កម្ពុជាគឺជាប្រទេសកសិកម្ម ហើយកត្តាភូមិសាស្ត្រមានបឹង ស្ទឹង ព្រែក ទន្លេ និងសមុទ្រ ហើយដីមានជីជាតិ ប៉ុន្តែការនាំបន្លែផ្លែឈើ ត្រី សាច់ ពីក្រៅប្រទេស ដើម្បីផ្គត់ផ្គង់តម្រូវការនៅក្នុងស្រុកនៅតែបន្តមាន។
បើតាមលោក យ៉ង សាំងកុមារ អ្នកជំនាញកសិកម្ម លើកឡើងថា បន្លែដែលនាំចូលជាប្រភេទបន្លែពិបាកដាំនៅកម្ពុជា រួមមាន ការ៉ុត ស្ពៃបូកគោ និងស្ពៃក្តោប ជាដើម។ ក្រៅពីនោះ បន្លែធម្មតាដែលនៅកម្ពុជាអាចដាំបាន ក៏មានការនាំចូលដែរ។ បន្លែធម្មតាដែលកម្ពុជាដាំបាន ហើយមាននាំចូលនោះក៏មានប្រភេទបន្លែសាឡាត់ ស្ពៃតឿ ស្ពៃចង្កឹះ ឬបន្លែជាគ្រឿងផ្សំផ្សេងៗទៀត។
តាមរបាយការណ៍របស់មជ្ឈមណ្ឌលសិក្សាគោលនយោបាយ (CPS) គឺកម្ពុជានាំចូលបន្លែជាមធ្យម២០០ទៅ៤០០តោនក្នុង១ថ្ងៃ ហើយកម្ពុជាត្រូវចំណាយលុយអស់ប្រមាណ២០០លានដុល្លារក្នុង១ឆ្នាំ។ បន្លែទាំងនេះភាគច្រើននាំចូលពីវៀតណាមនិងចិន។
កាលពីខែឧសភា ឆ្នាំ២០២០ ប្រធានសមាគមអ្នកចិញ្ចឹមសត្វកម្ពុជា លោក ស្រ៊ុន ពៅ ប្រាប់វីអូឌីថា ក្នុង១ឆ្នាំ កម្ពុជាចំណាយប្រាក់ជិត១ពាន់លានដុល្លារ សម្រាប់ទិញជ្រូក មាន់ ទា និងបន្លែ ពីប្រទេសជិតខាង។
អំឡុងពេលឆ្លងកូវីដ១៩ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ធ្វើដំណើរតាមបណ្តាខេត្ត ដើម្បីពិនិត្យទីតាំងធ្វើកសិកម្ម។ ក្នុងសុន្ទរកថារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ទាំងពេលលោកទៅពិនិត្យកន្លែងធ្វើកសិកម្ម និងថ្លែងសារនៅកន្លែងផ្សេងៗទៀតនោះ លោកតែងបង្ហាញមោទកភាពដែលថា ប្រទេសផ្សេងៗកំពុងរងផលប៉ះពាល់សេដ្ឋកិច្ចដោយមេរោគកូវីដ១៩ ប៉ុន្តែជាឱកាសល្អសម្រាប់ពង្រឹងកសិកម្មនៅកម្ពុជា។
ក្នុងឱកាសទៅពិនិត្យទីតាំងធ្វើស្រែក្នុងស្រុកព្រៃកប្បាស ខេត្តតាកែវ កាលពីថ្ងៃទី២១ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២០ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និងមន្ត្រីផ្សេងៗទៀត ដើរកាត់វាលស្រែ កាត់ភក់ កាត់ទឹក ពិនិត្យកន្លែងភ្ជួររាស់ កន្លែងដាំដុះ និងកន្លែងប្រមូលផលស្រូវ។
ក្នុងឱកាសនោះ លោក ហ៊ុន សែន ណែនាំមន្ត្រីឱ្យប្រើឱកាសដែលពិភពលោកកំពុងជួបបញ្ហាកូវីដ១៩ មកពង្រឹងវិស័យកសិកម្មដើម្បីនាំចេញ។
លោក ហ៊ុន សែន៖ «ប្រទេសផលិតស្បៀងជាប្រទេសត្រូវប៉ាន់ គឺឱកាសវាបានមកដល់។ យើងត្រូវប្រែក្លាយវិបត្តិនេះឱ្យទៅជាឱកាសសម្រាប់កម្ពុជា ដើម្បីពង្រីកទីផ្សារនាំចេញនូវប្រភេទស្បៀងទាំងឡាយ មិនមែនតែអង្ករទេ។ យើងនាំចេញទាំងម្សៅមី ទាំងដំឡូងមី យើងនាំចេញទាំងស្វាយ នាំចេញទាំងចេក នាំចេញទាំងអ្វីៗដែលជាប្រភេទស្បៀង»។
លោកលើកឡើងថា ចំពោះពលរដ្ឋដែលបាត់បង់ការងារដោយសារតែកូវីដ១៩ អាចចាប់ផ្តើមជាមួយកសិកម្មវិញ។
លោក ហ៊ុន សែន៖ «ពលករយើងប្រមាណ១០ម៉ឺននាក់វិលមកពីថៃ បានវិលមកចូលរួមពលកម្មក្នុងវិស័យកសិកម្ម។ កម្មករបាត់បង់ការងាររបស់យើង ក៏បានមកកាន់ស្រុកកំណើតជាមួយការឧបត្ថម្ភថវិកាខ្លះៗ ៤០ដុល្លារពីរាជរដ្ឋាភិបាល ក៏បានចូលរួមជាមួយឪពុកម្តាយជាកសិករនៅឡើយ។ អ៊ីចឹងកម្លាំងបំពេញបន្ថែមឱ្យវិស័យកសិកម្មដែលបាត់បង់ពីវិស័យសេវា និងឧស្សាហកម្ម និងចំណាកស្រុក យើងមានការងារធ្វើក្នុងវិស័យកសិកម្ម»។
កាលពីថ្ងៃទី១៤ ខែកក្កដា ក្នុងពិធីសំណេះសំណាលមួយនៅមជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវ និងអភិវឌ្ឍន៍កសិកម្ម ក្នុងស្រុកពាមរក៍ ខេត្តព្រៃវែង លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីបញ្ជាក់ថា កសិកម្មនៅកម្ពុជាមិនត្រឹមតែមិនប៉ះពាល់ដោយកូវីដ១៩ទេ ថែមទាំងមានឱកាសល្អសម្រាប់ពង្រឹងវិស័យកសិកម្មទៅវិញ។
នៅលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់ក្រសួងកសិកម្ម ក៏បានបង្ហាញពីសកម្មភាព និងលើកឡើងពីការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់មន្ត្រីក្នុងក្រសួងនេះ ក្នុងការបង្កើនការដាំដុះនិងចិញ្ចឹមសត្វដែរ។ ទោះយ៉ាងណា រដ្ឋាភិបាលឬក្រសួងកសិកម្មមិនទាន់មានការបង្ហាញរបាយការណ៍ថ្មី ពីការកាត់បន្ថយការនាំចូលបន្លែត្រីសាច់បានកម្រិតណានៅឡើយទេ។
ចំពោះកសិករ នៅតែឃើញមានផ្សព្វផ្សាយតាមបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុកពីបញ្ហាកសិផលរបស់ពួកគាត់ផលិតបានហើយ មិនមានទីផ្សារទិញឬលក់បានថោកពេក ធ្វើឱ្យពួកគាត់បង់ខាតលើការដាំដុះនោះ។
ប្រធានសមាគមសម្ព័ន្ធសហគមន៍កសិករកម្ពុជា លោក ថេង សាវឿន មើលឃើញបញ្ហាសំខាន់៤ដែលជាឧបសគ្គធ្វើឱ្យកម្ពុជាមិនអាចផ្គត់ផ្គង់បន្លែក្នុងស្រុកបានគ្រប់គ្រាន់ គឺខ្វះប្រព័ន្ធទឹកស្រោចស្រព ការជ្រើសរើសពូជត្រឹមត្រូវ បច្ចេកទេសក្នុងការដាំដុះ និងទុនសម្រាប់ជួយដល់កសិករ។ ក្នុងចំណោមបញ្ហាទាំង៤នេះ លោកមើលឃើញថា រដ្ឋាភិបាលកំពុងដោះស្រាយបានមួយផ្នែកលើប្រព័ន្ធទឹក។
លោក ថេង សាវឿន៖ «រដ្ឋាភិបាលអាចធ្វើលើប្រព័ន្ធស្រោចស្រពបានខ្លះៗ ប៉ុន្តែទ្រង់ទ្រាយបែបធំទៅតាមផែនការរបស់រដ្ឋាភិបាល។ ប៉ុន្តែការគាំទ្រលើបច្ចេកទេសនៃការដាំដុះ ការស្វះស្វែងរកនូវគ្រាប់ពូជអីហ្នឹង នៅតែជាបញ្ហាចោទនៅឡើយទេ ដោយសារតែយើងឃើញថា ការចុះពិភាក្សានិងការជួយគាំទ្រដល់កសិករនៅតែមានកម្រិតនៅឡើយ»។
សម្រាប់លោក យ៉ង សាំងកុមារ លើកឡើងថា ដើម្បីឱ្យកសិកម្មនៅកម្ពុជាមានលក្ខណៈរឹងមាំ អាចផ្គត់ផ្គង់តម្រូវការនៅក្នុងស្រុកគ្រប់គ្រាន់បាន គឺត្រូវចងក្រងក្រុមកសិករនិងរៀបចំអ្នកជំនាញបង្រៀនកសិករបន្ថែមលើជំនាញដែលកសិករមានស្រាប់។
លោក យ៉ង សាំងកុមារ៖ «យើងទាមទារឱ្យមានអ្នកជំនាញដឹកនាំខាងការដាំដុះបន្លែហ្នឹង ទូទាំងប្រទេស អាច២០០នាក់ទៅ! អាចធ្វើការជាមួយកសិករ អាច១ម៉ឺននាក់ទូទាំងប្រទេសទៅ។ យើងដោះស្រាយបញ្ហាហ្នឹងបានហើយ ប៉ុន្តែកន្លងមក វាអត់មានអ៊ីចឹង។ អត់មានការកំណត់តំបន់ជាក់លាក់ អត់មានការកំណត់ចំនួនកសិករ។ អត់មានការដឹកនាំដើម្បីរៀបចំឱ្យទៅជាក្រុមកសិករធ្វើការ ផែនការផលិត ការសហការគ្នារវាងក្រុមនិងក្រុម តំបន់និងតំបន់»។
តាមរបាយការណ៍របស់រដ្ឋាភិបាល ក៏ដូចជាអង្គការសង្គមស៊ីវិលដែលបង្ហាញថា ពលរដ្ឋខ្មែរទៅធ្វើការងារនៅប្រទេសថៃ ចន្លោះពី១លានទៅ២លាននាក់នោះ គឺភាគច្រើនធ្វើការងារខាងសំណង់និងវិស័យកសិកម្ម។ ពលរដ្ឋខ្មែរមួយចំនួនក៏ទៅធ្វើការងារនៅប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូងនិងជប៉ុនផ្នែកកសិកម្មដែរ។
ដូច្នេះ បើសិនជាវិស័យកសិកម្មនៅកម្ពុជារឹងមាំមួយកម្រិតទៀត នោះមានផលប្រយោជន៍ទាំងចំណេញលុយ មិនបាច់ទិញបន្លែពីបរទេសមកផ្គត់ផ្គង់តម្រូវការក្នុងស្រុក ហើយក៏អាចបង្កើនការងារសម្រាប់ពលរដ្ឋខ្មែរធ្វើ ដោយមិនចាំបាច់ចាកចោលគ្រួសារឬធ្វើដំណើរទាំងប្រឈមទៅរកការងារធ្វើនៅប្រទេសគេនោះទេ៕
