គណបក្សក្រៅរដ្ឋាភិបាល និងអ្នកវិភាគ លើកឡើងថា ការកំណត់សញ្ជាតិតែមួយសម្រាប់អ្នកនយោបាយនិងមន្ត្រីរាជការ មិនបានបម្រើផលប្រយោជន៍សង្គមជាតិឡើយ។
ការលើកឡើងនេះ បន្ទាប់ពីលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន កាលពីថ្ងៃម្សិលមិញ បានបង្ហាញពីបំណងធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដើម្បីកំណត់សញ្ជាតិអ្នកនយោបាយនិងមន្ត្រីរាជការឱ្យមានសញ្ជាតិតែមួយ ដោយថា រូបលោកធុញទ្រាន់នឹងបរទេសមួយចំនួនដែលតែងយកបញ្ហាសញ្ជាតិមកស្នើសុំលើវិធានការច្បាប់កម្ពុជា ចំពោះអ្នកមានទោសដែលមានសញ្ជាតិពីរ។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បន្តថា ប្រសិនបើតំណាងទូតនៃប្រទេសទាំងនោះនៅតែបន្តនិយាយដោយលើកអំពីរឿងសញ្ជាតិទៀត លោកថា កម្ពុជានឹងពិចារណាធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដើម្បីកំណត់ឱ្យមន្ត្រីរាជការ កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ និងអ្នកធ្វើនយោបាយទាំងអស់ ត្រូវតែមានសញ្ជាតិតែមួយ។
លោកថា ការកំណត់សញ្ជាតិបែបនេះក៏នឹងបានប៉ះទៅលើមន្ត្រីមួយចំនួននៅក្នុងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ប៉ុន្តែមន្ត្រីនៅក្នុងជួរបក្សដែលដឹកនាំដោយលោកអាចលះបង់បាន។
លោកថា៖ «បើអគ្គរដ្ឋនានានៅតែទទូចរបៀបនេះតទៅទៀត ត្រូវគិតគូរឡើងវិញ អំពីតម្រូវការឱ្យមានសញ្ជាតិតែមួយសម្រាប់អ្នកធ្វើនយោបាយ ដើម្បីបញ្ចប់ស្ថានភាពលើការទាមទារទាំងឡាយទាក់ទងនឹងរឿងសញ្ជាតិនេះ។ អាហ្នឹងជាតិខ្ញុំ អានេះស្អីខ្ញុំ មកជួប ដូចរញ៉េរញ៉ៃសម្បើមណាស់ ខ្ញុំនិយាយដោយត្រង់។ ហើយខ្ញុំជឿថា សម្ដីរបស់ខ្ញុំនិយាយត្រូវបានស្ថានទូតនានាចាប់យកទាំងអស់ បកប្រែ ហើយប្រហែលអគ្គរដ្ឋទូតខ្លះកំពុងស្ដាប់ផង។ បើនៅលើទឹកដីរបស់អ្នកឯង អ្នកឯងថាចុះ ពលរដ្ឋរបស់អ្នកឯង ប៉ុន្តែមកលើទឹកដីកម្ពុជា គេកំពុងធ្វើនៅកម្ពុជា រឿងស្អីទៅជាជាតិអ្នកឯង? អ៊ីចឹងដើម្បីឱ្យវាជ្រះស្រឡះ គឺមានតែដាក់សញ្ជាតិតែមួយ»។
មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់គណបក្សភ្លើងទៀន លោក គង់ មុនីកា បង្ហាញការមិនឯកភាពចំពោះការកំណត់សញ្ជាតិតែមួយសម្រាប់អ្នកនយោបាយនិងមន្ត្រីរាជការឡើយ ដោយលោកចាត់ទុកការលើកឡើងរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រី ថាជាការរើសអើងសញ្ជាតិខ្លួនឯង ខណៈបច្ចុប្បន្ន ពលរដ្ឋខ្មែរដែលមានសញ្ជាតិពីរជាច្រើននាក់មានសមត្ថភាព ហើយពួកគេក៏ជាធនធានសំខាន់មួយសម្រាប់ចូលរួមអភិវឌ្ឍន៍ និងកសាងប្រទេសជាតិផងដែរ។
លោកបញ្ជាក់ថា សញ្ជាតិមួយឬពីរមិនសំខាន់ឡើយ ប៉ុន្តែអ្វីដែលសំខាន់នោះ គឺអាស្រ័យទៅលើឆន្ទៈបុគ្គលដែលជាអ្នកអនុវត្តជាក់ស្ដែង។
លោកថា៖ «បើសិនជាកំណត់ គួរកំណត់ឱ្យមានដើមកំណើតជាខ្មែរ ឱ្យច្បាស់លាស់អ៊ីចឹងទៅ អ្នកខ្លះអាចមានឪពុកម្ដាយជាជនជាតិវៀតណាមរស់នៅកម្ពុជា ហើយគាត់មិនអាចមកធ្វើជាអ្នកដឹកនាំឬអ្នកនយោបាយខ្មែរបានទេ។ អ៊ីចឹងបើកំណត់បែបនេះ ប្រសើរជាង។ បើកំណត់ដើម្បីគ្រាន់តែបិទជនជាតិខ្មែរមកចូលរួមក្នុងការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ គឹជារឿងមិនត្រឹមត្រូវទេ»។
អ្នកវិភាគនយោបាយ លោក ឯម សុវណ្ណរ៉ា យល់ថា បើរដ្ឋាភិបាលកំណត់គោលការណ៍ច្បាប់សញ្ជាតិតែមួយសម្រាប់អ្នកនយោបាយ នោះគ្រាន់តែជាការតម្រង់ទិសបែបជាតិនិយមតែប៉ុណ្ណោះ មិនបានបម្រើផលប្រយោជន៍ជាតិឡើយ។
លោកបន្តថា មូលហេតុដែលរដ្ឋាភិបាលកំណត់សញ្ជាតិតែមួយសម្រាប់អ្នកនយោបាយ បណ្ដាលមកពីអ្នកមានសញ្ជាតិពីរដែលចូលរួមធ្វើនយោបាយកន្លងមក បានធ្វើឱ្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមានភាពពិបាកក្នុងការប្រកួតប្រជែង។
លោកថា៖ «យើងទៅមើលទិដ្ឋភាពជាក់ស្ដែងនៅក្នុងសង្គមកម្ពុជា តើយើងបានអនុវត្ត ឬបណ្ដុះស្មារតីជាតិនិយម ក្របខណ្ឌណាមួយ ឬយើងធ្វើការគោលការណ៍ច្បាប់នេះ ដើម្បីបម្រើផលប្រយោជន៍បក្ស ឬក៏អ្នកនយោបាយ? កាលណាផ្ដល់គោលការណ៍សញ្ជាតិពីរ មកជួយធ្វើកិច្ចការសង្គមជាតិ ក៏វាមានអំណោយផលសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជាយើងដែរ នៅក្នុងស្ថានភាពកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ដែរ ពីព្រោះពលរដ្ឋកម្ពុជាយើងនៅខ្វះធនធាន និងបច្ចេកទេសនៅក្នុងវិស័យមួយចំនួនដែលយើងធ្លាប់រីកចម្រើនពីអតីតកាល យើងបានបាត់បង់ ឬយើងមិនបានជំរុញ ឬពុំមានធនធានគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការអភិវឌ្ឍឡើងមកវិញទេ»។
លោក ឯម សុវណ្ណរ៉ា បន្តថា ការកំណត់សញ្ជាតិតែមួយនេះបានផ្ដល់ផលវិជ្ជមានសម្រាប់បម្រើផលប្រយោជន៍របស់អ្នកនយោបាយ ប៉ុន្តែវាមិនបានផ្ដល់ផលប្រយោជន៍ដល់សង្គមជាតិឡើយ។ ករណីនេះ លោកថា បើសិនជាអ្នកនយោបាយមានទស្សនៈជាតិនិយមពិតប្រាកដ គួរតែបណ្ដុះស្មារតីជាតិនិយម និងបើកឱ្យអ្នកចូលធ្វើនយោបាយមកពីគ្រប់ស្រទាប់វណ្ណៈ ទើបជាការល្អប្រសើរ។
កាលពីថ្ងៃទី៣ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២១ ព្រះមហាក្សត្របានប្រកាសដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់ជាផ្លូវការវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដែលកំណត់សញ្ជាតិខ្មែរតែមួយ សម្រាប់មេដឹកនាំកំពូលរបស់ជាតិ រួមមាន ប្រធានព្រឹទ្ធសភា ប្រធានរដ្ឋសភា នាយករដ្ឋមន្ត្រី និងប្រធានក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ៕
