ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ បានទូលថ្វាយព្រះមហាក្សត្រថា សេចក្ដីព្រាងច្បាប់ធម្មនុញ្ញស្តីពីការកំណត់ «សញ្ជាតិខ្មែរតែមួយ» ចំពោះថ្នាក់ដឹកនាំស្ថាប័នកំពូលរបស់ជាតិ មិនធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ប្រព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្ស និងរបបរាជានិយមអាស្រ័យដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញនោះទេ។
ការទូលថ្វាយនេះ ក្រោយពីក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញបានបើកកិច្ចប្រជុំពេញអង្គ ដើម្បីពិនិត្យនិងរៀបចំសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ធម្មនុញ្ញស្តីពីការកំណត់ «សញ្ជាតិខ្មែរតែមួយ» ចំពោះថ្នាក់ដឹកនាំស្ថាប័នកំពូលរបស់ជាតិ នាព្រឹកថ្ងៃចន្ទនេះ។
ស្ថាប័នសាម៉ីមួយនេះបានចេញសេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មាននៅថ្ងៃនេះ ដោយបញ្ជាក់ថា បានទូលថ្វាយព្រះមហាក្សត្រថា សេចក្ដីព្រាងច្បាប់ធម្មនុញ្ញស្តីពីការកំណត់ «សញ្ជាតិខ្មែរតែមួយ» ចំពោះថ្នាក់ដឹកនាំស្ថាប័នកំពូលរបស់ជាតិ ដូចជា ប្រធានព្រឹទ្ធសភា ប្រធានរដ្ឋសភា ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ និងនាយករដ្ឋមន្ត្រី ត្រូវមានសញ្ជាតិខ្មែរតែមួយគត់ ធ្វើឡើងស្របតាមបរិបទនៃសភាពការណ៍ជាក់ស្តែង និងពុំមានអ្វីប៉ះពាល់ដល់ប្រព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្ស និងរបបរាជានិយមអាស្រ័យដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញនោះទេ។
សេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានដដែលបញ្ជាក់ថា សេចក្ដីព្រាងច្បាប់ធម្មនុញ្ញស្តីពី៖ «វិសោធនកម្មមាត្រា១៩ថ្មី មាត្រា៨២ មាត្រា១០៦ថ្មី(មួយ) មាត្រា១១៩ថ្មី និងមាត្រា១៣៧ថ្មី នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និង មាត្រា៣និងមាត្រា៤ នៃច្បាប់ធម្មនុញ្ញបន្ថែម សំដៅធានានូវដំណើរការជាប្រក្រតីនៃស្ថាប័នជាតិ»។
វីអូឌី មិនអាចសុំការបញ្ជាក់បន្ថែមពីអ្នកនាំពាក្យក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ លោក អ៊ុត ឈន បានទេ នៅថ្ងៃនេះ។
នៅថ្ងៃចន្ទនេះដែរ ព្រះមហាក្សត្រ ព្រះបាទ នរោត្ដម សីហមុនី បានផ្ញើលិខិតមួយច្បាប់ជូនទៅលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ថាព្រះអង្គបានទទួលលិខិតរបស់ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញហើយ ហើយព្រះអង្គបញ្ជូនលិខិតនេះទៅលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដើម្បីចាត់ការតាមនីតិវិធីផងដែរ។
យ៉ាងណា សម្រាប់អ្នកវិភាគនយោបាយចាស់វស្សា លោកបណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ មានប្រសាសន៍ថា ដើម្បីឱ្យសមាជិកមានអំណាចរបស់ស្ថាប័នកំពូលៗ ប្រើប្រាស់អំណាចបម្រើតែផលប្រយោជន៍ជាតិនោះបាន គឺការធ្វើវិសោធកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញត្រូវតម្រូវឱ្យសមាជិកទាំងអស់មានសញ្ជាតិខ្មែរតែមួយ ជាពិសេសព្រះមហាក្សត្រ អគ្គមេបញ្ជាការកងទ័ពជាតិ សវនករជាតិ ជាអាទិ៍ ឱ្យមានសញ្ជាតិខ្មែរតែមួយដែរ បើពុំដូច្នោះទេ ការធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញអត់មានន័យ អត់ប្រយោជន៍ និងអត់បានការនោះទេ ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «យើងត្រូវយកហេតុផលដែលត្រូវធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដែលតម្រូវឱ្យមានថ្នាក់ដឹកនាំមានសញ្ជាតិមួយ ត្រូវស្មោះត្រង់ បញ្ចៀសការជ្រៀតជ្រែកពីបរទេស អាហ្នឹងត្រូវតែតម្រូវឱ្យសមាជិកសភា សមាជិកព្រឹទ្ធសភា សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ ហើយសមាជិកគណៈរដ្ឋមន្ត្រី ឱ្យមានសញ្ជាតិតែមួយដែរ»។
កាលពីថ្ងៃទី៦ ខែតុលា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានបញ្ជាឱ្យរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក កើត រិទ្ធ សិក្សារៀបចំធ្វើសេចក្ដីព្រាងច្បាប់វិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញ កំណត់ឱ្យថ្នាក់ដឹកនាំជាតិដែលកាន់តួនាទីជានាយករដ្ឋមន្ត្រី ប្រធានព្រឹទ្ធសភា ប្រធានរដ្ឋសភា និងប្រធានក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ ត្រូវមានសញ្ជាតិខ្មែរតែមួយ។ ភ្លាមៗ ក្រោយពីការប្រកាសនេះ ក្រសួង មន្ទីរ និងស្ថាប័នឯកជនមួយចំនួន បានចេញសេចក្ដីប្រកាសនិងញត្តិគាំទ្រយ៉ាងព្រោងព្រាត ដោយមានទាំងក្រសួងយុត្តិធម៌ កងទ័ពជើងគោក មន្រ្តីរាជការជាច្រើនផ្សេងទៀត។
ការសម្រេចនេះធ្វើឡើងភ្ជាមៗ ក្រោយពេលអតីតប្រធានគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ លោក សម រង្ស៊ី បានចោទប្រកាន់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដោយឃើញការចុះផ្សាយរបស់កាសែតបរទេស The Guardian ថាប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានទិញសញ្ជាតិស៊ីប្រើស (Cyprus) ដែលជាដែនកោះមួយនៅក្នុងតំបន់អឺរ៉ុប។
យ៉ាងណា សារព័ត៌មាន The Guardian បានផ្ញើលិខិតមកអ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិកម្ពុជា លោក កុយ គួង ដែលខាងក្រសួងបានបញ្ចេញនៅថ្ងៃនេះ បានបង្ហាញការសោកស្ដាយចំពោះកំហុសរបស់ខ្លួន ដោយបង្កឱ្យមានការបារម្ភដល់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន ព្រោះបានផ្សាយខុសការពិត ដែលថា លោកទិញសញ្ជាតិពីប្រទេសស៊ីប្រើស។ កាសែតបរទេសដ៏ល្បីមួយនេះក៏បានអះអាងថា ខ្លួនបានកែតម្រូវនូវកំហុសនោះរួចហើយដែរ៕
