ប្រធានរាជបណ្ឌិតសភាកម្ពុជា និងអ្នកជំនាញប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ស្ថាប័ននេះ បានលើកឡើងថាផែនការវិលត្រឡប់ចូលប្រទេសកម្ពុជាវិញរបស់អតីតប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិលោក សម រង្ស៊ី នៅពេលខាងមុខជាការផែនការបង្កភាពអាណាធិបតេយ្យ មិនមែនដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនោះទេ។
ការថ្លែងនេះ ធ្វើឡើងក្រោយពេលលោក សម រង្ស៊ី និងអតីតមន្ត្រីគណបក្សប្រឆាំងមួយនេះបានប្រកាសម្តងហើយម្តងទៀត អំពីផែនការវិលត្រឡប់ចូលប្រទេសកម្ពុជាឱ្យខាងតែបាននៅថ្ងៃទី៩វិច្ឆិកាដោយថាដើម្បីមករំដោះប្រទេសជាតិជូនរាស្ត្រ ហើយបណ្តេញលោកហ៊ុន សែន ចេញពីអំណាច។
ប្រធានរាជបណ្ឌិតសភាកម្ពុជាលោក សុខ ទូច មានប្រសាសន៍ថា លោកមើលមិនឃើញផ្លូវណាមួយដែលលោក សម រង្ស៊ី អាចចូលមកប្រទេសកម្ពុជានៅថ្ងៃទី ៩ វិច្ឆិកា នោះទេ។
តែយ៉ាងណា លោកថា ផែនការវិលចូលស្រុករបស់លោក សម រង្ស៊ី មានទិដ្ឋភាពមួយចំនួនបង្កភាពចលាចលដល់កម្ពុជា ដែលរដ្ឋាភិបាលត្រូវតែមានវិធានការទប់ស្កាត់។
លោក បន្តថា៖ «វេទិកាដណ្តើមអំណាចមាន៥ឆ្នាំម្តង ប៉ុន្តែបើអ្នកឯងមករបៀបនេះ គឺមានទិដ្ឋភាព៤។ ទី១រដ្ឋប្រហាររដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ ទីពីរ បដិវត្តន៍ ទី៣ បដិវត្តន៍ពណ៌ ដោយប្រើប្រាស់កម្លាំងដើម្បីមកដោះដូរ អំណាច។ ទី៤ គឺជាភេរវកម្ម ប្រសិនបើបដិវត្តន៍មិនបានសម្រេច វាក្លាយទៅជាភេរវកម្ម។ ទី៥ តើបរទេសណាក្នុងសមាគមអាស៊ាន ផ្តល់ទឹកដីបែបនេះ ដល់ក្រុមម្ខាងទៀត ដែលគ្មានច្បាប់»។
ដោយឡែក សាស្ត្រាចារ្យផ្នែកប្រវត្តិសាស្ត្រ និងជាវាគ្មិនមួយរូបទៀតក្នុងវេទិកាតុមូលនោះ លោក ដៀប សុផល បានលើកឡើងថា ការវិលត្រឡប់ចូលស្រុករបស់លោក សម រង្ស៊ី នៅពេលខាងមុខ ពុំមែនដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យឬ ការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនោះឡើយ ប៉ុន្តែជាការបង្កឱ្យមានភាពអណាធិបតេយ្យតែប៉ុណ្ណោះ។
លោកបន្តថា៖ «ខ្ញុំគ្រាន់តែគិតថា រាល់ផែនការវិលត្រឡប់ចូលស្រុករបស់លោក សម រង្ស៊ី គ្រាន់តែជាវិធានការមួយ កកូរសង្គម។ កកូរសង្គមឱ្យលេចឡើង នូវភាពអណាធិបតេយ្យ ប៉ុន្តែសេចក្តីសប្បាយនិងសន្តិភាព និងការរកស៊ីមានបានរបស់ប្រជាជន ការកកូរនេះ ប្រហែលជាមិនមានលទ្ធផលទេ»។
យ៉ាងនេះក្តីអតីតមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សសង្រ្គោះជាតិ មិនយល់ឃើញដូចការលើកឡើងរបស់ប្រធានរាជបណ្ឌិតសភាកម្ពុជា និងអ្នកប្រវត្តិសាស្ត្ររូបនេះឡើយ។
អតីតអនុប្រធានគណបក្សសង្រ្គោះជាតិអ្នកស្រី មូរ សុខហួរ អះអាងថាដំណើរមាតុភូមិនិវត្តន៍របស់លោក សម រង្ស៊ី និងមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សប្រឆាំងនេះនៅថ្ងៃ៩ វិច្ឆិកា ពុំមានអ្វីប្រែប្រួលឡើយ។
អ្នកស្រីបញ្ជាក់ថា ការវិលត្រឡប់របស់លោក សម រង្ស៊ី នៅថ្ងៃខាងមុខនោះ ជាការស្តារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ការជំរុញឱ្យមានការដោះលែងប្រធានគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ លោក កឹម សុខា ព្រមទាំងបញ្ចៀសមិនឱ្យមានការដាក់ទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចមកលើកម្ពុជាពីសំណាក់សហគមន៍អន្តរជាតិជាដើម។
អ្នកស្រី បន្តថា៖ «គោលបំណងនៃការមាតុភូមិនិវត្តន៍នៃលោកប្រធានស្តីទីនៃយើងខ្ញុំ គឺដើម្បីស្តារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។ ហើយឱ្យច្បាស់ជាងនេះទៀតគឺ ដើម្បីឱ្យមានការដោះលែងលោកប្រធាន កឹម សុខា ដើម្បីរក្សាEBA និងដើម្បីឱ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរមានសិទ្ធសេរីភាព នៅក្នុងការរស់នៅដោយគ្មានការភ័យខ្លាច ដោយមានយុត្តិធម៌ និងដោយមានសេរីភាព»។
ថ្ងៃកំណត់ធ្វើមាតុភូមិនិវត្តន៍របស់លោក សម រង្ស៊ី គឺ នៅតែសល់ជាង៤០ថ្ងៃទៀតប៉ុណ្ណោះ ស្របពេលការកំណត់ថ្ងៃនេះធ្វើឱ្យមានអតីតមន្ត្រីនិងសកម្មជនប្រឆាំងជាច្រើននាក់ត្រូវបានចាប់និង ខ្លួនជាបន្តបន្ទាប់ បន្ទាប់ពីពួកគេបង្ហោះសារគាំទ្រការវិលត្រឡប់ និងក្រោមការចោទប្រកាន់ថាបានទទួលផែនការពីលោក សម រង្ស៊ី ជាដើម។
អ្នកវិភាគនយោបាយលោក បណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ មានប្រសាសន៍ថា មាតុភូមិនិវត្តន៍របស់ លោក សម រង្ស៊ី នៅថ្ងៃ៩ វិច្ឆិកា គឺទាល់តែលោកឃើញវត្តមានអតីតមេបក្សប្រឆាំងរូបនេះនៅក្នុងស្រុកខ្មែរតែម្តងទើបលោកជឿ។ លោកបន្តថា លទ្ធភាពអ្នកនយោបាយខ្មែរអាចចរចាគ្នាបាន ប្រសិនបើគ្មានការគិតអំពីប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួនជាធំនោះ។
លោក បន្តថា៖ «ប្រសិនបើគ្មានការលោភអំណាច និងលោភទ្រព្យសម្បត្តិទេ ដោយយកអំណាចទៅការពារទ្រព្យសម្បត្តិ ហើយយកទ្រព្យសម្បត្តិទៅពង្រឹងអំណាចរបស់ខ្លួនទេ ទាំងអស់គ្នាហ្នឹង គឺ អាចចរចាគ្នាបានតា »។
គិតមកដល់ចុងខែកញ្ញានេះ មានអតីតសកម្មជន និងអ្នកគាំទ្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិប្រមាណ២៨នាក់ហើយ ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលចាប់និងឃុំខ្លួនដាក់ពន្ធនាគារ ខណៈដែលសង្គមស៊ីវិលរកឃើញថាមានអតីតសកម្មជនបក្សប្រឆាំងជាង១៥០នាក់ត្រូវបានតុលាការនិងសមត្ថកិច្ចកោះហៅទៅសួរនាំពាក់ព័ន្ធបញ្ហានយោបាយ។
នៅក្នុងខែកញ្ញានេះ សហរដ្ឋអាមេរិកបានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ជាវីដេអូចំនួន២លើករួចមកហើយ ដោយជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលលោកហ៊ុន សែន ដោះលែងប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិលោក កឹម សុខា និងអ្នកជាប់ឃុំផ្សេងទៀត ដោយអាមេរិកហៅថាជាការចាប់ឃុំខ្លួនតាមទំនើងចិត្ត។
សហរដ្ឋអាមេរិកបានហៅការចាប់ និងឃុំខ្លួនលោក កឹម សុខា រំលាយគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ការដាក់បម្រាមមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់បក្សប្រឆាំងជាង១រយនាក់ ព្រមទាំងការដកតំណែងតំណាងបក្សសង្រ្គោះជាតិជាង៥ ០០០នាក់ គឺជាការបំផ្លាញលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាតែម្តង៕
