«អ្វីដែលយើងធ្វើ យើងចង់ឱ្យមហាជនគ្រប់គ្នា ឬក៏បងប្អូនអ្នកស្រឡាញ់ភេទផ្ទុយគ្នាហ្នឹង ឬក៏រដ្ឋាភិបាល មើលឃើញថា ពួកយើងចង់បានសិទ្ធិរបស់យើងត្រលប់មកវិញ។ សិទ្ធិក្នុងការរស់រាន សិទ្ធិក្នុងការធ្វើការងារដោយគ្មានការរើសអើង សិទ្ធិក្នុងការស្រឡាញ់នរណាដែលយើងស្រឡាញ់ ដោយអត់មាននរណាគេមករិះគន់»។
នេះជាការរៀបរាប់របស់សកម្មជនការពារសិទ្ធិអ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នាវ័យក្មេងម្នាក់ ដែលបានចូលរួមការងារស្ម័គ្រចិត្តយ៉ាងសកម្មនៅក្នុងសង្គមប្រមាណ៦ឆ្នាំមកហើយ ដើម្បីជំរុញឱ្យមានការទទួលស្គាល់យ៉ាងពេញលេញចំពោះអ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នានៅកម្ពុជា។
មានស្រុកកំណើតនៅភូមិក្រាំងតាសែន ឃុំព្រៃញី ស្រុកសំពៅមាស ខេត្តពោធិ៍សាត់ សុទ្ធ ពៅសំណាង មានវ័យ២៤ឆ្នាំ គឺជាកូនច្បងក្នុងគ្រួសារ ក្នុងចំណោមបងប្អូន៣នាក់។ បើទោះបីជាមានរូបរាងជាក្មេងប្រុសក៏ដោយ ប៉ុន្តែ សំណាង បានប្រាប់ថា កាលពីនៅកុមារភាព រូបគេមានចរិកតទន់ភ្លន់ ចូលចិត្តលេងតុក្កតា និងចូលចិត្តស្លៀកពាក់តុបតែងរបៀបជាមនុស្សស្រី ប៉ុន្តែជាសំណាងមួយដែរសម្រាប់រូបគេ ដោយសារតែមិនមានការរើសអើងពីក្រុមគ្រួសារនោះទេ ផ្ទុយទៅវិញ គឺទទួលបានការគាំទ្រនិងលើកទឹកចិត្តពីពួកគាត់ទៅវិញ។
សំណាង ប្រាប់ថា៖ «ខ្ញុំចាំបានថា ម៉ែខ្ញុំគាត់ធ្លាប់និយាយថា គាត់មិននិយាយត្រង់ទេ តែក្នុងន័យហ្នឹង គាត់និយាយថា ពលរដ្ឋល្អអត់កំណត់លើភេទឬក៏យេនឌ័រយើងទេ! ពលរដ្ឋល្អកំណត់ដោយសារទង្វើ ការទទួលខុសត្រូវ និងការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ពួកយើង»។
សំណាង បានចាប់ផ្តើមបង្ហាញអត្តសញ្ញាណរបស់ខ្លួនជាសធារណៈនៅពេលដែលរូបគេបានទទួលអាហារូបករណ៍តាមរយៈអង្គការមួយ ដើម្បីបន្តការសិក្សានៅសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទវិចិត្រសិល្បៈ ដោយចាប់យកជំនាញបុរាណវិទ្យា បន្ទាប់ពីបញ្ចប់ការសិក្សាថ្នាក់មធ្យមសិក្សាទុតិយភូមិក្នុងឆ្នាំ២០១៥។
ក្នុងពេលនោះ និសិ្សតដែលបានទទួលអាហារូបករណ៍រូបនេះ តម្រូវឱ្យចូលរួមវគ្គបណ្ដុះបណ្ដាលមួយមានឈ្មោះថា «គុណតម្លៃ» ដែលក្នុងនោះមានមេរៀនមួយនិយាយអំពីការស្គាល់ខ្លួនឯង ដែលធ្វើឱ្យ សំណាង បានចាប់ផ្តើមយល់ពីនិស្ស័យរបស់ខ្លួន និងហ៊ានបង្ហាញភាពជារបស់ខ្លួនឯងដោយបើកចំហ ព្រមទាំងព្យាយាមរកឱកាសដើម្បីធ្វើសកម្មភាពនានាក្នុងការលើកស្ទួយសិទ្ធិអ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នានៅក្នុងសង្គម។
ទោះបីជាមានការគាំទ្រពីក្រុមគ្រួសារក៏ដោយ ប៉ុន្តែការហ៊ានបង្ហាញអត្តសញ្ញាណខ្លួនឯង និងចូលរួមធ្វើសកម្មភាពការងារយ៉ាងសកម្មបែបនេះ ធ្វើឱ្យ សំណាង ត្រូវទទួលបានការរើសអើងតាមរយៈពាក្យសម្ដីពីមហាជនមួយចំនួនទៅវិញ។ ក្នុងនោះ រូបគេក៏បានបាត់បង់ទំនាក់ទំនងជាមួយមិត្តភក្តិមួយចំនួនផងដែរ ដោយសារអ្នកទាំងនោះមិនបានគាំទ្រនូវសកម្មភាពរបស់សំណាងឡើយ។
សំណាង រៀបរាប់ថា៖ «ខ្ញុំធ្លាប់ទទួលបានការគំរាមកំហែង តែមិនគំរាមកំហែងសម្លាប់ជីវិតទេ។ ពេលដែលយើង live [ផ្សាយតាមបណ្ដាញសង្គម] អ្នកខ្លះក៏ប្រើពាក្យអសុរោះនៅក្នុង live។ ពេលដែលយើងផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មាន អ្នកខ្លះប្រើ Comment អាក្រក់ៗអីអ៊ីចឹងមកកាន់យើង […]មួយទៀត ខ្ញុំមើលឃើញថា មិត្តភក្តិប្រុសៗរបស់ខ្ញុំគាត់ឃ្លាតឆ្ងាយដែរ»។
ស្ថិតនៅវ័យជំទង់ដែលត្រូវចំណាយពេលសិក្សានិងរកចំណូលផង ហើយត្រូវចំណាយពេលវេលាមកធ្វើការស្ម័គ្រចិត្តក្នុងការការពារសិទ្ធិអ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នានេះផង សកម្មជនអ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នារូបនេះក៏ធ្លាប់បាក់ទឹកចិត្តដោយចង់ទម្លាក់ចោលការងារនេះផងដែរ។
ប៉ុន្តែដោយសារតែយល់ឃើញថា ខ្លួនមានឱកាសច្រើនជាងអ្នកដទៃ ព្រោះមានការគាំទ្រពីគ្រួសារ និងទទួលបានការរៀនសូត្រច្រើនផងនោះ ព្រមទាំងការលើកទឹកចិត្តពីសមាជិកក្រុមជាមួយគ្នាផង ទើបធ្វើឱ្យរូបគេបានបន្តកិច្ចការងារនេះរហូតមក។
បច្ចុប្បន្ន សុទ្ធ ពៅសំណាង គឺជាសមាជិកនៅក្នុងក្រុមអ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នាមួយដែលមានឈ្មោះថា «ក្តីស្រឡាញ់គឺចម្រុះ» ដែលជាក្រុមប្រមូលផ្តុំដោយអ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នា ហើយបានធ្វើការងារដោយស្ម័គ្រចិត្ត ក្នុងគោលដៅបញ្ជ្រាបការយល់ដឹងពីសិទ្ធិសេរីភាពអ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នា ដោយបានបង្កើតជាយុទ្ធនាការនានានិងកម្មវិធីជាច្រើននាពេលកន្លងមក។
កាលពីពេលថ្មីៗនេះ យុទ្ធនាការតាមបណ្ដាញសង្គមមួយដែលទើបតែបានបិទបញ្ចប់ទៅ ដែលមានឈ្មោះថា «ខ្ញុំជាអ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នាហើយខ្ញុំ …» ត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយក្រុម«ក្តីស្រឡាញ់គឺចម្រុះ» ក្នុងនោះក៏មាន សុទ្ធ ពៅសំណាង ជាស្ថាបនិកបង្កើតកម្មវិធីនេះឡើងផងដែរ។
បើតាម សំណាង យុទ្ធនាការនេះមានគោលបំណងសំខាន់ចំនួន២ គឺដើម្បីបញ្រ្ជាបសិទ្ធិអ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នាទៅកាន់សង្គម និងចូលរួមការលុបបំបាត់ការរើសអើង និងរំលោភបំពានសិទ្ធិរបស់ពួកគេនៅកន្លែងការងារនៅតាមបណ្ដាស្ថាប័នមួយចំនួន។
អ្នកសម្របសម្រួលគម្រោងនិន្នាការភេទនិងអត្តសញ្ញាណយេនឌ័រ នៃមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា លោក លឹម បូរិន បានសង្កេតឃើញថា ក្នុងរយៈពេលប្រមាណ២ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ការរើសអើងចំពោះក្រុមដែលស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នានៅកម្ពុជា ត្រូវបានកាត់បន្ថយខ្លះ បើទោះបីជាមិនទាន់មានការទទួលស្គាល់ជាទូទៅនៅឡើយ។
លោកថា ការចូលរួមផ្សព្វផ្សាយដោយបើកចំហ និងការបង្ហាញខ្លួនជាសាធារណៈរបស់ក្រុមអ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នា បានធ្វើឱ្យផ្នត់គំនិតនៃការរើសអើងរបស់ពលរដ្ឋកម្ពុជាចំពោះពួកគេត្រូវបានកាត់បន្ថយ។
ប៉ុន្តែលោកថា ពួកគេកំពុងបាត់បង់សិទ្ធិក្នុងការទទួលបានឯកសារផ្លូវច្បាប់មួយចំនួន ដូចជា សៀវភៅគ្រួសារ លិខិតបញ្ជាក់អត្តសញ្ញាណ និងសំបុត្រអាពាហ៍ពិពាហ៍ ជាដើម ដែលធ្វើឱ្យពួកគេមិនទាន់បានអនុវត្តសិទ្ធិបានពេញលេញដូចពលរដ្ឋទូទៅនោះទេ ទោះបីជាអាជ្ញាធរបានអនុញ្ញាតឱ្យក្រុមអ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នាបានរៀបការតាមប្រពៃណីក៏ដោយ ប៉ុន្តែច្បាប់កម្ពុជាមិនបានអនុញ្ញាតឱ្យមានការចុះសំបុត្រអាពាហ៍ពិពាហ៍នោះឡើយ។ ករណីនេះ អ្នកសម្របសម្រួលគម្រោងនិន្នាការភេទ និងអត្តសញ្ញាណយេនឌ័ររូបនេះ បានជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលគិតគូរបង្កើតច្បាប់គាំទ្រដល់សហគមន៍អ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នា និងបង្កើនការផ្សាព្វផ្សាយនូវសិទ្ធិរបស់ពួកគេឱ្យកាន់តែទូលំទូលាយបន្ថែមទៀត។
លោកបន្តថា៖ «ខ្ញុំគិតថា រដ្ឋាភិបាលគួរតែបង្កើននូវការផ្សព្វផ្សាយទាក់ទងទៅនឹងសិទ្ធិអ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នា ជាពិសេសនៅស្ថាប័នរដ្ឋ ស្ថាប័នអប់រំ ដែលជាមូលដ្ឋានគ្រឹះក្នុងការបញ្ជា្របនូវសិទ្ធិអ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នាទៅក្មេងៗជំនាន់ក្រោយ»។
លោកបន្ថែមថា៖ «ការឈានទៅបង្កើតច្បាប់ [គឺ] អាចឱ្យគាត់អនុវត្តសិទ្ធិពួកគាត់បានពេញលេញ និងលិខិតបទដ្ឋានមួយចំនួនដែលអាចគាំទ្រឱ្យពួកគាត់អាចធ្វើអត្តសញ្ញាណបណ្ណ ឬលិខិតបទដ្ឋានមួយចំនួន ដូចជា សៀវភៅគ្រួសារអីអ៊ីចឹង គឺជាជំហានទៅមុខដែលអាចឱ្យគាត់អាចអនុវត្តសិទ្ធិ ការបង្ហាញអត្តសញ្ញាណ និងការដើរហើររបស់គាត់ ដោយអាចប្រើប្រាស់លិខិតសម្គាល់អត្តសញ្ញាណរបស់គាត់»។
អ្នកនាំពាក្យគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា លោក កត្តា អ៊ន បានថ្លែងថា រដ្ឋាភិបាលបានយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះក្រុមអ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នា ដោយមិនមានការរើសអើងនោះឡើយ តាមរយៈការដាក់ចេញនូវគោលនយោបាយជាតិប្រឆាំងការរើសអើងចំពោះអ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នាជាបន្តបន្ទាប់ ដោយបានបង្កើតច្បាប់ដើម្បីដាក់ទោសចំពោះជនណាដែលរើសអើងចំពោះពួកគេ ការបញ្ចូលមេរៀនក្នុងកម្មវិធីសិក្សារបស់ក្រសួងអប់រំ និងបានសហការជាមួយអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលនានា ដើម្បីធ្វើសកម្មភាពគាំទ្រដល់អ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នាផងដែរ។
លោកគូសបញ្ជាក់ថា៖ «ច្បាប់ស្តីពីការរើសអើង យើងមានក្រមព្រហ្មទណ្ឌហើយ។ ក្រមព្រហ្មទណ្ឌបានចែងច្បាស់ណាស់ ផ្តន្ទាទោសចំពោះបុគ្គលដែលមានការរើសអើង ជាប់ពន្ធនាគារពី១ខែទៅ១ឆ្នាំ និងពិន័យជាប្រាក់រហូតដល់១លានរៀល»។
លោកបន្ថែមថា៖ «ប្រសិនបើការរើសអើងនេះប្រព្រឹត្តដោយមន្ត្រីរាជការសាធារណៈ ការផ្តន្ទាទោសរហូតពី៦ខែទៅ១ឆ្នាំ ហើយពិន័យជាប្រាក់ច្រើនលានរៀលទៀត។ នេះជាក្របខណ្ឌនៃច្បាប់ប្រឆាំងការរើសអើង ដូច្នេះយើងមានអស់ហើយ»។
ទោះយ៉ាងណា លោកថា រដ្ឋាភិបាលត្រូវការពេលវេលាបន្ថែមទៀត ដើម្បីសិក្សាទៅលើបរិបទសង្គមក្នុងការពិចារណាអនុញ្ញាតឱ្យពួកគេអាចចុះសំបុត្រអាពាហ៍ពិពាហ៍ និងការទទួលស្គាល់ជាឯកសារផ្លូវច្បាប់ផ្សេងៗទៀត។
អ្នកនាំពាក្យគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជារូបនេះ បានជំរុញឱ្យក្រុមអ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នានៅកម្ពុជាទាំងអស់បន្តធ្វើកិច្ចការដែលជាគំរូល្អក្នុងសង្គម ដោយចៀសវាងនូវសកម្មភាពទាំងឡាយណាដែលនាំឱ្យមានការស្អប់ខ្ពើមពីមហាជន ដើម្បីឈានទៅដល់ការទទួលស្គាល់ពួកគេយ៉ាងពេញលេញដូចជាពលរដ្ឋទូទៅ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ខ្ញុំយល់ថា មានតែបងប្អូនអ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នាទេដែលធ្វើជាគំរូសម្រាប់សង្គម សម្រាប់បុគ្គលផ្សេងៗ ព្រោះការទទួលស្គាល់អ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នានេះ វាផ្តើមចេញពីបុគ្គលម្នាក់ៗដែលជាអ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នា ធ្វើសកម្មភាពឱ្យគេទទួលស្គាល់គាត់ ឱ្យគេឱ្យតម្លៃគាត់»។
លោកបន្ថែមថា៖ «ផ្ទុយទៅវិញ បើគាត់ធ្វើសកម្មភាពមិនត្រឹមត្រួវ ល្មើសច្បាប់ ឬប៉ះពាល់ដល់វប្បធម៌ប្រពៃណី នោះធ្វើឱ្យសង្គមគេស្អប់ខ្ពើម។ ដូច្នេះហើយការទទួលស្គាល់គាត់ គឺវាមិនអាចទៅរួចទេ។ វាផ្តើមចេញពីបងប្អូនអ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នាធ្វើជាគំរូ ហើយសង្គមយើងនឹងឱ្យតម្លៃលើគាត់ ពេលហ្នឹងឯង អ្វីៗវានឹងអាចទៅមុខហើយ»។
បើតាមលោក កត្តា អ៊ន រដ្ឋាភិបាលមិនទាន់អាចកំណត់ចំនួនជាក់លាក់នៃក្រុមអ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នានៅកម្ពុជាបាននៅឡើយនោះទេ ដោយថា មានអ្នកខ្លះមិនបានបង្ហាញមុខជាសាធារណៈ។ ប៉ុន្តែលោកថា តាមរយៈរបាយការណ៍របស់អង្គការយុវជនកម្ពុជា ទទួលបន្ទុកអ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នា ដែលលោកទទួលបាន រកឃើញថា គិតត្រឹមឆ្នាំ២០២១នេះ អ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នាដែលបានរស់នៅជាប្តីប្រពន្ធ មានប្រហែល៨ ០០០គូរ ដែលស្មើនឹងប្រមាណ២០ ០០០នាក់។
ត្រលប់ទៅកាន់សកម្មជនការពារសិទ្ធិអ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នាវ័យក្មេង សុទ្ធ ពៅសំណាង វិញដែលធ្លាប់ជួបឧបសគ្គក្នុងដំណើរបំពេញបេសកកម្មរបស់ខ្លួន បានបង្ហាញការប្តេជ្ញាចិត្តដើម្បីបន្តការងារនេះ ក្នុងបំណងធានាឱ្យបាននូវការទទួលបានសេរីភាពយ៉ាងពេញលេញ និងបញ្ឈប់ការរើសអើងចំពោះក្រុមដែលមានសំឡេងភាគតិចមួយនេះ។
សំណាង និយាយថា៖ «ខ្ញុំនៅតែបន្ត ខ្ញុំនឹងព្យាយាមស្វែងរកឱកាសផ្សេងៗ ដើម្បីនឹងអាចអនុវត្តសកម្មភាពផ្សេងឬក៏គម្រោងនានានៅក្នុងន័យលើកកម្ពស់សិទ្ធិរបស់អ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នា ខ្ញុំនឹងព្យាយាមធ្វើបែបនោះ។ ទី២ ខ្ញុំមានគម្រោងបន្តការសិក្សាដែរ តែការសិក្សាដែលខ្ញុំគ្រោងហ្នឹង ក៏វាទាក់ទងជាមួយនឹងបងប្អូនក្រុមអ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នាដែរ»៕
