សុភាសិតខ្មែរមួយបានលើកឡើងថា «ជួញជិតប្រសើរជាងជួញឆ្ងាយ» ដែលពាក្យនេះសំដៅទៅលើការប្រកបមុខរបរដែលនៅមិនឆ្ងាយពីផ្ទះ មិនមានហានិភ័យដូចការប្រកបមុខរបរដែលនៅឆ្ងាយនោះទេ។ ប្រជាពលរដ្ឋខ្លះមានការយល់ឃើញស្របគ្នាទៅនឹងសុភាសិតនេះ ដោយពួកគេរកការងារធ្វើនៅក្នុងស្រុកឬធ្វើការនៅក្បែរផ្ទះ បើទោះជារកចំណូលបានច្រើនឬតិចក្ដី ខណៈពលរដ្ឋមួយចំនួនទៀតបែរជាសម្រេចចិត្តជ្រើសរើសរកការងារចំណាកស្រុកដដែល ដោយសារតែការធ្វើកសិកម្មឬការងារនៅក្បែរផ្ទះពុំអាចជួយឱ្យជីវភាពពួកគាត់ប្រសើរឡើង។
បុរសវ័យចំណាស់ម្នាក់ដែលកំពុងធ្វើការផ្នែកសន្តិសុខនៅក្រុងបាងកក ប្រទេសថៃ លោក ពុំ ចាន់សំអាត បានឱ្យដឹងថា លោកបានសម្រេចចិត្តចាកចេញពីស្រុកកំណើតក្នុងភូមិកោះបីពៃ ស្រុកក្រូចឆ្មា ខេត្តត្បូងឃ្មុំ ដើម្បីទៅធ្វើការនៅប្រទេសថៃ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៤មក។ លោកបន្តថា នៅឯស្រុកកំណើត លោកមិនអាចស្វែងរកការងារសមរម្យធ្វើបាន ដោយសារតែមានចំណេះដឹងនៅមានកម្រិត ខណៈលក្ខខណ្ឌការងារក៏មានការពិបាក ហើយចំណូលដែលរកបានទាបពេក មិនអាចទ្រទ្រង់ជីវភាពបានឡើយ។
លោកថា៖ «លក្ខខណ្ឌការងារនៅស្រុកខ្មែរគឺរស់ពិបាក ហើយពិបាករកការងារទៅទៀត។ បើនិយាយពីស្ថានភាពការងារ គិតពីចំណូលគឺទាបជាងស្រុកគេ ទើបខ្ញុំបង្ខំចិត្តរស់នៅស្រុកគេ កម្រៃអាចជួយទ្រទ្រង់ជីវភាពបាន ហូបខ្លះ សល់ខ្លះ»។
បច្ចុប្បន្ន លោក សំអាត មានការងារជាសន្តិសុខនៅក្រុងបាងកក ដែលអាចរកចំណូលក្នុងមួយខែបាន១៤ ៥០០បាត ដែលស្មើនឹង១លាន៧៩ម៉ឺនរៀល។ បុរសវ័យ៤៦ឆ្នាំរូបនេះ បានប្រៀបធៀបពីប្រាក់ចំណូលរវាងប្រទេសទាំងពីរថា ការងារជាសន្ដិសុខនៅកម្ពុជា គឺលោកអាចរកបានចំណូលបានប្រមាណ២៨ ០០០រៀលក្នុងមួយថ្ងៃ ខណៈការងារដូចគ្នានេះនៅឯប្រទេសថៃ អាចរកចំណូលបានយ៉ាងតិច៣០០បាត ដែលស្មើជាង៣០ ០០០រៀល។
លោកបញ្ជាក់ថា ប្រសិនបើស្ថានភាពការងារនិងប្រាក់បៀវត្សនៅកម្ពុជាមិនទាន់ល្អប្រសើរទេ លោកសុខចិត្តនៅបន្តការងារនៅប្រទេសថៃបន្តទៀតសិន បើទោះជាត្រូវរស់នៅឆ្ងាយស្រុកកំណើតនិងក្រុមគ្រួសារក៏ដោយ។
ជាមួយគ្នានេះដែរ លោក ពុំ ចាន់សំអាត ក៏បានស្នើដល់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាជួយធ្វើយ៉ាងណាឱ្យស្ថានភាពការងារនៅក្នុងស្រុកមានភាពប្រសើរជាងនេះ ដើម្បីឱ្យពលរដ្ឋអាចរកប្រាក់ចំណូលអាចចិញ្ចឹមជីវិតបាន និងចៀសវាងការប្រថុយប្រថានទៅរកការងារធ្វើនៅក្រៅប្រទេស។
កំពុងតែធ្វើម្ហូបសម្រាប់អាហារថ្ងៃត្រង់នៅមុខផ្ទះ ស្ត្រីមេផ្ទះវ័យ២៥ឆ្នាំម្នាក់ ឈ្មោះ សៅ ឡី រស់នៅភូមិព្រៃក្វែក ឃុំស្វាយអន្ទរ ស្រុកស្វាយអន្ទរ ខេត្តព្រៃវែង ដែលមានស្វាមីជាអ្នកចំណាកស្រុកទៅធ្វើការនៅក្រៅប្រទេសដែរនោះ បាននិយាយថា ស្វាមីរបស់គាត់បានចាកចេញពីស្រុកកំណើតទៅធ្វើការជាកម្មករនេសាទនៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ី អស់រយៈពេល២ឆ្នាំមកហើយ គឺនៅអំឡុងចុងឆ្នាំ២០១៩ ដល់ខែសីហា ឆ្នាំ២០២១។
អ្នកស្រីបន្តថា បច្ចុប្បន្ន ស្វាមីរបស់គាត់កំពុងធ្វើលិខិតឆ្លងដែន ដើម្បីមានឱកាសបានទៅធ្វើការនៅប្រទេសនោះជាថ្មីទៀត ដោយសារតែនៅទីនេះ រូបគាត់មិនមានមុខរបរអ្វីផ្សេងក្រៅពីការធ្វើស្រែដើម្បីចញ្ចឹមជីវិត ហើយការធ្វើស្រែនេះទៀតសោតក៏មិនទទួលបានផលល្អទៀត។
អ្នកស្រីថា៖ «យើងមិនបានលុយ មិនមានមុខរបរអី នៅហ្នឹង[ស្រុកកំណើត]មិនដឹងថាធ្វើអី ស្រែមានតិច ដូចជាយើងថាធ្វើទៅវាបានម៉ាត្រឹមហូបអីហ្នឹង ដូចជាថាយើងចង់បានអីឱ្យធំដុំ វាមិនបានអ៊ីចឹង។ គាត់[ប្ដី]ធ្វើជាកម្មករចុះទូកនេសាទ»។
អ្នកស្រី សៅ ឡី បន្តថា ពេលធ្វើជាកម្មករនេសាទនៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ី ស្វាមីរបស់គាត់អាចរកចំណូលជាមធ្យមបានប្រហែល១លានរៀលក្នុងមួយខែ ដោយអាស្រ័យទៅលើត្រីដែលគាត់ចាប់បាន។
ស្ត្រីរូបនេះបញ្ជាក់ថា ខ្លួនមិនចង់ឱ្យស្វាមីទៅធ្វើការនៅក្រៅប្រទេសឆ្ងាយពីគ្រួសារនោះទេ ប៉ុន្តែនេះជាការសម្រេចចិត្តស្វាមីរបស់អ្នកស្រី ខណៈជីវភាពគ្រួសារមានការខ្វះខាត ហើយចំណេះដឹងស្វាមីអ្នកស្រីនៅមានកម្រិត ដែលមិនអាចទៅរកការងារអ្វីផ្សេងបានក្រៅពីការធ្វើសំណង់។
បើតាមស្ត្រីរូបនេះ ស្វាមីរបស់គាត់ត្រូវរកប្រាក់ចំណូលដើម្បីផ្គត់ផ្គង់ជីវភាពគ្រួសារដែលមានសមាជិកដល់ទៅ៨នាក់។
ចំណែកស្ត្រីមួយរូបទៀតដែលមានបងប្អូនទៅធ្វើការនៅប្រទេសថៃ អ្នកស្រី ប៊ុន សាលី បានលើកឡើងថា បងស្រីរបស់គាត់និងគ្រួសារបានចាកចេញពីស្រុកកំណើតកាលពីអំឡុងឆ្នាំ២០១៩ ដោយទៅធ្វើជាកម្មករក្នុងរោងចក្រវេចខ្ចប់សាច់ជ្រូកមួយកន្លែងក្នុងប្រទេសថៃ។ អ្នកស្រីបន្តថា ការដែលគ្រួសារបងស្រីរបស់គាត់ រួមទាំងស្វាមី និងកូនស្រីម្នាក់ នាំគ្នាចំណាកស្រុកទៅធ្វើការនៅក្រៅប្រទេសនេះ ដោយសារតែពួកគាត់មានជីវភាពក្រីក្រ ជំពាក់បំណុលគេ និងជួបការលំបាកខ្លាំងក្នុងជីវភាព។
អ្នកស្រីនិយាយថា៖ «ដីស្រែមាន តែគាត់[បងស្រីអ្នកស្រី]ធ្វើមិនសូវបាន គេធ្វើបាន គាត់ធ្វើបានតែខាត។ អ៊ីចឹងហើយគាត់សម្រេចចិត្តទៅធ្វើនៅនោះ[ប្រទេសថៃ] ទៅហ្នឹងទៅ វាឆាប់បាន។ គាត់ទៅ១ដងហើយហ្នឹង ៣ឆ្នាំបានគាត់មកម្ដង។ ហ្នឹង[ប្រាក់រកបានពីការងារនៅក្រៅប្រទេស]បានធ្វើផ្ទះហ្នឹង»។
មន្រ្តីកម្មវិធីផ្នែកពលករចំណាកស្រុកនៃអង្គការសង់ត្រាល់ លោក ឌី ថេហូយ៉ា បានគូសបញ្ជាក់ថា ស្ថានភាពពលករចំណាកស្រុកទៅធ្វើការនៅក្រៅប្រទេសនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ នៅតែមានកំណើនខ្ពស់ដោយសារកង្វះការងារធ្វើក្នុងស្រុក ជំពាក់បំណុល និងការធ្វើកសិកម្មមិនបានផលល្អ ដែលមិនអាចលើកកម្ពស់ជីវភាពគ្រួសាររបស់ពួកគាត់បាន។ លើសពីនេះ លោកថា ការងារដែលពួកគេធ្វើសុទ្ធសឹងតែជាការងារដែលមិនមានជំនាញ ដែលប្រឈមនឹងការរំលោភបំពានសិទ្ធិការងារ ជាដើម។
លោកថា៖ «នៅពេលដែលពួកគាត់ធ្វើការដោយគ្មានជំនាញនោះ ពួកគាត់នឹងប្រឈមការងារ៣ គឺការងារកខ្វក់ លំបាក និងគ្រោះថ្នាក់។ ហើយពួកគាត់ត្រូវបានគេជួញដូរកម្លាំងពលកម្ម ជួញដូរមនុស្ស មានការរំលោភបំពានផ្សេងៗអីជាដើមហ្នឹង»។
លោក ឌី ថេហូយ៉ា យល់ឃើញថា រដ្ឋាភិបាលគួរតែធ្វើយ៉ាងណាឱ្យពលករចំណាកស្រុកមានជំនាញដើម្បីទទួលបានប្រាក់ចំណូលសមរម្យ បង្កើតឱ្យមានយន្តការធានាសិទ្ធិនិងសុវត្ថិភាពច្បាស់លាស់ដល់ពួកគេ។ លោកក៏បានជំរុញដល់រដ្ឋាភិបាលគួរតែពង្រឹងសមត្ថភាពបន្ថែមដល់ពលករទាំងនោះ ដើម្បីឱ្យពួកគេមានឱកាសរកការងារនៅក្នុងស្រុកបាន នៅពេលដែលពួកគេត្រលប់មកស្រុកកំណើតវិញ។
លោកលើកឡើងថា៖ «ទី២ ប្រព័ន្ធអំពីការការពារសិទ្ធិរបស់ពួកគាត់ មិនមែនមានន័យថា នៅពេលដែលគាត់ចំណាកស្រុកនៅស្រុកគេហើយ ហើយបោះបង់គាត់ចោល មិនបានធានាសុវត្ថិភាពការពារសិទ្ធិរបស់ពួកគាត់ ដូចជាស្ត្រីខ្មែរយើងចាញ់បោកគេទៅម៉ាឡេស៊ី ទៅចិន ទៅថៃ ជាដើម»។
វីអូឌី មិនអាចសុំការអត្ថាធិប្បាយជុំវិញករណីនេះពីអ្នកនាំពាក្យក្រសួងការងារ និងបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈ លោក ហេង សួរ និងអ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា លោក កុយ គួង បាននៅឡើយទេ។
អ្នកស្រាវជ្រាវការអភិវឌ្ឍសង្គម លោកបណ្ឌិត ប៉ា ច័ន្ទរឿន មានប្រសាសន៍ថា កត្តាដែលនាំឱ្យពលរដ្ឋខ្មែរសម្រេចចិត្តចាកចេញពីស្រុកកំណើត ដើម្បីទៅធ្វើការនៅប្រទេសដទៃ ដោយសារតែប្រាក់ខែនៅប្រទេសទាំងនោះខ្ពស់ជាងក្នុងស្រុក មានលក្ខខណ្ឌការងារល្អ និងបញ្ហាកង្វះការងារនៅក្នុងស្រុក។
លោកបន្ដថា ប្រសិនបើពលករទៅធ្វើការដោយស្របច្បាប់នោះ អាចឱ្យពួកគេទទួលបានចំណេះជំនាញខ្លះពីបរទេស និងអាចទទួលបានប្រាក់ខែខ្ពស់ ព្រមទាំងចេះសន្សំទៀតនោះ នឹងអាចជួយលើកកម្ពស់ជីវភាពគ្រួសារនិងសង្គមជាតិបានមួយកម្រិតដែរ។ ទោះជាយ៉ាងណា លោកថា ប្រសិនបើពួកគេទៅដោយមិនស្របច្បាប់ និងខ្ចីលុយពីប្រភពផ្សេងៗដើម្បីរត់ឯកសារធ្វើចំណាកស្រុកនោះ នឹងធ្វើឱ្យពួកគេប្រឈមនឹងបំណុល បញ្ហាសុខភាព និងសុវត្ថិភាព ព្រមទាំងបាត់បង់កម្លាំងធនធានមនុស្សក្នុងស្រុកផងដែរ។
លោកថា៖ «ប្រសិនបើប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរដែលពេញកម្លាំងទៅធ្វើការនៅស្រុកគេកាន់តែច្រើនទៅ ធ្វើឱ្យបាត់បង់ធនធានមនុស្ស ជាពិសេសកម្លាំងសម្រាប់សេដ្ឋកិច្ច ដែលធ្វើឱ្យយើងប្រឈមមុខនឹងកង្វះកម្លាំងនៅក្នុងកិច្ចការងារនៅក្នុងវិស័យសេដ្ឋកិច្ចជាក់ស្ដែង»។
លោកបន្ដថា រដ្ឋាភិបាលនិងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធនានាគួរតែពិនិត្យឡើងវិញចំពោះស្ថានភាពពលករចំណាកស្រុកនៅក្រៅប្រទេស និងបង្កើតយន្តការ កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ដើម្បីជួយពួកគេខាងផ្នែកស្មារតី សុវត្ថិភាព រួមទាំងបង្កើតឱ្យមានការកៀរគរអ្នកវិនិយោគទាំងក្នុងស្រុកនិងក្រៅស្រុកដែលអាចបង្កើតការងារបន្ថែមនៅក្នុងស្រុកបាន។
លោកថា៖ «ខ្ញុំជឿថា ប្រសិនបើនៅក្នុងស្រុកសម្បូរការងារ លក្ខខណ្ឌការងារល្អប្រសើរ ប្រាក់ចំណូលឱ្យបានសមរម្យ ខ្ញុំគិតថា ប្រជាពលរដ្ឋនៅតែគិតដូច[សុភាសិត]ខ្មែរយើងអ៊ីចឹង ដោយគិតតាមពាក្យចាស់ថា ជួញជិតប្រសើរជាងជួញឆ្ងាយ»៕
