៉ះពាល់ជាក់ស្តែងក្រោយពីមានបញ្ជាបទផ្ទាល់មាត់របស់ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល។
តើមានផលចំណេញអ្វីខ្លះទៅលើកូនបំណូលនិងរដ្ឋាភិបាល?
លោក ង៉ែត ជូ ទីប្រឹក្សាជាន់ខ្ពស់ផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច និងការអភិវឌ្ឍនៃក្រុមហ៊ុន Emerging Markets Consulting (EMC) វិភាគថា យុទ្ធនាការរបស់ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលនៅពេលនេះ ដូចជាមិនមានផលចំណេញអីដល់កូនបំណុលនិងរដ្ឋាភិបាលនោះទេ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា «ដោយសារយើងគ្រាន់តែប្តូរឡូហ្គោ វាអាចទៅជាការភាន់រាងច្រឡំបន្តិចផង ដោយសារមានការដូរឡូហ្គោហ្នឹងច្រើន ត្រូវការទទួលព័ត៌មានថ្មី។ ចឹងកូនបំណុលដូចជាមិនសូវមានផលប៉ះពាល់ប៉ុន្មានទេ។ ចំពោះរដ្ឋាភិបាល ផលចំណេញ ខ្ញុំក៏មិនសូវប្រាកដដែរ ពីព្រោះដោយសារយើងមិនប្រាកដថាតើការវាយតម្លៃស្ថានការណ៍ហ្នឹងវាត្រូវអត់?»។
បើតាមទីប្រឹក្សាជាន់ខ្ពស់ផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចរូបនេះ គឺនៅមានស្ថាប័នមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុមួយចំនួនទៀត ដែលត្រូវប្តូរនិមិត្តសញ្ញាដូចជា ស្ថាបនាដែលរូបសិង្ហស្រដៀងគ្នានឹងអគ្គនាយករដ្ឋានពន្ធដា ខេមា ដែលមានរូបហង្ស និងមហានគរដែលមានអក្សរ «រ»។
លោក ង៉ែត ជូ មានប្រសាសន៍ថាលោកពិបាកសន្និដ្ឋានថាតើក្រោយពីប្តូរ Logo របស់ស្ថាប័នមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុទាំងនោះហើយអាចកាត់បន្ថយការយល់ច្រំឡំរបស់ពលរដ្ឋបានកំរិតណា។
លោកយល់ថា «ខ្ញុំគិតថា ការសម្រេចរបស់រដ្ឋាភិបាលរាងលក្ខណៈផ្លូវកាត់ខ្លាំង និយាយសាមញ្ញគឺ សបី គាត់គ្រាន់តែសង្ស័យ សន្និដ្ឋាន និងសម្រេច។ តាមពិតទៅគួរតែមានគេហៅថាលក្ខណៈបច្ចេកទេស យើងសម្រេចចិត្តលំដាប់លំដោយ។ ទីមួយបើយើងសង្ស័យយើងស្រាវជ្រាវ (ស៤ ព១) មានន័យថា បើសង្ស័យសូមស្រាវជ្រាវសិន ប្រមូលព័ត៌មានឲ្យគ្រាប់ជ្រុងជ្រោយសិន ប្រាកដថាគាត់ភាន់ច្រលំអញ្ចឹងមែនទេ? »។
លោកបន្តថា «បើគាត់ថារដ្ឋហ្នឹង ប៉ុន្តែរដ្ឋហ្នឹងចង់សំដៅលើអី? ដោយសារនៅក្នុងគ្រឹះស្ថាន អតិថិជនជាទូទៅគាត់ខ្ចីលុយគាត់ហៅលុយរដ្ឋ លុយឯកជនចង់សំដៅភាគច្រើនគឺគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ អាហ្នឹងលុយរដ្ឋ តែដល់ពេលឯកជនចង់សំដៅលើបុគ្គល គាត់ចងការ។ ចឹងកន្លែងហ្នឹង យើងត្រូវដេញទៀតថា រដ្ឋហ្នឹងមានន័យយ៉ាងម៉េច? គាត់ចង់សំដៅអ្នកណា? ចឹងគាត់ស្គាល់ច្បាស់ណាស់»។
លោកបណ្ឌិត មាស នី អ្នកស្រាវជ្រាវពីការអភិវឌ្ឍសង្គមកត់សំគាល់ថា ពលរដ្ឋខ្មែរមួយភាគកំពុងតែវណ្ឌករឿងបំណុលកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរជាងមុន ដោយសារតែពួកគេមួយចំនួនគិតថាធ្វើចំណាកស្រុកដើម្បីរកលុយមកដោះណុលតែធាតុពិតកំពុងជំពាក់បំណុលគេទ្វេរដងទាំងនៅក្នុងប្រទេសផងនិងនៅក្រៅប្រទេសផង។
លោកលើកឡើងថា «ខ្មែរយើងដែលទៅធ្វើការនៅស្រុកថៃហ្នឹង ឥឡូវនេះក៏កំពុងតែវណ្ឌកនៅជាមួយនឹងបំណុលនៅខាងនោះដែរ តែគ្រាន់តែបំណុលខាងនោះវាមិនមែនជាប់ជាមួយស្ថាប័នមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុទេ គឺបំណុលគេចងការគ្នាឯងទៅវិញទៅមក។ អញ្ចឹងទៅសេចក្តីសង្ឃឹមរបស់ពួកគាត់ដែលថាពីដើមមកគាត់ធ្លាប់តែសង្ឃឹមថា ទៅស្រុកថៃនឹងបានលុយយកមកសងគេនៅស្រុកខ្មែរវិញ សងបំណុលមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុវិញ ក៏ប៉ុន្តែតែដល់ទីបំផុតជាប់កុននៅខាងនោះដែរ»។
លោក មាស នី យល់ថា យុទ្ធនាការរបស់នាយករដ្ឋមន្រ្តីនៅពេលនេះគឺគ្រាន់តែព្យាយាមដកខ្លួនចេញពីរឿងបំណុលនេះ កុំឲ្យពលរដ្ឋថា ពួកគេជំពាក់លុយរដ្ឋប៉ុណ្ណោះ តែការបន្ធូបន្ថយបំណុលនោះ ដូចជាមិនអាចទៅរួចនោះទេ។
បើតាមលោក មាស នី ស្ថាប័នមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុបានបញ្ចេញសាច់ឲ្យពលរដ្ឋខ្ចីមិនក្រោម៣ពាន់លានដុល្លារនោះទេ ខណៈដែលរដ្ឋាភិបាលមិនមានលទ្ធភាពផ្តល់លុយឲ្យពលរដ្ឋខ្ចីដូចកាលពីទស្សវត្ស៨០។ ប៉ុន្តែលោកថាកាលណោះរដ្ឋខ្លួនឯងបានខាតបង់ដោយសារតែពលរដ្ឋខ្ចីហើយមិនព្រមសង។
លោក មាស នី បារម្ភថា កូនបំណុលនឹងមិនសងម្ចាស់បំណុលដូចកាលពីទស្សវត្ស៨០ បើអ្នកនយោបាយខ្លះយកបញ្ហានេះទៅឃោសនាដើម្បីចំណេញនយោបាយនោះ។
លោកវិភាគថា «នៅក្នុងការដោះស្រាយនេះគួរតែប្រយ័ត្នប្រយែង គឺយើងអត់ចង់បង្កើតនូវប្រពៃណីមួយដែលជំរុញឲ្យពលរដ្ឋខ្មែររៀនសូត្រនូវបទពិសោធន៍មួយដែលថា មិនបាច់គោរពច្បាប់ក៏បានដែរទេណា អាហ្នឹងជាបញ្ហា!។ នៅក្នុងបំណុលគេតែងតែមានកិច្ចសន្យា អញ្ចឹងបើសិនជាអ្នកនយោបាយណាមួយគាត់ព្យាយាមយកឱកាសហ្នឹងដូចជា អ្នកខ្លះនិយាយថាទៅលុបបំណុល អ្នកខ្លះ[នាយករដ្ឋមន្រ្តី]ទៀតថាមិនឲ្យ[អាជ្ញាធរ]ទៅពាក់ព័ន្ធក្នុងការរឹបអូសអីចឹងទៅ។ អាហ្នឹងយើងខ្លាចតែកើតប្រពៃណីមួយទៀតថា ចឹងកិច្ចសន្យាមិនសំខាន់ទេ តែបន្តិចរដ្ឋគេជួយដោះស្រាយ?»។
យុទ្ធសាស្ត្ររបស់ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលដើម្បីជម្រះការនិយាយថា ពលរដ្ឋជំពាក់លុយរដ្ឋនោះ ត្រូវបានដាក់ចេញ បន្ទាប់ពីការប្រកាសធ្វើកំណែទម្រង់វិស័យមួយចំនួនរបស់រដ្ឋត្រូវបានអ្នកវិភាគមើលឃើញថាទទួលបានជោគជ័យខ្លះនិងបរាជ័យខ្លះ។
បើតាមអ្នកវិភាគ និងគណបក្សនៅក្រៅរដ្ឋាភិបាលមួយចំនួន លើកឡើងថា ដើម្បីជួយដល់ពលរដ្ឋកុំឲ្យវណ្ឌកនឹងបំណុលនោះ រដ្ឋាភិបាលត្រូវកាត់បន្ថយការយកពន្ធពីស្ថាប័នមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ ហើយអ្នករកស៊ីចងការប្រាក់ក៏ត្រូវទម្លាក់ការប្រាក់ឲ្យទាប និងកំណត់ឲ្យច្បាស់ថាតើកម្ចីប្រភេទណាដែលត្រូវឲ្យខ្ចី និងកម្ចីប្រភេទណាដែលមិនគួរឲ្យខ្ចី។ជាមួយគ្នានោះក៏ត្រូវលើកទឹកចិត្តដល់ការសន្សំប្រាក់របស់កសិករ ពិសេសរកទីផ្សារដើម្បីលក់កសិផលផងដែរ៕
