សេចក្ដីព្រាងច្បាប់ថ្មីស្ដីពី «សាសនាក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា» បានហាមព្រះសង្ឃចូលរួមក្នុងចលនាបាតុកម្ម ខណៈព្រះសង្ឃ អតីតព្រះសង្ឃ និងអង្គការសង្គមស៊ីវិលខ្លះយល់ថា ច្បាប់នេះមិនបានបម្រើដល់ផលប្រយោជន៍ទូទៅនោះឡើយ។
មាត្រា៣៥ នៃសេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះ ចែងថា «ព្រះសង្ឃព្រះពុទ្ធសាសនាដែលមានចេតនាចូលរួមធ្វើបាតុកម្ម កូដកម្ម កុបកម្ម ដើម្បីប្រឆាំងឬប្រឆាំងនឹងគណបក្សនយោបាយណាមួយ ត្រូវផ្ដន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី៧ឆ្នាំដល់១៥ឆ្នាំ ដោយមិនគិតពីទោសដទៃទៀតដែលមានចែងក្នុងក្រមព្រហ្មទណ្ឌកម្ពុជា»។
យ៉ាងណាក្ដី ព្រះសង្ឃនិងអតីតព្រះសង្ឃមួយចំនួនបានរិះគន់សេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះ ដែលបានហាមឃាត់សិទ្ធិព្រះសង្ឃក្នុងការចូលរួមធ្វើសកម្មភាពការងារសង្គម។
សកម្មជនសង្ឃការពារសិទ្ធិមនុស្ស និងកំពុងភៀសព្រះកាយនៅបរទេស ព្រះតេជគុណ លួន សុវ៉ាត បានបង្ហោះសាររិះគន់តាមបណ្ដាញសង្គមហ្វេសប៊ុក កាលពីថ្ងៃ៩ ខែធ្នូ ថាច្បាប់នេះជាសេចក្ដីបញ្ញត្តិសម្រាប់ឱ្យមនុស្សគោរពប្រតិបត្តិតាមទាំងអស់គ្នា ស្មើភាពគ្នា អាចទទួលយកបានទាំងអស់គ្នា និងប្រដៅមនុស្សឱ្យប្រព្រឹត្តល្អ។ ព្រះតេជគុណ លួន សុវ៉ាត បានចោទជាសំណួរថា ប្រសិនបើសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ស្ដីពីសាសនា បានរំលោភលើគោលការណ៍នៃពុទ្ធបញ្ញត្តិ រដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងរំលោភទៅលើច្បាប់សិទ្ធិមនុស្សជាសកលថាតើអាចចាត់ទុកជាច្បាប់ដែរឬយ៉ាងណា។
ព្រះអង្គលើកឡើងថា៖ «ត្រង់មាត្រា៤៦ ចែងអំពីការចោទ ការចាប់ ព្រះសង្ឃដែលសកម្មក្នុងកិច្ចការងារសង្គមជាតិ ក្នុងការប្រើសិទ្ធិពលដ្ឋនិងសិទ្ធិនយោបាយ ដាក់គុកពី៧ឆ្នាំដល់១៥ឆ្នាំបែបនេះ តើជាច្បាប់អ្វី? ច្បាប់កុម្មុយនីស្ត ឬច្បាប់សេរី? ច្បាប់ប្រជាធិបតេយ្យ ឬច្បាប់ផ្ដាច់ការ?»
អតីតព្រះសង្ឃមកពីខេត្តបាត់ដំបង លោក កើត សារាយ ដែលត្រូវបានអាជ្ញាធរចាប់ផ្សឹកកាលពីឆ្នាំមុន យល់ឃើញថា ប្រសិនបើសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ដែលមានចែងដោយមិនអនុញ្ញាតព្រះសង្ឃចូលរួមតវ៉ាដោយសន្តិវិធី នឹងចូលជាធរមានមែន នោះនឹងឆ្លុះបញ្ចាំងពីការរឹតត្បិតព្រះសង្ឃដែលកំពុងតែសកម្មធ្វើការងារសង្គម ហើយមិនអនុលោមទៅតាមស្មារតីនៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញនោះទេ។
លោកលើកឡើងថា៖ «ក្នុងច្បាប់ស្ដីពីបាតុកម្មដោយសន្ដិវិធី លើកលែងតែកុបកម្មមួយចេញ តែបាតុកម្ម និងកូដកម្ម គឺជារឿងត្រឹមត្រូវ ដែលមានកំណត់សិទ្ធិជាមូលដ្ឋានរបស់ពលរដ្ឋទាំងពីរភេទ។ ដូច្នេះព្រះសង្ឃអាចសម្ដែងមតិដើម្បីចូលរួមអភិវឌ្ឍន៍បាន»។
អតីតព្រះមេគុណខេត្តប៉ៃលិន លោក ញឹម សុធន មានប្រសាសន៍ថា សេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះគួរតែបង្កើតឡើងចេញពីគណៈសង្ឃ មិនមែនចេញពីបុគ្គលមួយក្រុមនោះទេ ហើយថា ការធ្វើសេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះគួរតែផ្សព្វផ្សាយទៅសាធារណៈដើម្បីកែលម្អ។ លោកបន្ដថា ក្នុងបាវចនារបស់កម្ពុជាមានកំណត់ថា «ជាតិ សាសនា ព្រះមហាក្សត្រ» ដូច្នេះមិនគួរឱ្យខាងអាណាចក្រមកគ្រប់គ្រងលើផ្នែកពុទ្ធចក្រនោះទេ។
លោកបន្ដថា៖ «ពីព្រោះគណៈសង្ឃ លោកមានច្បាប់គណៈសង្ឃ! គណៈសង្ឃលោកមានវិន័យរបស់គណៈសង្ឃ! ដូច្នេះ ប្រសិនបើមានអង្គណាមួយប្រព្រឹត្តទោសកំហុស គឺមានគណៈសង្ឃលោកកាត់ក្ដី ប្រសិនបើទោសហ្នឹងមានត្រឹមតែក្នុងវិន័យរបស់ព្រះពុទ្ធសាសនា។ តែបើតាមច្បាប់រដ្ឋ យើងបញ្ជូនទៅអាជ្ញាធរទៅដោះស្រាយទៅ»។
នាយករងទទួលបន្ទុកផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សអង្គការលីកាដូ (Licadho) លោក អំ សំអាត មានប្រសាសន៍ថា ព្រះសង្ឃមានសិទ្ធិដូចជាពលរដ្ឋទូទៅ ដូច្នេះមិនអាចដកសិទ្ធិពីព្រះសង្ឃនោះទេ។ លោកបន្ថែមថា ក្នុងកាលៈទេសៈនេះមិនគួរធ្វើសេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះទេ ព្រោះសមាជិកសភាសុទ្ធតែជាសមាជិកគណបក្សកាន់អំណាចទាំងអស់។ លោកថា ប្រសិនបើមិនមានធាតុចូលឱ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយទេ នោះវានឹងក្លាយទៅជាច្បាប់មួយដែលមិនបម្រើផលប្រយោជន៍សាធារណៈឡើយ។
លោកលើកឡើងថា៖ «ដូច្នេះ ក្នុងកាលៈទេសៈបែបនេះ មិនគួរធ្វើសេចក្ដីព្រាងច្បាប់នោះទេ ពីព្រោះសភាស្ថិតនៅក្នុងឯកបក្ស បានន័យថា ជាបក្សតែមួយ ការអនុម័តច្បាប់ សេចក្ដីព្រាងច្បាប់ និងការវិសោធនកម្មច្បាប់កន្លងមក គឺមានការរិះគន់ច្រើនហើយ»។
រដ្ឋលេខាធិការ និងជាអ្នកនាំពាក្យក្រសួងធម្មការនិងកិច្ចការសាសនា លោក សេង សុមុនី បានគូសបញ្ជាក់ថា សេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះកំពុងត្រូវបានឆ្លងយោបល់ និងដាក់ធាតុចូលពីគ្រប់សាសនា អង្គការសង្គមស៊ីវិល ជាដើម ដើម្បីកំណត់លើសកម្មភាពបែបសាសនាដែលធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់សន្តិសុខសាធារណៈសង្គម។
លោកលើកឡើងថា៖ «ទាក់ទងនឹងទោសទណ្ឌហ្នឹង ចង់សំដៅ ប្រសិនបើមានប្រព្រឹត្តខុសឆ្គងនូវទោស ចំណុចហ្នឹងសំដៅលើសកម្មភាពបែបសាសនាហើយ ហើយសាសនាហ្នឹងកុំប៉ះពាល់ដល់សន្តិសុខសាធារណៈសង្គម»។
លោកបន្តថា៖ «ដាក់ធាតុចូលទាំងអស់ មានមេដឹកនាំសាសនាហ្នឹង មានគ្រប់សាសនាទាំងអស់តើ! មិនមែនមានតែគណៈសង្ឃនាយកទេ»។
គួរបញ្ជាក់ថា សេចក្ដីព្រាងច្បាប់ស្ដីពី «សាសនាក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា» នេះ មាន១២ជំពូក និង៤៣មាត្រា។ ជំពូកទី១ នៃសេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះ ចែងថា ច្បាប់នេះមានគោលបំណងគាំពារ លើកកម្ពស់ព្រះពុទ្ធសាសនាជាសាសនារបស់រដ្ឋ និងគ្រប់គ្រងពាហិរសាសនា ជំនឿ និងការប្រតិបត្តិជំនឿសាសនា ស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃកម្ពុជា ព្រមទាំងធានាសិទ្ធិ សេរីភាព ខាងជំនឿ និងការប្រតិបត្តិខាងផ្លូវសាសនារបស់ប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់រូប។ ច្បាប់នេះ ដើម្បីជាប្រយោជន៍ ដើម្បីរក្សាការពារសន្តិសុខ សណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ និងសុខដុមនីយកម្មសាសនាក្នុងប្រទេសកម្ពុជា៕
