អ្នកនយោបាយជាន់ខ្ពស់នៃគណបក្សក្រៅរដ្ឋាភិបាល ដែលតំណាងឱ្យសម្ពន្ធអ្នកប្រជាធិបតេយ្យនៅមុនការបោះឆ្នោតជាតិឆ្នាំ២០២៣ បានលើកឡើងថា ពួកគេនឹងស្វះស្វែងរកច្រកថ្មីទៀត ធ្វើយ៉ាងណាជំរុញឱ្យមានការកែលម្អប្រព័ន្ធបោះឆ្នោត និងលំហសេរីភាពនយោបាយ ដូចដែលពួកគេមើលឃើញ គឺយន្តការទាំងពីរនេះនៅមិនទាន់អាចធានាពីសុក្រឹតភាព និងតម្លាភាពក្នុងដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យបាននៅឡើយទេ ប្រសិនបើបរិបទនយោបាយដូចបច្ចុប្បន្ននេះនៅតែមានរូបភាពគំរាមកំហែងនិងយាយី។
លោក ថាច់ សេដ្ឋា អនុប្រធានគណបក្សភ្លើងទៀន ប្រាប់ វីអូឌី នៅថ្ងៃចន្ទនេះថា ថ្វីបើពេលនេះ រដ្ឋសភាជាតិបានច្រានចោលសំណើរបស់បក្សក្រៅរដ្ឋាភិបាលជាថ្មីទៀតក្ដី ការតស៊ូមតិដើម្បីឈានទៅកែទម្រង់ប្រព័ន្ធបោះឆ្នោត និងជំរុញឱ្យមានលំហប្រជាធិបតេយ្យប្រសើរជាងមុន នឹងនៅតែបន្តទៅមុខទៀត។ លោកបន្តថា នៅចំពោះមុខនេះ ច្រកចេញបែបណាក្នុងការទម្លុះទម្លាយពីភាពទាល់ច្រកនេះ គឺតំណាងគណបក្សនយោបាយទាំង៤ នឹងបន្តពិគ្រោះយោបល់គ្នាបន្ថែមទៀត។
លោកបន្តថា៖ «ដូចខ្ញុំជម្រាបអម្បាញ់មិញអ៊ីចឹង ថាយើងនឹងជជែកគ្នាជាមួយគណបក្សដែលយើងបានដាក់ញត្តិរួមគ្នាហ្នឹង ថាត្រូវធ្វើអីតទៅទៀត »។
ការថ្លែងដូច្នេះរបស់មន្រ្តីនយោបាយជាន់ខ្ពស់គណបក្សក្រៅរដ្ឋាភិបាលធ្វើឡើង ក្រោយពីរដ្ឋសភាជាតិបានចេញលិខិតបដិសេធ កាលពីថ្ងៃទី១០ ខែ តុលា កន្លងទៅនេះ។ អគ្គលេខាធិការនៃរដ្ឋសភា លោក ឡេង ប៉េងឡុង លើកឡើងនៅក្នុងលិខិតបដិសេធរបស់ខ្លួនថា បទប្បញ្ញត្តិនៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងនៃរដ្ឋសភា ពុំមានចែងអំពីបែបបទនិងនីតិវិធីនៃការជួបពិភាក្សារវាងរដ្ឋសភា និងគណបក្សនយោបាយដែលពុំមានអាសនៈនៅក្នុងរដ្ឋសភាទេ។
បន្ថែមលើលិខិតបដិសេធនេះ អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋសភា លោក ឡេង ប៉េងឡុង បញ្ជាក់ដោយខ្លីថា ការបដិសេធនេះ គឺគ្មានហេតុផលណាមួយផ្សេងក្រៅពីហេតុផលដូចមានកំណត់នៅក្នុងបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុង និងបទប្បញ្ញត្តិនៃរដ្ឋសភាឡើយ។
លោកបន្តថា៖ «គឺយើងមិនអាចទទួលបានទេ វាគ្មាននីតិវិធី! វាគ្មាននីតិវិធីទទួលបាន»។
មកដល់ពេលនេះ គណបក្សនយោបាយទាំង៤ ដែលដើរតួនាទីក្នុងការជំរុញឱ្យមានការកែលម្អប្រព័ន្ធបោះឆ្នោត និងបើកលំហសេរីភាពខាងនយោបាយឱ្យបានទូលំទូលាយនៅមុនការបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិមកដល់ មានដូចជា គណបក្សភ្លើងទៀន គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន គណបក្សឆន្ទៈខ្មែរ និងគណបក្សកែទម្រង់កម្ពុជា។
ការដាក់លិខិតសុំជួបជាថ្មីទៀតកាលពីថ្ងៃទី១៩ ខែកញ្ញា កន្លងទៅនេះ នៅបន្ទាប់ពីលិខិតលើកទី១ ដែលបក្សនយោបាយទាំង៤ដាក់ចូលទៅរដ្ឋសភា កាលពីថ្ងៃទី២៥ ខែសីហា ត្រូវបរាជ័យ ដោយសារស្ថាប័នកំពូលមួយនេះបដិសេធក្នុងលក្ខខណ្ឌដូចគ្នានេះដែរ កាលពីថ្ងៃទី១៧ ខែសីហា ចំពោះការសុំជួបនេះ។ លិខិតឆ្លើយតបរបស់រដ្ឋសភានៅពេលនោះ សម្អាងហេតុថា បទប្បញ្ញត្តិនៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងនៃរដ្ឋសភា គឺពុំមានចែងអំពីបែបបទនិងនីតិវិធីនៃការជួបពិភាក្សារវាងរដ្ឋសភា និងគណបក្សនយោបាយដែលគ្មានអាសនៈនៅក្នុងរដ្ឋសភាឡើយ។
សម្រាប់លោក កន សាវាង្ស មន្រ្តីសម្របសម្រួលផ្នែកអង្កេតជាន់ខ្ពស់នៃអង្គការខុមហ្រ្វែល យល់ឃើញថា ការឆ្លើយតបបែបណា វាគឺជាសិទ្ធិរបស់រដ្ឋសភា ប៉ុន្តែជាចាំបាច់ រដ្ឋសភាមិនអាចផាត់ចេញសំឡេងភាគតិចទេ ព្រោះពួកគេក៏ជាផ្នែកមួយដែលស្ថិតនៅក្នុងអំណាចក្នុងការដោះស្រាយដែរ។
បន្ថែមពីលើនេះ លោកអះអាងថា រដ្ឋសភាក៏ពុំមែនជារបស់ផ្តាច់មុខរបស់បក្សនយោបាយណាមួយដែរ ហេតុនេះ អង្គការកំពូលមួយនេះត្រូវធ្វើការដោយប្រុងប្រយ័ត្ន ចៀសវាងការរិះគន់ថាជាស្ថាប័នដែលអនុវត្តការងារ តួនាទី និងភារកិច្ច មានភាពលម្អៀង ព្រោះជាស្ថាប័នដែលកើតចេញពីការបោះឆ្នោត។
លោកបន្តថា៖ «តួនាទីរបស់សភា គឺមិនមែនជាតួនាទីមួយដែលធ្វើកិច្ចការងារសម្រាប់តែក្រុមណាមួយទេ។ សភាតំណាងរាស្រ្ត គឺកើតឡើងពីការបោះឆ្នោត ដែលរដ្ឋសភាត្រូវដោះស្រាយក្នុងនាមជាតំណាងប្រជាពលរដ្ឋ។ អ៊ីចឹងអ្វីដែលជាទុក្ខ អ្វីដែលជាបញ្ហាកើតឡើង ត្រូវតែដោះស្រាយ។គណបក្សនយោបាយក៏ជាប្រជាពលរដ្ឋដែរ។ គណបក្សនយោបាយ បើទោះជាគាត់ជាដៃគូ ក៏ប៉ុន្តែក៏ជាការចូលរួមចំណែកក្នុងការកសាងប្រទេសដែរ ដូចមានចែងអំពីកាតព្វកិច្ចនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ សភាខ្លួនឯងហ្នឹងមិនមែនមានន័យថាកម្លាំងភាគច្រើន ហើយមិនគិតគូរកម្លាំងភាគតិចទេ។ ជាទូទៅ កម្លាំងភាគច្រើនមានសិទ្ធិក្នុងការដឹកនាំ ប៉ុន្តែមិនអាចបោះបង់ចោលកម្លាំងភាគតិចទេ »។
មាត្រា៣៥ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ កឋាខណ្ឌទី២ ចែងថា សេចក្តីស្នើទាំងឡាយណារបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ត្រូវបានទទួលការពិនិត្យ និងដោះស្រាយយ៉ាងហ្មត់ចត់ពីអង្គការរដ្ឋ។
តាមរយៈសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមរបស់ខ្លួនក្នុងពេលកន្លងទៅ តំណាងគណបក្សនយោបាយទាំង៤ ឱ្យដឹងថា ដោយសារមើលឃើញពីបញ្ហាដែលកើតចេញពីការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ កាលពីថ្ងៃទី៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២២ មានភាពមិនប្រក្រតី ទើបគណបក្សនយោបាយទាំង៤ ស្នើឱ្យមានការកែលម្អប្រព័ន្ធបោះឆ្នោត ជាពិសេសជំរុញឱ្យអនុវត្តអំពីលំហសេរីភាពខាងនយោបាយឱ្យបានប្រសើរជាងនេះ។
លិខិតសុំកិច្ចអន្តរាគមន៍ និងការពិគ្រោះយោបល់ ក្នុងទិសដៅប្រហាក់ប្រហែលគ្នានេះ សម្ពន្ធគណបក្សនយោបាយទាំង៤ ក៏បានសុំជួបរួចមកហើយដែរពីក្រសួងមហាផ្ទៃ និងស្ថាប័នជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប)។ បើទោះជាបែបណា អ្នកនយោបាយទាំង៤គណបក្សធ្លាប់អះអាងហើយថា ស្ថាប័នជាតិសំខាន់ៗទាំងពីរនេះបានទម្លាក់ការទទួលខុសត្រូវនេះទៅរដ្ឋសភាវិញ៕
