ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលថ្លែងដោយមោទកភាពកាលពីម្សិលមិញនេះ ពីភាពប្រសើរឡើងនៃកម្រិតជីវភាពរបស់ប្រជាជនកម្ពុជានាពេលបច្ចុប្បន្ន ប៉ុន្តែអ្នកស្រាវជ្រាវការអភិវឌ្ឍសង្គមមើលឃើញថា កម្ពុជាកំពុងប្រឈមនឹងបញ្ហាគម្លាតខ្លាំងរវាងអ្នកមាននិងអ្នកក្រីក្រ ដែលអាចនឹងជំរុញឱ្យមានកំណើននៃបន្ទាត់ភាពក្រីក្ររបស់ប្រជាពលរដ្ឋកាន់តែហក់ឡើងខ្ពស់ទៅៗ។
ក្នុងពិធីបើកសម្ពោធនៃការជួសជុលកំណាត់ផ្លូវពីខេត្តព្រះសីហនុទៅខេត្តកោះកុង កាលពីម្សិលមិញ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន ថ្លែងថា បច្ចុប្បន្ននេះ កម្រិតជីវភាពរបស់ពលរដ្ឋកម្ពុជាពិតជាមានការវិវត្តកាន់តែល្អប្រសើរ បើធៀបនឹងឆ្នាំកន្លងទៅ។ លោកបន្ថែមថា ប្រជាពលរដ្ឋពិតជាមានលទ្ធភាពគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការចំណាយទៅលើសេវាកម្ម នៅពេលពួកគេធ្វើដំណើរកម្សាន្តនៅតាមតំបន់ទេសចរណ៍ឬពេលសម្រាកម្ដងៗ។
ការលើកឡើងពីកម្រិតជីវភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាថាហាក់មានភាពល្អប្រសើររបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នេះ ដោយលោកបានភ្ជាប់ទៅនឹងការចំណាយនៃក្រុមគ្រួសាររបស់លោកក្នុងពេលបុណ្យឆ្លងឆ្នាំថ្មីៗនេះ។ បើតាមលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី លោកហាក់មិនជឿសោះថា នៅកម្ពុជាពិតជាមានសណ្ឋាគារដែលមានបន្ទប់ស្នាក់នៅក្នុងមួយយប់មានតម្លៃរហូតដល់ទៅ៣ ០០០ដុល្លារអាមេរិក។
លោកបន្តថា៖ «សណ្ឋាគារមួយចំនួនដែលគេបង្កប់នៅក្នុងព្រៃៗនោះ បើទោះបីជាមួយបន្ទប់៣ ០០០ដុល្លារ។ មានមួយបន្ទប់៣ ០០០ដុល្លារ ខ្ញុំនឹកហើយ ខ្ញុំក៏ហួសចិត្តតែហ្មង។ កូនខ្ញុំវានាំចៅខ្ញុំមកលេង អ៊ីចឹងវាថាបន្ទប់ដែលវាដេកហ្នឹងមួយបន្ទប់៣ ០០០ដុល្លារ ហើយបន្ទប់ដែលកូនវាដេកហ្នឹង២ ៨០០ដុល្លារ។ វាថ្លៃជាងយើងទៅក្រៅប្រទេសផង ហើយលឺថាតាមកោះនានានោះ ថ្លៃសម្បើមទៅទៀត។ ដូច្នេះបានសេចក្ដីថា ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរយើងមានលទ្ធភាពដើម្បីដេកសណ្ឋាគារថ្លៃៗ។ ពីមុនយកលុយទៅដេកសណ្ឋាគារនៅបរទេស ឥលូវខ្មែរយើងយកលុយទៅដេកសណ្ឋាគារក្នុងប្រទេសវិញម្ដង»។
តែយ៉ាងណា លោកបណ្ឌិត មាស នី អ្នកស្រាវជ្រាវការអភិវឌ្ឍសង្គម មិនឯកភាពទេដែលថាកម្រិតជីវិតរបស់ប្រជាពលរដ្ឋបានប្រសើរឡើង។ លោកបន្តថា បើធៀបពីតួលេខដែលនៅលើឯកសារនិងជីវភាពជាក់ស្ដែងរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ គឺមិនដូចគ្នាទេ ត្រង់ថា នៅក្នុងសហគមន៍គ្មានពលរដ្ឋណាដែលថាមិនជំពាក់ប្រាក់គ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុឡើយ។
លោកបន្ថែមទៀតថា ថ្វីត្បិតមើលទៅផ្ទះធំនិងមានសម្ភារប្រើប្រាស់ ដូចជា រថយន្ត និងម៉ូតូ ក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែនៅពីក្រោយនៃភាពមានបានរបស់ពួកគេ គឺកំពុងមានបំណុលនៅនឹងធនាគារអស់ទៅហើយ ហើយសហគមន៍ខ្លះធ្វើស្រែហូបសឹងមិនគ្រប់រដូវផង។
លោកបន្តថា៖ «បើយើងចង់ដឹងថាភាពក្រីក្រមានកម្រិតប៉ុនណា យើងចុះទៅតាមផ្ទះរបស់ប្រជាពលរដ្ឋទៅ ឬទៅតាមជនបទឃើញផ្ទះធំមែន ប៉ុន្តែយើងឡើងទៅលើផ្ទះ អត់មានអីទេ។ មានផ្ទះធំអ៊ីចឹងមែន តែជួនកាលមានតែស្បោងស្រូវតូចមួយ ឬក៏នៅក្នុងភូមិមួយទាំងមូលហ្នឹងចង់៨០ទៅ៩០ភាគរយ ទិញអង្ករហូបទាំងអស់ ដោយសារពឹងផ្អែកទៅលើកូន។ អ្នកដែលក្រីក្រនៅស្រុកយើង បន្ទាត់គម្លាតនៃភាពក្រីក្រនេះកាន់តែធំៗទៅ»។
បើតាមលោកបណ្ឌិត មាស នី យោងតាមការសិក្សាស្រាវជ្រាវពីរបាយការណ៍នៃភាពក្រីក្រ រកឃើញថា ដោយសារតែកម្ពុជាត្រូវជួបវិបត្តិកូវីដ-១៩ អ្នកដែលរស់នៅក្រោមបន្ទាត់នៃភាពក្រីក្រនេះ បានកើតឡើងពី១០ភាគរយក្នុងឆ្នាំ២០១៩ មកជិត២០ភាគរយនៅឆ្នាំ២០២១ នៃចំនួនប្រជាជនសរុបនៅទូទាំងប្រទេស។
ចំណែកលោកបណ្ឌិត សេក សុជាតិ នាយកប្រតិបត្តិនៃអង្គការអភិវឌ្ឍន៍ផ្នត់គំនិត យល់ឃើញថា នៅកម្ពុជា អ្នកដែលមានលទ្ធភាពប្រើប្រាស់សេវាកម្មបន្ទប់សណ្ឋាគារថ្លៃកប់ពពកបែបនេះ មានមិនដល់១ភាគរយផងទេ។ លោកបន្តថា អ្នកដែលអាចយកលុយទៅចំណាយដ៏ច្រើនបែបនេះ គឺមានតែក្រុមដែលមានសែស្រឡាយឬឈាមជ័រនៅក្នុងជួរគណបក្សកាន់អំណាចប៉ុណ្ណោះ។
បើតាមលោកបណ្ឌិត សេក សុជាតិ សម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋធម្មតា អ្នកខ្លះរកសឹងពាក់កណ្ដាលជីវិត មិនបានស្មើថ្លៃចំណាយមួយយប់របស់សាច់ញាតិលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីនេះនៅឡើយផង។
លោកបន្តថា៖ «អ៊ីចឹងកម្រិតនេះ យើងមើលឃើញថា វាមានគម្លាតឆ្ងាយគ្នាមែនទែនរវាងត្រកូលអភិជនជាមួយនឹងប្រជាពលរដ្ឋក្រីក្រ ឬក៏ប្រជាពលរដ្ឋដែលជាកម្មករអីជាដើម ដែលមានប្រហែលជិត១លាននាក់ហើយ នៅមានគ្រូបង្រៀន កម្មករសំណង់ និងអ្នកសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ និងមន្រ្តីរាជការ ការចំណាយរបស់ពួកគាត់មួយយប់[កូនលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន] ស្មើការសន្សំរបស់ពួកគាត់[ពលរដ្ឋ]កន្លះឆ្នាំឬមួយឆ្នាំ ទើបមានថវិកាប៉ុណ្ណឹង»។
អង្គការសហប្រជាជាតិ (UN) ប្រចាំកម្ពុជា កាលពីខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២១ កន្លងទៅនេះ ឱ្យដឹងថា គ្រួសារងាយរងគ្រោះដែលបណ្ដាលមកពីវិបត្តិកូវីដ-១៩ និងគ្រោះទឹកជំនន់ រាប់ពាន់គ្រួសារ បានកាត់បន្ថយរបបអាហារប្រចាំថ្ងៃរបស់ពួកគេ គ្រួសារខ្លះក្នុងចំណោមនោះត្រូវបង្ខំចិត្តលក់ទ្រព្យសម្បត្តិ និងខ្ចីបុលគេកាន់តែច្រើន ដើម្បីយកមកដោះស្រាយជីវភាពដែលជាតម្រូវការចាំបាច់ប្រចាំថ្ងៃ។
លោក ផៃ ស៊ីផាន ប្រធានអង្គភាពអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល មានប្រសាសន៍ថា ការធ្វើទំនើបកម្ម និងដើម្បីរក្សាលំនឹងម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ច មិនថាប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ និងប្រទេសជឿនលឿនទេ វាតែងតែជួបបញ្ហាហើយជុំវិញគម្លាតរវាងអ្នកមាននិងអ្នកក្រនេះ។ លោកបន្តថា ហេតុនេះសម្រាប់កម្ពុជាក៏មិនខុសពីបណ្ដាប្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិច្ចលូតលាស់ទាំងនោះដែរ។
បើតាមលោក ផៃ ស៊ីផាន ការធ្វើបដិវត្តសេដ្ឋកិច្ចនេះពិតជាមានភាពស្មុគស្មាញណាស់ ជាពិសេសសម្រាប់អ្នកដែលរៀបចំគោលនយោបាយ ដើម្បីជំរុញឱ្យពលរដ្ឋអាចមានសេដ្ឋកិច្ចគ្រួសារកាន់តែល្អប្រសើរ។
លោកបន្តថា៖ «នៅក្នុងការចាប់ផ្ដើមការកសាងសង្គមនីមួយៗ ជាពិសេសយើងធ្លាប់ឃើញពីប្រទេសធ្លាប់ជាកុម្មុយនីស្ត ឬធ្លាប់ជាសង្គមនិយម បកមកជាការអនុវត្តរបបទីផ្សារសេរីនេះ ជួបហើយបញ្ហាហ្នឹង គឺ១០០ភាគរយ ជួបហើយបញ្ហាហ្នឹង! សូម្បីសហភាពសូវៀត និងប្រទេសចិនសព្វថ្ងៃ ក៏នៅតែជួបរវាងអ្នកមាននិងអ្នកក្រនេះឯង»។
សេចក្ដីព្រាងច្បាប់ស្ដីពីថវិកាជាតិ ឆ្នាំ២០២០ ដែលចេញដោយក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ ឱ្យដឹងថា ប្រជាពលរដ្ឋម្នាក់នឹងមានចំណូលកើនឡើងជិត២ ០០០ដុល្លារ។ ចំនួននេះ បើធៀបនឹងចំណូលដែលមាននៅក្នុងឆ្នាំ២០១៩ មានត្រឹមតែជាង១ ៦០០ដុល្លារអាមេរិកប៉ុណ្ណោះ។ ដោយឡែក ធនាគារពិភពលោក (World Bank) កាលពីខែឧសភា ឆ្នាំ២០២០ ឱ្យដឹងថា ដោយការគំរាមកំហែងពីវិបត្តិនៃជំងឺកូវីដ-១៩ អាចបណ្ដាលឱ្យមនុស្សប្រមាណជិត២លាននាក់ (១លាន៧សែននាក់) ត្រូវស្ថិតក្នុងហានិភ័យ ខណៈដែលធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី (ADB) ក្នុងពេលកន្លងទៅ ក៏បានប៉ាន់ប្រមាណលើរបាយការណ៍វាយតម្លៃរបស់ខ្លួនដែរថា អាចនឹងមានប្រជាជនប្រមាណ១,៣លាននាក់ត្រូវធ្លាក់ក្នុងភាពក្រីក្រដោយសាររងវិបត្តិជំងឺកូវីដ-១៩៕
