មេដឹកនាំកម្ពុជា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ចាត់ទុកការដែលតំណាងរាស្ត្រសហរដ្ឋអាមេរិក ព្យាយាមធ្វើច្បាប់ដើម្បីដាក់ទណ្ឌកម្មថ្នាក់ដឹកនាំកម្ពុជា ថាជារឿងឥតប្រយោជន៍ ដោយសម្អាងថា គ្មានឥទ្ធិពលអ្វីមកលើការសម្រេចចិត្តរបស់លោកនោះទេ។
ការថ្លែងរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រី ធ្វើឡើងក្នុងពិធីចុះពិនិត្យការសាងសង់ព្រលានយន្តហោះថ្មី នៅខេត្តកណ្ដាល នាព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ។
ក្នុងពិធីនោះ លោក ហ៊ុន សែន ថ្លែងថា ការប្រកាសពីផែនការដាក់ទណ្ឌកម្មបង្កកទ្រព្យសម្បត្តិលើមេដឹកនាំកម្ពុជា វាគ្រាន់តែជាសញ្ញានយោបាយ តែគ្មានឥទ្ធិពលអ្វីដល់ការសម្រេចចិត្តរបស់រដ្ឋាភិបាលលោកនោះទេ ខណៈលោកនឹងជួបមេដឹកនាំអាមេរិកនៅពេលខាងមុខនេះ។
លោកថា៖ «ច្បាប់ស្អី! លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនិងរឹបអូសទ្រព្យសម្បត្តិស្អី! ខ្ញុំបន់ឱ្យវាចេញ ឱ្យវាស្រូតទៀតនោះ។ ឌឺហ្អែងទៀតនោះ! កុំឱ្យវាពិបាកពេក វារញ៉េរញ៉ៃម៉េស! ប្រើអាច្បាប់ស្អីមកគាបសង្កត់ខ្មែរ។ ផេះអី! ហើយខ្ញុំនឹងទៅអាមេរិក ហើយទៅអាមេរិកនឹងធ្វើជាសហប្រជាធានជាមួយ ចូ បៃឌិន [ប្រធានាធិបតីអាមេរិក]»។
សេចក្ដីព្រាងច្បាប់ស្ដីពី «លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាឆ្នាំ២០២១ ឬហៅថា H.R.4686» ត្រូវបានរដ្ឋសភាសហរដ្ឋអាមេរិកនៃអាណត្តិប្រធានាធិបតី លោក ចូ បៃឌិន អនុម័តយល់ព្រមនៅថ្ងៃទី២៩ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២១។ ប៉ុន្តែត្រូវឆ្លងកាត់ការយល់ព្រមពីសមាជិកព្រឹទ្ធសភាអាមេរិក និងប្រធានាធិបតីអាមេរិកទៀត ទើបចូលជាធរមាន។
ច្បាប់នេះមានគោលបំណងដាក់ទណ្ឌកម្មលើមេដឹកនាំជាន់ខ្ពស់និងមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដែលបានរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស ធ្វើឱ្យខូចដំណើរការលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា ប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ រំលោភលើកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសឆ្នាំ១៩៩១ ជាដើម។
អ្នកនាំពាក្យស្ថានទូតអាមេរិកប្រចាំនៅកម្ពុជា លោក ឆាដ រ៉ូដឹម៉ៃយើរ (Chad Roedemeier) បានបង្វែរសំណួរនេះទៅកាន់សមាជិកសភាដែលពាក់ព័ន្ធនឹងការរៀបចំច្បាប់នេះវិញ ដោយបញ្ជាក់ថាមកដល់ពេលនេះ សេចក្ដីព្រាងច្បាប់ស្ដីពីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា នៅមិនទាន់ត្រូវបានអនុម័ត ដោយព្រឹទ្ធសភាសហរដ្ឋអាមេរិកនៅឡើយទេ។
តែយ៉ាងណា លោក Chad Roedemeier ថា៖ «សហរដ្ឋអាមេរិកនៅតែមានការព្រួយបារម្ភអំពីការបំផ្លិចបំផ្លាញដល់សិទ្ធិមនុស្ស និងការចុះខ្សោយនៃស្ថាប័នប្រជាធិបតេយ្យទាំងឡាយនៅកម្ពុជា»។
អគ្គលេខាធិការគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន (GDP) លោកបណ្ឌិត សាម អ៊ីន មានប្រសាសន៍ថា អ្វីដែលបានកើតឡើងឆ្លុះឱ្យឃើញបញ្ហាពីរដាច់ដោយឡែកពីគ្នា។
បើតាមលោក សាម អ៊ីន សហរដ្ឋអាមេរិក គេមានគោលនយោបាយជំរុញឱ្យមានការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យនៅទូទាំងពិភពលោក ហើយថា ការណ៍នេះ អាមេរិកត្រូវមានវិធានការផ្សេងៗចំពោះអ្នកទាំងឡាយណាដែលគេមើលឃើញថាបានរារាំងដល់ដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យ។
ដោយឡែក បញ្ហាកម្ពុជាវិញ លោកសុំមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយជុំវិញជំហររដ្ឋាភិបាលនោះទេ ក៏ប៉ុន្តែលោកថា រដ្ឋាភិបាលមានកាតព្វកិច្ចធានាដល់ការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនិងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ តបតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងច្បាប់អន្តរជាតិមួយចំនួនដែលកម្ពុជាបានផ្ដល់សច្ចាប័ន។
លោកថា៖ «អ៊ីចឹងហើយក្នុងនាមអ្នកដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលរបស់កម្ពុជា គឺមានកាតព្វកិច្ចក្នុងការគោរពរដ្ឋធម្មនុញ្ញ»។
នាយកប្រតិបត្តិអង្គការតម្លាភាពកម្ពុជា លោក ប៉ិច ពិសី មានប្រសាសន៍ថា ការដាក់ទណ្ឌកម្មណាមួយ វាពិតណាស់នឹងមានទម្ងន់ ពិសេសពាក់ព័ន្ធយន្តការអន្តរជាតិ ដូចជា ការផ្ទេរលុយ ការប្រើប្រាស់ធនាគារកណ្ដាល ឬធនាគារអន្តរជាតិ ក្នុងការទូទាត់ប្រាក់ដុល្លារ រួមទាំងការវិនិយោគផ្សេងៗ។
ប៉ុន្តែលោកថា ទម្ងន់នៃផលប៉ះពាល់ធ្ងន់កម្រិតណា វាអាស្រ័យលើផលប្រយោជន៍នៃការទំនាក់ទំនងការទូតរវាងអាមេរិកនិងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។
លោក ពិសី គិតថា ដើម្បីបញ្ចៀសបញ្ហាទាំងអស់នេះ រដ្ឋាភិបាលត្រូវទប់ស្កាត់បញ្ហាពីខាងក្រៅផង និងបញ្ហាខាងក្នុងផងដែរ។
បើតាមលោក ពិសី បញ្ហាខាងក្រៅ កម្ពុជា ត្រូវពង្រឹងអព្យាក្រឹត្យភាព កុំឱ្យមហាអំណាចណាមួយប្រើប្រាស់កម្ពុជាជាភូមិសាស្ត្រនយោបាយ រីឯបញ្ហាខាងក្នុង ត្រូវផ្សះផ្សាជាតិឡើងវិញ ទប់ស្កាត់ការរំលោភដីធ្លី ការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស អំពើពុករលួយ និងអយុត្តិធម៌សង្គម។
លោកថា៖ «វាជាការបង្ហាញសញ្ញាមិនល្អដែរ ដែលកម្ពុជាយើងអាចប៉ះទង្គិចផ្នែកភូមិសាស្ត្រនយោបាយ ដែលប្រទាញប្រទង់គ្នារវាងចិននិងអាមេរិកហ្នឹង មិនមែនជារឿងល្អទ។ វាអាចប៉ះពាល់ទៅដល់បញ្ហាផ្សេងៗទៀតក្នុងតំបន់របស់យើង ពិសេសជំហររបស់កម្ពុជានៅក្នុងតំបន់ហ្នឹងតែម្ដង»។
យ៉ាងណា សហរដ្ឋអាមេរិក តាមរយៈការិយាល័យឧស្សាហកម្ម និងសន្តិសុខរបស់ខ្លួន បានដាក់ទណ្ឌកម្មបន្ថែមទៀតមកលើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដែលទណ្ឌកម្មនេះជាវិធានរឹតត្បិតការលក់អាវុធនិងសម្ភារយោធាឱ្យកម្ពុជា ដោយសម្អាងពីបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស អំពើពុករលួយ និងកំណើនឥទ្ធិពលយោធាចិននៅកម្ពុជា។
ការិយាល័យឧស្សាហកម្ម និងសន្តិសុខរបស់អាមេរិក និយាយនៅក្នុងសេចក្ដីសម្រេចចុះថ្ងៃទី៨ ខែធ្នូឆ្នាំ២០២១ ថាទណ្ឌកម្មនេះជាការឆ្លើយតបទៅនឹងការកើនឡើងនៃឥទ្ធិពលយោធាចិនកាន់តែខ្លាំងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
អាមេរិកបានគូសបញ្ជាក់ថា សកម្មភាពបែបនេះជាការគំរាមកំហែងដល់សន្តិសុខក្នុងតំបន់ ព្រមទាំងកើនឡើងនូវអំពើពុករលួយ និងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស ប្រព្រឹត្តដោយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍នោះក៏បានដកស្រង់សម្ដីរដ្ឋលេខាធិការក្រសួងពាណិជ្ជកម្មអាមេរិក អ្នកស្រី ហ្គីណា រ៉ៃម៉ុនដូ (Gina Raimondo) មកចុះផ្សាយថា សហរដ្ឋអាមេរិកនៅតែប្ដេជ្ញាចិត្តពេញទំហឹងលើរឿងឯករាជ្យនិងបូរណភាពរបស់កម្ពុជា។
មួយវិញទៀត អាមេរិកក៏នៅតែជំរុញរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាឱ្យចាត់វិធានការដោះស្រាយបញ្ហាអំពើពុករលួយ ការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស នូវអ្វីដែលអាមេរិកថា ដើម្បីកាត់បន្ថយឥទ្ធិពលយោធាចិននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា និងទប់ស្កាត់ការគំរាមកំហែងដល់សន្តិសុខតំបន់និងពិភពលោក។ ទណ្ឌកម្មបន្ថែមរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកនេះបានធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីអាមេរិក កាលពីខែមុន បានដាក់ទណ្ឌកម្មមន្ត្រីយោធាជាន់ខ្ពស់ពីររូបរបស់កម្ពុជា គឺលោក ចៅ ភិរុណ និងលោក ទៀ វិញ ដោយចោទពួកគេថា «ពាក់ព័ន្ធរឿងពុករលួយនៅមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹករាម» ក្នុងខេត្តព្រះសីហនុ៕
