គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន(GDP) ប្រៀបធៀបការបង្កើតក្រសួង និងមន្រ្តីរាជការច្រើនហួសប្រមាណដូចបច្ចុប្បន្ន ទៅនឹងពាក្យថា «គ្នាច្រើនអន្សមខ្លោច» ដែលនាំទៅដល់ការចំណាយថវិកាជាតិ មិនចំគោលដៅ។
ឯកសារគោលនយោបាយទី៦៤ នៃសៀវភៅបៃតងរបស់គណបក្ស GDP ដែលបានផ្សព្វផ្សាយ កាលពីថ្ងៃទី២៥ ខែមករា ឆ្នាំ២០២២ បង្ហាញថា កម្ពុជាបច្ចុប្បន្ននេះ មានក្រសួងច្រើនហួសប្រមាណរហូតដល់ ២៨ក្រសួង ខណៈចំនួនមន្រ្តីរាជការវិញមានប្រមាណ ៥០ម៉ឺននាក់។ គណបក្សនេះ បន្តថា ចំនួនដ៏ធំនេះ បានក្លាយជាបន្ទុកធ្ងន់ ដែលជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលត្រូវបង្ខំចិត្តចំណាយថវិកាជាតិច្រើន និងពុំសូវមានប្រសិទ្ធិភាព។
ប្រភពដដែលបន្តថា ដើម្បីធានាបានពីការទប់ស្កាត់នៃការចំណាយមិនចំគោលដៅនេះ គឺត្រូវកាត់បន្ថយសមាជិករដ្ឋាភិបាល និងបង្រួមក្រសួងពី២៨ មកនៅត្រឹម ១៥ក្រសួង ហើយក្រសួងនីមួយៗ មានរដ្ឋមន្រ្តី១រូប និងអនុរដ្ឋមន្រ្តីយ៉ាងច្រើនបំផុត៣រូប។ គណបក្សនេះថា ការអនុវត្តដូចនេះ ទើបមានប្រសិទ្ធិភាព និងបរិយាប័ន្តការងារ។
បន្ថែមលើឯកសារគោលនយោបាយនេះ អគ្គលេខាធិការនៃគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន លោកបណ្ឌិត សាម អ៊ីន ប្រាប់វីអូឌីនៅថ្ងៃទី៣១ខែមករានេះថា ការដែលបង្កើតក្រសួងច្រើនបែបនេះ មិនខុសអីពីរដ្ឋាភិបាលមានក្បាលធំជាងខ្លួននោះទេ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ លោកសង្កេតឃើញថា ក្រសួងខ្លះមានការងារជាន់គ្នា ដូចជា ក្រសួងកសិកម្ម និងក្រសួងធនធានទឹក និងក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទជាដើម។
លោកបន្តថា៖ «ការងារអភិវឌ្ឍន៍នៅមូលដ្ឋាន ការងារធនធានធម្មជាតិ រឿងទឹករឿងបច្ចេកទេសកសិកម្មអីអស់ហ្នឹងវាគួរតែនៅតែមួយ។ នៅពេលយើងចែកក្រសួងរហូតដល់៤ ដើម្បីគ្រាន់តែដាក់ឱ្យមានឋានៈតួនាទីរដ្ឋមន្រ្តី៤ រដ្ឋលេខាធិការ អនុរដ្ឋលេខាធិការមួយក្រសួងៗ មិនតិចជាង១០នាក់ទៅ២០នាក់ទេ ទី១ ការចាត់ចែងការងារវាជាន់គ្នា។ ការងារជាន់គ្នា ធ្វើឱ្យការងារមិនមានប្រសិទ្ធិភាពល្អ ហើយទី២ ការចាយវាយថវិកាជាតិខ្ជះខ្ជាយ »។
នាយករងខុទ្ទកាល័យក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ លោក ចាន់ ហេង បដិសេធអត្ថាធិប្បាយ ខណៈអ្នកនាំពាក្យក្រសួងកសិកម្ម លោក ស្រី វុឌ្ឍី ពុំអាចទាក់ទងបាន។
ប្រធានអង្គភាពអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល លោក ផៃ ស៊ីផាន ថ្លែងទទួលស្គាល់ថា អ្វីដែលគណបក្ស GDP លើកឡើងនេះ ពិតជារបៀបនៃការធ្វើកំណែទម្រង់គោលនយោបាយ ហើយសារនយោបាយនេះ ក៏ស្របទៅនឹងជំហររបស់រដ្ឋាភិបាលដែរ។ ប៉ុន្តែលោកថា ការបង្កើនសមាជិករដ្ឋាភិបាល និងក្រសួងច្រើនដូចនេះ មិនមែនជាសេចក្តីសម្រេចរបស់រដ្ឋាភិបាលតាំងពីដើមទីមកទេ។
បើតាមលោក ផៃ ស៊ីផាន ដោយសារកម្ពុជាកើតចេញពីបក្សផ្សេងគ្នា នៅក្រោយការបោះឆ្នោតឆ្នាំ១៩៩៣ ហេតុដូច្នេះបក្សនយោបាយនីមួយៗ បានដាក់សមាជិករៀងៗខ្លួន ទៅតាមកូតាបក្សចូលទៅក្នុងក្រសួងនីមួយៗ តាំងពីពេលនោះមក ហើយវប្បធម៌ដូចនេះ ក៏ចេះតែមានដល់សព្វថ្ងៃ។ ប៉ុន្តែលោកថា នៅចំពោះមុខនេះ រដ្ឋាភិបាលមានផែនការ ដើម្បីកាត់បន្ថយក្រសួងឱ្យនៅតិច តាមលទ្ធភាពដែលអាចធ្វើទៅបាន។
លោកបន្តថា៖ «រដ្ឋាភិបាលកំពុងតែធ្វើកំណែទម្រង់ហ្នឹងដែរ ហេតុដូចម្តេចបានមានមន្រ្តីនៅក្នុងក្រសួង យើងរាប់ចាប់ពីថ្នាក់ក្រោមរហូតដល់លើ អាហ្នឹងទី១ ទី២ ហេតុអ្វីបានជាយើងមានក្រសួងច្រើនមិនចឹង ប្រវត្តិសាស្រ្តរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាហ្នឹង កើតចេញពីរដ្ឋាភិបាលដែលមានទិសដៅបង្រួបបង្រួមជាតិដែលគេហៅថា កូតា នោះដើម្បីបញ្ចប់សង្រ្គាម អាហ្នឹងប្រវត្តិរបស់យើងគឺអ៊ីចឹង»។
នៅក្នុងសេចក្តីព្រាងច្បាប់ ស្តីពីការគ្រប់គ្រងថវិកាជាតិឆ្នាំ២០២២ របស់ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ កាលពីថ្ងៃទី២២ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២១ បង្ហាញថា រដ្ឋាភិបាលត្រូវបង្កើនការចំណាយថវិកាជាតិ សម្រាប់ឆ្នាំនេះ កើនឡើងប្រមាណជាង ៨ភាគរយ បើធៀបទៅនឹងឆ្នាំ២០២១។
ដោយឡែក លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន កាលពីដើមខែមករា ឆ្នាំ២០២២ ក៏បានប្រកាសពីការធ្វើកំណែទម្រង់នៃការគ្រប់គ្រងថវិកាជាតិឱ្យបានត្រឹមត្រូវ។ ទន្ទឹមនឹងនេះ លោកក៏ធ្លាប់ព្រលយពីការរៀបចំ និងកាត់បន្ថយក្រសួងឬស្ថាប័នរដ្ឋ ដែលមិនចាំបាច់ សម្រាប់ដាក់បញ្ចូលគ្នាដែរ។
នាយកប្រតិបត្តិអង្គការ អភិវឌ្ឍន៍ផ្នត់គំនិត លោកបណ្ឌិត សេក សុជាតិ យល់ឃើញថា ការធ្វើកំណែទម្រង់ក្រសួង ឬសមាជិករដ្ឋាភិបាលឱ្យនៅក្នុងកម្រិតមួយតិចតួច មិនមែនជារឿងសំខាន់ទេ ប៉ុន្តែអ្វីដែលសំខាន់នោះ គឺទាក់ទងនឹងសមត្ថភាព។ លោកបន្ថែមថា ប្រសិនបើផ្លាស់ប្តូររចនាសម្ព័ន្ធហើយ តែមិនដំណើរការដដែល នោះមិនមានន័យអ្វីឡើយ។
ម្យ៉ាងវិញទៀត លោកថា ការកាត់បន្ថយចំនួនមន្រ្តី ឬក៏អង្គភាពរបស់រដ្ឋនេះ គ្រាន់តែជាផ្នែកមួយនៃការប្រកួតប្រជែងអំណាចប៉ុណ្ណោះ រវាងបក្សនយោបាយ និងបក្សនយោបាយ ប៉ុន្តែអ្វីដែលលោកមើលឃើញ គឺរដ្ឋាភិបាលគួរផ្តោតទៅលើសមត្ថភាព និងការផ្តល់សេវារបស់មន្រ្តីថាតើមានតម្លាភាព និងអាចទទួលយកបានកម្រិតណា។
លោកបន្តថា«យើងបង្រួមមកហើយកាត់បន្ថយចំនួនទាំងអស់នោះ ប៉ុន្តែសមត្ថភាព និងធនធានរបស់មន្រ្តីរាជការដែលបម្រើសេវាទាំងអស់នោះ គាត់នៅតែមានកម្រិតដដែល។ អ៊ីចឹងយើងគិតថា បើទោះបីជាបង្រួម ឬពង្រីក ក៏វាអត់មានលទ្ធផលអីថ្មីជាវិជ្ជមាននោះដែរ»។
ម្យ៉ាងវិញទៀត លោកហាក់មិនមានជំនឿទេថា ការធ្វើកំណែទម្រង់ ស្តីពីបុគ្គលិករដ្ឋ និងស្ថាប័នជាតិរបស់រដ្ឋាភិបាលនេះ អាចដំណើរការទៅឆាប់ ដោយថា កម្ពុជា ត្រូវការពេលវេលាវែងឆ្ងាយទៀត ក្នុងការធ្វើកំណែទម្រង់នេះ។ លោកបណ្ឌិត សេក សុជាតិ បានលើកនូវហេតុផលមួយចំនួន ដែលរដ្ឋាភិបាលត្រូវជួបឧបសគ្គក្នុងការធ្វើកំណែទម្រង់នេះ ក្នុងនោះមានដូចជា មានអំពើពុករលួយជាប្រព័ន្ធតាំងពីថ្នាក់ជាតិ ដល់ថ្នាក់ក្រោមជាតិ និងមានខ្សែបណ្តាញ បក្សពួកនិយម គ្រួសារនិយមដែលចាក់ឬសយ៉ាងណែននៅក្នុងស្ថាប័នជាតិនីមួយៗ។ មួយទៀត លោកមើលឃើញទាក់ទងនឹងសមត្ថភាព និងឆន្ទៈពិតប្រាកដរបស់មន្រ្តី ដែលមិនចង់ឱ្យគោលនយោបាយនេះសម្រេចបាន៕
