ព្រះសង្ឃខ្មែរក្រោមត្រូវបានសន្តិសុខ និងឆ្មាំយាមប្រាសាទអង្គរវត្តតម្រូវឱ្យព្រះអង្គទិញសំបុត្រចូលទស្សនាប្រាសាទអង្គរវត្តដូច ជនបរទេសដទៃទៀតដែរ ដោយសារតែព្រះអង្គមិនមានអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណសញ្ជាតិខ្មែរ។
ព្រះតេជព្រះគុណ គឹម ង៉ុកថេរ ព្រះជន្ម ៣០វស្សា មានស្រុកកំណើតនៅខេត្តព្រះត្រពាំង ដែនដីកម្ពុជាក្រោម ព្រះអង្គបានមានសង្ឃដីកាប្រាប់ វីអូឌី ថា ព្រះអង្គ និងព្រះសង្ឃខ្មែរក្រោម ៥អង្គផ្សេងទៀត បាននិមន្តទៅ ខេត្តសៀមរាបក្នុងគោលបំណងទស្សនាប្រាសាទអង្គរវត្ត ដោយចង់ឃើញស្នាដៃដ៏អស្ចារ្យរបស់បុព្វបុរសបានបន្សល់ទុកដល់កូនចៅខ្មែរជំនាន់ក្រោយ ប៉ុន្ដែសន្ដិសុខនិងឆ្មាំនៅទីនោះ ទាមទារឱ្យព្រះអង្គទិញសំបុត្រដើម្បីចូលទស្សនា។
ព្រះអង្គមានសង្ឃដីការំលឹកថា កាលពីព្រឹកថ្ងៃទី៣០ ខែឧសភា សន្ដិសុខ និងឆ្មាំយាមនៅច្រកចូលអង្គរវត្ត បានឃាត់ដំណើរនៅពេលដែលពួកគេដឹងថា ក្រុមព្រះអង្គជាព្រះសង្ឃមកពីដែនដីកម្ពុជាក្រោម។
ព្រះអង្គ ថា៖ «គេឮថា កម្ពុជាក្រោម គេឃាត់ដំណើរ គេសាកសួរ គេថា មិនអាចចូលអង្គរវត្តទេ វាលែងតែមានអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណខ្មែរ»។
នៅពេលត្រូវសាកសួរនោះ ព្រះសង្ឃខ្មែរក្រោមដែលគ្មានអត្តសញ្ញាណសញ្ជាតិខ្មែរ ដោយសារតែបានកើតនៅដែនដីកម្ពុជាក្រោម ក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់រដ្ឋាភិបាលវៀតណាម បានឆ្លើយតបទៅកាន់ក្រុមសន្តិសុខទាំងអស់នោះថា ក្រុមព្រះអង្គមិនមានអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណសញ្ជាតិខ្មែរ ដូចពលរដ្ឋខ្មែរនៅកម្ពុជានោះទេ ព្រោះព្រះអង្គរស់នៅកម្ពុជាក្រោម។
ព្រះអង្គ បញ្ជាក់ថា៖ «មានយ៉ាងម៉េច បើអាត្មានៅយួនហ្នឹង!»។
ព្រះតេជព្រះគុណ គឹម ង៉ុកថេរ ដែលនិយាយភាសាខ្មែរមានសំនៀងជាខ្មែរមកពីកម្ពុជាក្រោម អះអាងបន្តថា ទោះជាក្រុមព្រះអង្គខំប្រឹងនិយាយប្រាប់សន្ដិសុខនៅទីនោះថា ព្រះអង្គគឺជាជនជាតិខ្មែរ និងនិយាយភាសាខ្មែរបានយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏ក្រុមសន្តិសុខ និងឆ្មាំទាំងនោះ នៅតែមិនអនុញ្ញាតឱ្យក្រុមព្រះអង្គអាចចូលទស្សនាប្រាសាទអង្គរវត្តបានដែរ ហើយពួកគេនៅតែបន្តទាមទារអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណសញ្ជាតិខ្មែរពីក្រុមព្រះអង្គដដែល។
ព្រះអង្គឱ្យដឹងដែរថា ព្រះអង្គធ្លាប់ចូលទស្សនាប្រាសាទអង្គរវត្តបានចំនួន ៤ដងរួចហើយ ដោយនៅពេលមុនៗនោះ ព្រះអង្គបានបង្ហាញអត្តសញ្ញាណសញ្ជាតិវៀតណាមទៅដល់ ក្រុមសន្តិសុខ ហើយនៅក្នុងអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណដាក់ថា ព្រះអង្គមានសញ្ជាតិវៀតណាម តែជាជនជាតិខ្មែរ អ្នកកាន់ព្រះពុទ្ធសាសនា។ ទោះជាយ៉ាងណា ព្រះអង្គអះអាងថា នៅក្នុងអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណសញ្ជាតិវៀតណាមប្រភេទថ្មី ដែលរដ្ឋាភិបាលវៀតណាមចេញឱ្យ ពលរដ្ឋនៅក្នុងប្រទេសវៀតណាមចាប់ពីឆ្នាំ២០២១ រួមទាំងខ្មែរក្រោមផង អត្តសញ្ញាណប័ណ្ណប្រភេទថ្មីនេះ មានដាក់តែសញ្ជាតិវៀតណាមមួយប៉ុណ្ណោះ ដោយមិនមានបញ្ជាក់ថា ខ្មែរក្រោមជាជនជាតិខ្មែរ ឬមានបញ្ជាក់ពីព្រះពុទ្ធសាសនាដែលខ្មែរក្រោមគោរពប្រតិបត្តិនោះទេ។
ព្រះអង្គ មានសង្ឃដីកាថា បើទោះជាព្រះអង្គមានលទ្ធភាពទិញសំបុត្របានក៏ដោយ តែព្រះអង្គសុខចិត្តមិនទិញទេ ព្រោះព្រះអង្គមិនចង់ឱ្យសន្តិសុខយាមប្រាសាទអង្គរធ្វើដូចនេះ ចំពោះព្រះសង្ឃ និងពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមផ្សេងទៀត។
ព្រះអង្គ មានសង្ឃដីកាថា៖ «បើអាត្មាទិញនេះ លើកក្រោយព្រះសង្ឃខ្មែរក្រោម បងប្អូន ខ្មែរក្រោមឡើងមកទៀត គេនឹងចាប់ឱ្យទិញសំបុត្រទៀត ខ្មែរមិនដែលទិញសំបុត្ររបស់ខ្មែរទេចូលទៅមើលអង្គរវត្ត»។
ព្រះសង្ឃខ្មែរក្រោមអង្គនេះបន្តថា៖ «អាត្មាពូជខ្មែរ ពូជអង្គរ អាត្មាក៏មានសិទ្ធិចូលរួមថែរក្សានូវមរតកដូនតាខ្មែរដែរ គេធ្វើយ៉ាងហ្នឹងមានការរើសអើងយ៉ាងខ្លាំងណាស់ កុំឱ្យមានការរើសអើងអី សូមបើកបេះដូងឱ្យទូលាយ ស្វាគមន៍រាប់អានដល់បងប្អូនខ្មែរក្រោមដែលមកទស្សនាអង្គរវត្តផង»។
ឆ្លើយតបចំពោះរឿងនេះ អ្នកនាំពាក្យអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា លោក ឡុង កុសល ប្រាប់ វីអូឌី ថា សម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរដែលចូលទស្សនាអង្គរវត្តមិនមានការយកថ្លៃទេ។
អ្នកនាំពាក្យរូបនេះបញ្ជាក់ថា៖ «ប្រសិនបើលោកប្រាប់គេថា លោកជាព្រះអង្គកម្ពុជាក្រោម គ្មាននរណាគេយកថ្លៃទេ ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាក្រោម មកពីកន្លែងណាក៏ដោយ ក៏គេអត់យកថ្លៃទេ ហើយជាគោលនយោបាយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគេអត់យកថ្លៃទេឱ្យតែខ្មែរ»។
ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងករណីនេះដែរ លោក សឺន ជុំជួន អគ្គលេខាធិការសមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ដើម្បីសិទ្ធិមនុស្ស និងអភិវឌ្ឍន៍ បានអះអាងថា វាមិនមែនជាលើកទីមួយទេ ដែលមានករណីដូចនេះកើតឡើងចំពោះព្រះសង្ឃនិងពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមចង់ចូលទស្សនាប្រាសាទអង្គរវត្ត ហើយមិនត្រូវបានអនុញ្ញាតដោយសារអ្នកទារលុយយល់ថា ពួកគាត់ជាជនជាតិវៀតណាមព្រោះ តែពួកគាត់គ្មានអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណសញ្ជាតិខ្មែរ បើទោះជាពួកគាត់ជាខ្មែរក្រោមក្តី។
ប៉ុន្ដែលោកថា ក្នុងពេលកន្លងទៅ ពួកលោកតែងបានធ្វើការអន្តរាគមន៍ ដោយព្យាយាមបង្ហាញអត្តសញ្ញាណរបស់ខ្មែរក្រោម ទៅកាន់ អាជ្ញាធរអប្សរា តាមរយៈការនិយាយភាសាខ្មែរ ការស្លៀកសំលៀកបំពាក់ និងការរបៀបតុបតែងខ្លួនជាដើម។ លោកថា បុគ្គលិកបម្រើ ការខាងអាជ្ញាធរអប្សរា គួរតែយល់ច្បាស់ពីអត្តសញ្ញាណរបស់ខ្មែរក្រោម។
ចាប់ពីឆ្នាំ ២០២១ មក រដ្ឋាភិបាលវៀតណាម បានប្តូរទម្រង់ថ្មីនៃអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណសញ្ជាតិវៀតណាម ដែលប្រភេទអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណថ្មីនេះ មិនបានបញ្ជាក់ថា ខ្មែរក្រោមជាជនជាតិខ្មែរ និងជាអ្នកកាន់ព្រះពុទ្ធសាសនានោះឡើយ។ ករណីនេះបានបង្កការលំបាកដល់ខ្មែរក្រោម នៅពេលពួកគេធ្វើដំណើរទៅក្រៅប្រទេស ព្រោះគេមិនដឹងថា ពួកគាត់ជាជនជាតិវៀតណាម ឬជនជាតិខ្មែរនោះទេ។
ត្រង់ចំណុចនេះ លោក សឺន ជុំជួន ឱ្យដឹងថា អង្គការ សមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ធ្លាប់ធ្វើការតវ៉ាជាមួយអាជ្ញាធររដ្ឋាភិបាលវៀតណាម នៅពេលដែលចេញអត្តសញ្ញាណថ្មី ដែលដាក់តែសញ្ជាតិវៀតណាម ហើយមិនមានបញ្ជាក់ខ្មែរក្រោម ជាជនជាតិខ្មែរនោះទេ។
យ៉ាងណា លោក សឺន ជុំជួន ថ្លែងថា ពេលរដ្ឋាភិបាលវៀតណាមចេញអត្តសញ្ញាណ ប័ណ្ណគំរូថ្មី នៅតំបន់ខ្លះ អាជ្ញាធរវៀតណាម មិនបានដកយកអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណគំរូចាស់នោះទេ ដូច្នេះលោកអំពាវនាវដល់ព្រះសង្ឃ និងពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមដែលឡើងមកប្រទេសកម្ពុជាគួរតែភ្ជាប់មកជាមួយនូវអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណគំរូចាស់ នៅពេលចង់ទៅទស្សនានៅតំបន់អង្គរ ឬរមណីយដ្ឋានផ្សេងទៀតនៅកម្ពុជា។
លោក បញ្ជាក់ថា៖ «ព្រះសង្ឃគួរតែភ្ជាប់ជាមួយឆាយា ដើម្បីបង្ហាញឱ្យច្បាស់ដល់សមត្ថកិច្ច ឬអាជ្ញាធរអប្សរា ហ្នឹងពិនិត្យឱ្យឃើញថា ពួកគាត់ពិតជាជនជាតិខ្មែរជាដើម»។
ក្នុងពេលជាមួយគ្នានេះដែរ លោក សឺន ជុំជួន សុំការយោគយល់ពីអាជ្ញាធរខ្មែរ ក៏ដូចជា អាជ្ញាធរអប្សរា អនុញ្ញាតឱ្យខ្មែរក្រោម បានចូលទស្សនាប្រាសាទនានានៅក្នុងតំបន់អង្គរ និងតំបន់ទេសចរណ៍ផ្សេងៗទៀតនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដោយមិនចាំបាច់តម្រូវឱ្យទិញសំបុត្រចូលទស្សនា បើសង្កេតឃើញថា ពួកគាត់មានអត្តសញ្ញាណជា ខ្មែរក្រោម តាមរយៈការប្រើប្រាស់ភាសា ការស្លៀកសំលៀកបំពាក់ និងឥរិយាបថជាខ្មែរជាដើម៕
