មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រដ្ឋាភិបាលបញ្ជាក់ថា កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន ដែលគ្រោងនឹងរៀបចំនៅពេលខាងមុខនេះ ក្នុងពេលដែលកម្ពុជាធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះជាថ្មីទៀត នឹងមិនមានការកោះអញ្ជើញរដ្ឋាភិបាលមីយ៉ាន់ម៉ាដែលគ្រប់គ្រងដោយរបបយោធា ដូចដែលរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសព្រុយណេធ្លាប់បានអនុវត្តហើយនោះដែរ។
លោក ផៃ ស៊ីផាន មន្រ្តីនាំពាក្យរបស់រដ្ឋាភិបាល បានប្រាប់ វីអូឌី នៅថ្ងៃសុក្រនេះថា សម្រាប់កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន និងកិច្ចប្រជុំពាក់ព័ន្ធដទៃទៀត វត្តមាននៃអ្នកនយោបាយរបស់ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា នឹងមិនត្រូវបានអញ្ជើញឱ្យចូលរួមទេ។ លោកបន្តថា នេះមិនមែនជាការរើសអើសទេ ប៉ុន្តែវាជាការអនុវត្តទៅនឹងស្មារតីរួមរបស់អាស៊ាន។
លោកបន្តថា៖ «ការសម្រេចរបស់អាស៊ានពីប្រធានមុននោះ គឺអញ្ជើញមីយ៉ាន់ម៉ាចូល ប៉ុន្តែអញ្ជើញមិនមែនអ្នកនយោបាយទេ អាហ្នឹងជាការសម្រេចតាំងពីប្រជុំកំពូលកន្លងទៅនេះ។ ហើយចំពោះកម្ពុជា នឹងបន្តបែបហ្នឹង បាទ! មាន៥ចំណុចដែលរដ្ឋាភិបាលបច្ចុប្បន្ន ត្រូវតែឆ្លើយតប បានចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀង៥ចំណុចរបស់អាស៊ាន។ យើងអត់បានអញ្ជើញណា៎! អាហ្នឹងជាគោលការណ៍របស់អាស៊ាន។ យើងបន្តគោលការណ៍របស់អាស៊ានរហូត។ យើងអញ្ជើញ ប៉ុន្តែមិនមែនអញ្ជើញអ្នកនយោបាយ»។
ការថ្លែងដូច្នេះរបស់លោក ផៃ ស៊ីផាន ធ្វើឡើងខណៈដែលអ្នកកាសែតភូមាលើកឡើងនៅក្នុងបណ្ដាញធ្វីតទ័រ (Twitter) របស់ខ្លួន ដោយអះអាងថា មន្រ្តីការទូតបានបញ្ជាក់ពីអវត្តមានរបស់មីយ៉ាន់ម៉ាជាថ្មីទៀតនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ី-អឺរ៉ុប ដែលកម្ពុជាធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះក្នុងពេលខាងមុខនេះ។ ប្រភពដដែលបន្តថា កម្ពុជានឹងមិនកោះអញ្ជើញលោក មីន អ៊ុងឡាំង ជាមេដឹកនាំសឹកយោធាភូមា ឱ្យចូលរួមក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ី-អឺរ៉ុប ដែលគ្រោងរៀបចំនៅខែវិច្ឆិកាខាងមុខនេះឡើយ។ ចំណែកមេដឹកនាំយោធាភូមារូបនេះ ក៏យល់ព្រមទៅតាមសេចក្ដីសម្រេចនេះដែរ។
កម្ពុជាធ្លាប់ធ្វើជាប្រធានប្ដូរវេនអាស៊ានចំនួន២លើករួចមកហើយ ចាប់តាំងពីប្រទេសកូនពៅរបស់អាស៊ានមួយនេះបានចូលជាសមាជិករបស់អាស៊ានចុងក្រោយគេបង្អស់កាលពីឆ្នាំ១៩៩៩។ លើកទី១ ដែលកម្ពុជាធ្វើជាប្រធានប្ដូរវេន គឺនៅឆ្នាំ២០០២ និងលើកទី២ នៅឆ្នាំ២០១២។
លោកបណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ អ្នកវិភាគនយោបាយនិងសង្គម យល់ឃើញថា នេះជាភាពអាម៉ាស់មួយដែររបស់រដ្ឋជាសមាជិកអាស៊ាន ដែលមិនអាចជួយអ្វីបាន នៅពេលសមាជិករបស់ខ្លួនត្រូវរងគ្រោះដោយការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស ជាដើម។ លោកបន្ថែមថា ដោយសារតែធម្មនុញ្ញអាស៊ានបានកំណត់ខណ្ឌសីមាចង្អៀតពេក ដូច្នេះហើយមិនអាចជួយឱ្យអាស៊ានឈានទៅរកវឌ្ឍនភាពកាន់តែប្រសើរផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សនិងប្រជាធិបតេយ្យនៅក្នុងតំបន់បាន។
លោកបន្តថា៖ «រឿងនេះវាដូចជាមានបញ្ហា ដូចជាបញ្ហារំលោភសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរ។ ជាអ្នកជិតខាង វាគួរមានការអន្តរាគមន៍អីខ្លះៗ។ ដូច្នេះ យូរៗទៅ វាបានតែនិយាយ ប្រជុំគ្នា រួចហើយសើចស្ញេញស្ងាញដាក់គ្នា និងបង្ហាញពិភពលោកមើលទៅ។ វាអត់បានការអីប៉ុន្មានទេ»។
បើតាមលោកបណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ នេះជារឿងគ្រោះថ្នាក់មួយដែរសម្រាប់កម្ពុជានិងរដ្ឋជាសមាជិកអាស៊ានទាំងមូល ប្រសិនបើនៅតែបន្តផាត់ចេញភាគីណាមួយដែលជាសមាជិករបស់ខ្លួនចេញ ព្រោះតែហេតុផលផ្សេងៗ វានឹងនាំឱ្យអាស៊ានត្រូវចុះអន់ថយបន្តិចម្តងៗ។
នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំនៃមេដឹកនាំកំពូលអាស៊ាន កាលពីថ្ងៃទី២៦ ខែតុលា ដែលប្រទេសព្រុយណេជាអ្នករៀបចំ គឺមិនមានវត្តមានមេដឹកនាំនៃប្រទេសភូមាចូលរួមទេ។ ជាប្រធាននៃកិច្ចប្រជុំ ព្រុយណេបានលើកឡើងនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានថា ខ្លួនបានអញ្ជើញអ្នកតំណាងដែលមិនមែនជាអ្នកនយោបាយពីប្រទេសភូមា ប៉ុន្តែមិនមានវត្តមានពួកគេចូលរួមសម្រាប់កិច្ចប្រជុំកំពូលនេះទេ។
មន្រ្តីការបរទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ត្រូវបានកាសែតស្រង់សម្ដីមកចុះផ្សាយដោយលើកឡើងថា គេនឹងមិនចូលរួមប្រជុំឡើយ ប្រសិនបើអ្នកតំណាងមិនមែនជាប្រមុខរដ្ឋឬជាមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់ណាមួយនៅក្នុងជួររដ្ឋាភិបាលដែលដឹកនាំដោយរបបសឹកយោធានោះទេ។
ប្រទេសភូមា ត្រូវរងការរិះគន់និងទណ្ឌកម្មជាបន្តបន្ទាប់ពីប្រទេសលោកសេរី ក្រោយពីមេដឹកនាំយោធាឡើងកាន់កាប់អំណាចដោយរដ្ឋប្រហារបង្ហូរឈាម កាលពីខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២១។ ពលរដ្ឋភូមារាប់រយនាក់ត្រូវបាញ់សម្លាប់ និងផ្សេងទៀតត្រូវចាប់ខ្លួន ខណៈមានការតវ៉ាឱ្យលោក មីន អ៊ុងឡាំង ចុះចេញពីតំណែង។
មាត្រា៣២ នៃធម្មនុញ្ញអាស៊ាន បានកំណត់ពីតួនាទីរបស់ប្រធានអាស៊ាន ដោយបញ្ជាក់ថា រដ្ឋសមាជិកដែលត្រូវធ្វើជាប្រធានអាស៊ាន ត្រូវលើកស្ទួយយ៉ាងសកម្ម និងធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវផលប្រយោជន៍និងសុខុមាលភាពរបស់អាស៊ាន រួមទាំងការខិតខំប្រឹងប្រែងកសាងសហគមន៍អាស៊ាន តាមរយៈការផ្ដួចផ្ដើមគោលនយោបាយ ការសម្របសម្រួល កុងសង់ស៊ី និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ជាដើម។ នៅក្នុងគោលការណ៍ទាំង១៤ចំណុច នៅត្រង់ចំណុចទី៥ មាត្រា២ នៃធម្មនុញ្ញអាស៊ាននេះ កំណត់ថា មិនជ្រៀតជ្រែកកិច្ចការផ្ទៃក្នុងនៃរដ្ឋសមាជិកអាស៊ាន៕
