ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលចំនួន៦៤ស្ថាប័នបានស្នើឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាស្តារបរិយាកាសនយោបាយឡើងវិញ នៅមុនការបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់នៅឆ្នាំ២០២២ និងការបោះឆ្នោតជាតិនៅឆ្នាំ២០២៣ខាងមុខ។
តាមរយៈសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមនៅថ្ងៃទី១៤ ខែកក្កដានេះ ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលទាំង៦៤ស្ថាប័នបានបង្កើតនូវអនុសាសន៍អំពីលក្ខខណ្ឌអប្បបរមាឬលក្ខខណ្ឌទាបបំផុត សម្រាប់ភាពស្របច្បាប់នៃការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជាខាងមុខនេះ។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍បន្តថា លក្ខខណ្ឌទាំង៦នោះ រួមមាន ការបង្កើតបរិយាកាសនយោបាយសេរីតាមរយៈការស្តារឡើងវិញនូវសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ ការជួបប្រជុំដោយសន្តិវិធី សេរីភាពសមាគមនិងសារព័ត៌មាន និងសិទ្ធិនយោបាយចាប់ពីពេលនេះទៅ ការផ្តល់សិទ្ធិធ្វើនយោបាយនិងសិទ្ធិឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតតាមរយៈការដោះលែងនិងទម្លាក់ចោលបទចោទប្រកាន់ក្រោមហេតុផលនយោបាយ និងផ្តល់សិទ្ធិឱ្យគ្រប់គណបក្សនយោបាយក្នុងការចូលរួមដោយសេរីក្នុងដំណើរការនយោបាយឡើងវិញ។
ក្រៅពីនោះ អង្គការទាំងនោះក៏បានជំរុញឱ្យមានការគោរពលក្ខខណ្ឌមួយចំនួនទៀត ដូចជា ការការពារឆន្ទៈរបស់អ្នកបោះឆ្នោតនិងសិទ្ធិរបស់អ្នកបោះឆ្នោត ការផ្តល់ការជឿជាក់លើសមាសភាពគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ការពង្រឹងឯករាជ្យភាពនិងអព្យាក្រឹតភាពរបស់កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធនិងតុលាការ និងការផ្តល់សេរីភាពក្នុងការបំពេញតួនាទីរបស់ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលនិងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យនៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ ជាដើម។
លោក គល់ បញ្ញា ទីប្រឹក្សាគណៈកម្មាធិការ ដើម្បីការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជា ហៅកាត់ថា ខុមហ្រ្វែល បានអំពាវនាវនៅក្នុងសន្និសីទកាសែតមួយនៅព្រឹកថ្ងៃទី១៤ ខែកក្កដានេះ ឱ្យគ្រប់ភាគីទាំងអស់ចូលរួមគាំទ្រលក្ខខណ្ឌអប្បបរមាឬលក្ខខណ្ឌទាបបំផុតទាំង៦ចំណុចនេះ។
លោកអំពាវនាវយ៉ាងដូច្នេះថា៖ «មានតែប្រជាពលរដ្ឋដែលជាម្ចាស់ឆ្នោតនិងគណបក្សនយោបាយដែលលោកចូលរួមប្រកួតប្រជែងការបោះឆ្នោត ស្ថាប័នសារព័ត៌មាននានា ហើយនិងអ្នកពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ ចូលរួមគាំទ្រអ្វីជាសំណើរបស់យើងនេះបានច្រើនកុះករកាលណា យើងនឹងមានសង្ឃឹមអាចផ្លាស់ប្តូរជាវិជ្ជមានសម្រាប់ការបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់ខាងមុខនេះ ហើយអាចឈានទៅការបោះឆ្នោតខាងមុខៗទៀត នេះសំខាន់ណាស់»។
ចំណែកអ្នកស្រី ចាន់ រ៉ាមី នាយិកាអង្គការកម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍ធនធានយុវជន (YRDP) បានលើកឡើងដែរថា ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលមិនទទួលយកនូវអនុសាសន៍ទាំង៦ចំណុចនេះទេ នោះពិបាកក្នុងការធានាថា ការបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់និងការបោះឆ្នោតជាតិខាងមុខនេះប្រព្រឹត្តទៅដោយសេរីនិងយុត្តិធម៌ណាស់។
អ្នកស្រីមានប្រសាសន៍យ៉ាងដូច្នេះថា៖ «យើងក៏មានការបារម្ភដែរ ប្រសិនបើលក្ខខណ្ឌទាំងអស់ហ្នឹងឬមួយចំនួនមិនត្រូវបានកែប្រែ។ យើងពិបាកមែនទែនសម្រាប់កម្ពុជាយើង ក្នុងការធានាឱ្យមានការបោះឆ្នោតដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌នៅឆ្នាំក្រោយហ្នឹង។ ប៉ុន្តែយើងក៏មិនអស់សង្ឃឹមដែរ គឺអង្គការសង្គមស៊ីវិល ទាំងគណបក្សនយោបាយ ហើយនិងប្រជាពលរដ្ឋហ្នឹង ត្រូវធ្វើការរួមគ្នាដើម្បីឱ្យមានការស្តារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាឡើងវិញ»។
ប៉ុន្តែលោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ថ្លែងថា រដ្ឋាភិបាលមិនមានកាតព្វកិច្ចក្នុងការឆ្លើយតបនឹងអនុសាសន៍របស់ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលនេះទេ។ លោកថា គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) និងក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ ទើបមានសិទ្ធិក្នុងការឆ្លើយតប។
លោកមានប្រសាសន៍យ៉ាងដូច្នេះថា៖ «ខាងរដ្ឋាភិបាលយើងអត់មានកាតព្វកិច្ចក្នុងការឆ្លើយទេ! កាតព្វកិច្ចឆ្លើយហ្នឹងគឺ គ.ជ.ប ដែលជាអ្នករៀបចំការបោះឆ្នោត អាហ្នឹងទី១។ ហើយបញ្ហាទី២ ពីរឿងដោះលែងអ្នកទោសដែលយើងចាត់ទុកអ្នកទោសនយោបាយនោះ គឺឯកឧត្តម ជិន ម៉ាលីន លោកពន្យល់រួចស្រេចម្តងទៅហើយ។ ហើយកម្ពុជាហ្នឹងអត់មានអ្នកនយោបាយជាប់ទោសនោះ អត់មានទេ! មានតែអ្នកនយោបាយគាត់ប្រព្រឹត្តល្មើសនឹងច្បាប់ជាធរមាន»។
យ៉ាងណាក្តី លោក ហង្ស ពុទ្ធា អ្នកនាំពាក្យ គ.ជ.ប បានថ្លែងថា ការស្នើសុំរបស់អង្គការសង្គមស៊ីវិលទាំងនោះមិនមែនជាលើកទី១ទេ ប៉ុន្តែគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត បានបំពេញការងារខ្លួនដោយផ្អែកទៅលើច្បាប់ និងសុទ្ធតែមានការផ្ទៀងផ្ទាត់ទៅលើច្បាប់។ ហេតុដូច្នេះ ប្រសិនបើខាងសង្គមស៊ីវិលចង់បានយ៉ាងណាទៀតនោះ គឺត្រូវទំនាក់ទំនងទៅខាងស្ថាប័នដែលជាអ្នករៀបចំច្បាប់ជាមុនសិន ដើម្បីឱ្យស្របទៅតាមបទដ្ឋានច្បាប់។
លោកថ្លែងថា៖ «ទី១ ការស្នើសុំហ្នឹងអត់ទាន់មានការបញ្ជូនអីមកដល់ គ.ជ.ប អីទេ! សម្រាប់ខាង គ.ជ.ប នៅពេលដែលបានបញ្ជូនឬទទួលឯកសារជាលាយលក្ខណ៍អក្សរ យើងនឹងមានការឆ្លើយតប»។
រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានកំណត់យកថ្ងៃទី៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២២ ជាកាលបរិច្ឆេទសម្រាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់អាណត្តិទី៥ ខណៈការបោះឆ្នោតជាតិជ្រើសរើសតំណាងរាស្ត្រនឹងធ្វើឡើងនៅខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣។
អង្គការសង្គមស៊ីវិលទាំង៦៤ បានលើកឡើងថា អនុសាសន៍ឬលក្ខខណ្ឌទាបបំផុតសម្រាប់ការបោះឆ្នោតនៅពេលខាងមុខនេះ គឺផ្អែកលើរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា ច្បាប់ និងកតិកាសញ្ញាអន្តរជាតិ កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស និងផ្អែកលើអនុសាសន៍ជាច្រើនទៀតដែលផ្តល់ដោយស្ថាប័នអង្គការសហប្រជាជាតិ និងភាគីពាក់ព័ន្ធផ្សេងៗទៀត៕
