ដោយ Danielle Keeton-Olsen
មន្ត្រីកម្ពុជាបានបញ្ចូនជនជាតិដើមភាគតិចម៉ុងតាញ៉ាបួននាក់ដែលស្វែងរកសិទ្ធិជ្រកកោន ត្រឡប់ទៅប្រទេសវៀតណាមវិញ កាលពីថ្ងៃសុក្រម្សិលមិញ ខណៈដែលអ្នកនៅសល់ជិត៣០នាក់ផ្សេងទៀតនៅទីក្រុងភ្នំពេញកំពុងស្ថិតក្នុងភាពមិនច្បាស់លាស់។
តំណាងម្នាក់របស់ក្រុមជនជាតិដើមភាគតិចនេះបាននិយាយថា មន្ត្រីកម្ពុជាបីរូបបានអមដំណើរអ្នកស្វែងរកសិទ្ធិជ្រកកោនជនជាតិដើមភាគតិចម៉ុងតាញ៉ាបួននាក់ចេញពីកន្លែងស្នាក់នៅរបស់ពួកគេនៅសង្កាត់ចោមចៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញតាំងពីម៉ោង៥ព្រឹក ដើម្បីបញ្ជូនពួកគេតាមផ្លូវគោកត្រឡប់ទៅកាន់ប្រទេសវៀតណាមវិញ។
ក្រុមអ្នកស្វែងរកសិទ្ធិជ្រកកោនទាំងនេះបានចាកចេញពីប្រទេសវៀតណាមចូលមកប្រទេសកម្ពុជាកាលពីឆ្នាំ២០១៥ ដោយសារមានការភ័យខ្លាចចំពោះការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញមកលើការប្រតិបត្តិសាសនាគ្រឹស្តរបស់ពួកគេនិងតួនាទីរបស់ពួកគេក្នុងការជួយកងទ័ពអាមេរិក អំឡុងសង្គ្រាមអាមេរិក វៀតណាម។
លោក Keane Shum ជាអ្នកនាំពាក្យការិយាល័យប្រចាំតំបន់របស់ឧត្តមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សស្ថិតនៅទីក្រុងបាងកកបានអះអាងថា ជនជាតិដើមភាគតិចបួននាក់នៅកម្ពុជាត្រូវបានបញ្ចូនត្រឡប់ទៅប្រទេសវៀតណាមវិញ។ លោក Shum បាននិយាយថា ពួកគេបីនាក់ត្រូវបានវាយតម្លៃថា មិនមែនជាជនភៀសខ្លួនទេ ចំណែកអ្នកទីបួនបានស្នើសុំត្រឡប់ទៅវិញ។
លោក តាន់ សុវិជ្ជា ប្រធាននាយកដ្ឋានជនភៀសខ្លួននៃអគ្គនាយកដ្ឋានអន្តោប្រវេសន៍ក្រសួងមហាផ្ទៃបានបដិសេធមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយជុំវិញករណីនេះទេ។ ចំណែកលោក ហូល សំរិទ្ធ ជាមន្ត្រីទទួលបន្ទុកទទួលពាក្យស្នើសុំជាជនភៀសខ្លួននៅក្រសួងមហាផ្ទៃ បាននិយាយថា លោកមិនបានទទួលព័ត៌មានថ្មីអំពីជនជាតិដើមភាគតិចម៉ុងតាញ៉ាទេ។
តំណែងរបស់ក្រុមជនជាតិដើមភាគតិចម៉ុងតាញ៉ាបាននិយាយថា មនុស្សទីបួនក្នុងចំណោមក្រុមនេះបានសុំវិលត្រឡប់ទៅវិញ ដោយសារគាត់មានជំងឺ។ តំណាងរូបនេះបាននិយាយថា ក្រុមជនជាតិដើមភាគតិចដែលត្រូវគេបញ្ចូនត្រឡប់ទៅវិញនេះ ដែលរួមទាំងស្ត្រីម្នាក់និងក្មេងប្រុសអាយុពីរឆ្នាំម្នាក់ផងនោះ មកពីខេត្តដាឡាក់និងហ្គៀឡៃ ហើយពួកគេមានអារម្មណ៍ក្រៀមក្រំមិនចង់ទៅវិញទេ។
នៅពេលដែលបុរសទីបួនបានស្នើសុំធ្វើមាតុភូមិនិវត្តន៍ទៅវៀតណាមវិញនោះ ក្រុមគ្រួសារដែលមានគ្នាបីនាក់នេះ ដែលត្រូវបានបដិសេធសិទ្ធិជ្រកកោននិយាយថា ពួកគេត្រូវបានរៀបចំឲ្យវិលត្រឡប់ជាមួយបុរសទីបួននេះដែរ។ នេះបើតាមការអះអាងរបស់លោកស្រី Denise Coghlan នាយិកាអង្គការ Jesuit Refugee Services ដែលបានផ្តល់មូលនិធិនិងជួយក្រុមម៉ុងតាញ៉ានៅទីក្រុងភ្នំពេញ។
លោកស្រី Coghlan បានមានប្រសាសន៍ថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាចាត់ទុកក្រុមគ្រួសារនេះថា មិនមែនជាជនភៀសខ្លួនទេ ប៉ុន្តែបានអនុញ្ញាតឲ្យពួកគេស្នាក់នៅ ដោយសារស្ត្រីម្នាក់គាត់មានទម្ងន់ជិតគ្រប់ខែនៅពេលដែលមានការសម្រេចនោះ។ លោកស្រីបាននិយាយទៀតថា៖ «ខ្ញុំចង់ឃើញក្រុមគ្រសារនេះស្នាក់នៅទីនេះ ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាលមិនបានធ្វើអ្វីផ្ទុយនឹងច្បាប់នោះដែរ»។
អង្គការ Jesuit Refugee Services គ្មានសកម្មភាពការងារនៅក្នុងប្រទេសវៀតណាមទេ ប៉ុន្តែលោកស្រី Coghlan បាននិយាយថា អង្គការរបស់លោកស្រីនឹងព្យាយាមរក្សាទំនាក់ទំនងជាមួយមនុស្សទាំងបួននាក់នេះ ដើម្បីឲ្យដឹងថា តើស្ថានភាពពួកគេនឹងទៅជាយ៉ាងណានៅពេលត្រឡប់ទៅវិញ។
ក្រុមជនជាតិដើមភាគតិចនៅទីក្រុងភ្នំពេញដែលនិយមហៅដាដេហ្គាមានដើមកំណើតនៅតំបន់ខ្ពស់រាបភាគកណ្តាលក្នុងប្រទេសវៀតណាម ប៉ុន្តែពាក្យថា «ម៉ុងតាញ៉ា» ត្រូវបានគេប្រើប្រាស់សម្រាប់ក្រុមជនជាតិដើមភាគតិចរស់នៅតំបន់ភ្នំរវាងប្រទេសកម្ពុជានិងប្រទេសវៀតណាមផងដែរ។ ក្រុមជនជាតិដើមភាគតិចនេះបានចាប់ផ្តើមឆ្លងចូលមកប្រទេសកម្ពុជាតាមតំបន់ព្រៃកាលពីឆ្នាំ២០១៥ ដែលតាមសេចក្តីរាយការណ៍ថា មានជាង២០០នាក់សុំសិទ្ធិជ្រកកោនបន្ទាប់ពីចាកចេញពីប្រទេសវៀតណាម។
ដំបូងឡើយ ប្រទេសកម្ពុជាបានពិចារណាផ្តល់សិទ្ធិជ្រកកោនដល់ពួកគេមួយចំនួន ប៉ុន្តែកាលពីឆ្នាំ២០១៦ លោក ខៀវ សុភក្រ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃបាននិយាយថា ពួកគេមិនមានលក្ខណៈសម្បត្តិគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីជាប់ជាជនភៀសខ្លួនទេ ពីព្រោះពួកគេបានចូលមកប្រទេសនេះដោយ «ខុសច្បាប់»។ ផ្អែកតាមព័ត៌មានពីក្រសួងមហាផ្ទៃ មានជនជាតិដើមភាគតិចម៉ុងតាញ៉ា១៤០បានវិលត្រឡប់ពីប្រទេសកម្ពុជាទៅប្រទេសវៀតណាមវិញ ចាប់តាំងពីពួកគេចាប់ផ្តើមឆ្លងចូលមកប្រទេសកម្ពុជាតាមតំបន់ព្រៃកាលពីឆ្នាំ២០១៥។
អំឡុងពេលនោះ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានិងអង្គការសហប្រជាជាតិបានអះអាងថា ពួកគេចង់វិលត្រឡប់ទៅប្រទេសវៀតណាម ប៉ុន្តែក្រុមជនជាតិភាគតិចម៉ុងតាញ៉ាដែលត្រូវបានសម្ភាសដោយក្រុមអ្នកកាសែតឆ្លើយថា ពួកគេត្រូវបានបង្ខំឲ្យចាកចេញពីប្រទេសកម្ពុជា។
លោកស្រី Coghlan បាននិយាយថា លោកស្រីសង្ឃឺមថា ជនជាតិដើមភាគតិចម៉ុងតាញ៉ាបួននាក់ ដែលវិលត្រឡប់ទៅវិញនេះអាចទាក់ទងជាមួយអ្នកដែលបានវិលត្រឡប់ទៅរួចហើយ ហើយនឹងរាយការណ៍ពីស្ថានភាពរបស់ពួកគេ ដោយសារតែអង្គការ Jesuit Refugee Services គ្មានការិយាល័យនៅក្នុងប្រទេសវៀតណាម ហើយបានទទួលព័ត៌មានតិចតួចណាស់។
លោកស្រីបាននិយាយថា៖ «ពេលខ្លះ [ជនជាតិដើមភាគតិចម៉ុងតាញ៉ាដែលត្រូវបញ្ចូនត្រឡប់ទៅវិញនោះនិយាយថា ] ពួកគេជួបការលំបាក ហើយពេលខ្លះ ក៏ងាយស្រួល។ អ្នកខ្លះរាយការណ៍ថា ក្រុមគ្រួសាររបស់ពួកគេត្រូវចាប់ដាក់ពន្ធនាគារ ប៉ុន្តែនោះគ្រាន់តែជាអ្វីដែលពួកគេរាយការណ៍ ខ្ញុំមិនបានទៅឃើញផ្ទាល់នៅទីនោះទេ»។
ការគំរាមរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដើម្បីបញ្ចូនជនជាតិដើមភាគតិចម៉ុងតាញ៉ាត្រឡប់ទៅប្រទេសវៀតណាមវិញបានបង្ខំឲ្យមនុស្សជាង៥០នាក់ព្យាយាមស្វែងរកសិទ្ធិជ្រកកោននៅប្រទេសថៃកាលពីឆ្នាំ២០១៧ ។ ការចាកចេញនេះបានរយាលទៅវិញនៅដំណាច់ឆ្នាំ២០១៧ ហើយគ្មានមនុស្សណាម្នាក់ត្រូវបានបញ្ចូនចេញពីកន្លែងស្នាក់នៅរបស់ពួកគេនៅសង្កាត់ចោមចៅទេ ចាប់ទាំងពីពេលនោះមក នេះបើតាមការលើកឡើងដោយតំណាងរបស់ក្រុមជនជាតិដើមភាគតិច។
យោងតាមរបាយការណ៍កន្លងមក វត្តមានរបស់នគរបាលប្រចាំការនៅកន្លែងស្នាក់នៅរបស់ពួកគេបានកើតដល់១០នាក់កាលពីឆ្នាំ២០១៨នេះ ប៉ុន្តែតំណាងដដែលនេះបាននិយាយថា មានតែមន្ត្រីនគរបាលមួយរូបប៉ុណ្ណោះឈរយាម បន្ទាប់ពីអាជ្ញាធរចាកចេញកាលពីថ្ងៃសុក្រ។
អំឡុងពេលមានការបង្រ្កាបលើជនបរទេសនៅប្រទេសកម្ពុជាកាលពី៦ខែដំបូងនៃឆ្នាំ២០១៦ លោក តាន់ សុវិជ្ជា ប្រធាននាយកដ្ឋានអន្តោប្រវេសន៍បាននិយាយថា ជនជាតិដើមភាគតិចម៉ុងតាញ៉ា២៩នាក់ដែលនៅសល់ក្នុងប្រទេសកម្ពុជានឹងត្រូវបញ្ចូនត្រឡប់ទៅកាន់ប្រទេសវៀតណាមវិញ។ ទោះបីជាយ៉ាងណា ទាំងតំណាងរបស់ជនជាតិដើមម៉ុងតាញ៉ានិងលោកស្រី Coghlan បាននិយាយថា មានជនជាតិដើមម៉ុងតាញ៉ា២៨នាក់ទៀតកំពុងបន្តរស់នៅ បន្ទាប់ពីមនុស្សបួននាក់នេះចាកចេញកាលពីថ្ងៃសុក្រ។
បើទោះបីជាមានសេចក្តីរាយការណ៍ឆ្នាំ២០១៨ក៏ដោយ លោកស្រី Coghlan បាននិយាយថា ជនជាតិដើមម៉ុងតាញ៉ាដែលនៅសល់នេះសុទ្ធតែត្រូវបានទទួលស្គាល់ជាជនភៀសខ្លួន ហើយកំពុងរស់នៅក្នុងផ្ទះដែលមានការយាមកាម ប៉ុន្តែសេរីភាពរបស់ពួកគេត្រូវបានរឹតត្បិតរួមទាំងការសិក្សាភាសាអង់គ្លេស ការធ្វើដំណើរទៅផ្សារជិតៗ និងឱកាសលេងបាល់ទាត់កម្សាន្តនៅខាងក្រៅជាដើម។
ពួកគេអាចនឹងត្រូវបញ្ចូនទៅកាន់ប្រទេសមួយទៀតឬក៏ផ្តល់សញ្ជាតិក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ប៉ុន្តែលោកស្រីជឿថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមិនទំនងជាពិចារណាផ្តល់សញ្ជាតិដល់ពួកគេនោះទេ។
លោកស្រី Coghlan បាននិយាយថា “ដោយមើលឃើញថា ពួកគេមួយចំនួនបានរស់នៅកម្ពុជាអស់រយៈពេលបួនឆ្នាំមកហើយ ខ្ញុំចង់ឃើញពួកគេមានឱកាសសាងជីវិតថ្មី”៕
ចូលរួមធ្វើសេចក្តីរាយការណ៍ដោយ ហ៊ុន សិរីវឌ្ឍន៍
