ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា លោក សុខ ទូច បានលើកឡើងថា ដីព្រៃលិចទឹកបឹងទន្លេសាបក្នុងខេត្តកំពង់ធំដែលបាត់បង់ជាង ១០ ម៉ឺនហិកតា មិនមែនជាង ៣ ពាន់ហិកតា ដូចរបាយការណ៍ក្រុមមន្រ្តីជំនាញអន្តរក្រសួងរកឃើញនោះឡើយ។
ក្នុងពិធីបិទបញ្ចប់សន្និសីទអន្តរជាតិប្រចាំឆ្នាំលើកទី១៦ ស្ដីពី «បរិបទថ្មីនៃទំនាក់ទំនងអាស៊ាន និងសាធារណរដ្ឋកូរ៉េ» កាលពីថ្ងៃទី១៧ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២១ ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា លោក សុខ ទូច ថ្លែងថា ដីព្រៃលិចទឹកបឹងទន្លេសាបនៅខេត្តកំពង់ធំបានបាត់បង់ជាង ១០ ម៉ឺនហិកតា ប៉ុន្តែមន្ត្រីជំនាញធ្វើរបាយការណ៍ដាក់តែជាង ៣ ពាន់ហិកតាប៉ុណ្ណោះ។ លោកស្នើទៅក្រុមមន្ត្រីទាំងនោះ ឱ្យបង្ហាញភាពស្មោះត្រង់ជាមួយប្រជាពលរដ្ឋ និងរដ្ឋាភិបាល ដោយមិនត្រូវធ្វើរបាយការណ៍ភូតកុហកនោះឡើយ។
លោកថា៖ «ខ្ញុំទប់អត់បាន តាមមើលថា មិនមែន ៣ ពាន់ហិកតាទេ ជាង ១០ ម៉ឺនហិកតា។ សូមឱ្យអ្នកទាំងអស់នោះមានភាពស្មោះត្រង់ចំពោះប្រជាជនកម្ពុជា ជាមួយរដ្ឋាភិបាល ខ្ញុំទប់អត់បាន។ អ៊ីចឹងខ្ញុំយកវេទិកានេះ ប្រាប់ ហើយសូមឱ្យអ្នកទាំងអស់នោះ សម្ដែងឱ្យខ្ញុំស្គាល់ម្ចាស់ភាគច្រើនហើយ តែសូមឱ្យអ្នកទាំងនោះសម្ដែងការពិតជូនរាជរដ្ឋាភិបាល។ ខ្ញុំដឹងថា មានគ្រោះថ្នាក់ ប៉ុន្តែខ្ញុំធ្វើ ដើម្បីបុព្វហេតុយុវជន ហើយយុវជនត្រូវត្រៀមខ្លួនកុំពោពេញនិយាយដើមគេ ត្រូវនិយាយស្ដីការពិត ស្អីផលប្រយោជន៍ជាតិ អាណិតអង្គរវត្តដែលខំឆ្លាក់ត្រីគ្រប់រូបភាព»។
ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជារូបនេះបន្តថា នៅលើផ្ទាំងជញ្ជាំងប្រាសាទអង្គរវត្តមានឆ្លាក់ត្រីគ្រប់រូបភាពទាំងអស់ ប៉ុន្តែបើសិនជានៅថ្ងៃក្រោយ ដីព្រៃលិចទឹកនៅបឹងទន្លេសាបត្រូវបានបាត់បង់អស់នោះ លោកថា ចម្លាក់ដែលឆ្លាក់នៅលើផ្ទាំងអង្គរវត្តសំបូរដោយត្រី មិនមានន័យអ្វីឡើយ។
ការលើកឡើងរបស់លោក សុខ ទូច នេះ បន្ទាប់ពីរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ លោក វេង សាខុន បានបង្ហាញរបាយការណ៍ក្រុមការងារអន្តរក្រសួង ដែលដឹកនាំដោយរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងរៀបចំដែនដី នគររូបនីយកម្ម និងសំណង់ លោក ជា សុផារ៉ា បានរកឃើញករណីកាប់ទន្រ្ទាន ឈូសឆាយដីព្រៃលិចទឹក និងកាន់កាប់ដីខុសច្បាប់នៅក្នុងខេត្តកំពង់ធំមានចំនួន ៤០ ករណី លើផ្ទៃដីត្រឹម ៣ ៥៦៦ ហិកតា ចាប់ពីឆ្នាំ២០១៩ រហូតដល់ឆ្នាំ ២០២១ ស្ថិតនៅក្នុងស្រុកចំនួនបួន គឺក្រុងស្ទឹងសែន ស្រុកបារាយ ស្រុកស្ទោង និងស្រុកកំពង់ស្វាយ។
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ លោក វេង សាខុន សុំមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយ ដោយបង្វែរសំណួរនេះ សួរក្រសួងរៀបចំដែនដី នគររូបនីយកម្ម និងសំណង់វិញ។
លោកថា៖ «សួរទៅក្រសួងដែនដី ខ្ញុំជាកូនចៅក្នុងក្រុមការងារហ្នឹងទេ។ អ៊ីចឹងសួរទៅក្រសួងដែនដី»។
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងរៀបចំដែនដី នគររូបនីយកម្ម និងសំណង់ លោក ជា សុផារ៉ា បានឆ្លើយតបជាមួយអ្នកសារព័ត៌មានយ៉ាងខ្លីថា លោកមិនបានដឹងទេ។
លោកថា៖ «ខ្ញុំអត់ដឹងផង បានហើយអរគុណ»។
បើតាមអនុក្រឹត្យរដ្ឋាភិបាលចេញកាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១១ ដោយកំណត់ដែនព្រៃលិចទឹកប្រមាណ ៦៥ ម៉ឺនហិកតា ស្ថិតក្នុងខេត្តចំនួន ៦ ជុំវិញបឹងទន្លេសាប រួមមាន ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ពោធិ៍សាត់ បាត់ដំបង បន្ទាយមានជ័យ សៀមរាប និងកំពង់ធំ។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២១ បញ្ជាក់ជំហរឡើងវិញថា រដ្ឋាភិបាលនឹងបន្តប្ដេជ្ញាចិត្តចាត់វិធានការបង្ក្រាបបទល្មើសទន្ទ្រានយកព្រៃលិចទឹក ដើម្បីការពារបឹងទន្លេសាប ខណៈបទបញ្ជារបស់លោកជិត២០ថ្ងៃមកនេះ មានមន្ត្រីមួយរូបប៉ុណ្ណោះដែលត្រូវបានឃាត់ខ្លួន។
បើតាមអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយ ដែលទទួលភារកិច្ចស៊ើបអង្កេត និងស្រាវជ្រាវ បានចេញប្រកាសកាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២១ថា អង្គភាពនេះបានឃាត់ខ្លួនស្នងការរងនគរបាលខេត្តកំពង់ឆ្នាំង លោក ស៊ុំ សុជាតិ អាយុ ៥១ ឆ្នាំ ដើម្បីបន្តនីតិវិធីច្បាប់ ក្រោយពីពិនិត្យឃើញថា មន្ត្រីរូបនេះជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការកាន់កាប់ និងការលក់ដីព្រៃលិចទឹក នៅក្នុងតំបន់៣ ស្ថិតក្នុងស្រុកកំពង់លែង ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង។
មន្ត្រីកម្មវិធីពង្រឹងសិទ្ធិអំណាចសហគមន៍មូលដ្ឋាន នៃសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក លោក ប៉ែន ប៊ុណ្ណារ៍ កត់សម្គាល់ថា របាយការណ៍របស់មន្ត្រីចាប់ពីថ្នាក់ក្រោមរហូតដល់ថ្នាក់លើ មិនសូវបង្ហាញពីការពិតឡើយ ដោយមានការភូតភរច្រើន ដែលធ្វើឱ្យអ្នកប្រព្រឹត្តបទល្មើសរួចខ្លួន និងមិនមានទោសទណ្ឌ។ លោកបន្តថា កត្តាដែលជំរុញឱ្យមានការលាក់បាំងរបាយការណ៍ និងទិន្និន័យនេះ គឺពាក់ព័ន្ធនឹងអំពើពុករលួយផងដែរ។
លោកថា៖ «បើសិនជារដ្ឋាភិបាលដាក់គោលការណ៍ថា ទៅវាស់ការទន្ទ្រានដីបឹងទន្លេសាបដើម្បីរដ្ឋកាត់ឆ្វៀលជូនមើល ខ្ញុំគិតថា នោះនឹងចេញរបាយការណ៍ពិតហើយ ប៉ុន្តែអ្វីជាវិធានការតាមផ្លូវច្បាប់ វាប៉ះពាល់ដល់ការដាក់ទោសទណ្ឌ ហើយវាជាបទឧក្រិដ្ឋបទអីផង។ អ៊ីចឹងមន្ត្រីយើងតែងលាក់បំពួននូវរបាយការណ៍ការពិត ដើម្បីឱ្យរួចខ្លួន»។
មាត្រា៩៨ នៃច្បាប់ ស្ដីពី ជលផល បានចែងថា «ការកាប់ឆ្ការ គាស់រាន ឈូសឆាយព្រៃលិចទឹក និងព្រៃកោងកាង ឬការហ៊ុមព័ទ្ធកាន់កាប់ដីព្រៃលិចទឹក និងព្រៃកោងកាង ត្រូវផ្ដន្ទាទោសពី៣ឆ្នាំទៅ៥ឆ្នាំ ហើយវត្ថុតាងទាំងអស់ត្រូវរឹបអូសជាសម្បត្តិរដ្ឋ ឬបំផ្លាញចោល»។
ចំណែកមាត្រា១០២ នៃច្បាប់ដដែលនេះបានបញ្ជាក់ថា «បើបទល្មើសនោះប្រព្រឹត្តឡើងដោយអាជ្ញាធរដែនដី មន្ត្រីនគរបាល មន្ត្រីយោធា និងមន្ត្រីពាក់ព័ន្ធផ្សេងទៀត ត្រូវផ្ដន្ទាទោសពី១ឆ្នាំទៅ៣ឆ្នាំ និងពិន័យជាប្រាក់ពី៥លានរៀល ទៅ៥០លានរៀល»។
ក្នុងមាត្រា៣ នៃអនុក្រឹត្យនេះបានចែងដែរថា «អាជ្ញាធរខេត្តមានភារកិច្ច កាតព្វកិច្ច និងការទទួលខុសត្រូវលើការគ្រប់គ្រង ការការពារ និងថែរក្សាដែនព្រៃលិចទឹក ហើយចំពោះការបាត់បង់ដែនព្រៃលិចទឹក និងព្រៃលិចទឹក ដែលស្ថិតក្នុងដែនសមត្ថកិច្ចនៃខេត្តណា គណៈអភិបាលនៃខេត្តនោះ ត្រូវទទួលខុសត្រូវទាំងស្រុង ចំពោះមុខរដ្ឋាភិបាល»៕
