អតីតមេទ័ពតស៊ូនៅជាយដែនថៃ និងជាប្រធានគណបក្សខ្មែររួបរួមជាតិ លោក ញឹក ប៊ុនឆៃ បានលើកឡើងថា «គណបក្សភ្លើងទៀន» ដែលទើបលេចមុខធ្វើសកម្មភាពនៅមូលដ្ឋាន ដើម្បីចូលរួមការបោះឆ្នោតខាងមុខ នឹងមានអនាគតខ្លី ប្រឈមនឹងចំណាត់ការផ្លូវច្បាប់ ដោយសារគណបក្សនេះមានជាប់ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងសកម្មភាពលោក សម រង្ស៊ី នៅឯក្រៅប្រទេស។
ការថ្លែងរបស់លោក ញឹក ប៊ុនឆៃ នេះធ្វើឡើងក្នុងពិធីសំណេះសំណាលមួយជាមួយពលរដ្ឋក្នុងភូមិព្រែកតាគង់១ សង្កាត់ចាក់អង្រែលើ ខណ្ឌមានជ័យ រាជធានីភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ។
ប្រធានគណបក្សខ្មែររួបរួមជាតិ លោក ញឹក ប៊ុនឆៃ បានថ្លែងចំៗថា លោក សម រង្ស៊ី និងលោក កឹម សុខា លែងជាមនុស្សតែមួយដូចពីមុនទៀតហើយ។ លោកបន្តថា លោក សម រង្ស៊ី បានអនុញ្ញាតឱ្យគណបក្សភ្លើងទៀនធ្វើសកម្មភាព និងលើកស្លាកគណបក្ស ដើម្បីចូលរួមប្រកួតការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់នាពេលខាងមុខ ខណៈគណបក្សសិទ្ធិមនុស្សរបស់លោក កឹម សុខា នៅមិនទាន់ច្បាស់នៅឡើយ បើទោះបីជាមកដល់ពេលនេះ មានមនុស្សស្និទ្ធនឹងលោក កឹម សុខា មួយចំនួនបានចេញមកបង្កើតគណបក្សថ្មីក៏ដោយ។
មួយវិញទៀត លោកថា នៅសប្ដាហ៍មុននេះ លោក សម រង្ស៊ី ក្នុងពិធីជួបជុំអ្នកគាំទ្រនៅក្រៅប្រទេស បានដាក់ជើងពានមួយ ហើយអុជទៀន អមដោយអ្នកអត្ថាធិប្បាយពីក្រោយ ពីសកម្មភាពគណបក្សភ្លើងទៀនដែលកំពុងធ្វើសកម្មភាពនយោបាយនៅមូលដ្ឋាន ដែលការណ៍នេះ លោកថា គណបក្សនេះអាចប្រឈមនឹងផ្លូវច្បាប់ ខណៈលោក សម រង្ស៊ី ត្រូវបានតុលាការផ្ដន្ទាទោសទៅហើយនោះ។
លោកថា៖ «ចំណុចត្រង់ហ្នឹង ខ្ញុំជឿថាអនាគតប្រហែលជាភ្លើងទៀនហ្នឹង មុជមិនជ្រៅទៅមិនឆ្ងាយទេៗ តែមិនស្រួល រលត់ភ្លើងទៀនបាត់ៗ។ អានេះយើង មិនទៅថាអីគេទេ តែជាការមើលឃើញរបស់យើងទាំងអស់គ្នា ដោយសារមានការពាក់ព័ន្ធជាមួយលោក សម រង្ស៊ី»។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សភ្លើងទៀន លោក ថាច់ សេដ្ឋា បានច្រានចោលការលើកឡើងពីសំណាក់លោក ញឹក ប៊ុនឆៃ នេះ ដោយអះអាងថា ការរៀបវេទិកានយោបាយ ឬការជួបជុំណាមួយនៅក្រៅប្រទេស មិនជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងគណបក្សភ្លើងទៀនទេ ដរាបណាគណបក្សនេះមិនបានផ្ដួចផ្ដើមរៀបចំកម្មវិធីជួបជុំនោះ។
លោកថា៖ «[លោក] ញឹក ប៊ុនឆៃ មិនមែនតុលាការផងហ្នឹង ហើយគាត់ក៏មិនមែនជាអាជ្ញាធរដែរ មិនបាច់មកបារម្ភជំនួសយើងទេ។ យើងធ្វើក្នុងលក្ខខណ្ឌច្បាប់ស្ដីពីគណបក្សនយោបាយនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ អ្វីដែលជាសកម្មភាពដែលគេធ្វើនៅខាងក្រៅប្រទេស យើងទៅហាមឃាត់គេម៉េច វាលើកលែងតែគណបក្សភ្លើងទៀនរៀបចំ អាហ្នឹងបានយើងទទួលខុសត្រូវ។ អានេះយើងមិនរៀបចំ យើងមិនទាំងដឹងទាំងឮស្អីផង»។
នាយកប្រតិបត្តិអង្គការអភិវឌ្ឍន៍ផ្នត់គំនិត លោកបណ្ឌិត សេក សុជាតិ មើលឃើញថា ក្នុងច្បាប់គណបក្សនយោបាយ គណបក្សណាមួយប្រឈមនឹងការរំលាយ ទាល់តែប្រធានគណបក្សនោះធ្វើកំហុស ដូចជា ការធ្វើអបគមន៍ ឬបំបែករដ្ឋ ធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់សន្តិសុខជាតិ និងការបង្កើតកម្លាំងប្រដាប់អាវុធខុសច្បាប់ ជាដើម។
ប៉ុន្តែជាទស្សនៈ លោកយល់ថា អ្វីក៏អាចកើតឡើងបានដែរនៅកម្ពុជា តែថាបញ្ហានេះ ដរាបណាគណបក្សភ្លើងទៀនមិនទាន់មានប្រជាប្រិយភាពដល់កម្រិតគំរាមកំហែងអំណាចគណបក្សកាន់អំណាចនោះ គណបក្សនេះនឹងមិនត្រូវគេចាត់វិធានការទេ បើទោះបីជាលោក សម សង្ស៊ី ភ្ជាប់សកម្មភាពខ្លះក៏ដោយ។
ការសម្អាងបែបនេះ ដោយសារលោក សុជាតិ មើលឃើញថា ក្រោយរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បន្ទាប់ពីគណបក្សប្រឆាំងនោះដណ្ដើមបានអាសនៈប្រហាក់ប្រហែលនឹងបក្សកាន់អំណាចដែរ ទាំងក្នុងសភា និងឃុំ-សង្កាត់។
មួយវិញទៀត លោកមើលឃើញថា ការលេចមុខគណបក្សភ្លើងទៀនទៅចូលរួមប្រកួតការបោះឆ្នោត រួមទាំងគណបក្សថ្មីៗមួយចំនួនទៀតនោះ អាចជារូបភាពមួយដែលបក្សកាន់អំណាចចង់បាន ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងការរិះគន់របស់សហគមន៍អន្តរជាតិ។
លោកថា៖ «កម្ពុជានាប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ខ្ញុំគិតថា គណបក្សកាន់អំណាចពិតជាចង់ឃើញការស្វាគមន៍ពីសហគមន៍ជាតិនិងអន្តរជាតិ ថាកម្ពុជាវិលមករកប្រក្រតីផ្នែកប្រជាធិបតេយ្យ ឬក៏មានលំហូរប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញអ៊ីចឹង។ អ៊ីចឹងវាជាផលចំណេញមួយសម្រាប់គណបក្សកាន់អំណាច»។
គណបក្ស សម រង្ស៊ី ដែលមានស្លាកសញ្ញាភ្លើងទៀនស្រាប់ បានប្ដូរឈ្មោះទៅជាគណបក្សភ្លើងទៀន ហើយប្រើស្លាកសញ្ញាភ្លើងទៀនចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៧មក ក្រោយពីរដ្ឋសភាប្រកាសឱ្យប្រើប្រាស់ច្បាប់ស្ដីពីវិសោធនកម្មច្បាប់គណបក្សនយោបាយ ដែលច្បាប់នោះមិនអនុញ្ញាតឱ្យគណបក្សណាមួយយករូបបុគ្គលមកធ្វើជាស្លាកសញ្ញាគណបក្សនោះទេ។
មួយវិញទៀត មាត្រា៦ នៃច្បាប់នេះចែងថា គណបក្សនយោបាយមិនត្រូវធ្វើសកម្មភាពឱ្យមានអបគមន៍ ឬបំបែករដ្ឋ ដែលនាំឱ្យអន្តរាយដល់ការឯកភាពជាតិ និងបូរណភាពទឹកដីនោះទេ ហើយក៏មិនត្រូវធ្វើវិទ្ធង្សនាប្រឆាំងនឹងរបបប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្ស និងរាជានិយម អាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ធ្វើការញុះញង់ដែលអាចនាំឱ្យមានការបែកបាក់ជាតិ ជាដើម។
គណបក្សសមរង្ស៊ី ដែលមានរូបសញ្ញាភ្លើងទៀន អំឡុងការបោះឆ្នោតជាតិឆ្នាំ២០០៨ មុនចងសម្ព័ន្ធជាមួយគណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស ទទួលបានសំឡេងឆ្នោតជាង ១លាន៣សែនសំឡេង (១ ៣១៦ ៧១៤សំឡេង) ស្មើជាង២១ភាគរយនៃសន្លឹកឆ្នោតទូទាំងប្រទេស ដែលគិតជាអាសនៈក្នុងសភាមានចំនួន២៦ ក្នុងចំណោមសមាជិកសភា១២៣។
ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ ឆ្នាំ២០១២ គណបក្សសមរង្ស៊ី ទទួលបានសន្លឹកឆ្នោតជាង១លាន២សែនសំឡេង (១ ២២៤ ៤៦០សំឡេង) បានតំណែងមេឃុំនិងចៅសង្កាត់ចំនួន២២ ខណៈគណបក្សសិទ្ធិមនុស្សទទួលបានតំណែងមេឃុំនិងចៅសង្កាត់ចំនួន១៨៕
