ប្រជាពលរដ្ឋប្រមាណ៣០នាក់ តំណាងឱ្យ២៥០គ្រួសារ រស់នៅជាប់បឹងតាមោក ស្ថិតក្នុងសង្កាត់សំរោង ខណ្ឌព្រែកព្នៅ រាជធានីភ្នំពេញ នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ បាននាំគ្នាដាក់ញត្តិនៅស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំនៅកម្ពុជា ដើម្បីសុំអន្តរាគមន៍ករណីជម្លោះដីធ្លីរបស់ពួកគេ ក្រោយគ្មានដំណោះស្រាយពីអាជ្ញាធរកម្ពុជា។
ក្នុងញត្តិដាក់ទៅស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជា បានលើកឡើងថា ពលរដ្ឋ២៥០គ្រួសារ បានទៅរស់នៅតាមបណ្តោយផ្លូវលេខ១៥១ ស្ថិតនៅភូមិសំរោងត្បូង សង្កាត់សំរោង ខណ្ឌព្រែកព្នៅ តាំងពីឆ្នាំ១៩៩០ ដោយកាន់កាប់លើក្បាលដីរៀងៗខ្លួនរហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន ប៉ុន្តែអាជ្ញាធរមិនបានចេញបណ្ណកម្មសិទ្ធិជូនពួកគាត់ឡើយ។
ញត្តិដដែលបន្តថា ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០២០មក អាជ្ញាធរខណ្ឌបានចោទពលរដ្ឋថា រស់នៅលើដីចំណីផ្លូវដោយខុសច្បាប់ និងបានធ្វើទុក្ខបុកម្នេញលើពលរដ្ឋ ប្រើហិង្សា គំរាមកំហែង និងបានប្តឹងតំណាងពលរដ្ឋ៧នាក់ទៅតុលាការ ព្រមទាំងបានបង្ខំឱ្យពលរដ្ឋដោះដូរទៅទីតាំងថ្មីជាដើម។
ពលរដ្ឋរស់នៅជាប់បឹងតាមោក អ្នកស្រី ប្រាក់ សុភា ប្រាប់វីអូឌីបន្ថែមលើខ្លឹមសារញត្តិនេះថា ពួកគាត់ដាក់ញត្តិនៅស្ថានទូតអាមេរិកនេះ ដើម្បីស្នើដល់ឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហរដ្ឋអាមេរិក ជួយអន្តរាគមន៍ទៅរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ឱ្យដោះស្រាយបញ្ហាដីធ្លីជូនពួកគាត់ ឱ្យបានអភិវឌ្ឍន៍នៅនឹងកន្លែង និងមិនមានការបណ្តេញចេញ ឬដោះដូរទៅទីតាំងថ្មី។
ពលរដ្ឋរូបនេះបន្តថា កន្លងមក អ្នកភូមិដាក់ញត្តិនៅតាមស្ថាប័នរដ្ឋមួយចំនួន ដូចជា ក្រសួងរៀបចំដែនដី រដ្ឋសភា ខុទ្ទកាល័យនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងស្ថាប័នផ្សេងទៀត ប៉ុន្តែរហូតមកដល់ពេលនេះនៅពុំទាន់មានដំណោះស្រាយណាមួយនៅឡើយ ក្រៅតែពីបង្ខំឱ្យពលរដ្ឋដោះដូរទៅទីតាំងថ្មីនោះ។
អ្នកស្រីបន្ថែមថា៖ «ពួកយើងអស់ជំនឿទៅលើការដោះស្រាយរបស់អាជ្ញាធរខណ្ឌ និងក្រុង ទើបពួកខ្ញុំនាំគ្នាយកញត្តិមកដាក់នៅស្ថានទូតអាមេរិក ដើម្បីសុំឱ្យស្ថានទូតនេះ ជួយអន្តរាគមន៍ដល់ប្រជាសហគមន៍យើងខ្ញុំ ដែលសុំអភិវឌ្ឍន៍នៅនឹងកន្លែង។ សួរថា ដីបឹងតាមោកទាំងមូលនេះ មានសិទ្ធិរស់នៅតែក្រសួងស្ថាប័នរដ្ឋ និងក្រុមហ៊ុនមែន សម្រាប់ពលរដ្ឋត្រូវតែបណ្តេញចេញពីកន្លែងអភិវឌ្ឍន៍មែន? អីចឹងសួរថា ការអភិវឌ្ឍនេះវាមានតម្លាភាពអត់? ពួកខ្ញុំបាត់ចំណូលពីបឹងហើយ ហេតុអីពួកខ្ញុំមិនអាចទទួលបានចំណូលពីការអភិវឌ្ឍ»។
បើតាមអ្នកស្រី ប្រាក់ សុភា គឺមន្ត្រីស្ថានទូតមិនបានអនុញ្ញាតឱ្យពួកគាត់ចូលយកញត្តិទៅដាក់ដោយផ្ទាល់នោះទេ ដោយស្ថានទូតឱ្យសន្តិសុខមកទទួលយកពីពួកគាត់នៅខាងក្រៅស្ថានទូត។
វីអូឌី មិនអាចសុំការឆ្លើយតបពីតំណាងស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំនៅកម្ពុជា បាននៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ។
អភិបាលរងរាជធានីភ្នំពេញ លោក កើត ឆែ ធ្លាប់ប្រាប់វីអូឌីថា អាជ្ញាធរមិនអាចឱ្យពលរដ្ឋអភិវឌ្ឍន៍នៅនឹងកន្លែងបានឡើយ ដោយសារពលរដ្ឋទាំងនោះរស់នៅលើចំណីផ្លូវលេខ១៥១ ដោយខុសច្បាប់ ដែលផ្លូវនេះ រដ្ឋាភិបាលគ្រោងពង្រីកឱ្យបាន៥០ម៉ែត្រ។ លោកបន្តថា ពលរដ្ឋទាំងនោះ ត្រូវតែដោះដូរទៅទីតាំងថ្មី ដែលរៀបចំដោយអាជ្ញាធរដែលត្រូវបានដីទំហំ ៤ម៉ែត្រ គុណ ១៨ម៉ែត្រក្នុង១គ្រួសារ និងមានទីតាំងស្ថិតក្នុងសង្កាត់សំរោងដូចគ្នា។
អ្នកសម្របសម្រួលគម្រោងធុរកិច្ច និងសិទ្ធិមនុស្ស នៃមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា លោក វណ្ណ សូផាត មានប្រសាសន៍ថា ករណីពលរដ្ឋនាំគ្នាយកញត្តិទៅដាក់នៅស្ថានទូតប្រទេសលោកសេរីនេះ គឺជាសិទ្ធិរបស់ពួកគេ។ លោកថា ការដាក់នេះដោយពលរដ្ឋជឿថា ស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិក អាចជជែកជាមួយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ឱ្យដោះស្រាយបញ្ហាដីធ្លីជូនពួកគេបាន ក្រោយពួកគេអស់ជំនឿលើការដោះស្រាយរបស់អាជ្ញាធរកម្ពុជា។
មន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សរូបនេះ បានទទូចដល់អាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធដោះស្រាយជូនពលរដ្ឋឱ្យបានសមរម្យ ដែលពួកគេអាចទទួលយកបាន ដើម្បីកុំប៉ះពាល់ដល់ជីវភាព និងរំលោភសិទ្ធិពលរដ្ឋដែលធានាដោយច្បាប់ជាតិនិងអន្តរជាតិ។ លោកសង្កេតឃើញថា ការដោះស្រាយរបស់អាជ្ញាធរ ដោយឱ្យពលរដ្ឋដោះដូរទៅទីតាំងថ្មីនោះ ភាគច្រើនបានធ្វើប៉ះពាល់ដល់ជីវភាពរស់នៅរបស់ពលរដ្ឋ ដោយសារការបាត់បង់មុខរបរ និងចំណូល។
លោកបន្ថែមថា៖ «ក្នុងនាមអង្គការសង្គមស៊ីវិល យើងតែងតែសំណូមពរទៅដល់រដ្ឋាភិបាល និងអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ គិតដល់សិទ្ធិមនុស្ស ជាពិសេសសិទ្ធិរស់រានមានជីវិត សិទ្ធិមានលំនៅឋាន ដីធ្លីសមរម្យ និងជីវភាពសមរម្យ ឱ្យសមយើងជាប្រទេសប្រកាន់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងគោរពសិទ្ធិដូចមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងច្បាប់អន្តរជាតិកម្ពុជាបានផ្តល់សច្ចាប័ន»។
ចំណែកប្រធានគម្រោងសិទ្ធិលំនៅឋាន និងស្រាវជ្រាវ នៃអង្គការសមាគមធាងត្នោត លោក ស៊ាង មួយឡៃ ធ្លាប់លើកឡើងថា ក្រោមគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍បឹងតាមោករបស់រដ្ឋាភិបាលបានបង្កឱ្យមានភាពអយុត្តិធម៌សង្គម។
មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលផ្នែកសិទ្ធិលំនៅឋានរូបនេះ បន្តថា ក្រុមហ៊ុនឯកជន ស្ថាប័នរដ្ឋ និងអ្នកមានលុយមានអំណាចមានសិទ្ធិទទួលបានដីបឹងមកធ្វើជាកម្មសិទ្ធិ ប៉ុន្តែសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋក្រីក្រដែលរស់នៅ និងអាស្រ័យផលនៅជាប់បឹងនោះរាប់ឆ្នាំ បែរជាមិនទទួលបានកម្មសិទ្ធិលើដីរបស់ខ្លួន និងត្រូវរងនូវការបណ្តេញចេញពីលំនៅឋានទាំងបង្ខំថែមទៀត។
គួរបញ្ជាក់ថា បឹងតាមោក ឬបឹងកប់ស្រូវ មានផ្ទៃដីសរុប ៣ ២៣៩ហិកតា ជាអាងស្ដុកទឹកកខ្វក់ និងរំដោះទឹកចេញពីរាជធានីភ្នំពេញ ហើយបឹងមួយនេះ ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលចេញអនុក្រឹត្យកាលពីដើមខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៦ ដោយកំណត់យកបឹងធម្មជាតិមួយនេះជាសម្បតិ្តសាធារណៈរបស់រដ្ឋ។
បើយោងតាមអនុក្រឹត្យរបស់រដ្ឋាភិបាល ដែលបានចេញជាបន្តបន្ទាប់ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៨ ដល់ចុងខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២១ ផ្ទៃបឹងតាមោក សរុបជាង ២ ០០០ហិកតាហើយ ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលកាត់ឬដោះដូរទៅឱ្យស្ថាប័នរដ្ឋ ក្រុមហ៊ុនឯកជន និងបុគ្គលឯកជនមួយចំនួន ដែលគេដឹងថាជាអ្នកមានលុយមានអំណាច សម្រាប់សាងសង់អគារ និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធផ្សេងៗ ព្រមទាំងធ្វើជាកម្មសិទ្ធិផ្ទាល់ខ្លួន ជាដើម៕
