កម្ពុជាក្នុងនាមជាប្រធានអាស៊ាន បានប្ដេជ្ញាចិត្តជាថ្មីក្នុងការស្វែងរកដំណោះស្រាយវិបត្តិនយោបាយនៅមីយ៉ាន់ម៉ា ដោយឈរលើមូលដ្ឋាននៃកិច្ចព្រមព្រៀងជាឯកច្ឆន្ទ៥ចំណុច (5PC) ដើម្បីធ្វើឱ្យស្ថានភាពនយោបាយនៅប្រទេសនេះត្រលប់ទៅរកប្រក្រតីភាព និងទប់ស្កាត់ការអូសបន្លាយទុក្ខវេទនារបស់ប្រជាជន។
ការប្ដេជ្ញាជាថ្មីនេះធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីអគ្គលេខាធិការអាស៊ាន លោក លឹម ចុកហ៊ុយ បានមកបំពេញទស្សនកិច្ចផ្លូវការនៅកម្ពុជា ចាប់ពីថ្ងៃទី១៥ ដល់ទី១៩ ខែមករា ឆ្នាំ២០២២ តបតាមការអញ្ជើញរបស់ប្រមុខការទូតកម្ពុជា។
ក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់កម្ពុជាក្នុងនាមប្រធានអាស៊ាន ស្ដីពីស្ថានភាពមីយ៉ាន់ម៉ា ឬភូមា កាលពីថ្ងៃម្សិលមិញ បានឱ្យដឹងថា អស់រយៈពេលជាងមួយឆ្នាំមកហើយ ប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ាននៅតែព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំងចំពោះការវិវត្តនានានៅក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា រួមទាំងរបាយការណ៍នៃការបន្តកើតមាននូវអំពើហិង្សា និងការធ្លាក់ចុះនៃស្ថានភាពមនុស្សធម៌ជាដើម។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍បន្តថា៖ «ប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ាន សូមអះអាងជាថ្មីនូវការប្ដេជ្ញាចិត្តរបស់ខ្លួន និងការត្រៀមលក្ខណៈរួចរាល់ដើម្បីជួយដល់មីយ៉ាន់ម៉ា ស្របតាមឆន្ទៈនៃប្រជាជនមីយ៉ាន់ម៉ា ដោយឈរលើមូលដ្ឋាននៃកិច្ចព្រមព្រៀងជាឯកច្ឆន្ទប្រាំចំណុច [5PC] និងធម្មនុញ្ញអាស៊ាន ជាមួយការយល់ឃើញថា សន្តិភាពនិងការបង្រួបបង្រួមជាតិយូរអង្វែងអាចសម្រេចទៅបាន លុះត្រាណាដំណោះស្រាយនយោបាយនោះប្រកបដោយបរិយាប័ន្ន ជាដំណោះស្រាយដែលមីយ៉ាន់ម៉ាធ្វើជាម្ចាស់និងដឹកនាំ និងដែលមានការចូលរួមពីគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធ»។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍ដដែលបន្តថា ប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ានបានបញ្ជាក់ពីភាពប្រញាប់ប្រញាល់នៃការបញ្ចប់អំពើហិង្សាជាបន្ទាន់ និងសម្រាប់គ្រប់ភាគីទាំងអស់ក្នុងការប្រកាន់យកភាពអត់ធ្មត់ខ្ពស់បំផុត។ បន្ថែមពីនេះ ត្រូវធានាបាននូវការចែកចាយជំនួយមនុស្សធម៌ប្រកបដោយសុវត្ថិភាព និងទាន់ពេលវេលាទៅដល់ប្រជាជនដែលត្រូវការជំនួយបំផុត ដោយឈរលើមូលដ្ឋានមនុស្សធម៌ អព្យាក្រឹតភាព និងឯករាជ្យ។
ប្រធានអាស៊ានថា កិច្ចការទាំងនេះមានសារៈសំខាន់ណាស់សម្រាប់គ្រប់ភាគីទាំងអស់ក្នុងការលើកកម្ពស់លក្ខខណ្ឌអំណោយផលមួយ ដើម្បីស្វែងរកដំណោះស្រាយដោយសន្តិវិធីមួយចំពោះវិបត្តិនាពេលបច្ចុប្បន្ន សម្រាប់ប្រយោជន៍ និងទប់ស្កាត់ការអូសបន្លាយនៃទុក្ខវេទនារបស់ប្រជាជនមីយ៉ានម៉ា។
ដើម្បីសម្រេចបំណងនេះ ប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ានសម្រេចតែងតាំងរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា លោក ប្រាក់ សុខុន ជាប្រេសិតពិសេសរបស់ប្រធានអាស៊ានស្ដីពីមីយ៉ាន់ម៉ា និងស្នើរបបដឹកនាំដោយយោធានេះជួយសម្រួលដល់បេសកកម្មនានានៃប្រេសិតពិសេសប្រធានអាស៊ាន។ ការជួយសម្រួលនោះ ដោយចាប់ផ្ដើមជាមួយដំណើរទស្សនកិច្ចដំបូងទៅកាន់មីយ៉ាន់ម៉ានាពេលឆាប់ៗខាងមុខនេះ ដើម្បីជួបគ្រប់ភាគីទាំងអស់ឱ្យអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងជាឯកច្ឆន្ទ៥ចំណុច (5PC) អាចបោះជំហានទៅមុខ។
អ្នកវិភាគនយោបាយ លោកបណ្ឌិត សេង សារី មានប្រសាសន៍នៅថ្ងៃទី០៣ ខែកុម្ភៈនេះថា កម្ពុជាហាក់មិនសូវចាប់អារម្មណ៍ពីបញ្ហាវិបត្តិនៅក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាដូចមុនទេ ដោយសារក្រោយពីលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ធ្វើទស្សនកិច្ចជួបមេដឹកនាំរបបសឹក លោក មីន អ៊ុងឡាំង កន្លងមក រងការរិះគន់និងស្ដីបន្ទោសពីប្រទេសដែលជាសមាជិកអាស៊ាន។
លោកថា៖ «ជាយុទ្ធសាស្ត្រ កម្ពុជាមិនព្យាយាមដោះស្រាយបញ្ហានៅភូមា ដោយមានការផ្ដួចផ្ដើមជាគំនិតយុទ្ធសាស្ត្រអ្វីថ្មីទេ គឺប្រហែលជាយុទ្ធសាស្ត្រគប់ដុំថ្មក្ដៅនេះបោះឱ្យឥណ្ឌូនេស៊ី ឆ្នាំ២០២៣។ ហើយកម្ពុជានឹងវាយបកថា អ្វីដែលកម្ពុជាខិតខំប្រឹងប្រែងកន្លងមកត្រូវបានគេស្ដីបន្ទោស។ ឥលូវដល់វេនម្ដងហើយ ថាតើឥណ្ឌូនេស៊ីនឹងដោះស្រាយបញ្ហាហ្នឹងដោយរបៀបណា។ អ៊ីចឹងហើយកម្ពុជាប្រហែលជាងាកមកគន្លងចាស់ ស្មើនឹងកម្ពុជាយកបញ្ហាវិបត្តិនៅភូមាជាអាទិភាពទៀតទេ»។
កិច្ចព្រមព្រៀងជាឯកច្ឆន្ទទាំង៥ចំណុចដែលបានសម្រេចនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំអាស៊ាន កាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២១ ដាក់ឱ្យរបបសឹកភូមាអនុវត្តនោះ រួមមាន ត្រូវបញ្ឈប់ជាបន្ទាន់នូវអំពើហិង្សា ហើយគ្រប់ភាគីត្រូវបង្កើនការអត់ធ្មត់។ លើសពីនេះ ចាប់ផ្ដើមការសន្ទនាប្រកបដោយស្ថាបនា ក្នុងចំណោមភាគីពាក់ព័ន្ធ ដើម្បីស្វែងរកដំណោះស្រាយដោយសន្តិវិធី។ ជាមួយគ្នានេះ ប្រេសិតពិសេសរបស់ប្រធានអាស៊ាន នឹងសម្រួលដល់ការសម្រុះសម្រួលនៃដំណើរការរៀបចំកិច្ចសន្ទនា ដោយមានជំនួយពីអគ្គលេខាធិការអាស៊ាន។ ចំណុចមួយទៀត អាស៊ានត្រូវផ្ដល់ជំនួយមនុស្សធម៌ និងចុងក្រោយ ប្រេសិតពិសេសនិងគណៈប្រតិភូនឹងធ្វើទស្សនកិច្ចនៅប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ដើម្បីជួបជាមួយភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់៕
