រដ្ឋាភិបាលនឹងស្វែងរកការយល់ព្រមពីរដ្ឋសភា ដើម្បីបើកផ្លូវឱ្យមានច្បាប់កាត់ទោសខ្មែរក្រហមក្នុងតុលាការព្រហ្មទណ្ឌកម្ពុជា តាមរយៈការស្នើឱ្យមានកិច្ចព្រមព្រៀងបន្ថែមមួយស្តីពីការរៀបចំអន្តរកាល និងការបញ្ចប់ការងាររបស់អង្គជំនុំជម្រះវិសាមញ្ញសាលាក្ដីខ្មែរក្រហម។
ប្រធានក្រុមអង្គភាពអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល លោក ផៃ ស៊ី ផាន បានសរសេរនៅលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោកថា នៅថ្ងៃទី៨ ចុងសប្ដាហ៍នេះ គណៈរដ្ឋមន្ត្រីនឹងបើកកិច្ចប្រជុំពេញអង្គ ក្រោមអធិបតីភាពរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន តាមប្រព័ន្ធវីដេអូ។
លោក ផៃ ស៊ីផាន បញ្ជាក់ថា ក្នុងកិច្ចប្រជុំនោះ រដ្ឋាភិបាលនឹងពិភាក្សាដើម្បីឆ្លងរបៀបវារៈចំនួន៣ ដែលក្នុងនោះមានទាំង «សំណើសុំការយល់ព្រមពីគណៈរដ្ឋមន្រ្តី ដើម្បីសុំការអនុម័តពីស្ថាប័ននីតិប្បញ្ញត្តិលើសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ស្តីពីការអនុម័តយល់ព្រមលើកិច្ចព្រមព្រៀងបន្ថែម ទៅលើកិច្ចព្រមព្រៀងរវាងរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានិងអង្គការសហប្រជាជាតិ ទាក់ទងទៅនឹងការកាត់សេចក្ដីនៅក្រោមច្បាប់កម្ពុជា នូវឧក្រិដ្ឋកម្មដែលប្រព្រឹត្តឡើងនៅក្នុងរយៈកាលនៃកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ស្តីពីការរៀបចំក្នុងពេលអន្តរកាល និងការបញ្ចប់ការងាររបស់អង្គជំនុំជម្រះវិសាមញ្ញ»។
បន្ថែមពីនេះ លោក ផៃ ស៊ីផាន បញ្ជាក់ថា ការដែលកម្ពុជាត្រូវមានច្បាប់ដាច់ដោយឡែកបែបនេះ ដោយសារបច្ចុប្បន្ន ការកាត់ក្ដីខ្មែរក្រហមមានតែច្បាប់មួយដែលគេហៅថា «តុលាការពិសេស» ឬ «តុលាការកូនកាត់» ដែលតុលាការនេះមានភាគីកម្ពុជា និងអង្គការសហប្រជាជាតិ សម្រាប់វិនិច្ឆយទោសមេដឹកនាំកំពូលៗរបស់ខ្មែរក្រហម។
ប៉ុន្តែលោកថា នៅពេលតុលាការកូនកាត់នេះដកខ្លួនថយ ក្រោយកាត់ទោសមេដឹកនាំកំពូលៗខ្មែររួចរាល់អស់ នឹងនៅសល់តែអ្នកពាក់ព័ន្ធធម្មតា ដែលការនេះ តុលាការព្រហ្មទណ្ឌកម្ពុជាជាអ្នកដំណើរការការងារនេះបន្តពីអង្គជំនុំជម្រះវិសាមញ្ញនៃសាលាក្ដីខ្មែរក្រហមនេះ។
លោកថា៖ «អាស្រ័យដូច្នេះ យើងត្រូវមានច្បាប់មួយដែលជាគោលការណ៍ ដើម្បីកាត់សេចក្ដីខ្មែរក្រហមនេះឯង ដើម្បីឱ្យកម្ពុជាមានគោលការណ៍ច្បាប់ វិនិច្ឆយច្បាប់លើពួកក្រុមខ្មែរក្រហម»។
នាយករងផ្នែកឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអង្គការលីកាដូ លោក អំ សំអាត បង្ហាញការព្រួយបារម្ភទៅលើតម្លាភាពក្នុងការស្វែងរកយុត្តិធម៌ដល់ជនរងគ្រោះក្នុងសម័យខ្មែរក្រហម ដោយលោកថា តុលាការកូនកាត់ដែលមានភាគីអន្តរជាតិផង នៅតែមិនអាចស៊ើបអង្កេតទៅលើឥស្សរជននយោបាយមួយចំនួន ដែលកំពុងកាន់អំណាច ដែលចៅក្រមអន្តរជាតិយល់ថា ពួកគេជាប់ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងរបបខ្មែរក្រហមនោះ។
លោកថា៖ «ខ្ញុំគ្រាន់តែយល់ថា ពីព្រោះបើសិនបញ្ចប់សាលាក្ដីខ្មែរក្រហម ហើយងាកមកកាត់ទោសនៅតុលាការធម្មតា អាហ្នឹងវាមិនអាចទៅរួចទេ ព្រោះច្បាប់ខ្មែរនៅក្នុងក្រមព្រហ្មទណ្ឌ វាមិនអាចអនុវត្តធាក់ថយទេ វាទាក់ទងទៅនឹងបទឧក្រិដ្ឋនៃសាលាក្ដីខ្មែរក្រហមហ្នឹង […] ទី២ កាលណាបញ្ជូនមកក្នុងច្បាប់ជាតិក្រមព្រហ្មទណ្ឌទៅ អាហ្នឹងវាកាន់តែពិបាកនៅក្នុងការស៊ើបអង្កេតទៅទៀតហើយ»។
កន្លងទៅ ភាគីអន្តរជាតិនៃសាលាក្ដីខ្មែរក្រហមធ្លាប់ទាមទារឱ្យតុលាការកូនកាន់មួយនេះកោះហៅមេដឹកនាំកំពុងកាន់អំណាចមួយចំនួនមកសាកសួរ ក្នុងនោះរួមទាំងលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ផងដែរ តែការទាមទារនោះមិនអាចទៅរួច ដោយសារតែភាគីខាងកម្ពុជាជំទាស់។
នាយកប្រតិបត្តិអង្គការអភិវឌ្ឍន៍ផ្នត់គំនិត លោកបណ្ឌិត សេក សុជាតិ យល់ថា ការដែលរដ្ឋាភិបាលចង់បង្កើតច្បាប់ដើម្បីកាត់ទោសមេដឹកនាំខ្មែរក្រហម ក្រោយតុលាការកូនកាត់ត្រូវបានបិទបញ្ចប់ គឺជារឿងល្អមួយ ដែលមានន័យស្មើនឹងបន្តស្វែងរកយុត្តិធម៌ដល់ជនរងគ្រោះក្នុងសម័យខ្មែរក្រហម។
ប៉ុន្តែលោកចោទជាសំណួរថា តើរដ្ឋាភិបាលមានលទ្ធភាពធ្វើឱ្យតុលាការកម្ពុជាជាស្ថាប័នគំរូដូចដែលសហគមន៍អន្តរជាតិចង់បាន ឬក៏ជាជ្រុងមួយដើម្បីកៀបអតីតមេដឹកនាំខ្មែរក្រហមដែលមិនទាន់កាត់ក្ដីមិនឱ្យងាកចេញទៅចូលរួមជីវភាពនយោបាយជាមួយគណបក្សដទៃ។
លោកថា៖ «យើងមិនចង់ឃើញកម្ពុជាយកឱកាស ហើយយកតុលាការហ្នឹង មកធ្វើជាមធ្យោបាយមួយដើម្បីគំរាមទៅលើភាគីពាក់ព័ន្ធផ្សេងៗទៀត ពិសេសមេដឹកនាំខ្មែរក្រហម»។
សូមរំឭកថា នៅឆ្នាំ១៩៩៧ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានសំណូមពរឱ្យអង្គការសហប្រជាជាតិជួយឧបត្ថម្ភបង្កើតសាលាជម្រះក្ដី ដើម្បីកាត់ទោសមេដឹកនាំជាន់ខ្ពស់ខ្មែរក្រហម។ នៅឆ្នាំ២០០១ រដ្ឋសភាជាតិកម្ពុជាបានអនុម័តច្បាប់មួយ ដើម្បីបង្កើតតុលាការកាត់សេចក្ដីឧក្រិដ្ឋកម្មដែលបានប្រព្រឹត្ដឡើងនៅប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងអំឡុងរបបខ្មែរក្រហមពីឆ្នាំ១៩៧៥-១៩៧៩។
តុលាការនេះមានឈ្មោះថា អង្គជំនុំជម្រះវិសាមញ្ញក្នុងតុលាការកម្ពុជា ដើម្បីកាត់សេចក្ដីឧក្រិដ្ឋកម្មដែលបានប្រព្រឹត្ដឡើងក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ។
រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានទទូចសុំថា ដើម្បីជាផលប្រយោជន៍ដល់ប្រជាជនកម្ពុជាទាំងអស់ តុលាការជម្រះក្ដីត្រូវប្រព្រឹត្ដទៅនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដោយប្រើប្រាស់មន្ដ្រីនិងចៅក្រមកម្ពុជា គួបផ្សំជាមួយមន្ដ្រីនិងចៅក្រមអន្ដរជាតិ។ ប៉ុន្តែច្រើនឆ្នាំមកនេះ សាលាក្តីនេះបាននាំខ្លួនអតីតមេដឹកនាំខ្មែរក្រហមមួយចំនួនមកកាត់ទោស ក្នុងនោះមានលោក ខៀវ សំផន, លោក អៀង សារី, លោក នួន ជា, អ្នកស្រី អៀង ធីរិទ្ធ និងលោក កាំង ហ្កេកអ៊ាវ ហៅ ឌុច ជាដើម។
ប៉ុន្តែនៅក្នុងអំឡុងពេលដំណើរការកាត់ទោសពីឧក្រិដ្ឋកម្មប្រល័យពូជសាសន៍ ឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងនឹងមនុស្សជាតិ និងឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម ដែលប្រព្រឹត្តនៅចន្លោះពីឆ្នាំ១៩៧៥ ដល់ថ្ងៃទី៦ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩ មេដឹកនាំដែលមានវ័យចំណាស់ទាំងនោះបានស្លាប់ លើកលែងតែលោក កាំង ហ្កេកអ៊ាវ ហៅ ឌុច ត្រូវកាត់ទោសឱ្យជាប់ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិត ក្នុងសំណុំរឿង០០១ និងថ្មីៗនេះ លោក ខៀវ សំផន ក្នុងសំណុំរឿង០០២/០២៕
